Sáng kiến kinh nghiệm Chỉ đạo dạy học phân môn Lịch sử - Phần “Tìm hiểu Lịch sử địa phương” ở lớp 5 trường Tiểu học Thiệu Trung

 thương, đời sống còn nhiều khó khăn. Những năm gần đây, dưới sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền, sự nỗ lực phấn đấu của các tầng lớp nhân dân, tình hình kinh tế, văn hoá, an ninh chính trị được giữ vững và phát triển, giáo dục được quan tâm.
Năm 2013, Đảng bộ và nhân dân Thiệu Viên đã được Nhà nước tặng thưởng “Huân chương lao động hạng ba” và đón Bằng công nhận: “ Xã đạt chuẩn Nông thôn mới” vào tháng 12/2017. Trường Mầm Non, tiểu học và THCS đều đạt chuẩn Quốc gia mức độ 1, Trường Tiểu học đang phấn đấu đạt chuẩn Quốc gia mức độ II 
	Thiệu Viên có phong cảnh đẹp và có những di tích lịch sử cách mạng được công nhận như: Nơi làm việc của cơ quan tỉnh ủy Thanh Hóa (thời kỳ 1967-1973) Hầm thông tin 15W ở góc Cồn Nán, Hầm bán thiên địa giấu pháo ở Thôn 1.
b) Phong trào yêu nước và truyền thống cách mạng
	Làng quê Thiệu Viên được hình thành và phát triển khá lâu đời, thông qua qúa trình lao động sản xuất và đấu tranh bảo vệ xóm làng, chống giặc nội, ngoại xâm triền miên trong suốt lịch sử dân tộc, hết chống giặc phương Bắc đến chống nhau giữa các thế lực phong kiến trong nước, bao phen chống giặc phương Tây.. Hai qúa trình ấy diễn ra lâu dài và gắn bó chặt chẽ với nhau tạo nên truyền thống qúy báu cho sự tồn tại và phát triển, đó là: 
	- Truyền thống cần cù, sáng tạo trong lao động.
	- Truyền thống đoàn kết, đồng lòng thủy chung son sắt trong lao động sản xuất, trong đấu tranh chống áp bức, cường quyền, trộm cướp, giặc ngoại xâm, dù khó khăn gian khổ vẫn một lòng kiên trung theo Đảng.. Trong cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc ác liệt của Đế quốc Mỹ, nhân dân đã nhường nhà, giành đất cho cơ quan Tỉnh ủy làm việc và đã bảo vệ an toàn cho cơ quan Tỉnh ủy trong những năm 1967 – 1973. (2)
	- Truyền thống thương yêu giúp đỡ lẫn nhau trong lao động, trong hoạn nạn, trong tình làng, nghĩa xóm; thường xuyên và thắm thiết trong tình thân tộc, họ hàng. 
