Sáng kiến kinh nghiệm Kĩ năng lập niên biểu môn Lịch sử ở trường Trung học cơ sở

ây.
1867\1875

 Sau khi học sinh trình bày xong giáo viên nhận xét và hoàn thành nội dung theo bảng sau:
Thời gian
Sự kiện
1-9-1858
Pháp tấn công Đà Nẵng.
17-2-1859
Pháp tấn công Gia Định.
24-2-1861
Pháp tấn công Đại đồn Chí Hòa.
10-12-1861
Nguyễn Trung Trực đốt cháy tàu giặc trên sông Vàm Cỏ.
5-6-1862
Triều đình ký với Pháp Hiệp ước Nhâm Tuất.
2-1863
Pháp tấn công căn cứ Tân Hòa (Gò Công).
20-8-1864
Trương Định hy sinh.
24-6-1867
Pháp chiếm ba tỉnh miền Tây.
1867\1875
Hàng loạt cuộc khởi nghĩa chống Pháp nổ ra ở Nam Kì.
 Ví dụ 7:
 Khi dạy bài 31: Ôn tập lịch sử Việt Nam từ năm 1858 đến năm 1918
Giáo viên hướng dẫn và yêu cầu học sinh lập niên biểu về quá trình xâm lược Việt Nam của thực dân Pháp và cuộc đấu tranh chống xâm lược của nhân dân ta từ 1858 đến 1884 theo: (Thời gian, quá trình xâm lược của thực dân Pháp, cuộc đấu tranh cụa nhân dân ta)
Thời gian
Quá trình xâm lược của thực dân Pháp
Cuộc đấu tranh của nhân dân ta
1-9-1858
Pháp đánh chiếm bán đảo Sơn Trà. Mở màng cuộc xâm lược Việt Nam.

2-1859

Quân ta chặn địch ở đây.

Pháp chiếm Gia Định, Định Tường, Biên Hòa, Vĩnh Long.

6-1862
Hiệp ước Nhâm Tuất, Pháp chiếm ba tỉnh miền Đông Nam Kì.


Pháp chiếm ba tỉnh miền Tây.
Nhân dân 6 tỉnh khởi nghĩa.
20-11-1873

Nhân dân tiếp tục chống Pháp.
18-8-1883

Triều đình đầu hàng nhưng phong trào kháng chiến của nhân dân không chấm dứt.
 Sau khi học sinh trình bày xong giáo viên nhận xét và hoàn thành nội dung theo bảng sau:
Thời gian
Quá trình xâm lược của thực dân Pháp
Cuộc đấu tranh của nhân dân ta
1-9-1858
Pháp đánh chiếm bán đảo Sơn Trà. Mở màng cuộc xâm lược Việt Nam.
Quân dân ta đánh trả quyết liệt.
2-1859
Pháp kéo vào Gia Định
Quân ta chặn địch ở đây.
2-1862
Pháp chiếm Gia Định, Định Tường, Biên Hòa, Vĩnh Long.

6-1862
Hiệp ước Nhâm Tuất, Pháp chiếm ba tỉnh miền Đông Nam Kì.
Nhân dân độc lập kháng chiến.
6-1867
Pháp chiếm ba tỉnh miền Tây.
Nhân dân 6 tỉnh khởi nghĩa.
20-11-1873
Pháp đánh thành Hà Nội.
Nhân dân tiếp tục chống Pháp.
18-8-1883
Pháp đánh Huế.
Điều ước Hác-măng, Pa-tơ-nốt công nhận sự bảo hộ của Pháp.
Triều đình đầu hàng nhưng phong trào kháng chiến của nhân dân không chấm dứt.
Ví dụ 8 
Khi dạy bài 3(Lịch sử 9): Qúa trình phất triển của phong trào giải phóng dân tộc và sự tan rã của hệ thống thuộc địa. 
Trong phần I giáo viên yêu cầu học sinh lập niên biểu về tên nước, năm giành độc lập theo mẫu
STT
Tên nước
Năm giành độc lập
1
In-đô nê xi a 

