Sáng kiến kinh nghiệm Kinh nghiệm giáo dục học sinh thông qua liên hệ thực tế trong dạy học Lịch sử cấp THCS

c đó sẽ được học cụ thể trong phần lịch sử Việt Nam, chắc chăn sẽ làm cho các em tin yêu hơn vào sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam.
Đại hội Đảng lần thứ VI Gạo xuất khẩu của Việt Nam
- Liên hệ thực tế để giáo dục học sinh về bảo vệ môi trường, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
	 Khi dạy tiết 14 bài 12 phần II(Lịch sử 9): Ý nghĩa và tác động của cách mạng khoa học – kĩ thuật. Giáo viên trình bày cho học sinh hiểu được cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật không chỉ đem đến những tác động tích cực mà còn gây ra những hậu quả nặng nề, không thể lường hết được ảnh hưởng tới cuộc sống của con người, giáo viên cho học sinh trình bày kiến thức trong sách giáo khoa để làm minh chứng, sau đó cho các em tự liên hệ trong thực tế cuộc sống để tìm thêm những dẫn chứng khác có tính thuyết phục.
	 Những tác động tiêu cực như sản xuất nhiều vũ khí có tính hủy diệt lớn, gây ô nhiễm môi trường và các dịch bệnh mới, tai nạn giao thông, tai nạn lao động ( Sgk), từ đó học sinh sẽ minh họa thêm bằng sự hiểu biết thực tế của các em đặc biệt là học sinh khá, giỏi. Khi dạy ở các lớp học sinh yếu các em chủ yếu nói theo sách giáo khoa, còn học sinh các lớp khá giỏi các em nêu nhiều ví dụ, có em còn lấy cả dẫn chứng về cuộc xung đột và đe dọa lẫn nhau bằng vũ khí hạt nhân giữa Cộng hòa dân chủ nhân dân Triều Tiên và Hàn Quốc hoặc ví dụ về những nước có nền công nghiệp phát triển, thải ra nhiều khói bụi nhất như Mĩ và Trung quốc. Lượng khí thải đó gây ra ô nhiễm môi trường, tạo ra nhiều dịch bệnh lạ và đã góp phần làm cho trái đất nóng lên, băng hai cực tan ra, gây hiện tượng biến đổi khí hậu nhanh chóng ( rõ nét nhất là ở Việt Nam)...Từ những vấn đề trên đặt ra cho các em những suy nghĩ để tìm giải pháp và hành động cụ thể của bản thân mình để bảo vệ môi trường, bảo vệ trái đất, bảo vệ sự sống của con người ngay từ bây giờ. 
Vũ khí hạt nhân Ô nhiễm môi trường
 Biến đổi khí hậu ở Việt Nam Ung thư vòm họng
c. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp
 Đối với nhà trường
- Nhà trường có kế hoạch chỉ đạo nhiệm vụ chung của năm học để giáo viên nắm bắt và xây dựng chỉ tiêu kế hoạch cụ thể cho môn học của mình.
- Đầu năm học chuyên môn nhà trường, bộ phận thiết bị, thư viện cần có kế hoạch mua sắm bổ sung các loại tài liệu tham khảo để phục vụ cho việc dạy và học của giáo viên và học sinh.
 Đối với giáo viên
- Công việc dạy học nói chung, dạy học lịch sử nói riêng. Việc chuẩn bị của giáo viên là vô cùng cần thiết. Ngoài việc xác định mục đích, yêu cầu, đồ dùng dạy học liên quan đến bài dạy. Giáo viên còn dự kiến cho bài dạy, dạy mục nào, chuẩn bị đồ dùng dạy học gì, kiến thức cho mục đó ra sao.
- Để nâng cao chất lượng môn lịch sử mỗi giáo viên cần phải trau dồi kiến thức, tích cực sưu tầm sách báo, đọc các loại tài liệu tham khảo lịch sử, các tài liệu của các môn học khác để hỗ trợ cho việc dạy học lịch sử.
- Phối hợp với các phương pháp khác để phát huy tối ưu hiệu quả của việc liên hệ thực tế
- Thường xuyên ứng dụng công nghệ thông tin vào các giờ dạy lịch sử để học sinh thấy được ngoài lời giảng, lời giải thích, thuyết trình của giáo viên qua tiết học lịch sử các em còn tận mắt được xem những hình ảnh sống động, những thước phim tư liệu lịch sử quí báu của nhân loại và của dân tộc hoặc những kiến thức từ thực tế.