	- Truyền thống ghi nhớ công ơn những người có công với làng với nước thể hiện trong việc tôn lập thờ thành hoàng làng, như Xóm Núi, Nhật Quang, thờ thần núi, cùng xã Nhật Quang, Vân Đài và hầu hết các làng ở Thiệu Viên đều thờ 2 vị thần là Cương Chính Tôn thần và Cương Nghị Tôn Thần được thờ làm Thành hoàng làng ở Đình Cả - Đình Hai. Hai anh em đều là võ tướng, dưới triều vua Lê Chiêu Tông (niên hiệu Quang Thiệu 1516-1522), phò Lê diệt Mạc mang hết lòng trung báo quốc. Và thường trực là ơn nhớ tổ tiên. (2)
	- Truyền thống hiếu học, truyền thống yêu nước bất khuất, chống ngoại xâm, gắn bó và trực tiếp là tình yêu quê hương bản quán.
c) Những di tích lịch sử
	Qua gia phả các dòng họ và sự lưu truyền qua các đời, làng Nguyệt Quang (Thôn 3) có lẽ được thành lập sớm hơn cả và dòng họ Nguyễn Văn đã đến đây sinh cơ lập nghiệp, bắt đầu từ Xóm Núi. Với thời gian, con cháu trong dòng họ sinh sôi nảy nở và các dòng họ khác đến sinh cơ lập nghiệp, cùng với họ Nguyễn Văn mở đất, lập ấp, dựng làng, mở rộng, làng mới sang Viên Quang. Hiện tại, ngôi nhà cổ của dòng họ Nguyễn Văn còn đến ngày nay đã là 217 năm. Ngôi nhà được làm bằng gỗ lim, trạm trổ đẹp, tinh xảo và đang còn nguyên bản.
	Trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, xã Nhật Quang có 2 đình làng: 
	- Đình lớn (Thôn III) thờ Đức Thánh Cả (Cương chính tôn thần). 
	- Đình nhỏ (cống Nổ Đào hiện nay) thờ Đức Thánh Hai (Cương nghị tôn thần).
	- Xóm Núi (Thôn I) thờ Cao Sơn thần (Cao Sơn tôn thần). 
	Theo sự lưu truyền trong nhân dân Nguyệt Quang và Viên Quang, đình làng được xây dựng vào nửa đầu thế kỷ XVII, đình Nguyệt Quang thờ vị Đức Thánh Cả và đình làng Viên Quang thờ Đức Thánh Hai. Sách Thanh Hoa chư thần lục có chép: ... Xã Nhật Quang, thôn Vân Đài, huyện Thụy Nguyên” thờ hai vị thần là Cương chính tôn thần và Cương Nghị tôn thần. Sách còn chép thần tích của thần như sau : “Hai thần là võ tướng triều Lê, ... giữ chức Thiếu úy )nhà Lê diệt Mạc. Đem hết lòng trung báo quốc, cả hai anh em đều tỏ tiết nghĩa. Sau khi mất rất linh thiêng, dân xã lập đền thờ, các đời đều có phong tặng. (2)
	Viên Quang(Thôn IV) còn có một ngôi Nghè khá khang trang, riêng đình Nguyệt Quang (ở Thôn III) còn có cây trôi đến 1.000 năm tuổi. Hàng năm, đều tổ chức lễ hội, cúng tế thành hoàng làng rất trang trọng, thành kính. Trong làng, thường niên có những kỳ tế lễ: 
- Tế Xuân vào tháng Giêng
- Tế Cơm mới tháng Mười
- Tế cầu yên tháng Tư
- Tế tất niên tháng Chạp
- Tế cầu phúc tháng Bảy.

