Sáng kiến kinh nghiệm Dạy chuyên sâu môn Lịch sử Lớp 12

phóng dân tộc sau chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ và phát triển đã làm biến đối bản đồ chính trị thế giới như thế nào? Tại sao có sự biến đổi đó?
C.2. Quá trình phát triển của phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc:
- Từ 1945 - 1949: sự bùng nổ và phát triển của phong trào giải phóng dân tộc ở các thuộc địa , chủ yếu ở Đông Nam Á.
- Cho HS bài tập về nhà và khi vào lớp cho HS hoạt động nhóm đôi:
Lập bảng tóm tắt quá trình phát triển của
phong trào giải phóng dân tộc theo mẫu :

Thời
gian
Nội dung
Phong trào tiêu biểu

1945
à 1949
- Sự bùng nổ và phát triển của phong trào giải phóng dân tộc ở các thuộc địa,
chủ yếu ở
-Năm 1945:
+17/8/1945 In-đô- nê-xi-a tuyên bố độc lập,
-8/1945 cách mạng VNà 2/9/1945 Nước VN dân chủ cộng hòa
ra đời,


- Từ 1949à 1954: Phong trào giải phóng dân tộc tiêp tục phát triển và giành thắng lợi ở châu Á.
Từ 1954à1960: Phong Trào phát triển ở châu Phi và khu vực Mĩ la tinh.


Đông Nam
Á.
-10/1945 nước Lào tuyên bố độc lập,
-4/7/1946 Phi-lip-pin
độc lập,
-1947 Cách mạng Ấn Độ,
-4/1/1948 Miến Điện,
- 1/10/1949 Cộng hòa nhân dân Trung Hoa ra đờià Hệ thống XHCN nối liền Âu-
Á.

1949 à
1954
- Phong trào giải phóng dân tộc tiếp tục phát triển và giành thắng lợi ở châu Á.
- 26/1/1950 Ấn độ tuyên bố độc lập và thành lập nước cộng hòa .
- 1954 chiến thắng Điện Biên Phủ ở Việt Nam àLàm sụp đổ hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa thực
dân kiểu cũ.



- Từ 1960à 1975: tiếp tục đánh bại chủ nghĩa thực dân cũ và tiến hành đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân mới.
- Từ 1975 à1999: Hoàn
thành cơ bản sự nghiệp đấu
tranh giải phóng dân tộc.

1954
à 1960
- Phong Trào phát triển ở Phong Trào phát triển ở châu Phi
và khu vực
Mĩ la tinh.
11/1954 cách mạng An-giê-ri
1956 Tuy-ni-di, Ma-rốc, Xu đăng,
- 1957 Ga-na,
1958 Ghi-nê
1/1959 cách mạng Cu-ba.

1960
à 1975
- Tiếp tục đánh bại chủ nghĩa thực dân cũ và tiến
hành đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân mới.
- 1960 “Năm châu Phi” có 17 nước châu Phi giành được độc lập,
1962 Ha-mai-ca, Tri-ni-đat và
Tô-ba-gô,
- 1966 Guy-a-na, Bác-ba-đôt,
1975 Mô-dăm-bich,
Ăng-gô-la.

1975
à
1999
Hoàn thành cơ bản sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.
1983 Vùng biển Ca- ri-bê có 13 quốc gia độc lập
1994 Cộng hòa Nam Phi ra đời à xóa bỏ chế độ
A-pac-thai.
1999 Mĩ từ bỏ quyền chiếm đóng


kênh đào Pa-na-ma.

Đặc điểm của phong trào giải phóng dân tộc sau chiến tranh thế giới thứ hai:
Đặc điểm chung:
Sự thức tỉnh mạnh mẽ của các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc.
Tính chất quần chúng ngày càng sâu rộng.
Các hình thức đấu tranh đòi độc lập phong phú, quyết liệt.
Cuộc đấu tranh giành độc lập gắn liền với phong trào cộng sản, công nhân và các lực lượng tiến bộ.
Cuộc đấu tranh đòi độc lập
về kinh tế phát triển mạnh
mẽ.

