Sáng kiến kinh nghiệm Kinh nghiệm giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước thông qua tiết học Lịch sử địa phương lớp 11 - Trường THPT Đinh Chương Dương

n bè, các danh sĩ bấy giờ những tình cảm đau thương mến phục. Nhiều người đã làm thơ ca ngợi và tưởng nhớ ông:
"Quân tử trọn đời lòng vẫn trắng
Tướng quân dù chết mặt còn hăng".
 Sau khi học sinh trình bày xong giáo viên yêu cầu những học sinh khác trong nhóm nêu những nội dung cơ bản bằng một số câu hỏi:
Câu hỏi 1: Nêu rõ một số nét tiêu biểu về tiểu sử của Phạm Bành? 
Câu hỏi 2: Nêu những hoạt động tiêu biểu của Phạm Bành?
Câu hỏi 3: Hãy rút ra những đóng góp tiêu biểu của Phạm Bành đối với sự nghiệp cách mạng của quê hương, đất nước?
Câu hỏi 4: Qua việc tìm hiểu về tiểu sử và sự nghiệp cách mạng của Phạm Bành em hãy đánh giá về nhân vật lịch sử này của quê hương Hậu Lộc? Em đã học tập được những gì từ Phạm Bành? Em nên có những suy nghĩ và hành động gì trước sự hi sinh của ông? 
Ở mỗi câu hỏi, giáo viên yêu cầu 1 đến 2 em trả lời, nhận xét rồi trên cơ sở đó giáo viên chốt những nội dung cơ bản nhất. 
* Vài nét tiểu sử:
- Phạm Bành (1825 – 1877) quê ở làng Trương Xá (nay là xã Hoà Lộc) huyện Hậu Lộc - Thanh Hoá. Ông sinh ra trong một gia đình quan chức có truyền thống hiếu học, yêu nước thương nòi. 
- Năm 1867 ông đỗ cử nhân, sau đó ra làm Đốc học rồi Án Sát ở Nghệ An.
*Những hoạt động tiêu biểu:
- Từ 7/1885 ông tham gia phong trào Cần Vương
- Cùng với Đinh Công Tráng chiêu mộ, tập hợp nghĩa quân, xây dựng căn cứ Ba Đình vững chắc.
- Tổ chức cho nghĩa quân đánh nhiều trận gây khốn đốn cho Pháp.
- Kết quả: Pháp ra tay đàn áp, khởi nghĩa thất bại. Sau khi cứu được mẹ và con ông uống thuốc độc tự tử để tỏ lòng "Trung quân ái quốc". 
* Đánh giá:
- Ông là một người giàu lòng yêu nước, sẵn sàng hi sinh vì sự nghiệp cứu nước, giải phóng dân tộc, ông đã đóng góp một phần quan trọng vào sự nghiệp chung của quê hương, đất nước.
- Sự hi sinh của ông đã để lại tình cảm đau thương, mến phục đối với chiến hữu, bạn bè và anh em lúc bấy giờ và để lại niềm kính phục, biết ơn đối với mọi người dân trên đất Việt nói chung và nhân dân Hậu Lộc nói riêng hiện nay và mãi đến sau này. 
 Ở câu hỏi 4: giáo viên có thể gợi ý, định hướng cho học sinh theo mục đích của bài học. Học sinh rút ra đánh giá qua sự hiểu biết của mình, giáo viên gợi ý cho học sinh có thể liên hệ bản thân để giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước:
- Những hoạt động của Phạm Bành: xả thân vì quê hương, đất nước trong thời kì đất nước có giặc ngoại xâm, còn thời kì hiện nay thì em học tập được gì?
- Những suy nghĩ và hành động của bản thân: Tỏ lòng cảm phục, biết ơn, tuyên truyền cho người thân những hành động đẹp, hữu ích
 Giáo viên cung cấp thêm: 
 Hiện nay, để tưởng nhớ đến công ơn của ông, tên của ông được vinh danh đặt cho 1 con đường ở quận Bình Tân (Tp.Hồ Chí Minh), một tuyến phố ở Thành phố Thanh Hóa, một tuyến phố ở thị xã Sầm Sơn (Thanh Hóa. Hằng năm, vào dịp lễ tết, chính quyền và nhân dân địa phương thường đến viếng mộ ông để tỏ lòng tôn kính, tri ân đối với người con trung hiếu, yêu nước thương dân của quê hương Hậu Lộc.