2

2-9-1945
3
Lào

4

1946-1950
5

1952
6
An-giê- ri

7
17 nước châu Phi tuyên bố độc lập

8

1-1-1959
Sau khi học sinh trình bày xong giáo viên nhận xét và hoàn thành bảng 
STT
Tên nước
Năm giành độc lập
1
In-đô nê xi a 
17-8-1945
2
Việt Nam
2-9-1945
3
Lào
12-10-1945
4
Ân Độ
1946-1950
5
Ai Cập
1952
6
An-giê- ri
1954-1962
7
17 nước châu Phi tuyên bố độc lập
1960
8
Cách mạng Cu-ba thành công
1-1-1959
 Ví dụ 9: Sau khi dạy xong bài 4 lớp 7 Trung Quốc thời phong kiến để học sinh dễ nhớ các triều đại, nhà nước Trung Quốc giáo viên hướng dẫn học sinh lập niên biểu theo mẫu sau
STT
Thời gian
Tên các triều đại
1

Xã hội nguyên thủy
2

Nhà Hạ
3

Nhà Thương
4

Thời Tây Chu
5
770-475 TCN

6
745-221 TCN

7

Nhà Tần
8
206 TCN-220

9

Thời Tam Quốc
10

Thời Tây Tấn
11
317-420

12
420-589

13
589-618

14

Nhà Đường
15

Thời Ngũ Đại
16

Nhà Tống
17

Nhà Nguyên
18
1368-1644

19
1644-1911

Sau khi học sinh trình bày xong giáo viên nhận xét và hoàn thành bảng
STT
Thời gian
Tên các triều đại
1
Trước thế kỉ XXI TCN
Xã hội nguyên thủy
2
Khoảng thế kỉ XXI-XVII TCN
Nhà Hạ
3
Khoảng thế kỉ XVII-XI TCN
Nhà Thương
4
Khoảng thế kỉ XI-771 TCN
Thời Tây Chu
5
770-475 TCN
Thời Xuân Thu
6
745-221 TCN
Thời Chiến Quốc
7
221-206 TCN
Nhà Tần
8
206 TCN-220
Nhà Hán
9
220-280
Thời Tam Quốc
10
265-316
Thời Tây Tấn
11
317-420
Thời Đông Tấn 
12
420-589
Thời Nam-Bắc Triều
13
589-618
Nhà Tùy
14
618-907
Nhà Đường
15
907-960
Thời Ngũ Đại
16
960-1279
Nhà Tống
17
1281-1368
Nhà Nguyên
18
1368-1644
Nhà Minh
19
1644-1911
Nhà Thanh
Ví dụ 10: Sau khi học xong chương II và III trong bài 17 ôn tập: yêu cầu lập bảng thống kê các sự kiện lớn thời Lí-Trần theo trình tự thời gian và nội dung (niên đại và sự kiện). Giao viên hướng dẫn học sinh lập bảng theo mẫu sau:
STT
Thời Gian
Sự kiện
1

Lý Công Uẩn lên ngôi
2

Lí Công Uẩn rời đô từ Hoa Lư về thành Đại La sau đổi tên là Thăng Long
3
1042
Nhà Lí ban hành bộ Hình Thư ( bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta
4
1054

5
1075
Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống lần thứ nhất
6

Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống lần thứ hai
7
1070

8
1075

9

Quốc Tử Giam ( trường đại học đầu tiên của nước ta được mở)
10

Nhà Trần thành lập
11

Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ
12

Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên
13

Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên
14
1400

Sau khi học sinh trình bày xong giáo viên nhận xét và hoàn thành bảng
STT
Thời Gian
Sự kiện
1
1009
Lý Công Uẩn lên ngôi
2
1010
Lí Công Uẩn rời đô từ Hoa Lư về thành Đại La sau đổi tên là Thăng Long
3
1042
Nhà Lí ban hành bộ Hình Thư ( bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta
4
1054
Nhà Lí đổi tên nước là Đại Việt
5
1075
Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống lần thứ nhất
6
1076-1077
Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống lần thứ hai
7
1070
Văn Miếu được xây dựng
8
1075
Khoa thi đầu tiên được mở
9
1076
Quốc Tử Giam ( trường đại học đầu tiên của nước ta được mở)
10
1226
Nhà Trần thành lập
11
1258
Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ
12
1285
Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên
13
1287-1288
Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên
14
1400
Nhà Hồ thành lập
Ví dụ 11: Khi dạy bài 16 Lịch Sử 7: Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV Giao viên hướng dẫn học sinh lập niên biểu các cuộc khởi nghĩa nông dân theo mẫu
Thời gian
Tên cuộc khởi nghĩa
Địa bàn hoạt động
Kết quả
1344