- Cho HS hoạt động cá nhân: chuyên sâu Phân tích đặc điểm chung của phong trào giải phóng dân tộc sau chiến tranh thế giới thứ hai.
Sự thức tỉnh mạnh mẽ của các dân tộc thuộc địa
và phụ thuộc.
+Từ sau chiến thắng Điện Biên Phủ ở Việt Nam 1954, đặc biệt đối với châu Phi.
+Từ 1960, phong trào bùng lên mạnh mẽ ở Mĩ la
tinh.
Tính chất quần chúng ngày càng sâu rộng.
+Lãnh đạo cách mạng bao gồm nhiều giai cấp
tầng lớp khác nhau.
+Lực lượng là quần chúng nhân dân.
Các hình thức đấu tranh đòi độc lập phong phú, quyết liệt.
+Đấu tranh vũ trang.
+Đấu tranh chính trị, ngoại giao
Cuộc đấu tranh giành độc lập gắn liền với phong trào cộng sản, công nhân và các lực lượng tiến bộ.
- Cuộc đấu tranh đòi độc lập về kinh tế phát
triển mạnh mẽ.
-Cho HS hoạt động nhóm đôi: chuyên sâu
Phân tích đặc điểm của phong trào giải phóng
dân tộc sau chiến tranh thế giới thứ hai ở Đông

C.3.2 Đặc điểm của phong trào giải phóng dân tộc ở Đông Nam Á.
- Diễn ra cuộc đấu tranh dân
tộc và giai cấp rộng lớn.
Nam Á.
Diễn ra cuộc đấu tranh dân tộc và giai cấp rộng lớn: đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc, thực dân; chống giai cấp phong kiến , tư sản là tay sai của đế quốc thực dân,
Cuộc đấu tranh do giai cấp vô sản, hoặc giai
cấp tư sản lãnh đạo; hình thức đấu tranh phong phú, đa dạng quyết liệt.
Cuộc đấu tranh do giai cấp vô sản, hoặc giai cấp tư sản lãnh đạo; hình thức đấu tranh phong phú, đa dạng quyết liệt.
Đông Nam Á hình thành 2 nhóm nước khác nhau trong quá trình giành độc lập.
C.3.3. Sự khác nhau giữa cuộc đấu tranh chống thực dân của nhân dân châu Phi và Mĩ la tinh:
Thời gian giành độc lập
Đối tượng đấu tranh.

- Đông Nam Á hình thành 2 nhóm nước khác
nhau.
-Cho HS hoạt động nhóm đôi: chuyên sâu
Lập bảng so sánh đặc điểm riêng của phong
trào giải phóng dân tộc sau chiến tranh thế giới
thứ hai.

Nội dung
Châu phi
Mĩ la tinh

Thời gian
1952à1994
1959 à1999
Đối tượng đấu tranh
-Chủ nghĩa thực dân kiểu cũ.
-Chế độ
phân biệt chủng tộc.
-Chủ nghĩa thực dân kiểu mới.

Mục tiêu đấu
tranh
Giành độc
lập dân tộc.
Giành độc lập
dân tộc và kinh tế.

Hình
thức
-Chủ yếu là
Chủ yếu là đấu

Mục tiêu đấu tranh.
Hình thức và phương pháp đấu tranh.

đấu tranh
đấu tranh
chính trị, hợp pháp.
tranh vũ trang
kết hợp đấu
tranh chính trị.


C.3.4. Vai trò và vị trí của phong trào giải phóng dân tộc của Việt Nam trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc trên thế giới.
-Cuộc cách mạng tháng Tám Năm1945.
-Chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954.
-Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước năm 1975.
- Cho HS hoạt động nhóm đôi - chuyên sâu
Học sinh lập bảng thống kê theo các tiêu chí sau:

CM VN
Vai trò
Vị trí

Cuộc cách mạng tháng Tám
Năm1945
-Góp phần mở ra thời kì tan rã của chủ nghĩa thực dân trên thế giới.
-Là cuộc đấu tranh đầu tiên dưới sự lãnh đạo của một chính đảng của
giai cấp vô sản.
Chiến thắng Điện Biên Phủ
năm1954
-Xác định khả năng của các dân tộc thuộc địa trong việc đánh bại chủ
nghĩa.
-Là “mốc vàng lịch sử” mở đầu cho sự cáo chung của chủ nghĩa thực dân
cũ trên thế giới.
Thắng lợi
của
cuộc kháng
-Là nguồn cổ vũ mạnh mẽ đối với cuộc đấu	tranh
chống chủ
-Đập tan cuộc phản kích lớn nhất của đế quốc Mĩ vào
các lực lượng

chiến
nghĩa thực dân
cách mạng thế

chống
mới	của	các
giới,	phá	vỡ
Mỹ,
dân.
phòng	tuyến
cứu

ngăn chặn chủ
nước

nghĩa cộng sản
năm

của Mĩ xuống
1975

Đông Nam Á.

