Sáng kiến kinh nghiệm Lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học lịch sử Việt Nam lớp 8, 9 ở trường PTDT Bán trú THCS Thanh Xuân

 tư tưởng suôt cuộc đời hoạt động của Bác lúc nào Người cũng chăm lo bồi dường đội ngũ kế cận, chăm lo giáo dục tưởng cách mạng cho thế hệ thanh niên bởi vì tổ chức Đoàn là cánh tay đắc lực của Đảng, Hội Cách mạng Việt Nam thanh niên là tiền thân của sự ra đời của Đảng cộng sản Việt Nam. Ngày nay, trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa thanh niên là lực lượng nòng cốt của sự nghiệp này. Vì thanh niên là lực lượng có sức khỏe, có hoài bão, có nghị lực, có văn hóaTừ việc giáo dục tư tưởng này để cho học sinh nhận thức được vài trò của thế hệ thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc từ đó ra sức học tập, chiếm lĩnh đỉnh cao tri thức nhân loại góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Bác không chỉ chăm lo bồi dưỡng tư tưởng cách mạng cho thế hệ thanh niên mà Người còn quan tâm đến các chái thiếu niên nhi đồng. Khi dạy bài 24 lịch sử 9: Cuộc đấu tranh bảo vệ và xây dựng chính quyền dân chủ nhân dân (1945 - 1946). Tình hình nước ta sau cách mạng tháng Tám.
Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1946
Ngay sau khi khai trường đầu tiên sau cách mạng Hồ chủ tịch căn dặn thế hệ trẻ “Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong, chờ đợi các em rất nhiều. Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không. Chính là nhờ phần lớn ở công học tập của các em”[11] và Bác căn dặn thanh niên, nhi đồng “Muốn làm người chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải ra sức làm việc để chuẩn bị cho cái tương lai đó. Ngày nay các cháu là nhi đồng ngày mai các cháu là chủ của nước nhà, của thế giới. Các cháu đoàn kết thì thế giới hòa bình, và dân chủ, sẽ không có chiến tranh. Các cháu phải thi đua, tùy theo sức của các cháu, làm việc gì có ích cho kháng chiến thì thi đua vậy”[11]. Giáo viên liên hệ thực tế để giáo dục học sinh. Ngày nay đất nước hòa bình. Cả nước tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước thì mỗi học sinh phải ra sức học tập, rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức, chiếm lĩnh đỉnh cao của tri thức. Để sau này góp phần xây dựng đất nước.
2.3.2.5. Giáo dục cho học sinh tinh thần vì dân vì nước của Bác
Tư tưởng này xuyên suốt trong cuộc đời hoạt động của Bác, thể hiện qua nhiều bài dạy. Suốt cuộc đời của chủ tịch Hồ Chí Minh. Từ khi ra đi tìm đường cứu nước đến khi vĩnh biệt chúng ta Người chỉ có một ham muốn “Ham muốn tột bậc là làm sao cho nước nhà hoàn toàn độc lập, dân ta hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”[8]. Bác đã từng căn dặn các vị lãnh đạo “Độc lập dân tộc phải gắn liền với chủ nghĩa xã hội đem lại cơm no, áo ấm cho dân, nếu độc lập, dân còn nghèo đói thì độc lập không có nghĩa lí gì”[8]. Khi dạy bài 22 lịch sử 9: Cao trào cách mạng tiến tới Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945. Sau khi Nhật đảo chính Pháp, quân Pháp bị đánh bại trên toàn Đông Dương, quân Đồng Minh chuẩn bị kéo vào Đông Dương. Thời cơ tổng khởi nghĩa đã chín muồi. Trong lúc Bác đang bị bệnh rất nặng có nguy cơ không qua khỏi. Bác cầm tay các đồng chí cách mạng căn dặn “Thời cơ đã đến dù đốt cháy dãy Trường Sơn củng cố giành cho được độc lập” [8], dù hoàn cảnh nào Bác vẫn nghĩ tới dân tộc. Khi dạy bài 24 lịch sử 9: Cuộc đấu tranh bảo vệ chính quyền dân chủ nhân dân. Mục tình hình nước ta sau cách mạng tháng Tám. Ngay sau khi Hà Nội khởi nghĩa thắng lợi từ chiến khu Bác về Hà Nội, Người rất đau lòng khi thấy nhân ta trải qua trận đói khủng khiếp hậu quả chính sách cai trị tàn bạo của thực dân, phong kiến. Vì vậy, ngay sau khi đọc Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa Người đã ra sắc lệnh diệt “giặc đói” Bản thân Bác cũng nhịn ăn để dành gạo cứu đói.
