Sáng kiến kinh nghiệm Chọn nội dung tổ chức học sinh hoạt động nhóm phần Lịch sử cận đại lớp 8 trường THCS Nga Trung

Bản giữa thế kỷ XIX đầu XX.
Đối với nội dung trên, sau khi yêu cầu học sinh tìm hiểu và nêu được những nội dung cơ bản về cuộc cải cách về chính trị, kinh tế, xã hội, quân sự . Sau khi dạy với cách thông thường các hoạt động trên lớp để rút ra những nội dung, đơn vị kiến thức cơ bản trong nội dung bài học, để từ đấy có cái nhìn một cách khách quan, liên hệ thực tế vào đất nước. Nên tôi lựa chọn nội dung kiến thức sau để học sinh thảo luận hoạt động cùng trao đổi theo nhóm.
 Qua nội dung cải cách của Nhật Bản, theo em Việt Nam cần rút ra bài học gì trong quá trình đổi mới đất nước hiện nay?
- Yêu cầu đại diện nhóm trả lời ( Các nhóm có ý kiến khác nhau)
- Giáo viên tổng hợp ý kiến nhận xét, khuyến khích học sinh, gợi ý, định hướng ý cho học sinh: 
 Đối với công cuộc đổi mới đất nước ta hiện nay, Đảng, chính phủ phải thực hiện công cuộc cải cách cho phù hợp với tình hình thực tế đất nước. Lấy phát triển kinh tế là trọng tâm, là hàng đầu.
 Có những đường lối cởi mở, phù hợp, linh hoạt, thu hút nguồn vốn, nhà đầu tư trong và ngoài nước nhằm giải quyết việc làm, nâng cao đời sống cho nhân dân cũng như của cải vật chất cho đất nước.
 Có chiến lược đổi mới, đào tạo đội ngũ trí thức, công nhân có trình độ tay nghề cao, sẵn sàng tiếp thu, áp dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất, nhất là trong sự phát triển công nghệ 4.0 hiện nay.
 Tăng cường liên kết với những trường Đại học nước ngoài, nhất là đối với những nước tiên tiến như: Nhật Bản, Mỹ, Pháp, Anh, Đức Cũng như có những chính sách ưu đãi để kêu gọi đội ngũ trí thức đang học tập, làm việc ở nước ngoài về cống hiến cho đất nước, nhằm hạn chế “chảy máu chất xám” như hiện nay.
 Thực hiện trong bài 13 tiết 20: Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918) 
 Sau khi hướng dẫn học sinh tìm hiểu về nguyên nhân, diễn biến, kết cục cuộc chiến tranh.
 Học sinh thảo luận theo nhóm với câu hỏi sau: Em có suy nghĩ gì về kết cục cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất? Là học sinh em cần làm những gì để góp phần bảo vệ nền hòa bình đất nước cũng như thế giới hiện nay?
 Học sinh thảo luận, sau đó yêu cầu đại diện nhóm trình bày ý kiến
 Giáo viên tổng hợp nhận xét, bổ sung, định hướng cho học sinh: Đã nói đến chiến tranh là mang đến bao đau khổ cho nhân loại, đặc biệt đối với những người dân vô tội. Vì vậy chúng ta không ủng hộ mà kịch liệt phản đối, tìm cách ngăn chặn chiến tranh , bảo vệ nền hòa bình thế giới. Mỗi cá nhân, mỗi quốc gia vùng lãng thổ cần phải hợp tác, đoàn kết giải quyết các vấn đề xung đột bằng biện pháp hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế chống lại chiến tranh, chống lại chủ nghĩa khủng bố. Tất cả mọi người, mọi quốc gia đều cùng phải thể hiện rõ quyết tâm đẩy lùi lên án mạnh mẽ chiến tranh, nạn khủng bố bằng biện pháp , hành động cụ thể , bảo về trái đất không có chiến tranh, không có nạn khủng bố cũng chính là bảo vệ mái nhà chung của tất cả chúng ta. Việt Nam một đất nước đã đi qua nhiều cuộc chiến tranh, hiểu rõ những mất mát, đau thương trong chiến tranh, nên chúg ta hãy lên án chiến tranh, tìm mọi cách giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình và ngoại giao, để giữ gìn nền hòa bình của đất nước cũng như thế giới.Vì vậy chúng ta không ủng hộ mà kịch liệt phản đối. Là học sinh phải ra sức học tập, góp phần vào việc bảo vệ đất nước cũng như thế giới hiện nay....