Chuyên đề II. Sự hình thành và sụp đổ của trật tự thế giới hai
cực Ianta và xu thế thiết lập trật tự thế giới mới:
Thời lượng phân phối: Được bố trí dạy trong 7 tiết
Những nội dung cần đạt và các biện phát thực hiện để đạt kết quả
cao:

Kiến thức:
Sự suy yếu và sự thay đổi tương quan trong thế giới tư bản và âm mưu
của Mĩ trong thực hiện “chiến lược toàn cầu”.
Sự lớn mạnh của Liên xô và các lực lượng cách mạng.
Sự phát triển của phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.
Những thỏa thuận của Liên Xô - Mĩ - Anh ở châu Âu, châu Á, thành lập Liên hợp quốc, phân chia phạm vi ảnh hưởng.
Những thỏa thuận này là cơ sở và khuôn khổ cho việc thiết lập trật tự
thế giới mới.
Sự thành lập Liên Hợp Quốc, hiến chương, các cơ quan chủ yếu, vai
trò, nguyên tắc hoạt động.
Việc giải quyết vấn đề Đức, Nhật Bản và các nước trong phe phát xít
bại trận.
Những biểu hiện đối đầu giữa hai phe.
Những đặc điểm chủ yếu của trật tự thế giới hai cực Ianta .
Bối cảnh quốc tế sự sụp đổ trật tự hai cực Ianta: Chiến tranh lạnh chấm
dứt, thế giới bước vào hòa dịu, sự khủng hoảng ở Liên Xô và Đông Âu.
Quá trình sụp đổ của trật tự hai cực Ianta: Sự xoáy mòn những qui định của trật tự hai cực, sự thay đổi của thế giới, những biểu hiện về sự sụp đổ.
Vì sao trật tự này sụp đổ.
Xu thế thiết lập trật tự thế giới mới.
Kĩ năng:
Biết sử dụng bản đồ, các loại đồ dùng trực quan , tài liệu tham khảo.
Biết lựa chọn các sự kiện tiêu biểu và khai thác ý nghĩa của sự kiện đó.
Biết lập bảng thống kê về các sự kiện tiêu biểu, lập bảng so sánh.
Nội dung và biện pháp tiến hành:
Nội dung
Biện pháp tiến hành
C.1.Những thỏa thuận giữa ba cường quốc ở Hội nghị Ianta và tình hình quốc tế sau chiến tranh thế giới thứ hai:
Khái quát tình hình quốc tế khi
chiến tranh thế giới thứ hai chấm dứt.
Những thỏa thuận Xô- Mĩ- Anh ở Ianta, ý nghĩa của những thỏa thuận Ianta đối với sự phát triển của tình hình quốc tế.
- Cho HS hoạt động cá nhân - chuyên sâu
Phân tích khái quát tình hình thế giới
sau chiến tranh thế giới thứ hai:
- Sử dụng bản đồ thế giới, xác định các
khu vực chịu ảnh hưởng của Liên Xô và Mĩ
à Rèn kĩ năng cho HS, giúp các em hình thành khái niệm hai phe, hai cực, sự đối đầu Đông- Tây.
C.2.Sự thiết lập trật tự thế giới mới
sau chiến tranh thế giới thứ hai:
- Thành lập Liên hợp quốc.
- Cho HS hoạt động nhóm: - chuyên sâu Tìm hiểu về Liên hợp quốc với các nội dung:
+Hoàn cảnh ra đời và sự thành lập.