* Đối với học sinh
- Xây dựng cho bản thân một kế hoạch, thời gian biểu cụ thể, hợp lý, đảm bảo hài hòa giữa học tập, sinh hoạt, giải trí và lao động giúp đỡ gia đình đồng thời không ảnh hưởng đến việc học tập các môn khác.
- Ngoài ra để phát huy tốt hiệu quả của giờ học lịch sử học sinh cũng phải thường xuyên tìm tòi, nghiên cứu thêm các tư liệu tham khảo, nắm vững kiến thức, cập nhật các thông tin từ thực tế trên báo chí, đài truyền hình, mạng Internet để vận dụng vào những đơn vị kiến thức, những bài học mà thầy cô có sử dụng phương pháp liên hệ thực tế.
d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
- Để thực hiện được nhiệm vụ, mục tiêu trong công tác giảng dạy bộ môn lịch sử nói chung và khi sử dụng phương pháp liên hệ thực tế trong dạy học lịch sử nói riêng từ thực tế giảng dạy của bản thân tôi nhận thấy mỗi giáo viên cần phải chuẩn bị bài dạy một cách chu đáo từ việc soạn giáo án, chuẩn bị phương tiện và đồ dùng cần thiết cho tiết dạy. Chuẩn bị kiến thức để liên hệ thực tế phù hợp với nội dung bài học, dự kiến sẽ vận dụng vào sự kiện, nhân vật lịch sử nào, vào thời điểm nào cho hợp lý. 
- Trong phần hướng dẫn học sinh học tập ở nhà giáo viên phải nhắc nhở học sinh khi học tập ở lớp cũng như ở nhà ngoài việc học tốt môn lịch sử cần phải nắm chắc kiến thức sách gaiso khoa và những kiến thức từ thực tế cuộc sống hiện nay để khi học lịch sử khi giáo viên đặt ra tình huống các em giải quyết được vấn đề một cách nhanh chóng và đạt hiệu quả cao. 
e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
Kết quả khảo nghiệm
 Qua thực tế giảng dạy bộ môn lịch sử trong trường phổ thông tôi nhận thấy hiện nay rất nhiều học sinh không thích học môn lịch sử, sợ môn học này vì nhiều lý do: Đây là môn học khô khan, nhiều sự kiện, niên đại khó nhớ, khó học. Thông qua phương pháp phỏng vấn học sinh không ít lần tôi đã trực tiếp hỏi một số học sinh tại sao lại không thích học lịch sử đã có không ít học sinh trả lời là do lời giảng của thầy của cô rời rạc không hấp dẫn... Sau nhiều năm làm công tác giáo dục, thường xuyên đi dự giờ các giáo viên khác tôi nhận thấy một vấn đề nổi cộm nếu như trong tiết dạy giáo viên chỉ sử dụng một vài phương pháp thông dụng như thuyết trình, giải thích, sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học lịch sử sẽ khiến cho bài học nặng nề, khô khan học sinh sẽ cảm thấy nhàm chán. Do vậy việc vận dụng phong phú đa dạng các phương pháp dạy học đặc biệt là việc liên hệ thực tế một cách phù hợp trong từng bài dạy, tiết dạy sẽ làm cho tiết dạy thêm phần hấp dẫn, thu hút được sự chú ý của học sinh, sẽ khiến cho các em yêu thích môn học.
 	 Qua thực tế dạy học cùng với việc dự giờ thăm lớp và tham khảo ý kiến của học sinh khối lớp 6,7,8, 9 năm học 2014-2015 ở trường THCS Buôn Trấp đã giúp tôi nắm được các thông tin về ý thức học tập, thái độ của học sinh đối với bộ môn và sự tín nhiệm của học sinh đối với giáo viên, từ đó có hướng điều chỉnh phương pháp giảng dạy để bộ môn mình phụ trách đạt kết quả cao nhât.
Giá trị khoa học 
	 Từ những nội dung nghiên cứu trên có thể nhận định rằng nếu giáo viên thực sự tâm huyết với nghề, luôn có ý thức học hỏi, trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, có sự đầu tư cho chất lượng chuyên môn sẽ đạt kết quả như mong muốn. Đề tài kinh nghiệm giáo dục học sinh thông qua liên hệ thực tế trong dạy học lịch sử ở cấpTHCS của tôi tuy không phải là đề tài mới mẻ nhưng cũng có thể là tư liệu tham khảo cho bạn bè đồng nghiệp trong quá trình giảng dạy để nâng cao hơn nữa chất lượng bộ môn và góp một phần quan trọng để thúc đẩy học sinh ngày càng yêu thích và say mê hơn nữa môn học vốn bị coi là khô khan.