 Thực hiện trong bài 8 tiết 12. Sự phát triển của kỹ thuật, khoa học, văn học và nghệ thuật thế kỷ XVIII- XIX.
- Giáo viên cho học sinh quan sát nội dung thành tựu chủ yếu về kỹ thuật( ghi nội dung trên bảng về công nghiệp, nông nghiệp, giao thông vận tải, quân sự)
- Giáo viên cho học sinh thảo luận nhóm.
-Yêu cầu: Suy nghĩ của bản thân cũng như thế hệ trẻ ngày nay cần phải làm gì trước sự phát triển của khoa học, kỹ thuật hiện nay?
Học sinh thảo luận ( thời gian 5 phút)
- Đại diện các nhóm trả lời (ý kiến khác nhau)
- Giáo viên nhận xét, khuyến khích, định hướng cho học sinh: 
 + Nhận thức đúng về vị trí, vai trò của sự phát triển của Kỹ thuật – Khoa học đối với cuộc sống nói chung và công cuộc CNH-HĐH đất nước hiện nay
 + Ra sức học tập, tu dưỡng rèn luyện để chiếm lĩnh tri thức của nhân loại 
 + Năng cao khả năng vận dụng kiến thức đã học áp dụng vào cuộc sống, học đi đôi với hành.
 + Tích cực tham gia vào các hoạt động xã hội phù hợp với lứa tuổi: bảo vệ hòa bình , chống chiến tranh, bảo vệ môi trường sống
 + Ngiêm chỉnh chấp hành luật lệ khi tham gia giao thông, tuyền truyền vận động những người xung quanh cùng thưc hiện.
 2.3.2.3 - Thảo luận để tránh sự lặp lại về cách khai thác nội dung trong bài.
 Thực tế trong một vài tiết dạy có nhiều nội dung kiến thức, nếu như giáo viên dạy theo cách đặt câu hỏi nêu vấn đề học sinh trả lời một cách trình tự thì sẽ dẫn đến dễ lập lại những lệnh của câu hỏi. Từ đó dẫn đến giờ học sẽ trôi qua một cách đơn điệu, dễ nhàm chán, trên cơ sở đó tôi chọn nội dung thực hiện thảo luận để tránh sự lặp lại trong bài.
 Tiết 18, bài 11. Các nước Đông Nam Á cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX: 
 Nội dung thảo luận thực hiện trong phần II/ Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc.
 Nội dung câu hỏi thảo luận: Lập niên biểu về cuộc đấu tranh của nhân dân Đông Nam Á cuối thế kỷ XIX đầu XX? 
- Giáo viên cho 1 học sinh đọc phần II SGK
- Giáo viên kẻ bảng niên biểu trên bảng theo mấu( Thứ tự, tên nước, diễn biến chính, kết quả)
- Giáo viên hướng dẫn cụ thể một nước (đầy đủ các yêu cầu) theo bảng.
- Học sinh nghe bạn đọc, hướng dẫn của giáo viên, tự nghiên cứu sách giáo khoa và tự tóm tắt những sự kiện chính của các nước còn lại vào bảng.
- Giáo viên đi từng bàn quan sát, hướng dẫn học sinh.
- Giáo viên kết luận nêu những mặt tích cực và hạn chế của các cuộc đấu tranh.
TT
Tên nước
Diễn biến chính
Kết quả
1

In- đô-nê xia
Nhiều tổ chức yêu nước của trí thức tư sản tiến bộ ra đời, thu hút đông đảo nhân dân tham gia
Năm1905 công đoàn xe lửa thành lập.