- Giải quyết các vấn đề đối với các nước chiến bại sau chiến tranh
- Đặc điểm của trật tự thế giới hai cực
Ianta.
+Nội dung hiến chương:
*Mục đích.
*Nguyên tắc hoạt động.
*Bộ máy tổ chức. - Vẽ sơ đồ về tổ chức Liên hợp quốcàRèn luyện kĩ năng thực hành cho học sinh.
+Vai trò của Liên hợp quốc.
+Quan hệ Việt Nam- Liên hợp quốc.
Cho HS hoạt động cá nhân - chuyên sâu Sử dụng bản đồ thế giới à Rèn luyện kĩ năng tái hiện kiến thức trên bản đồ , để thấy sự phân chia 2 cực, 2 phe sau chiến tranh
Cho HS hoạt động nhóm: - chuyên sâu Phân tích đặc điểm của trật tự thế giới sau chiến tranh thế giới thứ hai theo trật tự hai cực.
+Sự đối lập giữa hai cường quốc Liên xô và Mĩ dẫn đến sự đối đầu đông – Tây.
+Cuộc “ chiến tranh lạnh” kéo dài từ 1947 đến 1989.
+Các cuộc chiến tranh cục bộ diễn ra nhiều nơi thể hiện sự đối đầu giữa 2 phe XHCN và TBCN do Liên Xô và Mĩ đứng đầu mỗi
phe làm tình hình thế giới luôn căng thẳng.
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
Qua vận dụng các biện pháp như trên tôi đã giúp chất lượng học tập lớp
chuyên sử được nâng lên rõ rệt trong học kì I năm học 2009- 2010:
Kết quả cụ thể:
Nội dung
Kế hoạch
Kết quả năm học 2009-2010
Học kì I
Học kì II
Cả năm
Học lực
Giỏi
60%
100%


Khá
40%
0%


T.Bình





Kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi:
Nội dung
Kế
hoạch
Kết quả
Nhất
Nhì
Ba
KK