II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
 	Từ thực trạng về ý thức cũng như về chất lượng học tập của học sinh tôi đã tiến hành khảo sát tìm hiểu phía học sinh. Cụ thể tôi đã tiến hành thăm dò ý kiến của một số học sinh ở các khối lớp, do các giáo viên giảng dạy khác nhau ở bộ môn Lịch sử thuộc tổ Sử - Địa - GDCD của trường THCS Buôn Trấp năm học 2014-2015. Câu hỏi để thăm dò như sau: “ Các em có thích học môn Lịch sử không? Vì sao?
Kết quả thu được khác nhau do năng lực các giáo viên dạy khác nhau:
TT

Lớp
Số học sinh
Thích học
Không thích học
Không có ý kiến gì

Ghi chú
SL
%
SL
%
SL
%

1
6a 1
43
20
46,5
14
32,5
09
21,0
Người dạy đôi khi có LHTT nhưng chưa lô gic, chưa hấp dẫn
2
7a 1
44
38
86,4
02 
4,6
04 
9,0
Người dạy thường xuyên có LHTT rất hấp dẫn 
3
8a 1
43
34
79,0
06 
14,0
03
7,0
Người dạy thường xuyên LHTT hấp dẫn
4
9a 1
45
35
77,8
05
11,1
05
11,1
Cùng người dạy ở lớp 8a 1

Nhìn chung trong các tiết dạy của một số giáo viên mà tôi đã được dự hoặc là các tiết dạy mà bản thân đã thực hiện ở trường, theo đánh giá chủ quan của bản thân, có nhiều giáo viên đã vận dụng tốt phương pháp dạy học bằng hình thức liên hệ thực tế một cách khéo léo, nhẹ nhàng, thu hút sự chú ý của học sinh, tạo sự thích thú, tò mò của các em. Qua đó làm tăng thêm tính giáo dục .....và rèn luyện được kĩ năng tổng hợp, phân tích, nhận định tình hình cho học sinh, khả năng vận dụng sự hiểu biết kiến thức về lý thuyết để lý giải các hiện tượng xảy ra trong thực tế. Hoặc là từ hoàn cảnh lịch sử cụ thể để giải thích các sự kiện lịch sử. Những tiết dạy như vậy, cả giáo viên dự giờ cũng như học sinh cảm thấy hấp dẫn hơn, tiết dạy trôi đi một cách nhẹ nhàng, có em còn tiết nuối. Đó là những tiết dạy mà tôi cho là thành công ở nhiều khía cạnh, cụ thể:
+ Quan trọng nhất là sự thành công đạt được đầu tiên ở mỗi bộ môn đó là mục tiêu giáo dục (Giáo dục tư tưởng chính trị, Giáo dục về truyền thống yêu nước chống ngoại xâm bảo vệ độc lập dân tộc, giáo dục về ý thức chấp hành pháp luật, về ý thức bảo vệ tài nguyên và môi trường...)
+ Thành công thứ hai là đạt được mục tiêu bài học về rèn luyện kĩ năng phân tích, đánh giá, tổng hợp, so sánh từ đó thấy cái đúng, cái sai, thấy được điều nên làm và không nên làm...
+ Thành công thứ ba là tạo hứng thú cho giờ học, giúp cho học sinh yêu thích môn học hơn, yêu thích thầy cô dạy bộ môn đó, từ đó góp phần nâng cao uy tín của người dạy.
(Ở trường chúng tôi hàng năm lãnh đạo nhà trường đều tổ chức tham khảo tín nhiệm giáo viên giảng dạy thông qua lấy tín phiếu của học sinh, kết quả cho thấy rất lô gic giữa người dạy các bộ môn có liên hệ thực tế làm cho giờ dạy sinh động thì tín phiếu cao hơn nhiều so với những giáo viên dạy khô khan, tuân thủ kiến thức SGK một cách rập khuôn. Như vậy xem ra không phải học sinh chỉ thích học các môn tự nhiên như nhiều thầy cô vẫn thường nhận xét, mà các em thích học môn nào các em cảm thấy thích, dễ hiểu, thầy cô giáo dạy sinh động, sáng tạo và thân thiện..). Từ những thành công trên chắc chắn sẽ mang lại cho chúng ta, những người thầy, người cô điều mong muốn cuối cùng đó là chất lượng bộ môn được nâng cao.
 Kết quả trên nói lên một phần nào đó về tác dụng của vấn đề dạy học thông qua phương pháp liên hệ thực tế trong các bộ môn, ở các cấp học trong ngành Giáo dục hiện nay.