2.3.2.6. Thông qua giờ dạy lịch sử lồng ghép giáo cho học sinh học tập đức tính giản dị của Hồ Chủ Tịch
 Bởi vì thế hệ thanh thiếu niên hiện nay do bị tác động bởi nhiều yếu tố, như phim ảnh, lối sống không lành mạnh đã suy thoái về đạo đức, lối sống, từ trang phục, lối sống, cách cư xử với mọi ngườiVì vậy, giáo dục học sinh học tập đức tính giản dị của Bác là vô cùng cần thiết từ đó góp phần hình thành nhân cách cho học sinh. Bác Hồ của chúng ta vô cùng giản dị. Dù ở cương vị nào lối sống của Người cũng giản dị, một đôi dép cao su, bộ đồ ka ki đã ngả màu theo thời gian. Người sống giản dị nhưng không tầm thường, trên thế giới không có vị lãnh tụ nào mà suốt cuộc đời với bộ đồ kaki đã ngả màu với đôi dép cao su đã mòn gót, sống trong ngôi nhà sàn. Người sống thanh bạch không ham địa vị, không màng danh lợi Người nhiều lần tâm sự: “Tôi có một ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nước nhà hoàn toàn độc lập, dân ta hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành. Nếu nhân dân tín nhiệm tôi đứng ra gánh vác công việc nước, không được nhân dân tín nhiệm thì tôi về làm bạn với trẻ chăn trâu và cụ già hái củi”[8]. Trong bữa ăn các món ăn rất giản dị, thịt gà do Người nuôi, cá bắt dưới hồ, có khi Người để lại đĩa thịt gà mà ăn trọn những quả cà xứ Nghệ. Có lúc nhà nước đề nghị phong tặng huân chương và tạc tượng Bác. Bác nói “Đất nước có chiến tranh các chú để đồng đúc đạn để đánh giặc”. Đức tính giản dị của Bác được nhà thơ Tố Hữu ca ngợi “Mong manh áo vải hồn muôn trượng, hơn tượng đồng phơi những lối mòn”. Có một nhà báo nước ngoài khi nhận xét về Người “Người giống một thầy giáo ở nông thôn hơn là vị Chủ tịch nước”[8]. 
Phong cách giản dị của Hồ Chủ Tịch
Bác Hồ của chúng ta lối sống giản dị nhưng không tầm thường, nhân hậu nhưng không yếu đuối. Khi thực dân Pháp quay lại xâm lược nước ta Người và Đảng chủ trương nhân nhượng để tránh cho dân tộc ta một cuộc chiến tranh, nhưng càng nhân nhượng thực dân Pháp càn lấn tới quyết tâm cướp nước ta một lần nữa Người kiên quyết kêu gọi nhân dân chiến đấ đến giọt máu cuối cùng để bảo vệ nền độc lập tự do của Tổ quốc.
Sau hiệp định Giơ-ne-vơ đất nước ta tạm thời chia làm hai miền, miền Bắc được giải phóng tiến lên xây dựng Chủ nghĩa xã hội, miền Nam vẫn còn nằm trong vòng kìm kẹp của Mĩ - Ngụy. Sau khi thất bại trong chiến lược “Chiến tranh đặt biệt” Mĩ trực tiếp nhảy vào miền Nam Bác kêu gọi cả nước đứng lên chống Mĩ. Người nói “Dù Mĩ có đưa mấy chục vạn quân vào miền Nam, nhân dân ta cũng quyết tâm đánh bại chúng, chúng càng thua đau ở miền Nam thì chúng điên cuồng ném bom miền Bắc. Đế quốc Mĩ giống như con thú dữ bị thương cố giãy giụa trước hơi thở cuối cùng. Không có gì quí hơn độc lập tự do. Đến ngày thống nhất ta xây dựng đất nước đàng hoàng hơn tươi đẹp hơn”[8] Bác nhiều lần nói “Miền Nam trong trái tim tôi”. Khi tuổi đã cao mỗi buổi sáng thức dậy Bác đều gọi các chiến sĩ bảo vệ vào hỏi miền Nam hôm nay thắng lợi ở đâu, đồng bào ta trong đó thế nào. Bác có một ước mơ khi nước nhà thống nhất sẽ vào thăm đồng bào miền Nam. Nhiều lúc khi còn chiến tranh Bác đề nghị và thăm miền Nam nhưng các đồng chí Trung ương không đồng ý. Cứ mỗi độ Xuân về, Tết đến Người đều có thư chúc tết đồng bào cả nước. Người căn dặn đồng bào cả nước “Đánh cho Mĩ cút, đánh cho ngụy nhào, Bắc Nam sum họp xuân nào vui hơn"[7].