HSG
Cấp Tỉnh
5
0
1
1
3
Cấp quốc gia
3
0

1
2
ĐBSCL
2

3



HS đã vận dụng kiến thức và kĩ năng vào bài làm trong các kì thi đạt hiệu quả cao nhất là kì thi học sinh giỏi quốc gia có một câu thuộc chuyên đề I.
Vận dụng tốt kiến thức vào cuộc sống và tạo cho các em kĩ năng sống
cần thiết trong thời đại hội nhập.
PHẦN KẾT LUẬN
****
Những bài học kinh nghiệm:
Làm công tác bồi dưỡng học sinh giỏi phải có tâm huyết, yêu người, yêu học sinh, có tinh thần trách nhiệm, chịu khó tìm tòi sáng tạo trong công tác chuyên môn.
Có kế hoạch phù hợp với đối tượng học sinh để đề ra biện pháp phù hợp, từng lúc phải bổ sung điều chỉnh kế hoạch để đạt hiệu quả cao nhất.
Phối hợp chặt chẽ các lực lượng giáo dục trong và ngoài trường.
Tạo sự đoàn kết yêu thương nhau giữa các em học sinh trong lớp.
Có kế hoạch kiểm tra sơ kết, tổng kết khen thưởng động viên kịp thời.
Kịp thời phát hiện học sinh năng khiếu.
Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm
Chất lượng giáo dục có vai trò quan trọng vì nó phản ánh trình độ dân trí, hiểu biết của người dân một nước, là nền tảng cho chiến lược phát triển con người. Bác hồ đã căn dặn chúng ta: “Dù cho có khó khăn đến đâu cũng phải thi đua dạy tốt và học tốt”. Vì vậy việc nâng cao chất lượng học tập lớp chuyên sử và đội tuyển học sinh giỏi là rất cần thiết, nó góp phần quan trọng trong việc trang bị kiến thức chắc chắn cho các em – thế hệ tương lai- taọ cho các em sự tự tin vững chắc bước tiếp con đường học vấn và tích lũy kĩ năng sống, có bản lĩnh, có trình độ, có đạo đức, có kiến thức để tham gia lao động sáng tạo đạt hiệu quả cao nhất về sau.
Bản thân tôi đã học được từ bài học làm việc nghiêm túc, nổ lực hết
mình để góp phần nhỏ bé vào sự nghiệp giáo dục của tỉnh nhà.
Khả năng ứng dụng, triển khai:
Có khả năng ứng dụng cho việc dạy bồi dưỡng học sinh giỏi cấp
trung học phổ thông.
Không tốn kém tiền của.
Dễ ứng dụng.
Những kiến nghị, đề xuất:
Các nhà lãnh đạo quan tâm sâu sát công tác bồi dưỡng, tạo điều kiện
tốt nhất cho giáo viên phát hiện học sinh năng khiếu.
Phổ biến các sáng kiến kinh nghiệm về công tác này cho giáo viên làm công tác bồi dưỡng học sinh giỏi nhằm học tập, trao đổi nhau để bổ sung phát triển đề tài.
****
TÀI LIỆU THAM KHẢO
****
Luật giáo dục
Kế hoạch năm học 2009-2010 của trường THPT chuyên Bến Tre.
Kế hoạch năm học 2009-2010 của tổ Sử- Địa- Thể dục.
Kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi năm học 2009-2010 của trường THPT chuyên Bến Tre.
Kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi năm học 2009-2010 của môn
Sử trường THPT chuyên Bến Tre.
Chương trình chuyên sâu lớp 12 dành cho trường chuyên của Bộ giáo dục và đào tạo.
Đề thi học sinh giỏi cấp tỉnh, cấp quốc gia từ năm 2000à 2010.
Sách giáo khoa lịch sử lớp 12 (chương trình nâng cao).
Sách giáo viên lịch sử lớp 12 (chương trình nâng cao).
Bài tập lịch sử lớp 12 –Trần Bá Đệ (chủ biên)- NXB Giáo dục- 2008.
Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình sách giáo khoa lớp 12 môn lịch sử- NXB Giáo dục của Bộ giáo dục đào tạo- vụ giáo dục phổ thông.
Các con đường, biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học lịch sử ở
phổ thông- NXB Đại học sư phạm- Nguyễn Thị Côi.
****
MỤC LỤC
****
Phần mở đầu	trang 1
Bối cảnh của đề tài.
Lý do chọn đề tài.
Phạm vi và đối tượng nghiên cứu. IV	Mục đích nghiên cứu.
V	Điểm mới trong kết quả nghiên cứu.
Phần nội dung	trang 2
Cơ sở lý luận.
Thực trạng của vấn đề.
Các biện pháp đã tiến hành giải quyết vấn đề.
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
Phần kết luận	trang 17
Những bài học kinh nghiệm.
Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm.
Khả năng ứng dụng, triển khai.
Những kiến nghị, đề xuất.
Tài liệu tham khảo	trang 19
****
PHỤ LỤC
****
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO	KỲ THI CHỌN HỌC SINH
GIỎI QUỐC GIA
LỚP 12 THPT NĂM 2010
ĐỀ THI CHÍNH THỨC
Câu 1 (2.5 điểm)
Môn :LỊCH SỬ
Thời gian : 180 phút (không kể thời gian giao đề)
Ngày thi :11/3/2010
(Đề thi này có 1 trang gồm 7 câu.)
So với phong trào yêu nước cuối thế kỉ XIX, phong trào yêu nước Việt Nam đầu thế kỉ XX có những điểm gì mới?
Câu 2 (2.5 điểm)
Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc sau chiến tranh thế giới thứ hai có
làm biến đổi bản đồ chính trị thế giới hay không?Vì sao?
Câu 3 ( 3 điểm)
Sau khi về nước, những học viên trong lớp đào tạo cán bộ cách mạng của Nguyễn Ái Quốc ở Quảng Châu( 1925-1927) đã truyền bá lí luận cách mạng gì? Những lí luận cách mạng đó được trình bày trong tác phẩm nào? Ý nghĩa của việc truyền bá lí luận cách mạng đến việc thành lập Đảng cộng sản Việt Nam.
Câu 4 (3 điểm)
Phong trào cách mạng 1930-1931 có phải là một bước phát triển mới của cách
mạng Việt Nam hay không? Tại sao?
Câu 5 (3 điểm)
Nêu những hình thức đấu tranh được sử dụng trong cuộc đấu tranh chống chủ
nghĩa phát xít của nhân dân ta.
Câu 6 (3 điểm)
Những thắng lợi quân sự nào của quân và dân ta đã tác động trực tiếp đến việc triệu tập Hội nghị và kí kết Hiệp định Pari. Sau hiệp định Pari,cục diện chiến trường miền Nam đã thay đổi như thế nào?
Câu 7 (3 điểm)
Có thể nói chính sách đối ngoại của Mĩ, Anh, Pháp là một trong những nhân
tố dẫn đến chiến tranh thế giới thứ hai hay không?Vì sao?
HẾT
*Thí sinh không được sử dụng tài liệu.
*Giám thị không giải thích gì thêm.