Bên cạnh những tiết dạy mà phần liên hệ thực tế rất phù hợp và có tác dụng giáo dục lớn thì vẫn còn 1 số tiết dạy của một số giáo viên, việc liên hệ thực tế còn gượng ép, không lô gíc thiếu hiệu quả, làm cho các đơn vị kiến thức bị dừng lại, gián đoạn dẫn đến giá trị giáo dục không cao. Đáng lo ngại hơn là vẫn còn tình trạng một số giáo viên (tuy không nhiều) khi tiến hành một tiết dạy chưa xác định được tiết dạy đó có cần liện hệ thực tế hay không và nếu liên hệ thì sẽ liên hệ vào phần nào của bài. Chính vì vậy mà một số tiết dạy còn bị động, lúng túng khi liên hệ hoặc bỏ qua hoạt động này, thế nhưng khi nhận xét đánh giá giờ dạy của đồng nghiệp, chúng ta vẫn thường ít đề cập đến việc thực hiện tiêu chí này trong quá trình dạy học.
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
III.1. Kết luận
	Vấn đề liên hệ thực tế trong các bài giảng hiện nay không chỉ tiến hành trong một môn học mà nó áp dụng cho tất cả các môn học, các cấp học từ Mầm non cho đến THPT. Nếu mỗi bài dạy đảm bảo được tính liên hệ thực tế, nó sẽ có giá trị làm tăng thêm tính giáo dục về nhiều mặt cho học sinh trong học đi đôi với hành, lý thuyết đi đôi với thực tiễn. Ngoài ra dạy học có liên hệ thực tế còn làm tăng thêm tính hấp dẫn của giờ học, gây hứng thú cho học sinh, lôi cuốn học sinh say mê học tập. Nhờ đó mà chất lượng giáo dục của bộ môn cũng được nâng cao hơn trước. Chính vì vậy mỗi thầy cô giáo chúng ta phải có trách nhiệm thực hiện tiêu chí liên hệ thực tế trong mỗi giờ dạy của mình, có như vậy giờ dạy của chúng ta mới hoàn thiện. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện hoạt động liên hệ thực tế chúng ta cũng cần xem xét đối tượng học sinh và tùy theo từng bài để thực hiện cho phù hợp thì mới đạt hiệu quả.
	Trên đây là một vài kinh nghiệm được đúc rút trong quá trình dạy học của bản thân cũng như của đồng nghiệp. Tôi mạnh dạn trình bày để mỗi giáo viên có thể tham khảo, tìm hiểu và vận dụng để ngày càng có nhiều giờ dạy hay, có hiệu quả, ngày càng có nhiều học trò học giỏi, có nhận thức cao, ý thức đạo đức tốt. 
III. 2. Kiến nghị
 	- Đối với nhà trường: 
 - Cần mua thêm một số tư liệu, tài liệu có liên quan đến bộ môn lịch sử để trong thư viện nhà trường để giáo viên và học sinh tham khảo thêm.
 - Trong các phong trào thi đua của nhà trường như chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam, ngày thành lập Đoàn các tổ chức Đoàn, Đội trong nhà trường nên tổ chức các cuộc thi có liên quan đến môn lịch sử .
- Với phương châm “Trăm nghe không bằng mắt thấy” là giáo viên dạy lịch sử tôi kiến nghị trong các tiết học ngoại khóa, tiết học lịch sử địa phương nhà trường nên tổ chức cho học sinh đi thực tế, sau đó viết bài thu hoạch, tổ chức giờ ngoại khoá, những buổi đi thăm các bà mẹ Việt Nam anh hùng, viếng nghĩa trang liệt sĩ ở địa phương nhằm giáo dục lòng biết ơn các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc để các em có được cuộc sống bình yên như ngày hôm nay.
- Đối với giáo viên:
- Cần có sự đầu tư, chú trọng hơn nữa trong giảng dạy, giáo dục học sinh; quan tâm đổi mới phương pháp dạy học.
- Cần trau dồi chuyên môn, nghiệp vụ để vận dụng linh hoạt các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học, tham khảo học hỏi kinh nghiệm dạy học của đồng chí đồng nghiệp có trình độ chuyên môn vững vàng, có khả năng liên hệ thực tế lô gic khéo léo cuốn hút được học sinh.
	Trên đây là một vài kinh nghiệm nhỏ của tôi trong quá trình giảng dạy môn lịch sử, hiểu biết và kinh nghiệm của tôi chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong bạn bè, đồng nghiệp bổ sung, đóng góp ý kiến để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn.
 	 Xin trân trọng cảm ơn ! 
	Người viết
	 Trương Thị Lan Anh
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
 CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN