Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục học sinh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử THPT

. Qua nhiều năm giảng dạy Lịch sử , bản thân tôi luôn trăn trở để tìm ra những phương pháp giúp học sinh hứng thú học tập bộ môn hơn và đạt kết quả cao hơn đồng thời làm sao để giáo dục được đạo đức, hình thành nhân cách cho các em. Để đạt được kết quả đó cần phải tìm những phương pháp tích cực, những biện pháp giáo dục gần gũi mà lắng sâu, có tác dụng giáo dục tốt vậy nên việc tích hợp lồng ghép học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là rất cần thiết, có thể đạt được hiệu quả cao lại rất gần gũi với học sinh. Giáo viên cần có sự hiểu biết một cách logic về kiến thức Lịch sử đồng thời phải hết sức sáng tạo linh hoạt về phương pháp để có thể giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua các bài học Lịch sử đã được tích hợp về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Thực tế học Lịch sử là một môn học về những gì đã diễn ra trong quá khứ để từ đó có thể rút ra những bài học kinh nghiệm cho hiện tại và tương lai. Lịch sử là “thầy dạy của cuộc sống”, học Lịch sử tốt sẽ có tinh thần nhân ái, yêu thương đồng loại sẽ có cái nhìn khách quan, tư duy logic và duy vật biện chứng đồng thời học tốt Lịch sử cũng sẽ được giáo dục về tinh thần yêu nước, tinh thần hăng say lao động, tinh thần đoàn kết góp phần phát triển nhân cách của học sinh
doc 36 trang SKKN Lịch Sử 12/10/2025 90
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục học sinh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử THPT", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

Tóm tắt nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục học sinh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử THPT

Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục học sinh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử THPT
nước với dân tộc thì cần có trách nhiệm ngay đối với gia đình của mình và có trách nhiệm với trường lớp mà mình học tập. Bản thân học sinh tự rút ra được cần phải học tập tốt, hoàn thiện nhân cách, có lý tưởng, mục đích để trở thành chủ nhân tương lai của đất nước.
Ví dụ 3: Khi dạy tiết 23-bài 16: Phong trào giải phóng dân tộc (1939- 1945) và Tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945. Nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa ra đời.
Ở mục 3. Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 8 ( tháng 5 năm 1941).
Giáo viên phát vấn: Trước tình hình thế giới có nhiều chuyển biến Nguyễn Ái Quốc đã làm gì?
Học sinh trả lời: Nguyễn Ái Quốc về nước triệu tập hội nghị trung ương Đảng lần thứ 8 và trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam.
Giáo viên kết luận: Sau 30 năm tìm đường cứu nước và hoạt động ở nước ngoài ngày 28/1/1941 Nguyễn Ái Quốc về nước triệu tập hội nghị trung ương Đảng lần thứ 8 tại Pác Bó (Cao Bằng). Người đã triệu tập và chủ trì Hội nghị lần thứ 8 Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương. 
Giáo viên nêu câu hỏi: Chủ trương mới của Đảng trong thời kỳ này như thế nào?
Học sinh: Thảo luận và trả lời.
Giáo viên kết luận: Hội nghị tiếp tục đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu, tạm gác khẩu hiệu Cách mạng ruộng đất chỉ nêu ra khẩu hiệu: “Giảm tô, giảm thuế, chia lại ruộng công tiến tới người cày có ruộng”, chủ trương thành lập Mặt trận Việt Minh của riêng Việt Nam. Như vậy, Hồ Chí Minh đã có vai trò to lớn trong việc đưa vấn đề dân tộc về giải quyết trong khuôn khổ từng nước Đông Dương để thức tỉnh tinh thần dân tộc đồng thời chủ trương thành lập Mặt trận của riêng Việt Nam là Mặt trận Việt Minh - một tổ chức tập hợp đoàn kết lực lượng nhân dân. Mặt trận Việt Minh có vai trò đoàn kết nhân dân và có vai trò lớn trong Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945. Từ đó giúp học sinh thấy được vai trò, trách nhiệm của Bác đối với dân tộc, đối với đất nước. (Giáo viên khai thác Hình 6: Bác Hồ đọc Tuyên ngôn độc lập trong phần Phụ lục 1)
Ví dụ 4: Khi giảng dạy mục II. Giải quyết khó khăn về giặc đói, giặc dốt và khó khăn về tài chính, tiết 26- Bài 17 Lớp 12: Nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa từ sau ngày 2/9/1945 đến trước ngày 19/12/1946.
Giáo viên khai thác hình 42 SGK: Nhân dân Nam Bộ cứu giúp đồng bào bị đói ở Bắc Bộ (10/1945) yêu cầu HS quan sát tranh và phát vấn: Bức tranh thể hiện ý nghĩa gì? 
Học sinh suy nghĩ trả lời, giáo viên nêu ý nghĩa: Thể hiện tinh thần tương thân tương ái của người Việt, sẵn sàng nhường cơm sẻ áo, lá lành đùm lá rách, tinh thần đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau. Thể hiện lòng nhân ái của con người, đó là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta và trong hoàn cảnh cấp thời đã được Đảng ta triệt để phát huy để cứu đói. 
( Giáo viên khai thác Hình 7 phần Phụ lục 1)
Từ đó những nội dung và ý nghĩa của những hành động cao đẹp đó, giáo viên đã khắc sâu được hình ảnh của Bác trong bối cảnh đất nước khó khăn về nạn đói, bản thân Bác là Chủ tịch một nước nhưng rất gương mẫu thực hiện “ Nhường cơm sẻ áo” để giáo dục học sinh tinh thần tương thân, tương ái, “ lá lành đùm lá rách” đó là một truyền thống tốt đẹp của nhân dân ta từ ngàn xưa để lại. Đồng thời giáo dục học sinh niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng; bài học về cần, kiệm, liêm, chính, nói đi đôi với làm, tương thân, tương ái của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Chương 3. KIỂM CHỨNG TÍNH CẤP THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI
3.1. Mục đích thực nghiệm
Đề tài này được đưa vào áp dụng trong năm học 2022 -2023 đã đem lại những kết quả khả quan, qua phân tích kết quả các bài kiểm tra có nội dung giáo dục học sinh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh với bài kiểm tra không có nội dung giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh ở lớp 12 trong năm học đã cho kết quả chuyển biến rõ rệt. Sau khi thực hiện đề tài được một học kì, học sinh ở những lớp tôi áp dụng đã có sự thay đổi hẳn về mặt ý thức đạo đức và tinh thần học tập. Đặc biệt ở những lớp tôi áp dụng đề tài hầu như không có học sinh đi học muộn, bỏ giờ, bỏ tiết hoặc nghỉ học không có lý do. Các em đều chăm chú học tập hơn, chuyên cần trong làm bài tập và tìm hiểu kiến thức, làm bài trước khi đến lớp, hiện tượng nói chuyện riêng và nói tự do trong giờ học cũng giảm hẳn, ở một vài lớp không còn hiện tượng đi học muộn và nói tự do nữa.
Các em có ý thức đoàn kết hơn, không gây mất đoàn kết nội bộ trong lớp học. Những tiến bộ về mặt đạo đức của các em qua một kì học chứng tỏ việc giáo dục học sinh học tập và làm theo tấm gương đạo đức của các em có chuyển biến rất rõ rệt, chất lượng bộ môn cũng được nâng cao hơnthể hiện:
Nội dung
Từ TB trở lên
Dưới TB
Không có nội dung giáo dục học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
78.3 %
21.7%
Có nội dung giáo dục học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
92.8 %
7.2%
So sánh
Tăng 14.5%
Giảm 14.5%
Từ kết quả trên, bản thân tôi nhận thấy rằng việc tích hợp giáo dục tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh vào trong giảng dạy bộ môn Lịch sử cũng góp phần nâng cao chất lượng của bộ môn. 
Kết quả cụ thể như sau:
Khối lớp
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
TB trở lên
11
20.4
53.9
23.1
2.6
77
12
23.5

56

18.8

1.7
74,8

Phần 3. PHẦN KẾT LUẬN
1. Những vấn đề quan trọng nhất được đề cập đến của SK
Để thực hiện tốt việc giáo dục học sinh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào trong giảng dạy Lịch sử lớp 11,12 bản thân tôi luôn nghiên cứu để lựa chọn nội dung và phương pháp giáo dục sao cho có hiệu quả, phù hợp với đặc thù bộ môn và đối tượng học sinh.
Trước hết tôi xác định những dạng bài có ưu thế trong việc giáo dục, dựa vào mục tiêu của bài để xác định kiến thức, kỹ năng, thái độ cần đạt, chủ đề, nội dung và phương pháp tích hợp của từng dạng bài, tránh tình trạng giáo dục tích hợp một cách lan man, gượng ép, cứng nhắc gây nên sự nhàm chán, quá tải cho học sinh.
2. Hiệu quả thiết thực của SK2. Hiệu quả thiết thực của SK nếu được triển khai, áp dụng trong đơn vị.
- Góp phần nâng cao chất lượng dạy học lịch sử ở bậc THPT
- Giúp học sinh yêu thích môn học, chú tâm vào bài.
- Giúp học sinh phát huy tính tự chủ, sáng tạo, tư duy logic trong học tập Lịch sử.
Qua thực tế cho thấy, khi áp dụng đề tài này đã giúp cho học sinh có chuyển biến tốt về nhận thức, có lập trường tư tưởng vững vàng, tin tưởng vào đường lối lãnh đạo của Đảng và nhà nước, có tinh thần vượt khó, đồng thời giáo dục cho học sinh tư tưởng đạo đức tốt, biết yêu quê hương-đất nước, biết kính trọng những người đã hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc. Sự thay đổi trong ý thức đạo đức của các em đến từ những việc làm rất nhỏ như đi học đúng giờ, không còn nói tự do, và đặc biệt rất giữ trật tự trong giờ học. Các em còn biết vận dụng kiến thức đã học vào cuộc sống thực tế, bằng những việc làm cụ thể của mình trong các hoạt động ở trường và quê hương. Đồng thời kết quả học tập của bộ môn Lịch sử 12 cũng không ngừng nâng cao. Nếu vận dụng tốt đề tài này chúng ta đã hưởng ứng tốt cuộc vận động “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” do Bộ chính trị đề ra và góp phần vào việc hình thành nhân cách đạo đức của học sinh THPT. 
3. Khuyến nghị với các cấp quản lí 
- Giáo dục học sinh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử sẽ góp phần giáo dục đạo đức, nhân cách của học sinh thông qua tấm gương sáng ngời của dân tộc.
- Cần tích cực tổ chức các hoạt động giảng dạy tích hợp, lồng ghép đặc biệt để giáo dục ý thức đạo đức cho học sinh.
- Đoàn trường và các Tổ chuyên môn đặc biệt là các bộ môn Văn, Lịch sử, Giáo dục công dân cần xây dựng những chuyên đề tích hợp liên môn để thông qua đó giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua việc tích hợp lồng ghép giúp học sinh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
- Hoạt động của Đoàn trường cần thường xuyên hơn nữa trong việc tổ chức các buổi ngoại khóa để giáo dục học sinh thông qua việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
PHỤ LỤC SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 PHỤ LỤC 1
TRANH ẢNH THỰC HIỆN KHAI THÁC TRONG GIẢNG DAY GIÁO DỤC HỌC SINH HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC 
HỒ CHÍ MINH.
Hình 1: Hành trình tìm đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc
Hình 2: Tàu La tu sơ và hình ảnh anh Văn Ba làm phụ bếp trên tàu
Hình 3: Nguyễn Ái Quốc tại Đại hội Đảng XH Pháp năm 1920.
Hình 4: Bác Hồ đọc Luận cương của Lê nin năm 1920.
Hình 5: Tranh vẽ Hội nghị thành lập Đảng đầu năm 1930
Hình 6: Bác Hồ đọc Tuyên ngôn độc lập ( 2/9/1945)
Hình 6: Bác Hồ đọc Tuyên ngôn độc lập ( 2/9/1945)
Hình 7: Nhân dân Nam Bộ quyên góp cứu giúp đồng bào bị đói năm 1945.