1379



1379



1379



1390



1399



Sau khi học sinh trình bày xong giáo viên nhận xét và hoàn thành bảng
Thời gian
Tên cuộc khởi nghĩa
Địa bàn hoạt động
Kết quả
1344
Khởi nghĩa Ngô Bệ
Hải Dương
Thất bại
1379
Nguyễn Thanh
Sông Chu ( Thanh Hóa) 
Thất bại
1379
Nguyễn kị
Nông Cống – Thanh Hóa
Thất bại
1379
Nguyễn Bổ
Bắc Giang
Thất bại
1390
Phạm sư ôn
Quốc Oai-Sơn Tây
Thất bại
1399
Nguyễn Nhữ Cái
Sơn Tây
Vĩnh Phúc
Tuyên Quang
Thất bại
Ví dụ 12: Sau khi dạy xong bài 24,25 lịch sử Việt Nam lớp 8: Để cho học sinh dễ nhớ các sự kiện Thực dân Pháp xâm lược Việt Nam và sự đầu hàng của triều đình nhà Nguyễn giáo viên hướng dẫn học sinh lập niên biểu theo mẫu sau:
THỜI GIAN
SỰ KIỆN
KẾT QUẢ
31/8/1858
Liên quân Pháp-Tây ban nha dàn quân trước cửa biển Đà Nẵng

1/9/1858

Sau 5 tháng Thực dân Pháp chỉ chiếm được Bán đảo Sơn Trà
17/2/1859 đến 24/2/1861
Thực dân Pháp đánh chiếm thành Gia định

5/6/1862

Ta mất 3 tỉnh miền Đông nam kì (Gia Định, Định Tường, Biên Hòa)
1873

Triều đình nhà Nguyễn kí với Pháp hiệp ước Giap tuất 15/3/1874 cắt cho Pháp 6 tỉnh Nam Bộ

Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai


Thực dân Pháp bắn phá cửa Thuận An

6/6/1884

Nhà Nguyễn hoàn toàn làm mất nước
Sau khi học sinh trình bày xong giáo viên nhận xét và đưa ra bảng cụ thể sau
THỜI GIAN
SỰ KIỆN
KẾT QUẢ
31/8/1858
Liên quân Pháp-Tây ban nha dàn quân trước cửa biển Đà Nẵng
Chuẩn bị đánh Đà Nẵng
1/9/1858
Quân Pháp nổ súng xâm lược Việt nam
Sau 5 tháng Thực dân Pháp chỉ chiếm được Bán đảo Sơn Trà
17/2/1859 đến 24/2/1861
Thực dân Pháp đánh chiếm thành Gia định
Thành Gia Định thất thủ Pháp chiếm 3 tỉnh miền Đông
5/6/1862
Triều đình kí với Pháp hiệp ước Nhâm Tuất
Ta mất 3 tỉnh miền Đông nam kì (Gia Định, Định Tường, Biên Hòa)
1873
Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất
Triều đình nhà Nguyễn kí với Pháp hiệp ước Giap tuất 15/3/1874 cắt cho Pháp 6 tỉnh Nam Bộ
1883
Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai
Triều đình chủ động thương lượng với Pháp
18/8/1883
Thực dân Pháp bắn phá cửa Thuận An
Triều đình nhà Nguyễn đầu hàng và kí với Pháp hiệp ước Qúi Mùi 25/8/1883
6/6/1884
Triều đình Nhà Nguyễn kí với Thực dân Pháp hiệp ước Pa-tơ-nốt
Nhà Nguyễn hoàn toàn làm mất nước
Ví dụ 13: Sau khi học xong tiết 1 bài Cách mạng tháng Mười Nga... Giao viên có thể yêu cầu học sinh so sánh cách mạng tháng Hai năm 1917 với các cuộc cách mạng tư sản theo mẫu

Cách mạng tháng Hai
Cách mạng Tư Sản
Nhiệm vụ


Lực lượng


Lãnh đạo


Tính chất


Sau khi học sinh trình bày giáo viên nhận xét và đưa ra bảng sau:

Cách mạng tháng Hai
Cách mạng Tư Sản
Nhiệm vụ
- Lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế Nga Hoàng.
- Thành lập chính phủ TS lâm thời và chính quyền Xô Viết ở địa phương.
- Lật đổ chế độ phong kiến.
- Đưa giai cấp tư sản lên cầm quyền.
- Mở đường cho CNTB phát triển.
Lực lượng
Công nhân, nông dân, binh lính
Tư sản, nông dân,bình dân
Lãnh đạo
Giai cấp vô sản
(Đảng Bôn-sê-vích)
Giai cấp tư sản
Tính chất
CM dân chủ tư sản kiểu mới
Cách mạng tư sản 
Trên đây chỉ là một vài ví minh họa dụ cụ thể. Trong quá trình dạy học bản thân tôi đã áp dụng nhiều bài tập về lập niên biểu cho học sinh tôi nhận thấy rằng trong dạy học bộ môn Lịch Sử việc hướng dẫn học sinh lập niên biểu là rất cần thiết, sau mỗi tiết, chương, phần nếu cho học sinh rèn cách lập niên biểu thì học sinh rất hứng thú và có thể nhớ các sự kiện lịch sử một cách dê dàng và khoa học
6. Những thông tin cần được bảo mật (không):
7. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
Sự quan tâm của BGH nhà trường, tổ chuyên môn trong việc chỉ đạo và thực hiện kế hoạch năm học.
Sự giúp đỡ nhiệt tình của đồng nghiệp
Sự nỗ lực của bản thân trong việc giảng dạy trên lớp, tự bồi dưỡng chuyên môn.
Nhà trường có đầy dủ cơ sở vật chất: phòng học, bảng phụ,bảng đen, phấn viết, máy tính, máy chiếu và các đồ dung dạy học khác
Máy tính đươc nối mạng Internet 
Sự quan tâm của các bậc phụ huynh và các lực lượng xã hội khác
8. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến
8.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả 
Thông qua việc hướng dẫn học sinh lập niên biểu trong quá trình học bộ môn Lịch sử thông qua củng cố bài, thực hiện ở các tiết làm bài tập, tổng kết, ôn tập, kết quả bộ môn của các lớp khi kết thúc năm học 2016-2017 như sau:
- kết quả kĩ năng niên biểu: 
Trước khi áp dụng

Sau khi áp dụng

72%
	91	%
- kết quả học sinh hiểu bài:
Trước khi áp dụng

Sau khi áp dụng

75 %
97 %
- kết quả học tập:
Tổng số học sinh
Khối 7
Trước khi áp dụng
Sau khi áp dụng