 Sau đó giáo viên cung cấp cho các em một số hình ảnh:
 - Phạm Bành và Đinh Công Tráng lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Ba Đình.
 - Khu mộ thờ Phạm Bành tại quê nhà - xã Hòa Lộc, Hậu Lộc.
Phạm Bành và Đinh Công Tráng họp bàn kế hoạch và chỉ đạo khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887)
Khu mộ thờ Phạm Bành tại quê nhà - xã Hoà Lộc, Hậu Lộc, Thanh Hóa
* HOẠT ĐỘNG 2: 
2. Cụ Đinh Chương Dương (1898 - 1972)
- Phương pháp: Thuyết trình, đàm thoại, phân tích.
- Hình thức tổ chức hoạt động: cá nhân, nhóm, cả lớp.
- GV yêu cầu trưởng nhóm 2 trình bày bài thuyết trình về cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Cụ Đinh Chương Dương cho cả lớp nghe. Bài thuyết trình được trình bày trong 6 phút như sau: (Đây là sản phẩm của học sinh) 
 “Cụ Đinh Chương Dương (1898 - 1972) quê ở làng Lộc Liêm, tổng Xuân Trường (nay là làng Y Bích, xã Hải Lộc) huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa. Sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống yêu nước chống giặc ngoại xâm. Ngay từ nhỏ cụ đã sớm ý thức ra đi hoạt động cách mạng đánh đuổi giặc Tây. 
 Năm 1911, cụ trốn nhà vào Nghệ An bắt liên lạc với các đảng của phong trào Cần Vương, mở đầu cho cuộc đời hoạt động của mình giữa lúc mới 13 tuổi.
Những năm 1919 - 1923, cụ tích cực liên lạc với các tổ chức yêu nước và cách mạng trong nước và ngoài nước. Năm 1924, cụ đưa một số thanh niên tiến bộ Thanh Hoá sang Quảng Châu tham gia Tâm tâm xã nhiều người được kết nạp vào Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên. Năm 1928 đang tổ chức nhóm thanh niên Trung kỳ vượt biên giới sang Trung Quốc, cụ bị bắt ở Móng Cái, bị kết án 4 năm tù và đầy đi Tuyên Quang. Cuối năm 1930, ra tù cụ tiếp tục hoạt động. Cụ lên Thiệu Hóa bắt liên lạc với tổ chức Đảng để xây dựng cơ sở hoạt động. Năm 1934 cụ bị bắt bị xử 5 năm tù ở Hỏa Lò, Hà Nội. Ở nhà tù Hỏa Lò, cụ được gặp đồng chí Trường Chinh, Sao Đỏ (tức đồng chí Nguyễn Lương Bằng). Biết cụ là người yêu nước chân chính, tổ chức Đảng ở đây hết lòng giúp đỡ cụ, dìu dắt cụ, Tại đây, ngày 3 - 3 - 1934 cụ được kết nạp vào Đảng. Một điều lý thú đối với cụ ở Hỏa Lò là: Cụ và con trai là Đinh Chương Phượng cùng ngồi tù, cùng được kết nạp vào Đảng.
Nhưng năm 1938 sau khi ra tù, cụ tiếp tục hoạt động. Cụ được cử về phụ trách 3 huyện (Hậu Lộc, Nga Sơn, Hoằng Hoá, tỉnh Thanh Hoá). Tại đây, trong phong trào dân chủ (1936 - 1939) cụ đã hoạt động rất tích cực và có hiệu quả. Cụ lại bị bắt, kết án 10 năm tù ở Buôn Ma Thuột. Tại Buôn Ma Thuột, một lần nữa hai cha con cùng ở trong tù: Đinh Chương Lân con trai thứ 3 được cụ giác ngộ đưa đi hoạt động giờ đây ngồi tù với bố. Thế là lần thứ hai, hai cha con cùng ngồi tù. Bọn địch thường chế giễu : "Người ta thì phụ tử đồng khoa, cha con ông thì phụ tử đồng lao". Do phong trào đấu tranh của nhân dân, của anh em tù nhân, năm 1943 địch buộc phải trả tự do cho cụ. Ra tù, cụ lại chống gậy ra đi tìm bắt liên lạc với Đảng tiếp tục hoạt động. 