Hình 8: Bác Hồ nói chuyện với thanh niên.
Hình 9: Bác Hồ khuyến khích việc học tập.
PHỤ LỤC 2
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM VÀ TỰ LUẬN
Sau đây là một số dạng câu hỏi trắc nghiệm và tự luận để kiểm tra, đánh giá lồng ghép giáo dục học sinh học tập theo tấm gương đạo đức của Hồ Chí Minh áp dụng vào hoàn cảnh cụ thể. 
I. Câu hỏi trắc nghiệm khách quan.
Chọn đáp án đúng nhất cho các câu hỏi sau:
Câu 1: Khoanh vào chữ cái trước câu trả lời đúng về công lao to lớn đầu tiên của Nguyễn Ái Quốc đối với cách mạng Việt Nam là:
A.Tìm ra con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc Việt Nam
B.Truyền bá chủ nghĩa Mác- Lê Nin vào Việt Nam
C.Thành lập Hội Việt Nam cách mạng thanh niên
D.Thống nhất ba tổ chức cộng sản thành Đảng cộng sản Việt Nam.
Đáp án A: Tìm ra con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc Việt Nam.
Câu 2: Đâu là yếu tố quyết định để năm 1911 Nguyễn Tất Thành quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước mới cho dân tộc Việt Nam?
A. Xuất phát từ yếu tố cá nhân: sớm có chí “đuổi thực dân Pháp, giải phóng đồng bào”.
B. Xuất phát từ yếu tố dân tộc: đất nước đang bị khủng hoảng về con đường cứu nước.
C. Xuất phát từ yếu tố thời đại: thế giới đang thay đổi trong thời đại đế quốc chủ nghĩa.
D. Xuất phát từ yếu tố quê hương: nơi có truyền thống yêu nước đấu tranh bất khuất.
Đáp án A: Xuất phát từ yếu tố cá nhân: sớm có chí “đuổi thực dân Pháp, giải phóng đồng bào”.
Câu 3: Điểm khác biệt và cũng là nét độc đáo nhất trong cuộc hành trình tìm đường cứu nước của Nguyễn Tất Thành (1911 – 1917) so với những người đi trước là 
A. hành trình đi tìm chân lí cứu nước. 
B. mục đích ra đi tìm đường cứu nước.
C. hướng đi và cách tiếp cận chân lí cứu nước. 
D. thời điểm xuất phát và bản lĩnh cá nhân.
Đáp án C: hướng đi và cách tiếp cận chân lí cứu nước. 
Câu 4: Hãy nối thời gian với sự kiện sao cho đúng về những hoạt động của Nguyễn Ái Quốc ở nước ngoài
Thời gian
Sự kiện
1. Tháng 6 -1919
a. Tham gia đại hội của Đảng xã hội Pháp 
2. Tháng 7 -1920
b. Đọc Sơ thảo Luận cương của Lê Nin về vấn đề dân tộc và thuộc địa
3. Tháng 12-1920
c.Tham gia Đại hội lần V của Quốc tế cộng sản
4. Năm 1924
d. Gửi bản yêu sách đến hội nghị Véc xai
Đáp án: 1-d,2-b, 3-a, 4-c.
Câu 5: Vì sao vào đầu năm 1930, các tổ chức Cộng sản ở Việt Nam mặc dù hoạt động riêng rẽ, công kích, tranh giành ảnh hưởng lại có thể đi đến thống nhất thành một Đảng duy nhất được?
A. Chung mục đích lý tưởng.
B. Vai trò của Nguyễn Ái Quốc.
C. Cùng khuynh hướng đấu tranh.
D. Cùng địa bàn hoạt động.
Đáp án: A - Chung mục đích lý tưởng.
Câu 6: Người soạn thảo Chính cương vắn tắt, sách lược vắn tắt là Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng là:
A. Trần Phú B. Nguyễn Ái Quốc
	C. Nguyễn Văn Cừ D. Hồ Tùng Mậu.
Đáp án: B. Nguyễn Ái Quốc.
Câu 7: Từ thực tiễn thắng lợi của cuộc vận động giải phóng dân tộc ( 1939- 1945) đã minh chứng sự đúng đắn của Nguyễn Ái Quốc trong việc vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác Lê nin vào Việt Nam qua luận điểm nào dưới đây?
A.Đảng Cộng sản Việt Nam luôn giữ vai trò lãnh đạo cách mạng.
B. Giai cấp công nhân là lực lượng lãnh đạo cách mạng Việt Nam.
C.Xử lí đúng đắn mối quan hệ các giai cấp trong xã hội.
D. Phải luôn đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu.
Đáp án: D. Phải luôn đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu.
Câu 8. Khuynh hướng vô sản hoàn toàn thắng thế trước khuynh hướng dân chủ tư sản ở Việt Nam năm 1930 là do lí do nào?
