Sáng kiến kinh nghiệm Dạy học tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh trong thời đại mới

hân tích để học sinh thấy được giây phút rất quan trọng trong cuộc đời hoạt động của Bác Hồ, cũng chính là giây phút quan trọng nhất đối với cách mạng Việt Nam: "Luận cương của Lênin làm tôi rất cảm động, phấn khởi, sáng tỏ, tin tưởng biết bao!" Ngồi một mình trong phòng Người sung sướng muốn phát khóc lên Người nói một mình như đang nói với toàn thể dân tộc “Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phóng cho chúng ta!" 
Giáo viên: Cuối năm 1920, sự kiện lịch sử nào đã mở ra bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời hoạt động của Nguyễn Ái Quốc?
Học sinh: Suy nghĩ trả lời 
Nội dung giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh được tích hợp ở hoạt động học tập này là: Thông qua bài học về những năm tháng hoạt động của Bác, bồi dưỡng cho học sinh ý chí và nghị lực, tinh thần vượt qua khó khăn và thử thách để đạt được thành công, học sinh càng biết ơn công lao to lớn của Bác , từ đó liên hệ giáo dục cho các em tinh thần đấu tranh, ý thức trách nhiệm đối với đất nước trong giai đoạn hiện nay
3. Hoạt động của Nguyễn Ái Quốc:
- Cuối năm 1917, Nguyễn Tất Thành trở lại Pháp, năm 1919 gia nhập Đảng xã hội Pháp.
- 18/6/1919: tại Pháp Nguyễn Tất Thành với tên gọi mới là Nguyễn Ái Quốc đã gửi Bản yêu sách của nhân dân An Nam đến Hội nghị Vécxai, đòi các quyền tự do, dân chủ, bình đẳng cho dân tộc Việt Nam. 
g bản yêu sách không được chấp nhận
g "muốn được giải phóng, các dân tộc chỉ có thể trông cậy vào lực lượng của bản thân mình".
- 7/1920: Người đọc bản Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của Lênin (báo Nhân đạo của Đảng Xã hội Pháp)
-> Người đã tìm ra con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc Việt Nam.
" Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác là con đường cách mạng vô sản"
- 25/12/1920: Tham gia Đại hội lần thứ XIII của Đảng Xã hội Pháp (Tua) g Người bỏ phiếu tán thành gia nhập Quốc tế cộng sản và thành lập Đảng cộng sản Pháp. Nguyễn Ái Quốc trở thành Đảng viên cộng sản.
- Năm 1921, cùng một số người khác sáng lập Hội Liên hiệp các dân tộc thuộc địa ở Pari để tuyên truyền, tập hợp lực lượng chống CNĐQ
- Người tham gia sáng lập Báo người cùng khổ, viết bài cho báo Nhân đạo, Đời sống công nhân, đặc biệt biên soạn cuốn Bản án chế độ thực dân Pháp.
- Tháng 6 năm 1923, Nguyễn Ái Quốc đi Liên Xô dự Hội nghị Quốc tế Nông dân (10-1923), Đại hội Quốc tế cộng sản lần thứ V (1924).
- Ngày 11/11/1924, Nguyễn Ái Quốc đến Quảng Châu (Trung Quốc) trực tiếp tuyên truyền giáo dục lý luận, xây dựng tổ chức cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam.
BÀI 17: NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA TỪ SAU NGÀY 2/9/1945 ĐẾN TRƯỚC NGÀY 19/12/1946 (SGK LỊCH SỬ 12 - CƠ BẢN)
Địa chỉ tích hợp: Mục II.2. Giải quyết nạn đói
 Mục III.2. Đấu tranh với quân Trung Hoa Dân quốc và bọn phản cách mạng ở miền Bắc
 Mục III.3. Hòa hoãn với Pháp nhằm đẩy quân Trung Hoa Dân Quốc ra khỏi nước ta 
Nội dung tích hợp: Dưới sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân ta tiến hành đấu tranh chống giặc đói và giặc ngoại xâm.