	Thông thường vào tháng Giêng các làng đều mở hội. Trước tết dựng cây Nêu đến ngày mùng 7 tháng Giêng làm lễ hạ Nêu.
	Trong ba ngày tết, kể cả lúc giao thừa, các chức sắc trong làng đều có lễ vật thắp hương cúng tế thành hoàng làng. Hiện nay,di tích văn hóa còn lại rất ít, đình chùa, miếu mạo không còn, thay vào đó là các nhà văn hóa thôn.
	Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, nhân dân Thiệu Viên đã nhường đất đai, nhà cửa cho các cơ quan kho bạc, kho dược liệu, kho lương thực (thời chống Pháp), Tỉnh ủy Thanh Hóa, Ty Tài chính, Ty Bưu điện, Ty Thông tin, Công ty ăn uống, xưởng giấy, xưởng nhuộm (trong thời kỳ chống Mỹ) sơ tán về đây làm trụ sở, nơi làm việc. (2) Những di tích cách mạng trong thời kỳ chống chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ ra Miền Bắc hiện còn: 
	- Hội trường làm việc, hội họp của Tỉnh ủy Thanh Hóa. (Đã được Tỉnh ủy Thanh Hóa cấp Bằng công nhận di tích lịch sử cách mạng. Nơi làm việc của cơ quan tỉnh ủy Thanh Hóa (thời kỳ 1967-1973). Nay thuộc trụ sở làm việc của Đảng ủy-Hội đồng nhân dân-Uỷ ban nhân dân xã.
	- Tại Thôn I - Xóm Núi còn lại 3 di tích:
	+ 2 cái giếng nước đào sâu 8m, xây bằng đá. Những giếng này dùng làm nước sinh hoạt cho cán bộ Tỉnh ủy Thanh Hóa về sơ tán.
	+ Hầm thông tin 15W ở góc Cồn Nán. 
	+ Hầm bán thiên địa giấu pháo.
d) Các hoạt động văn hoá ở địa phương
Ở nước ta, việc lập bàn thờ để cúng tổ tiên, lập đền để phụng thờ và tưởng nhớ các anh hùng dân tộc, các danh nhân văn hoá, những người có công lao to lớn đối với dân, với nước đã trở thành một tín ngưỡng, một nét đẹp văn hoá truyền thống của người Việt. Từ bao đời cho đến nay, bất kỳ từ Bắc chí Nam ở đâu cũng có đền thờ, gia tộc nào cũng lập đền thờ tổ tiên để thờ cúng và tưởng nhớ công ơn của những người đã mất. Đó là để giáo dục con cháu đời sau tự hào, biết ơn tổ tiên, những người có công lao to lớn đối với dân tộc, đồng thời thời tỏ lòng thành kính, nhân nghĩa, ý thức nhớ về cội nguồn của đời sau. 
Như đã nói trên, ở Thiệu Viên hiện nay, đình chùa, miếu mạo không còn, thay vào đó là hoạt động của các nhà văn hóa thôn. Vào dịp Tết Nguyên đán,các thôn đều tổ chức các hoạt động văn hóa, lễ hội.
	- Ngày mùng 1 Tết: Tổ chức đón giao thừa, cúng thành hoàng làng, hái hoa dân chủ. 
	- Ngày mùng 2,3 Tết: Tổ chức các hoạt động thể thao, trò chơi dân gian như: bóng chuyền hơi, kéo co, cờ tướng. Các chương trình vui chơi ca hát, giao lưu văn nghệ, ca ngợi về truyền thống hiếu học, tình yêu quê hương đất nước..Chọn cử các thành viên xuất sắc giao lưu toàn xã.
	- Ngày mùng 4,5 Tết: Xã tổ chức các hoạt động thể thao, trò chơi dân gian như: bóng chuyền hơi, kéo co, cờ tướng. Các chương trình vui chơi ca hát, giao lưu văn nghệ, ca ngợi về truyền thống hiếu học, tình yêu quê hương đất nước
	- Ngoài ra, xã còn tổ chức các hoạt động tri ân nhân dịp Kỷ niệm ngày Thương binh liệt sĩ 27/7, các hoạt động nhân dịp có sự kiện lớn của địa phương. 
2.3.2. Định hướng cho giáo viên trực tiếp giảng dạy thực hành soạn giảng trên lớp
	Trên cơ sở các nội dung đã tìm hiểu trên, tôi tiến hành định hướng cho giáo viên biên soạn nội dung bài học: “Tìm hiểu lịch sử địa phương” theo bố cục cơ bản như: 
- Đặc điểm tình hình địa phương.
- Các di tích lịch sử địa phương
- Các hoạt động văn hóa của địa phương.
- Các hoạt động tri ân, “uống nước nhớ nguồn”,
Đồng thời thống nhất một số phương pháp dạy học phù hợp, vận dụng linh hoạt các hình thức tổ chức cho học sinh học tập nội dung này. Ngoài ra, tôi áp dụng một số biện pháp khác như quản lý việc soạn bài, chuẩn bị bài lên lớp của GV, quản lý hoạt động của HS thông qua hoạt động của GV, kiểm tra dự giờ giáo viên Các biện pháp này có tác dụng rất lớn trong việc nâng cao chất lượng dạy và học nói chung, bộ môn Lịch sử nói riêng.