A. Khuynh hướng vô sản giải quyết được yêu cầu ruộng đất cho nông dân.
B. Khuynh hướng vô sản giải quyết triệt để các mâu thuẫn trong xã hội.
C. Liên minh công - nông chiếm tỉ lệ lớn nhất trong xã hội Việt Nam.
D.Khuynh hướng vô sản đáp ứng được yêu cầu khách quan của Lịch sử.
Đáp án: D. Khuynh hướng vô sản đáp ứng được yêu cầu khách quan của Lịch sử.
Câu 9. Thành quả lớn nhất của cách mạng Việt Nam trong giai đoạn 1930- 1945 do Đảng lãnh đạo là
A. giành chính quyền trong Cách mạng tháng Tám năm 1945.
B. lãnh đạo thành công phong trào cách mạng 1930- 1931.
C. lãnh đạo thành công phong trào cách mạng 1936- 1939.
D. khuynh hướng vô sản trở thành giai cấp lãnh đạo 
Đáp án: A. giành chính quyền trong Cách mạng tháng Tám năm 1945.
Câu 10. Hoạt động yêu nước của Nguyễn Tất Thành trong những năm 1911- 1918 có ý nghĩa như thế nào ?
A. Xác định được con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc.
B. Đặt cơ sở cho việc xác định con đường cứu nước mới.
C. Thiết lập mối quan hệ giữa cách mạng Việt Nam với cách mạng thế giới.
D. Chuẩn bị về điều kiện tổ chức cho việc thành lập Đảng Cộng sản.
Đáp án: B. Đặt cơ sở cho việc xác định con đường cứu nước mới.
II. Phần tự luận:
Câu 1: Hãy cho biết sự ra đời, hoạt động của Hội Việt Nam cách mạng thanh niên?
Câu 2: Trình bày những hoạt động của Nguyễn Ái Quốc chuẩn bị về tư tưởng, chính trị và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng Sản Việt Nam? Nêu vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với sự thành lập Đảng?
Câu 3: Vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với cách mạng Việt Nam từ năm 1920 đến năm 1945? Công lao to lớn nhất của Nguyễn Ái Quốc trong giai đoạn này là gì?
Tác dụng: Từ những câu hỏi tự luận trên GV hướng HS tìm hiểu vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với cách mạng Việt Nam trong những năm 20 của thế kỉ XX và đầu năm 1930 khi Nguyễn Ái Quốc sáng lập ra Đảng Cộng sản Việt Nam đồng thời Nguyễn Ái Quốc còn viết Cương lĩnh cho Đảng Cộng sản đề ra đường lối chiến lược cho cách mạng Việt Nam, chấm dứt sự khủng hoảng về đường lối và giai cấp lãnh đạo.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị "tiếp tục học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương, đạo đức, phong cách đạo đức Hồ Chí Minh”.
2. Các con đường, biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học Lịch sử ở phổ thông - Nguyễn Thị Côi - NXB Đại học sư phạm.
3. Chuẩn bị giờ học Lịch sử như thế nào- N.G Đai-ri- NXB Giáo dục Hà Nội năm 1973.
4. Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kỹ năng - Môn Lịch sử 12 - Phan Ngọc Liên – Nguyễn Xuân Trường (Đồng chủ biên)– NXB Giáo dục.
5. Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kỹ năng - Môn Lịch sử 12- 
Phan Ngọc Liên – Nguyễn Xuân Trường (Đồng chủ biên)– NXB Giáo dục. 
6. Phương pháp dạy học Lịch sử - Phan Ngọc Liên, Trần Văn Trị - NXB Giáo dục.
7. Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình sách giáo khoa lớp 12 môn Lịch sử- NXB Giáo dục của Bộ giáo dục đào tạo- vụ giáo dục phổ thông.
8. Tài liệu tập huấn dạy học tích cực môn Lịch sử - Giáo sư Phan Ngọc Liên, tiến sĩ Vũ Thị Ngọc Anh- NXB Hà Nội năm 2002.
9. Tâm lí học dạy học- Tác giả Hồ Ngọc Đại – NXB Giáo dục.
10. Thiết kế bài giảng Lịch sử ở trường THPT – Giáo sư Phan Ngọc Liên- NXB Đại học quốc gia Hà Nội năm 1999.
11. Sách giáo khoa Lịch sử Lớp 10,11, 12 – Phan Ngọc Liên (Tổng chủ 

File đính kèm:

  • docsang_kien_kinh_nghiem_giao_duc_hoc_sinh_hoc_tap_va_lam_theo.doc