Bác Hồ với thiếu nhi
Khi dạy bài 29 lịch sử lớp 9: Cả nước trực tiếp chiến đấu chống Mĩ cứu nước (1965 - 1973) phần III: Chiến đấu chống chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh, Đông Dương hóa chiến tranh”.
Sau khi trình bày âm mưu của Mĩ trong chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh và Đông Dương hóa chiến tranh”. Giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ của nhân dân ta ở hai miền Nam Bắc trên đà thắng lợi thì ngày 2 - 9 - 1969 chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời. Một tổn thất lớn đối với dân tộc ta. Suốt cuộc đời Người chiến đấu, hi sinh vì độc lập dân tộc vì sự ấm no của nhân dân ta. “Nước Việt Nam đã sinh ra chủ tịch Hồ Chí Minh Người đã làm rạng rỡ non sông ta, đất nước...” Người không còn nữa biến đau thương thành hành động, nhân dân hai miền Nam - Bắc đẩy mạnh cuộc kháng chiến đánh cho Mĩ cút, đánh cho Ngụy nhào làm nên đại thắng mùa xuân năm 1975 thống nhất đất nước
Các em thiếu nhi khóc trong lễ tang Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1969
Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh rất rộng trải dài trên nhiều lĩnh vực. Vì vậy, việc lồng ghép giáo dục tư tưởng của Bác vào dạy học để góp phần giáo dục đạo đức, tư tưởng cách mạng cho học sinh là rất nhiều, có thể áp dụng lồng ghép vào nhiều tiết dạy. Trên đây, là một vài ví dụ nhỏ áp dụng lồng ghép, giáo dục tư tưởng của Bác vào dạy học lịch sử.
2.4. Kết quả và bài học kinh nghiệm
2.4.1. Kết quả đạt được
Qua nhiều năm dạy Lịch sử Việt Nam khối lớp 8, 9 tôi nhận thấy rằng. Việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong các tiết dạy làm cho tiết dạy sinh động, học sinh hứng thú học tập hiểu thêm về cuộc đời hoạt động gian khổ và phẩm chất cao đẹp của Bác. Từ đó, giáo dục học sinh kính yêu Bác và ra sức học tập, rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức làm theo lời Bác dạy. Ngoài tiết học trên lớp tôi cho học sinh về nhà sưu tầm những câu chuyện về cuộc đời hoạt động của Bác. Khi dạy chương trình ngoại khóaTôi cho học sinh thi kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh. Và khi kiểm tra định kì ra câu hỏi trong khi kiểm tra. Ví dụ khi kiểm tra định kì khối lớp 8 giáo viên ra câu hỏi: Vì sao Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước hoặc nêu những hoạt động của Nguyễn Tất Thành từ năm 1911 - 1917? Hướng đi của Người có gì mới so với những nhà yêu nước trước đóĐối với học sinh lớp 9: Nêu những đóng góp của của Nguyễn Ái Quốc đối với cách mạng Việt Nam. Theo em, đóng góp nào là quan trọng nhất? Vì sao
Để nắm bắt được hiệu quả của các bước lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ CHí Minh nêu trên tôi đã tiến hành thử nghiệm và kết quả kiểm tra 15 phút và kết quả kiểm tra học kì I năm học 2017 - 2018 thu được như sau:
TT
Lớp
Sĩ Số
Giỏi
Khá
TB
Yếu
Kém
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
1
9A
28
8
28,6
10
35,7
8
28,6
2
7,1
0
0
2
8A
43
17
39,5
14
32,6
9
20,9
3
7,0
0
0
Qua kết quả đạt được đó cho thấy rằng các em đã yêu thích bộ môn lịch sử, nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của lịch sử và thấm nhuần các đạo đức tư tưởng của Hồ Chí Minh.
2.4.2. Bài học kinh nghiệm
 Từ kết quả thu được trong quá trình vận dụng thực hiện các giải pháp lồng ghép trên để nâng cao chất lượng dạy học lịch sử, bản thân đã đúc rút cho mình một số kinh nghiệm sau:
Bản thân mỗi giáo viên không ngừng nâng cao trí thức, thực hiện linh hoạt các phương pháp dạy học.
Giáo viên phải có hứng thú trong dạy học bộ môn, vì có hứng thú, giáo viên mới say mê công việc, đi sâu vào cải tiến soạn, giảng có chiều sâu, linh hoạt, tích cực, tiến bộ có tác dụng kích thích lòng ham học hỏi các đức tính của Hồ Chí Minh cũng như bộ môn lịch sử.
Giáo viên cần phải tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu về cuộc đời hoạt động, học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Giáo viên cần phải tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu về cuộc đời hoạt động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Tổ chức cho học sinh thi kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh qua các buổi ngoại khóa.