 Sau cách mạng tháng Tám năm 1945 cụ trở về nước, được bầu vào Quốc Hội khoá đầu tiên của Nhà nước ta và làm cố vấn cho Uỷ ban kháng chiến Trung bộ. Sau đó cụ nghỉ hưu và từ trần ngày 15 - 3 - 1972 tại thị xã Hà Đông”.
 Sau khi học sinh trình bày xong giáo viên yêu cầu những học sinh khác trong nhóm nêu những nội dung cơ bản bằng một số câu hỏi:
Câu hỏi 1: Nêu rõ một số nét tiêu biểu về tiểu sử của Cụ Đinh Cương Dương? 
Câu hỏi 2: Nêu những hoạt động cách mạng tiêu biểu của Cụ Đinh Chương Dương?
Câu hỏi 3: Hãy rút ra những đóng góp tiêu biểu của Cụ Đinh Chương Dương đối với sự nghiệp cách mạng của quê hương, đất nước?
Câu hỏi 4: Qua việc tìm hiểu về tiểu sử và sự nghiệp cách mạng cụ Đinh Chương Dương em hãy đánh giá về nhân vật lịch sử này của quê hương Hậu Lộc? Em nên có những suy nghĩ và hành động gì trước sự hi sinh của ông? 
Ở mỗi câu hỏi, giáo viên yêu cầu 1 đến 2 em trả lời, nhận xét rồi trên cơ sở đó giáo viên chốt những nội dung cơ bản nhất. 
* Vài nét tiểu sử:
- Cụ Đinh Chương Dương(1898 - 1972) quê ở làng Lộc Liêm, tổng Xuân Trường (nay là làng Y Bích, xã Hải Lộc) huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa. Sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống yêu nước. Từ nhỏ cụ đã sớm ý thức ra đi hoạt động cách mạng đánh đuổi giặc Tây.
* Những hoạt động tiêu biểu:
- Năm 1911, cụ trốn nhà vào Nghệ An bắt đầu cho cuộc đời hoạt động.
- Những năm 1919 - 1923, tích cực liên lạc với các tổ chức yêu nước và cách mạng trong nước và nước ngoài. 
- 3 - 1934 cụ được kết nạp vào Đảng cộng sản Đông Dương.
- Trong quá trình hoạt động cách mạng, cụ đã nhiều lần bị bắt, tù đày, bị bọn thực dân tra tấn dã man, sức khỏe yếu nhiều nhưng cụ vẫn không từ bỏ nhiệt huyết cách mạng của mình. 
 Sau cách mạng tháng 8 – 1945, cụ được bầu vào Quốc Hội khoá I của Nhà nước ta và làm cố vấn cho Uỷ ban kháng chiến Trung bộ. 
* Đánh giá:
- Cụ Đinh Chương Dương là một nhân sĩ yêu nước, sẵn sàng hi sinh vì sự nghiệp cứu nước, giải phóng dân tộc.
- Cụ đã hi sinh cả cuộc đời mình vì sự nghiệp chung của quê hương, đất nước. Những đóng góp của cụ đã làm góp phần làm đẹp thêm quê hương Hậu Lộc yêu dấu của chúng ta hôm nay và mai sau. 
Giáo viên cung cấp thêm một số tư liệu:
 - Tư liệu 1: Từ khi trở thành người cộng sản, bọn thực dân tra tấn hành hạ cụ càng dã man hơn. Không khai thác gì được cụ ở Hỏa Lò, địch đưa cụ vào nhà thương Vinh, dùng phương pháp y học để tàn phá thân thể cụ. Chúng bịa ra cụ có bệnh đau ruột thừa để khẩn cấp mang đi mổ. Chúng dùng áp lực trói tay chân cụ rồi đưa lên bàn mổ. Mấy ngày sau tỉnh dậy thấy người đau ê ẩm, mất thăng bằng, soát sét lại cơ thể mới biết chúng cắt đi một hòn ngoại thận, gân chân trái. Từ đây chân trái cụ teo lại, đầu óc kém minh mẫn, người yếu dần. 
 => Thông tin trên giúp học sinh càng rõ hơn về lòng nhiệt huyết cách mạng của cụ Đinh Chương Dương. Qua đó càng tăng thêm tính giáo dục đối với các em.
 - Tư liệu 2: Đánh giá công lao của cụ, điếu văn của Ban Chấp Hành Tỉnh uỷ, Uỷ ban nhân dân tỉnh và Mặt trận Tổ Quốc tỉnh Hà Tây đã viết: Trong cuộc đời hoạt động của mình cụ đã bị bọn thực dân Pháp cầm tù 10 lần, giam giữ tới 30 năm.... Cụ mất đi là một tổn thất lớn của chúng ta. Tổ quốc mất một người công dân yêu nước nồng nàn, Đảng mất một đồng chí cách mạng lão thành kiên cường, bất khuất...” 
 - Tư liệu 3: Năm 1943, khi đang hoạt động ở Trung Quốc, tại Liễu Châu, Bác Hồ đã viết bài thơ “Tặng cụ Đinh Chương Dương” – người có cùng chung ý chí cứu nước, cứu nhà:
 “Quan san muôn dặm gặp nhau đây, 
 Mục đích chung là đuổi Nhật, Tây.
 Dân bị hai tròng vào một cổ, 
 Ta liều trăm đắng với ngàn cay. 
 Già dù yếu sức mang mang nhẹ, 
 Trẻ cố ra công gánh gánh đầy. 
 Non nước của ta ta lấy lại, 
 Nghìn thu sự nghiệp nổi từ đây”.
 - Tư liệu 4: Hiện nay, để tưởng nhớ đến công ơn của cụ, tên của cụ được vinh danh đặt tên cho một đường phố ở phường Ba Đình - Tp.Thanh Hóa và tên đường ở Củ Chi - Tp.Hồ Chí Minh.
 - Tư liệu 5: Những năm 90 của thế kỉ XX, Ủy ban nhân dân tỉnh, Sở giáo dục và đào tạo Thanh Hóa đã quyết định thành lập các trường bán công trong tỉnh với qui định gắn với mỗi tên trường được thành lập là tên của những nhân vật lịch sử, danh nhân, chiến sĩ cách mạng để tưởng nhớ công ơn của các nhân vật lịch sử, danh nhân, chiến sĩ cách mạng ấy. Năm 1998, tại Hậu Lộc, một ngôi trường mới được xây dựng ở ngay trung tâm Huyện với tên: Trường THPT bán công Đinh Chương Dương. Năm 2010 trường đã được chuyển đổi thành loại hình trường công lập: Trường THPT Đinh Chương Dương. Qua quá trình xây dựng và trưởng thành, hiện nay trường THPT đã và đang đạt được nhiều thành tích nổi bật. Đó là những thành tích tri ân sâu sắc của Thầy và trò Nhà trường đối với danh nhân mà trường mang tên.
Giáo viên hỏi: Là 1 học sinh được học tập và rèn luyện dưới mái trường mang tên danh nhân lịch sử Đinh Chương Dương, em có suy nghĩ và hành động như thế nào trong thời kỳ hiện nay? 
 Giáo viên yêu cầu một số học sinh trả lời theo định hướng giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước gắn với những hành động cụ thể nhằm xây dựng quê hương, đất nước trong thời kỳ mới ngày càng văn minh, giàu đẹp hơn. 
 Sau đó giáo viên cung cấp cho các em một số hình ảnh:
Ảnh: Danh nhân lịch sử Đinh Chương Dương.
Nhà thờ cụ Đinh Chương Dương tại quê nhà (Y Bích – xã Hải Lộc – Hậu Lộc – Thanh Hóa).
Một số hình ảnh về ngôi trường mang tên danh nhân lịch sử Đinh Chương Dương.
 Danh nhân lịch sử Nhà thờ cụ Đinh Chương Dương tại quê nhà – 
 Đinh Chương Dương (Y Bích – xã Hải Lộc – Hậu Lộc – Thanh Hóa)
TRƯỜNG THPT ĐINH CHƯƠNG DƯƠNG
Một số hình ảnh về ngôi trường mang tên danh nhân lịch sử
Đinh Chương Dương
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
Để thấy được tính hiệu quả khi sử dụng tài liệu tham khảo vào bài giảng, tôi đã tiến hành thực nghiệm. Trước và sau khi dạy tiết Lịch sử địa phương, tôi khảo sát các lớp 11 mà tôi phụ trách bằng 2 câu hỏi: 
Câu 1: “Em có hiểu biết gì về nhân sĩ yêu nước Phạm Bành”? 
Câu 2: “Khi được trúng tuyển và học tại trường THPT Đinh Chương Dương đã gần 1 năm, em có hiểu biết gì về người mang tên ngôi trường thân yêu của mình”?