Trên trung bình
Dưới trung bình
Trên trung bình
Dưới trung bình
120
111
9
120
0

Tổng số học sinh
Khối 8
Trước khi áp dụng
Sau khi áp dụng

Trên trung bình
Dưới trung bình
Trên trung bình
Dưới trung bình
85
 80
5
85
0

Tổng số học sinh
Khối 9
Trước khi áp dụng
Sau khi áp dụng

Trên trung bình
Dưới trung bình
Trên trung bình
Dưới trung bình
 81
77
4
81
0

 Từ kết quả thu được tôi nhận thấy việc lập niên biểu trong dạy học là rất cần thiết, đặc biệt đối với môn Lịch sử. Nếu tận dụng tốt trong tiết dạy sẽ đem lại hiệu quả cao, đây cũng là một trong những nội dung thể hiện sự đổi mới phương pháp dạy học, làm cho kết quả bộ không ngừng được nâng cao. Điều đó cho thấy đổi mới phương pháp dạy học là một định hướng đúng đắn. 
Tôi đã áp dụng biện pháp này ở rất nhiều bài, rất nhiều lớp khác nhau, kết quả đạt được là rất khả quan, các em rất chăm chú khi tôi phân tích, rất muốn được tham gia cùng tìm hiểu, rất hăng say suy nghĩ phát biểu khi tôi đưa ra những câu hỏi về các sự kiện, các vấn đề lịch sử. Đặc biệt là những tiết học có sử dụng nhiều hình ảnh và các đồ dùng trực quan nhờ sự hỗ trợ của công nghệ thông tin trong thời gian gần đây khiến học sinh rất phấn khởi thích thú và nắm được bài rất nhanh.
	Dạy học nói chung, dạy học lịch sử ở trường trung học phổ thông nói riêng là một quá trình. Đó là một quá trình nhận thức đặc thù, trong đó giáo viên tổ chức, dẫn dắt học sinh một cách có mục đích, có kế hoạch để học sinh nắm vững những tri thức cơ bản, kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực nhận thức, bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, hình thành nhân cách.
	Với tinh thần đó, người thầy đóng vai trò quyết định tạo nên chất lượng giáo dục. Đặc biệt với yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay nhằm phục vụ cho quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đòi hỏi người thầy không những có đạo đức trong sáng, tâm huyết với nghề nghiệp, mà còn phải có một trình độ chuyên môn vững vàng. Để đạt được yêu cầu trên, đòi hỏi người thầy không ngừng rèn luyện về mọi mặt, trong đó nâng cao trình độ chuyên môn là vấn đề rất quan trọng. 
	Để nâng cao trình độ chuyên môn, người thầy không ngừng tự học để hoàn thiện mọi kĩ năng sư phạm. Trong tình hình hiện nay, với những thành tựu của khoa học - công nghệ, đặt biệt CNTT được ứng dụng ngày càng rộng rãi trong mọi lĩnh vực và ứng dụng CNTT để nâng cao chất lượng giáo dục là một vấn đề thiết yếu. 
	Với giáo viên Lịch sử, việc kết hợp kĩ năng lập niên biểu với ứng dụng CNTT phục vụ cho giảng dạy, sẽ góp phần tích cực đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Thực hiện tốt, không những hoàn thiện những kĩ năng sư phạm, nâng cao được trình độ chuyên môn của người thầy; mà còn phát huy tính tích cực của học sinh trong quá trình học bộ môn. 
Qua kết quả giảng dạy đã đạt được tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu, bổ sung và áp dụng đề tài vào quá trình giảng dạy để nâng cao chất lượng bộ môn và chất lượng giáo dục trong trường học.
	Trên đây là ý tưởng của tôi bằng kinh nghiệm thực tiễn tôi đã giúp cho các em học sinh có ý thức cao trong học tập, chịu khó tìm tòi, học hỏi để nắm được bài một cách tốt nhất, khiến các em ngày càng yêu thích môn học Lịch sử hơn, từ đó góp phần hình thành nhân cách đạo đức, tư tưởng và lối sống cho các em trở thành những con người hoàn thiện cả về đức – trí - thể - mĩ và đặc biệt là không quay lưng lại với lịch sử dân tộc.
Tuy nhiên với những hiểu biết và kinh nghiệm của bản thân, đề tài có thể chưa đáp ứng được nhiều yêu cầu của giáo viên. Dù vậy, qua nội dung của vấn đề chắc chắn sẽ góp phần trong việc trao đổi kinh nghiệm chuyên môn cùng đồng nghiệp với yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học hiện nay.
Rất mong sự đóng góp của hội đồng khoa học nhà trường và các đồng nghiệp để chuyên đề này được hoàn chỉnh và mang lại giá trị thực tiễn.
8.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân.
Trong quá trình dạy học bản thân tôi đã áp dụng nhiều bài tập về nhà cũng như học tập trên lớp cho học sinh tôi nhận thấy rằng trong dạy học bộ môn Lịch Sử việc hướng dẫn học sinh lập niên biểu là rất cần thiết, sau mỗi tiết, chương, phần nếu cho học sinh rèn cách lập niên biểu thì học sinh rất hứng thú tìm tòi thông tin sự kiện và có thể ghi nhớ các sự kiện lịch sử một cách dê dàng và khoa học
9. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu (không):
Liên Châu ngày tháng năm 2017 Liên Châu ngày tháng năm 2017
Hiệu trưởng
 Nguyễn Hữu Thiện
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG
 Liên Châu ngày 12 tháng 11 năm 2017
 Tác giả sáng kiến
 Ngô Quang Huy