Hiệu quả của việc tích hợp qua bài dạy: Bồi dưỡng lòng yêu nước, tinh thần cách mạng, lòng tự hào dân tộc, trung thành và tin tưởng vào sự lãnh đạo tài tình của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Lên án những hành động phá hoại, xâm lược của kẻ thù, sự phản bội Tổ quốc của bọn phản cách mạng, nâng cao ý thức cảnh giác, sức mạnh đoàn kết trong lao động, xây dựng đất nước và trong đấu tranh bảo vệ Tổ quốc.
Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học bài mới:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Kiến thức cần đạt
Hoạt động 1: Làm việc cả lớp/cá nhân
Giáo viên: Chính phủ ta đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có những biện pháp gì trong việc giải quyết nạn đói?
Học sinh: Trả lời độc lập
Giáo viên: khai thác bức ảnh hình 45 sách giáo khoa: Nhân dân Nam Bộ cứu giúp đồng bào bị đói ở Bắc Bộ (10/1945)
Giáo viên: Bức ảnh thể hiện điều gì? Thể hiện tinh thần tương thân tương ái của người Việt, sẵn sàng nhường cơm sẻ áo, lá lành đùm lá rách, tinh thần đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau. Thể hiện lòng nhân ái của con người, truyền thống tốt đẹp mà Đảng ta triệt để phát huy.
Nội dung giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh được tích hợp ở hoạt động học tập này là: từ hình ảnh vị Chủ tịch nước làm gương một tuần nhịn ăn một bữa để quyên góp gạo, giải quyết nạn đói, đã bồi dưỡng cho học sinh niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, giáo dục cho các em về sự cần, kiệm, liêm, chính, nói đi đôi với làm. Tư tưởng đạo đức của Người là tấm gương của mọt con người giàu lòng nhân ái, sống trong sạch, không một chút riêng tư, hết mực vì nước, vì dân.
Giáo dục học sinh: biết trân trọng sức lao động và thành quả lao động; sử dụng của công một cách hợp lí, đúng đắn; chống lối sống thực dụng, chỉ biết lợi cho bản thân mình; biết hy sinh vì người khác, không tư thù cá nhân; kiên trì, bền bỉ, tích cực học tập và lao động để góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc. 
Hoạt động 2: Làm việc cả lớp/cá nhân
Giáo viên: hướng dẫn học sinh tìm hiều nội dung hai bản hoà ước trên.
Giáo viên: Tại sao ta lại kí với Pháp Hiệp định Sơ bộ và Tạm ước?
Học sinh: trả lời độc lập
Hoạt động 3: Cả lớp, cá nhân 
- Giáo viên: Tại sao ta lại chủ trương tạm thời hòa hoãn với quân Tưởng ?
+ Lúc này, ta đang phải chống Pháp ở Nam Bộ, đất nước lại đang đứng trước tình thế hiểm nghèo. Vì vậy, phải tránh xung đột vũ trang cùng một lúc với nhiều kẻ thù.
Giáo viên: Em có nhận xét gì về những biện pháp đối phó của ta? Những biện pháp đó có ý nghĩa gì?
Nội dung tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh được giáo dục cho học sinh là: những sách lược khôn khéo, mềm dẻo đúng đắn, phù hợp của Đảng, Chính phủ, Hồ Chủ tịch....Bài học rút ra cho các em là: trong mọi hoàn cảnh, hãy bình tĩnh, sáng suốt để tìm ra cách giải quyết khôn khéo nhất, hiệu quả nhất, đảm bảo cho quyền lợi của Đất nước, của dân tộc.
Giáo viên: Việc kí với Pháp Hiệp định Sơ bộ và Tạm ước có ý nghĩa to lớn như thế nào?
Học sinh: Suy nghĩ trả lời
Giáo viên phân tích để học sinh thấy được: Việc kí hai bản hoà ước trên là một quyết định cực kì sáng suốt của Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh. 
Nội dung tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh được giáo dục cho học sinh là: tinh thần yêu nước, những sách lược khôn khéo mềm dẻo của Hồ Chí Minh trong việc đối phó với thù trong giặc ngoài, kí các hoà ước với Pháp nhưng vẫn giữ vững được độc lập dân tộc, “dĩ bất biến, ứng vạn biến”.
Từ đó liên hệ cho học sinh trong thời đại ngày nay trong quan hệ với các nước lớn trên thế giới cần phải luôn có tinh thần cảnh giác, dựa trên nguyên tắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia, dân tộc. Nhất thiết phải khôn khéo, mềm dẻo về sách lược, cứng rắn về nguyên tắc.
II. Bước đầu xây dựng chính quyền cách mạng, giải quyết nạn đói, nạn dốt và khó khăn về tài chính.
2. Giải quyết nạn đói
- Biện pháp
+ Phát động phong trào “nhường cơm sẻ áo”, hũ gạo cứu đói...
+ Tăng gia sản xuất.
+ Giảm tô 25%, tạm cấp ruộng đất.
- Kết quả: sản xuất nông nghiệp được phục hồi, nạn đói bị đẩy lùi
III. Đấu tranh chống ngoại xâm và nội phản, bảo vệ chính quyền cách mạng 
2. Đấu tranh với quân Trung Hoa Dân quốc và bọn phản cách mạng ở miền Bắc
- Chủ trương của Đảng, Chính phủ, Hồ Chí Minh là tạm thời hòa hoãn, tránh xung đột vũ trang với quân Trung Hoa Dân quốc, tránh 1 lúc phải đối phó với nhiều kẻ thù. 
- Biện pháp đối phó
+ Nhân nhượng cho chúng một số yêu sách về kinh tế, chính trị: nhận tiêu tiền “ Quan kim”, “Quốc tệ”, cung cấp 1 phần lương thực cho chúng , nhường cho các đảng Việt Quốc, Việt Cách 70 ghế trong Quốc hội không qua bầu cử, 4 ghế bộ trưởng, 1 ghế Phó Chủ tịch nước cho Nguyễn Hải Thần.
+ Kiên quyết vạch trần âm mưu và hành động chia rẽ, phá hoại của bọn phản động tay sai
+ Những kẻ có đủ tội chứng thì trừng trị theo pháp luật.
- Ý nghĩa:
+ Hạn chế thấp nhất các hoạt động chống phá của Tưởng.
+ Làm thất bại âm mưu lật đổ chính quyền cách mạng của chúng.
3. Hòa hoãn với Pháp nhằm đẩy quân Trung Hoa Dân quốc ra khỏi nước ta
- Ngày 6/3/1946, ta kí với Pháp Hiệp định Sơ bộ.
- Ngày 14/9/1946, ta kí Tạm ước, tiếp tục nhân nhượng thêm cho Pháp một số quyền lợi.
- Ý nghĩa:
+ Ta tránh được cuộc chiến đấu với nhiều kẻ thù cùng một lúc
+ Đẩy được quân Trung Hoa Dân Quốc về nước
+ Pháp phải thừa nhận Việt Nam là một quốc gia tự do
+ Ta có thêm thời gian hoà bình để xây dựng. củng cố lực lượng
7.2. Kết quả đạt được
7.2.1. Về kiến thức 
 Trên đây là một số bài soạn mà tôi đã áp dụng có hiệu quả tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh nhằm giáo dục học sinh, bồi dưỡng lòng yêu nước và nâng cao ý thức bảo vệ chủ quyền Tổ quốc. Qua một năm học thực hiện chủ đề tích hợp này, tôi nhận thấy có những kết quả tích cực từ phía học sinh, học sinh hứng thú học tập, hứng thú tìm hiểu thêm về cuộc đời hoạt động gian khổ, những phẩm chất đạo đức cao đẹp của Bác, trong đó nổi bật sáng ngời là tinh thần yêu nước nồng nàn, sâu sắc. Cuối năm học tôi yêu cầu học sinh làm bài thu hoạch mẫu về những hiểu biết của em về cuộc đời hoạt động và những nội dung tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh ở khối lớp 12, kết quả thu được khá tốt:
TT
Lớp
Sĩ số
Hiểu và vận dụng tôt
Hiểu và vận dụng cơ bản
Số lượng
Tỉ lệ (%)
Số lượng
Tỉ lệ (%)
1
12A1
40
34
85
6
15
2
12A2
33
20
61
13
39
3
12A3
40
32
80
8
20
4
12A5
29
18
62
11
38
5
12A10
40
33
83
7
17
6
11A1
42
35
83
8
17
7
11A2
43
35
81
8
19
8
11A5
37
25
68
12
32
7.2.2. Về thực hành, làm theo tư tưởng của Bác
Học sinh không những kính yêu Bác, ghi nhớ công ơn to lớn của Người mà còn phải ra sức học tập, rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức làm theo lời Bác dạy. 