2.3.3. Phối hợp với Đoàn – Đội tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp với nội dung lồng ghép về Lịch sử địa phương
Hàng tháng, Nhà trường phối hợp với Đoàn - Đội tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo các chủ điểm, chủ đề, các ngày lễ lớn trong tháng, trong năm như Chủ đề: Chào mừng ngày Quốc Khánh và ngày toàn dân đưa trẻ đến trường Chủ đề : Tôn sư – Trọng đạo, , Chủ đề :Mừng Đảng – Mừng Xuân, Chủ đề :Tiến bước lên Đoàn...vv
Trong mỗi lần hoạt động, chúng tôi phối hợp tổ chức lồng ghép:“Tìm hiểu lịch sử địa phương” với các nội dung, hình thức phong phú như :
- Tổ chức vui văn nghệ múa hát đọc thơ ca ngợi quê hương.
- Mời các nhân chứng lịch sử nói chuyện nhân kỷ niệm ngày 22/12.
- Tổ chức thi tìm hiểu về lịch sử địa phương.
Về cơ bản, nội dung sinh hoạt chủ đề hấp dẫn, giản dị nhưng dễ thực hiện. Rõ ràng hoạt động Đội được tổ chức với nội dung và các hình thức phong phú ở Trường tiểu học có tác dụng hỗ trợ rất lớn đối với chất lượng dạy học phân môn Lịch sử nói chung, phần Tìm hiểu Lịch sử địa phương nói riêng cũng như chất lượng giáo dục đạo đức, trí tuệ và hình thành nhân cách cho học sinh. Tham gia các hoạt động Đội giúp các em tự tin hơn, mạnh dạn hơn, tích cực hơn, có nhiều hứng thú hơn trong hoạt động học tập ở trên lớp cũng như ở nhà.
2.3.4. Tổ chức cho học sinh tham gia hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở địa phương, tham quan tìm hiểu Lịch sử địa phương	 
	Hằng năm, địa phương tổ chức lễ dâng hương tôi khuyến khích Giáo viên địa phương và học sinh lớp 5 tham gia lễ hội (Phối hợp tổ chức Đoàn – Đội của Thôn). Đồng thời, các em được trực tiếp tham gia lễ dâng hương, trực tiếp nghe thấy, nhìn thấy các hoạt động lễ hội, hoạt động tâm linh, được trực tiếp thể hiện lòng thành kính tới bậc tiền nhân với những suy nghĩ và cảm nhận đặc biệt.
Trong hoạt động Mừng Đảng – Mừng xuân, đón nhận Xã đạt chuẩn Nông thôn mới, tôi chỉ đạo tổ chức cho các em tham gia chương trình giao lưu văn nghệ tại địa phương ca ngợi về tình yêu quê hương đất nước..Tổ chức cho các em thường xuyên chăm sóc Tượng đài Liệt sĩ (cạnh trường) và tham gia hoạt động tri ân nhân dịp Kỷ niệm ngày Thương binh liệt sĩ 27/7.
Hoạt động này đã để lại trong lòng các em những ấn tượng sâu sắc và và có tác dụng giáo dục rất lớn đối với các em. Đó là sự gắn kết cộng đồng, là tinh thần tập thể, lòng tự tôn, tự hào dân tộc, là sợi dây liên kết giữa quá khứ, hiện tại và hướng tới tương lai.
	Đây cũng chính là truyền thống văn hoá và định hướng phát huy bản sắc văn hoá dân tộc ở Thiệu Viên.
2.4. Kết quả đạt được
	Sau khi tìm hiểu, áp dụng các biện pháp chỉ đạo, tổ chức cho học sinh học (trên lớp Tuần 31, 32 ) và hành (trực tiếp tham quan,tìm hiểu lịch sử địa phương), tôi tổ chức cho học sinh làm bài thi tìm hiểu về lịch sử địa phương .Nôi dung cơ bản là:
1- Tên Xã, Huyện, Tỉnh.
	2- Hãy kể tên di tích lịch sử cách mạng ở địa phương mà em biết.
	3- Hãy nêu các hoạt động văn hóa, lễ hội ở địa phương.
	4- Trong chương trình: “Uống nước nhớ nguồn” em đã tham gia những hoạt
	5- Em sẽ làm gì để xứng là người con của quê hương Thiệu Viên..
( Đáp án đúng cho mỗi câu: 2 điểm. Tổng 10 điểm).
	Tổng số học sinh tham gia thi tìm hiểu là 62 em. 
	Kết quả :
Lớp
Số HS
Điểm giỏi
Điểm khá
Điểm TB
Điểm yếu
SL
TL
SL
TL
SL
TL
SL
TL
5A
32
8
25.0
16
50.0
8
25.0
0
0
5B
30
7
23.3
10
33.3
13
43.4
0
0
Tổng
62
15
24.2
26
41.9
21
33.9
0
0

Đa số các bài viết thể hiện được những hiểu biết cơ bản về Lịch sử địa phương, thể hiện được những cảm nhận về nét đẹp văn hoá truyền thống của địa phương. Đồng thời, các em cũng thể hiện được sự tự hào, lòng thành kính, ý thức nhớ về cội nguồn và trách nhiệm của bản thân đối với quê hương, đất nước. 
Kết quả trên đây đã phản ánh chất lượng dạy học của giáo viên, kết quả học tập của học sinh, đồng thời phản ánh kết quả của quá trình nghiên cứu chỉ đạo hoạt động dạy học của người quản lý. Tôi rút ra bài học kinh nghiệm như sau: 
	1- Xác định cụ thể nội dung chương trình giảng dạy bộ môn, trên cơ sở đó có kế hoạch cụ thể để nghiên cứu và tổ chức cho giáo viên tìm hiểu về Lịch sử địa phương, xây dựng nội dung dạy học cụ thể cho phần Tìm hiểu Lịch sử địa phương
	Đây là công việc đòi hỏi người quản lý cũng như giáo viên trực tiếp giảng dạy phải dày công nghiên cứu và kiên trì thực hiện mới đạt được hiệu quả cao .
	2- Sau khi đã nghiên cứu, biên soạn được nội dung thì việc lựa chọn các phương pháp, các hình thức tổ chức dạy học cũng vô cùng quan trọng . Cần kết hợp đồng bộ giữa học (trên lớp ) và hành ( thực tế) để cung cấp kiến thức và giáo dục đạo đức tình cảm cho các em. 
	3- Sau khi áp dụng các biện pháp chỉ đạo, cần tổ chức kiểm nghiệm kết quả để phân tích, đánh giá, rút kinh nghiệm nhằm phát huy những ưu điểm và kịp thời uốn nắn những hạn chế nếu có. 
	4- Chăm lo xây dựng các tổ chức tự quản như Đội - Sao nhi đồng, công tác Chữ thập đỏ nhân đạo. Phối hợp tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp với các hình thức, nội dung phong phú nhằm gây hứng thú cho các em tham gia học tập và phát triển tư duy cho học sinh.
	5- Tổ chức cho các em tham quan thực tế đồng thời tổ chức cho các em tham gia các lễ hội, hoạt động văn hoá ở địa phương định hướng cho các em những việc làm cụ thể, những hành động cụ thể và có thái độ đúng đắn khi nhìn về quá khứ, hiện tại và tương lai.
Tôi nghĩ rằng các biện pháp chỉ đạo dạy học phân môn Lịch sử - phần “Tìm 
hiểu Lịch sử địa phương” ở lớp 5 Trường tiểu học Thiệu Viên có thể đưa vào thực tiễn và áp dụng trong quá trình chỉ đạo ở những năm học tiếp theo.
PHẦN 3: KẾT LUẬN
	Bác Hồ kính yêu đã dạy :
Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam
	Để giúp các em có năng lực tư duy, hiểu biết sâu rộng về quá khứ, hiện tại và tương lai. Từ đó, giáo dục các em trở thành những thế hệ thiết tha, gắn bó với lý tưởng độc lập đân tộc và chủ nghĩa xã hội, tự hào với những trang sử vẻ vang của dân tộc, biết học tập, lao động, rèn luyện để trở thành người có tri thức, đạo đức, có ý chí kiên cường để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đó là nhiệm vụ đòi hỏi mỗi cán bộ, giáo viên phải luôn luôn suy nghĩ và học hỏi để tìm ra các biện pháp hữu hiệu nhằm góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu môn học, mục tiêu cấp học. 
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 26 tháng 4 năm 2018
Tôi xin cam đoan không sao chép nội dung của người khác.
 Nguyễn Thị Hương

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình dạy học phân môn lịch sử trường Tiểu học.
2. Lịch sử cách mạng xã Thiệu Viên.
	TÊN CÁC SKKN ĐƯỢC XẾP LOẠI.
TT
Tên đề tài SKKN
Cấp đánh giá xếp loại 
Kết quả đánh giá xếp loại 
Năm học đánh giá xếp loại

Chỉ đạo công tác giáo dục thể chất cho HS trường Tiểu học
PGD&ĐT

B
2009-2010

Chỉ đạo hoạt đông dạy học phân môn luyện từ và câu lớp 3 
PGD&ĐT

B
2010-2011

Chỉ đạo dạy học phân môn Lịch sử - phần: “Tìm hiểu Lịch sử địa phương” ở lớp 5 
PGD&ĐT

B
2012-2013

Chỉ đạo dạy học phân môn Lịch sử - phần: “Tìm hiểu Lịch sử địa phương” ở lớp 5 
PGD&ĐT
SGD&ĐT
A
B
 2013-2014