Các bài dạy có liên quan giáo viên phải phát động cho học sinh sưu tầm ảnh tư liệu lịch sử về Bác.
Nếu có điều kiện phải chú trọng sử dụng thiết bị dạy học hiện đại để thông qua các kênh hình, kênh chữ để trực quan cho học sinh thấy và dễ hiểu, dễ nắm bắt.
Giáo viên cần hướng dẫn học sinh chuẩn bị nội dung bài học ở nhà, sau đó kiểm tra sự chuẩn bị của các em và quan tâm học sinh yếu, kém, tuyên dương, động viên kịp thời nếu những học sinh này làm tốt nhiệm vụ mà giáo viên giao để khuyến khích các em phát huy tạo niềm say mê cho các em yêu thích môn học.
Phải thường xuyên tìm đọc những mẫu chuyện về cuộc đời, hoạt động hoặc những câu chuyện kể về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Dạy học là việc làm sáng tạo. Giáo viên được mệnh danh là “kĩ sư tâm hồn, là chiến sĩ trên mặt trận văn hóa”. Vì vậy, để dạy tốt gây hứng thú cho học sinh, góp phần giáo dục đạo đức cho học sinh qua tiết học lịch sử thì mỗi giáo viên cần phải sử dụng các phương pháp dạy học. Tùy theo nội dung bài học, tùy theo đối tượng học của từng khối, lớp. Đối với việc lồng ghép giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua việc lồng ghép giáo dục tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh trong tiết học lịch sử, thì giáo viên phải biết linh hoạt, phân bố thời gian, kiến thức cho phù hợp với từng bài. Tránh tình trạng giáo viên quá sa đà dẫn đến việc biến tiết học lịch sử thành tiết kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh. Không truyền thụ hết nội dung trong bài học.
Bản thân tiếp tục vận dụng lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học lịch sử để tích hợp, củng cố, nâng cao kiến thức, hiểu biết về Hồ Chí Minh nhằm góp phần quan trọng trong lĩnh vực đào tạo thế hệ trẻ trong giai đoạn hiện nay mà môn lịch sử là một phần quan trọng trong việc hình thành nhân cách thế hệ trẻ.
Tư tưởng của Bác vô cùng rộng lớn, trên nhiều lĩnh vực là “Kim chỉ Nam” cho mọi hoạt động của Đảng và nhân dân ta trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, trong công cuộc đổi mới hiện nay. Trên đây, là một số giải pháp để lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học lịch sử Việt Nam lớp 8, 9 chắc chắn nó còn nhiều thiếu sót. Rất mong sự trao đổi, đóng góp của đồng nghiệp để nhiệm vụ dạy học được tốt hơn.
3.2. Kiến nghị
Để dạy học ở trường THCS có hiệu quả tốt, đặc biệt là khi vận dụng lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học lịch sử tôi có một số đề xuất sau:
Giáo viên phải kiên trì đầu tư nhiều tâm - sức vào các vấn đề, vận dụng sáng tạo các phương pháp dạy học khi vận dụng lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học lịch sử ở nhà trường.
Nhà trường nên động viên, khích lệ việc thực hiện, vận dụng lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học ở tất cả các bộ môn (đặc biệt các bộ môn thuộc khoa học xã hội), nếu chỉ thực hiện ở bộ môn lịch sử thì rất khó khăn.
Phòng, Sở giáo dục khích lệ, tổ chức các buổi toạ đàm, các buổi giao lưu, bổ sung các tài liệu về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh...với các chủ đề về Người để từ đó giáo viên có thêm kĩ năng giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học lịch sử, cho tương xứng với học sinh hiện nay. Đây cũng là điều góp phân tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên phát huy tốt giờ dạy. 
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
Quan Hoá, ngày 20 tháng 04 năm 2018
 XÁC NHẬN CỦA THỦ
 TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác.
 Người thực hiện
 Vũ Minh Hải

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Búp sen xanh (Sơn Tùng);
2. Các chuyên đề về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh (Nhà xuất bản Chính trị quốc gia);
3. Cuộc đời hoạt động của chủ tịch Hồ Chí Minh của Trần Dân Tiên;
4. Đĩa tư liệu về cuộc đời và hoạt động của Hồ Chí Minh (Nhà xuất bản giáo dục);
5. Sách giáo khoa lịch sử 8, 9;
6. Theo Di chúc của chủ tịch Hồ Chí Minh;
7. Tác phẩm văn của chủ tịch Hồ Chí Minh (Hà Minh Đức);
8. Tài liệu liên quan đến cuộc đời hoạt động của Bác;
9. Tư liệu về Bài thơ “Bác ơi” của Tố Hữu;
10. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng;
11. 175 mẫu chuyện kể về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh (Ban tuyên giáo Trung ương).