Nhà trường được xây dựng gần trên quê hương Đất Tổ Vua Hùng. Nơi đây cũng có nhiều di tích lịch sử quan trọng, gắn với Người, như Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Thị trấn Lâm Thao, Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh ở xã Chu Hóa (nay thuộc Việt trì, Phú Thọ). Và chắc rằng trong mỗi chúng ta còn nhớ: ngày 18/9/1954, trên đường về tiếp quản Thủ đô, tại Đền Giếng thuộc Đền Hùng, Phú Thọ, Bác Hồ đã nói chuyện với các bộ, chiến sĩ Đại đoàn quân Tiên Phong. Bác căn dặn: "Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữu lấy nước!". Nhằm giáo dục tinh thần uống nước nhớ nguồn và cụ thể hoá việc giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong việc bồi dưỡng lòng yêu nước cho học sinh, trường THPT Nguyễn Viết Xuân đã tổ chức cho học sinh tham gia dâng hương Di tích lịch sử Đền Hùng, quét dọn vệ sinh và thắp hương khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh. Có thể nói đây là một việc làm có ý nghĩa thiết thực và hiệu quả nhất không những giúp học sinh đoàn kết, khắc sâu hơn về kiến thức lịch sử mà còn giáo dục tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, biết ơn người có công, ý thức giữ gìn và bảo vệ những di tích lịch sử, văn hoá dân tộc.
Tôi vẫn luôn nhắn nhủ các em học sinh rằng: trong bất cứ hoàn cảnh nào các em vẫn phải giữ cho mình tâm sáng, noi gương Bác Hồ vĩ đại. Như Bác đã từng nói: "Người có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó". Nghệ sĩ ưu tú Đức Trung đã từng nói: "Mong sao trong thời đại mới hôm nay, Tư tưởng đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn là ngọn đèn soi sáng cho thế hệ trẻ...". Thế nên chúng ta hãy sống theo lí tưởng của Người, "Yêu Bác lòng ta trong sáng hơn" (Bài thơ "Bác ơi" - Tố Hữu).
8. Thông tin cần bảo mật: Không có
9. Điều kiện cần có để thực hiện sáng kiến
Một là, trong giảng dạy, người giáo viên phải linh hoạt, chọn lọc cẩn thận những nội dung có liên quan đến tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh. 
Hai là, tôi nhận thấy phương pháp giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh có hiệu quả nhất chính là "học phải đi đôi với hành", tự nguyện, tự giác tránh việc áp đặt, giáo điều cho học sinh. 
Ba là, Tổ chức có hiệu quả các hoạt động ngoại khóa về giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh. 
Bốn là, Nhà trường và các cơ quan, tổ chức hữu quan cần tạo điều kiện giúp đỡ giáo viên và học sinh khai thác, tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh phục vụ công tác giảng dạy và học tập.
10. Đánh giá lợi ích đạt được của sáng kiến 
 Việc tích hợp kiến thức về cuộc đời, sự nghiệp, tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử có nội dung rất phong phú, trong sáng kiến kinh nghiệm của mình tôi nhấn mạnh đến nội dung bồi dưỡng cho học sinh tình yêu quê hương đất nước, từ đó giúp các em nâng cao ý thức bảo vệ chủ quyền lãnh thổ Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay. Bởi vì trong suốt cả cuộc đời đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn đặt lợi ích của dân tộc lên trên hết, lúc nào cũng vì mục tiêu cao cả nhất là độc lập thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc. Bác Hồ của chúng ta là như thế, Người luôn lấy dân làm gốc, sẵn sàng nhịn ăn, nhịn đói vì dân, lo dân rét, lo dân đói, đồng cam cộng khổ cùng nhân dân. Bác Hồ của chúng ta giản dị vô cùng và cũng thật vĩ đại vô cùng. Trước khi từ giã cõi đời, Người vẫn giành tình yêu bao la cho dân, từ cụ già, đến các cháu thiếu niên nhi đồng... Người chỉ có mong ước sông Việt Nam sẽ thu về một mối.
Qua đề tài sáng kiến kinh nghiệm của mình tôi đã thể hiện những gì mình đã học tập và ứng dụng vào thực tiễn giảng dạy. Sau một năm học tích cực lồng ghép, liên hệ vừa bằng những kiến thức khoa học vừa bằng những hành động làm theo cụ thể, bằng tình cảm kính yêu dành cho Người, tôi đã không những giúp cho học sinh mà ngay cả bản thân mình cũng được bổ sung những kiến thức cuộc đời, sự nghiệp và những tư tưởng quý báu của Bác về tình yêu con người, tình yêu nước, ra sức học tập, phấn đấu, rèn luyện để góp sức mình giúp đất nước "sánh ngang với các cường quốc năm châu".
11. Danh sách các cá nhân, tập thể tham gia ứng dụng sáng kiến
TT
Lớp
Sĩ số
Hiểu và vận dụng tôt
Hiểu và vận dụng cơ bản
Số lượng
Tỉ lệ (%)
Số lượng
Tỉ lệ (%)
1
12A1
40
34
85
6
15
2
12A2
33
20
61
13
39
3
12A3
40
32
80
8
20
4
12A5
29
18
62
11
38
5
12A10
40
33
83
7
17
6
11A1
42
35
83
8
17
7
11A2
43
35
81
8
19
8
11A5
37
25
68
12
32

Vĩnh Tường, ngày 31 .tháng1 năm 2019
Hiệu trưởng
 (Ký tên, đóng dấu)

Vĩnh Tường ngày 31 tháng 1 năm 2019
Chủ tịch Hội đồng sáng kiến cấp cơ sở 
(Ký tên, đóng dấu)
Vĩnh Tường., ngày 22 tháng 1 năm 2019
Tác giả sáng kiến
(Ký, ghi rõ họ tên)
Phạm Thị Phương
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ sách: "Bác Hồ và những bài học về đạo đức, lối sống". 
(NXB Giáo dục)
2. Bài tập Lịch sử 11 (chương trình chuẩn)
3. Bài tập Lịch sử 12 (chương trình chuẩn)
4. Chỉ thị năm học 2017 - 2018. (Bộ GD & ĐT)
5. Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Lịch sử.
 (Tái bản lần thứ nhất. NXB Giáo dục - 2010).
6. Kế hoạch năm học 2018 -2019. 
 (Trường THPT Nguyễn Viết Xuân ).
7. Kế hoạch giảng dạy Lịch Sử 2018 -2019. 
(Tổ Văn - Sử, trường THPT Nguyễn Viết Xuân).
8. Luật Giáo Dục.
9. Phương pháp dạy học Lịch sử. (NXB Giáo dục. Phan Ngọc Liên - chủ biên)
10. Sách giáo khoa Lịch sử 11 (chương trình chuẩn).
11. Sách giáo khoa Lịch sử 12 (chương trình chuẩn).
12. Tài liệu tập huấn về Dạy tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh cho học sinh THPT. (Sở GD & ĐT Tỉnh Phú Thọ)
13. Sách giáo viên Lịch sử 11 (chương trình chuẩn).
14. Sách giáo viên Lịch sử 12 (chương trình chuẩn).