Kết quả tôi đã khảo sát được là:
Tổng số học sinh
Trước khi học
Sau khi học
Số HS biết 1 chút
Số học sinh không biết gì
Số HS biết rõ
(Điểm khá, giỏi)
Số HS đạt điểm TB
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
11C2 (42)
6
17
36
83
32
76
10
24
11C3 (40)
5
13
35
87
28
70
12
30

 Như vậy, kết quả trên cho thấy, sau khi học xong tiết lịch sử địa phương, hầu hết các em học sinh có thêm những hiểu biết một phần nào đó về địa phương nơi mình đang sinh sống. Qua đó, các em càng thêm yêu quê hương mình, có ý thức học tập tốt và sống có trách nhiệm hơn với bản thân và quê hương, đất nước mình hơn.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.
3.1. Kết luận.
 Giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước cho học sinh qua tiết dạy lịch sử địa phương là việc làm cần thiết đối với môn học Lịch sử trong trường phổ thông. Nó giúp cho học sinh tiếp thu được một phần kiến thức Lịch sử địa phương. Qua những nhân vật, những sự kiện lịch sử, sự hy sinh của các anh hùng dân tộc, học sinh được bồi dưỡng thêm tinh thần anh dũng, sự gan dạ, lòng trung thực và hiểu biết hơn về quê hương mình. Từ đó, các em cảm thấy tự hào về quê hương mình, sống có ích, có trách nhiệm với bản thân, gia đình, quê hương, đất nước mình hơn.
 Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi về việc giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước qua 1 tiết học lịch sử địa phương lớp 10 tại trường THPT Đinh Chương Dương. Rất mong nhận được sự góp ý của hội đồng khoa học và đồng nghiệp để đề tài được vận dụng vào thực tế giảng dạy đạt hiệu quả cao.
3.2. Kiến nghị.
 Qua đề tài sáng kiến kinh nghiệm “Kinh nghiệm giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước thông qua tiết học Lịch sử địa phương lớp 11 - Trường THPT Đinh Chương Dương”, tôi xin đề xuất một số ý kiến sau:
 - Giáo viên trực tiếp giảng dạy môn Lịch sử cần xây dựng kế hoạch tổ chức tiết học Lịch sử địa phương có hiệu quả cao phát huy tính tích cực đối với các em.
 - Nhà trường giúp đỡ nhóm Lịch sử (về kinh phí) tổ chức một số tiết học ngoại khóa về lịch sử địa phương.
 - Sở giáo dục và đào tạo Thanh Hóa cần bổ sung tài liệu Lịch sử địa phương tỉnh Thanh Hóa, tổ chức hội thảo chuyên đề về dạy học Lịch sử địa phương và thống nhất nội dung chương trình dạy Lịch sử địa phương trên địa bàn tỉnh nhà.
Trên đây là một vài đề xuất kiến nghị của bản thân tôi trong sáng kiến giáo dục này. Rất mong được sự quan tâm đóng góp ý kiến của nhà trường, đồng nghiệp để sáng kiến đạt hiệu quả.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG Hậu Lộc, ngày 10 tháng 05 năm 2016
 CAM KẾT KHÔNG COPPY
 Người viết
	Lương Thị Mai Trâm
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hoàng Thanh Hải và Vũ Quý Thu (chủ biên, 1996), Lịch sử Thanh Hóa, NXB Thanh Hóa. 
2. Hoàng Tiến Tựu (Chủ biên, 1990), Địa chí Hậu Lộc, NXB khoa học xã hội Hà Nội.
3. GS.TS Phan Ngọc Liên (chủ biên, 2007), Phương pháp dạy học lịch sử, NXB 
Đại học sư phạm.
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ 
TRƯỜNG THPT ĐINH CHƯƠNG DƯƠNG
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ KINH NGHIỆM TRONG VIỆC GIÁO DỤC LÒNG YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC CHO HỌC SINH THÔNG QUA TIẾT HỌC LỊCH SỬ ĐỊA PHƯƠNG LỚP 10 TẠI TRƯỜNG THPT ĐINH CHƯƠNG DƯƠNG
 Người thực hiện: Lương Thị Mai Trâm
 Chức vụ: Tổ trưởng chuyên môn
 SKKN thuộc lĩnh mực (môn): Lịch sử
THANH HOÁ NĂM 2016