Tháng 5/1920 Đảng cộng sản In đô-nê xi-a thành lập
Thất bại
2
Phi-líp-pin
Cuộc cách mạng 1896-1898 bùng nổ, nước cộng hòa Phi-líp-pin ra đời, nhưng sau đó bị Mỹ thôn tính, nhân dân Phi-líp-pin tiếp tục kháng Mỹ
Thất bại
3
Cam-pu-chia
Nhiều cuộc khởi nghĩa của nhân dân nổ ra. Tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa do A-cha Xoa lãnh đạo, khởi nghĩa nhà sư Pu-côm-bô
Thất bại
4
Lào
Năm 1901, nhân dân Xa-van-na-kẹt dưới sự chỉ đạo Pha-ca-đuốc, khởi nghĩa ở Bô-lô-ven
Thất bại
5
Miến Điện
Cuộc kháng chiến chống Thực dân Anh(1885)
Thất bại
6
Việt Nam
Bên cạnh phong trào Cần Vương, làn sóng đấu tranh chống Pháp diễn ra khắp nơi tiêu biểu là phong trào nông dân Yên Thế(1884-1913)
Thất bại
 Thực hiện tiết 7, Bài 4: Phong trào công nhân và sự ra đời của chủ nghĩa Mác.
 Với mục 2: Phong trào công nhân trong những năm 1830-1840
 Nếu dạy học nêu vấn đề, vấn đáp học sinh trả lời theo nội dung kiến thức, sẽ có nhiều câu hỏi lặp lại về thời gian, hình thức đấu tranh, rồi kết quả của phong trào công nhân ở 3 nước: Anh, Pháp, Đức. Vì vậy tôi đã chọn để học sinh thảo luận như sau: Trình bày các phong trào đấu tranh của phong trào công nhân trong những năm 1830-1840 theo bảng sau:(TT,thời gian, tên nước, hình thức đấu tranh, kết quả)
TT
Thời gian
Tên nước
Hình thức đấu tranh
Kết quả
1
1831
1834
Li-ông (Pháp)
Đòi tăng lương, giảm giờ làm, thiết lặp chế độ cộng hòa.
Thợ tơ Li-ông lại khởi nghĩa, chiến đấu quyết liệt với quân chính phủ bốn ngày
Cuộc khởi nghĩa bị đàn áp
2
1844
Sơ-lê-din (Đức)
Công nhân chống lại sự hà khắc của chủ xưởng và điều kiện lao động tồi tệ
Cuộc khởi nghĩa cầm cự được 3 ngày bị đàn áp
3
1836-1847
Anh
Mít tinh, biểu tình, đưa kiến nghị đến Quốc hội đòi quyền phổ thông bầu cử, tăng lương, giảm giờ làm.
Phong trào thất bại
 
 2.3.3. Một số nguyên tắc tổ chức hoạt động nhóm trong giờ dạy:
	Qua thực tiễn áp dụng việc lựa chọn nội dung tổ chức học sinh hoạt động nhóm phần lịch sử cận đại lịch sử 8 trường THCS Nga Trung, bản thân tôi rút ra được một số nguyên tắc cơ bản sau:
 2.3.3.1. Nội dung thảo luận nhóm phải được xác định rõ ràng, cụ thể.
 2.3.3.2. Phải đảm bảo được không khí giờ học, mang màu sắc Lịch sử, không được quá ồn ào.
 2.3.3.3. Không được làm loãng các sự kiện Lịch sử
 2.3.3.4. Phải đảm bảo được yếu tố tất cả đối tượng học sinh trong nhóm đều được tham gia.
 2.3.3.5. Phải bám sát nội dung, tính đến khả năng của đối tượng học sinh.
 2.3.3.6.Nội dung thảo luận phải thực sự trọng tâm, mang tính nhận thức, áp dụng vào thực tế để lôi cuốn, kích thích và phát huy mọi khả năng tư duy, tranh luận, trao đổi.
 2.4. HIỆU QỦA CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
 Sau một quá trình thực hiện đề tài đổi mới, áp dụng phương pháp “Chọn nội dung tổ chức học sinh hoạt động nhóm phần lịch sử cận đại lịch sử 8 trường THCS Nga Trung” đã đạt được kết quả như sau:
 * Học sinh: Trong quá trình thực hiện trên lớp tôi nhận thấy tâm lý ngại học Lịch sử, chán học Lịch sử đã được giảm được đáng kể, các em chăm chỉ học bài cũ trước khi đến lớp. Từ đó các em có được phương pháp học tập tích cực, sáng tạo, phát triển tư duy, hiểu bài, và nắm được sự kiện một cách có hệ thống, lô rích, sâu sắc. Hơn thế nữa học sinh có cái nhìn mới hơn, biết liên hệ thực tế vào cuộc sống cũng như sự phát triển của đất nước ta hiện nay.
 * Giáo viên: Qua việc thực hiện nhóm, bản thân tôi thấy được làm việc và gần gũi với các em hơn, yêu nghề hơn, có tâm huyết hơn, đọc thật kỹ nội dung và xác định một cách rõ ràng mục tiêu nội dung kiến thức cần truyền đạt cũng như thảo luận. Lựa chọn những câu hỏi mang tính thiết thực, ngắn gọn, dễ hiểu, tăng sự linh hoạt trong giờ dạy. Và quan trọng nhất là giúp học sinh thấy yêu hơn, bước đầu hình thành ở các em tính cộng đồng, giúp đỡ lẫn nhau trong học tập, cuộc sống, nhất là đối với những em nhút nhát không giám bầy tỏ chứng kiến của bản thân và ngày càng có hứng thú hơn với môn Lịch sử.
 Thực tế kết quả kiểm tra cho đến tháng 4 năm 2018 cho thấy môn Lịch sử 8 đã có sự chuyển biến tích cực, qua bài kiểm tra 1 tiết cụ thể là:
Tổng số 
 HS
Tổng số bài
Đạt yêu cầu
(Số bài điểm ≥5)
Chưa đạt yêu cầu
(Số bài điểm < 5)
 SL
%
 SL
%
 64
 64
 61
95,3
 3
4,7
 Như vậy qua bảng tổng hợp trên ta thấy so với trước khi thực hiện đề tài số học sinh đạt điểm trung bình trở lên đạt 95,3 %, tăng 11 học sinh, (=17, %). Số học sinh chưa đạt yêu cầu giảm so với đầu năm 9 em, tỷ lệ chưa đạt yêu cầu giảm 17,3%.
 Đặc biệt là, qua việc áp dụng những biện pháp nêu trên mà tâm lý ngại học Lịch sử, chán học Lịch sử trong học sinh đã giảm được đáng kể; từ đó các em có được phương pháp học tập tích cực, sáng tạo, phát triển tư duy, hiểu bài, và nắm được sự kiện một cách có hệ thống, lô gích, sâu sắc; nhiều học sinh đã yêu thích môn học và đã trở thành Học sinh Giỏi bộ môn . Kết quả là trong các năm học vừa qua, trong các kỳ thi chọn học sinh Giỏi các cấp, môn Lịch sử ở trường THCS Nga Trung do tôi trực tiếp giảng dạy liên tục đều có học sinh đạt giải; cụ thể là:
 + Năm học 2013-2014: có 2 HS lớp 9 đều đạt giải Ba cấp huyện(đạt 100% số HS dự thi).
 + Năm học 2014-2015: có 3 HS đạt giải cấp huyện (đạt 100% số HS dự thi), trong đó : lớp 9 có 1 giải Khuyến khích, lớp 8 có 1 giải Nhì, 1 giải Ba.
 + Năm học 2015-2016: có 3 HS đạt giải (đạt 75% số HS dự thi), trong đó: lớp 9 có 2 học sinh đều đạt giải Ba, trong đó có 1 HS đã đạt giải Khuyến khích trong kỳ thi chọn học sinh Giỏi lớp 9 cấp tỉnh.
 + Năm học 2016-2017: Có 4 HS đạt giải (đạt 100% số HS dự thi), trong đó: Lớp 9 có 2 giải trong đó 1 giải Nhì, 1 giải KK, khối 8 đạt 1 giải Nhì,1 giải Ba.
 + Năm học 2017-2018: Có 3 HS (đạt 75% số HS dự thi) đạt giải, trong đó: Lớp 9 có 1 giải đạt KK, khối 8 đạt 2 HS đạt giải Ba.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
 3.1. KẾT LUẬN
 3.1.1. Ứng dụng của đề tài.
Qua quá trình nghiên cứu và kết quả đạt được, tôi thấy đề tài có ý nghĩa thiết thực với thực tế dạy học bộ môn Lịch sử lớp 8. Bản thân tôi đã sử dụng rất hiệu quả và muốn chia sẻ với đồng nghiệp những kinh nghiệm mà mình tích góp được trong quá trình dạy học, rất mong những ý kiến đóng góp để đề tài được đầy đủ hơn.
 3.1.2. Bài học kinh nghiệm.
Dạy học nói chung và dạy học lịch sử nói riêng là một hoạt động đặc thù giữa thầy và trò. Muốn nâng cao chất lượng bộ môn đòi hỏi sự nỗ lực của cả thầy và trò không phải trong ngày một, ngày hai mà là cả một quá trình lâu dài. Trong dạy học Lịch sử đòi hỏi giáo viên phải biết sử dụng linh hoạt và kết hợp nhiều phương pháp dạy học khác nhau, biết kích thích sự tìm tòi và giúp các em chiếm lĩnh được tri thức. 
Đổi mới phương pháp dạy học, lấy học sinh làm trung tâm không có nghĩa là chúng ta phó mặc cho các em tự chiếm lĩnh tri thức. Ngược lại giáo viên đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc lựa chọn phương pháp dạy học sao cho phù hợp. Đề tài này cũng chỉ dừng lại ở việc vận dụng, khai thác về cách chọn nội dung hướng dẫn học sinh hoạt động nhóm trong giờ dạy học Lịch sử. Rất mong các đồng nghiệp đóng góp thêm tư liệu để đề tài được hoàn chỉnh hơn.
 3.2. KIẾN NGHỊ
 3.2.1. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo:
 - Thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn trao đổi kinh nghiệm giảng dạy bộ môn Lịch sử trong phạm vi cấp huyện cho giáo viên để giáo viên có cơ hội chia sẻ kinh nghiệm, tháo gỡ những khó khăn trong quá trình dạy học.
- Phổ biến, lưu hành các sáng kiến kinh nghiệm đạt giải trong các cuộc thi viết sáng kiến kinh nghiệm cấp huyện, cấp tỉnh để giáo viên học hỏi, vận dụng vào dạy học.
 3.2.2. Đối với nhà trường:
Thường xuyên dự giờ, góp ý cho giáo viên trong việc vận dụng các phương pháp dạy học tích cực, thường xuyên tổ chức báo cáo các chuyên đề Lịch sử để rút kinh nghiệm. Bên cạnh đó cần đầu tư trang bị, xây dựng phòng học bộ môn để phục vụ cho công tác dạy học.
Trên đây là một số thực nghiệm nhỏ của cá nhân trong quá trình sử dụng về : “Chọn nội dung tổ chức học sinh hoạt động nhóm phần lịch sử cận đại lịch sử 8 trường THCS Nga Trung”. Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng về nhận thức cũng như cách thực hiện, chắc chắn sẽ không tránh khỏi những sai sót. Bản thân rất mong sự đóng góp ý kiến của các đồng nghiệp.
 Tôi xin chân thành cảm ơn !
XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Nga Sơn, ngày 30 tháng 3 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác.
 Mai Thị Thuận

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1/ Phương pháp dạy học lịch sử , NXB Đại học Sư phạm Hà Nội 2003
2/ Lịch sử thế giới Cận đại: NXB Đại Học Quốc Gia Hà Nội
3/ Những vấn đề cơ bản giáo dục hiện đại, NXB Giáo dục, Hà Nội 1999
4/ Sách giáo viên ,sách hướng dẫn giảng dạy lịch sử lớp 8
5/ Việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường phổ thông , Tạp chí Giáo viên và nhà trường, số 32, tháng 7-2000
DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
TT
Tên đề tài SKKN
Cấp đánh giá xếp loại(Phòng, sở,..)
Kết quả đánh giá xếp loại (A, B, C)
Năm học đánh giá xếp loại
1
Cách chọn nội dung tổ chức học sinh hoạt động theo nhóm trong giờ học lịch sử lớp 9
Phòng GD&ĐT Nga Sơn
B
2013-2014
2
Cách chọn nội dung tổ chức học sinh học tập theo nhóm trong giờ học lịch sử lớp 7
Phòng GD&ĐT Nga Sơn
B
2014-2015