Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giao nhiệm vụ học tập ngoài giờ lên lớp cho học sinh nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Lịch sử

dẫn của giáo viên về việc ứng dụng CNTT vào thiết kế sản phẩm học tập. Trong quá trình hướng dẫn học sinh làm việc, một điều chúng tôi thấy rất mừng là học sinh rất nhanh và thành thạo, lại rất hứng thú và đầu tư cho các sản phẩm học tập này. Thiết nghĩ, những cách thức giao nhiệm vụ như thế này đã phát huy được năng lực và sở thích của các em, tạo điều kiện cho các em thể hiện và khẳng định mình.
Sản phẩm với chủ đề: “ Hoạt động của Nguyễn Ái Quốc từ 1911-1930”, mục đích của việc hướng dẫn HS thực hiện sản phẩm này là hỗ trợ cho bài 12: “Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1925” và bài 13: “Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm 1925 đến năm 1930.”-Chươngh trình Lịch sử 12 hiện hành.
Sản phẩm thiết kế bằng Powerpoint:
Sản phẩm Infografic ( ứng dụng các phần mềm, kỹ thuật để thiết kế):
HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI.
Đề tài được chúng tôi triển khai trên phạm vị 4 trường THPT trên địa bàn, lựa chọn các lớp thực nghiệm và đối chứng ở các trường. Đồng thời nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình, trách nhiệm của các đồng nghiệp môn Lịch Sử ở các trường trong việc hỗ trợ, cùng thực hiện thực nghiệm dạy học với chúng tôi biện pháp GNVHTNGLL. Trải qua một giai đoạn khá dài thực nghiệm ở cả 3 khối học 10,11 và 12, chúng tôi cảm nhận được những điều hết sức bổ ích, ý nghĩa. Ấn tượng nhất là quá trình thực hiện nhiệm vụ học tập NGLL của học sinh, các em rất hồ hởi, thích thú, rất năng động, sáng tạo, hình thành được nhiều kỹ năng mới mà các em chưa từng được trải nghiệm và điều bất ngờ nhất cho chúng tôi là những sản phẩm các em tạo ra có khi nằm ngoài tưởng tượng, mong đợi của giáo viên, những gì GV mong muốn các em còn làm được hơn như thế.
Để làm căn cứ đánh giá khoa học cho đề tài , chúng tôi đã tiến hành khảo sát đề tài sau khi áp dụng trên cả HS và GV của các trường.
Khảo sát sau khi áp dụng đề tài
Sau khi sử dụng đề tài vào thực nghiệm dạy học, tiến hành khảo sát HS, chúng tôi thu được kết quả như sau:
Phiếu khảo sát thái độ học tập của HS sau khi áp dụng đề tài
Họ và tên học sinh: ............................................................................................
Lớp .....................................................................................................................
Trường.................................................................................................................
Hãy trả lời câu hỏi dưới đây bằng cách đánh dấu x vào ô trống trong bảng có câu trả lời phù hợp với em
Nội dung đánh giá

Thích

Không thích
Không muốn lấy các sản phẩm đó đánh giá kết quả học
tập

Muốn lấy các sản phẩm đó đánh giá kết quả học tập
Cảm nhận và mong muốn của em sau khi thực hiện nhiệm vụ học tập ngoài giờ lên lớp qua môn Lịch sử?





Bảng khảo sát thái độ học tập của HS sau khi áp dụng đề tài
Trường THPT

Năm học

Lớp
Không sử dụng đề tài
biện	pháp của

Lớp

Sử dụng biện pháp của đề tài

Thích

Không thích

Không muốn lấy các	sản phẩm đó đánh giá kết	quả
học tập

Muốn lấy	các sản phẩm đó đánh giá kết	quả
học tập

Thích

Không thích

Không muốn lấy các	sản phẩm đó đánh giá kết	quả
học tập

Muốn lấy	các sản phẩm đó đánh giá kết	quả
học tập

THPT
Thanh

2021-

10B
4/40
10%
36/40
90%
35/40
87.5%
5/40
12.5%

10C
35/41
85.3%
6/41
14.7%
5/41
12%
36/41
88%










Chương 3
2022

11D1
3/40
8%
37/40
92%
35/40
88%
5/40
12%

11A1
38/42
90%
4/42
10%
3/42
7%
39/42
93%

THPT
Cát
2021
- 2022

11A
2/37
5%
35/37
95%
34/37
92%
3/37
8%

11C
40/41
98%
1/41
2%
1/41
2%
40/41
98%










Ngạn


12B
3/41
7%
38/41
93%
37/41
90%
4/41
10%

12C
39/41
95%
2/41
5%
3/41
7%
38/41
93%

THPT
Nguyễn
2021
- 2022

10C4
6/46
13%
40/46
87%
39/46
85%
7/46
15%

10C1
46/47
98%
1/47
2%
2/47
4%
45/47
96%










Sỹ Sách


12C5
5/42
12%
37/42
88%
38/42
90%
4/42
10%

12C6
39/41
95%
2/41
5%
1/41
3%
40/41
97%

THPT
Thanh
2021
- 2022

10D1
1/40
3%
39/40
97%
39/40
98%
1/40
2%

10A4
38/40
95%
2/40
5%
3/40
8%
37/40
92%










Chương 1


11A3
2/44
5%
42/44
95%
41/44
93%
3/44
7%

11A5
39/40
98%
1/40
2%
2/40
5%
38/40
95%

Sau khi sử dụng trao đổi với đồng nghiệp trên địa bàn thử nghiệm dạy học theo nội dung của đề tài, tôi tiến hành khảo sát giáo viên và thu được kết quả như sau:
Phiếu khảo sát ý kiến của giáo viên sau khi áp dụng đề tài
Họ và tên giáo viên: ...............................................................................................
Giảng dạy môn:...........................................................................................................
Trường: ......................................................................................................................
Hãy trả lời câu hỏi dưới đây bằng cách đánh dấu x vào ô trống trong bảng có câu trả lời phù hợp với thầy/cô
Nội dung đánh giá

Dễ thực hiện và có hiệu quả

Khó	thực hiện	và
hiệu	quả không cao

Tiếp tục thực hiện và nhân rộng

Không tiếp tục sử dụng
Sử dụng
kết quả
thay thế
các bài kiểm tra, đánh giá
Ý kiến của thầy cô khi thực nghiệm giao nhiệm vụ NGLL cho HS trong môn Lịch sử?






Kết quả khảo sát ý kiến của giáo viên sau khi áp dụng đề tài
Trường

Năm học
Kết quả

Dễ thực hiện và có hiệu quả
Khó thực hiện và hiệu quả không cao
Tiếp tục thực hiện và nhân rộng

Không tiếp tục sử dụng
Sử dụng kết quả thay thế các bài kiểm tra, đánh giá
THPT
Nguyễn Sỹ Sách

2021-
2022
2/2
0/2
2/2
0/2
2/2
THPT
2021-





Thanh
2022
3/3
0/3
3/3
0/3
3/3
Chương 3







THPT Cát
Ngạn
2021-
2022

2/2

0/2

2/2

0/2

2/2
THPT
Thanh
Chương 1
2021-
2022

2/2

0/2

2/2

0/2

2/2

Phân tích kết quả khảo sát
Về phía HS
Qua số liệu khảo sát, với việc thực hiện hoạt động GNVHTNGLL cho HS qua môn Lịch sử như trên, tôi nhận thấy các em vô cùng hứng thú, tích cực trong học tập và hình thức, phương pháp giáo dục đa dạng, linh hoạt, tạo môi trường cho HS được hoàn thiện, phát triển phẩm chất và năng lực bản thân.
Với những lớp không áp dụng đề tài, hiệu quả giáo dục thấp.
Về phía giáo viên
Qua khảo sát ý kiến của GV trên địa bàn, tôi nhận thấy rằng các giáo viên áp dụng phương pháp này đều thống nhất cao và đồng thuận ý kiến tiếp tục sử dụng và nhân rộng hơn.
Đặc biệt, hầu hết giáo viên tán thành và vui mừng khi đề xuất mạnh dạn sử dụng kết quả, sản phẩm của hoạt động GNVHTNGLL dần thay thế cho một số bài kiểm tra, đánh giá.
Như vậy, kết quả trên cho thấy việc thực hiện hoạt động GNVHTNGLL cho HS qua môn Lịch sử cho HS là rất cần thiết và vô cùng quan trọng. Đó thực sự là hình thức giáo dục gắn lí thuyết với thực hành, gắn nhà trường với địa phương, nối dài bục giảng và thực tiễn đời sống. Sau mỗi hoạt động GNVHTNGLL như thế, hứng thú học tập của HS trong môn học được gia tăng; hiểu biết về Lịch sử và cuộc sống của HS được mở rộng và nâng cao; kĩ năng học tập và các kĩ năng sống được bồi dưỡng và rèn luyện; phẩm chất và năng lực của người học ngày càng hoàn thiện.
Bản thân giáo viên cũng được sáng tạo và làm mới mình trong nghề, mong muốn được cống hiến nhiều hơn cho sự nghiệp trồng người. Với những kết quả đó, tôi có thể khẳng định rằng đề tài “ Một số biện pháp giao nhiệm vụ học tập ngoài giờ lên lớp cho học sinh nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Lịch sử” đã thực sự góp phần vào việc đổi mới phương pháp và nâng cao chất lượng giáo dục môn học.
3.3. Đánh giá tính hiệu quả
Đề tài được trình bày rõ ràng, dễ áp dụng. Chúng tôi và các đồng nghiệp đã thể nghiệm biện pháp giáo dục này và hiệu quả được nâng lên rõ rệt. Những lợi ích của việc GNVHTNGLL là rất lớn đối với cả người học, người dạy và nhà trường.
Về phía người học: Giúp HS khắc sâu, mở rộng kiến thức, tăng sự chuyên cần, tự tin và cải thiện đáng kể thái độ đối với môn Lịch sử, tạo cơ hội cho HS thể hiện những điểm mạnh của bản thân và phát triển những phẩm chất, kĩ năng tư duy quan trọng và cần thiết cho công việc và cuộc sống ngoài đời của HS.
Về phía người dạy: Hoạt động GNVHTNGLL cho HS giúp bản thân người giáo viên ngày càng hoàn thiện hơn về phẩm chất, năng lực chuyên môn của mình, nâng cao tính chuyên nghiệp và hợp tác giữa các đồng nghiệp, nhà trường, các tổ chức xã hội cũng như cơ hội để xây dựng mối quan hệ tốt với HS. Giáo viên cảm thấy yêu nghề, yêu trò hơn khi tổ chức các hoạt động GNVHTNGLL cho HS mang tính hiệu quả cao và làm cho HS của mình thích thú, đam mê hơn với môn Lịch sử. Đề tài thúc đẩy phong trào mỗi giáo viên là tấm gương tự học, tự sáng tạo trong hội đồng sư phạm nhà trường.
KẾT LUẬN
Kết luận
Đối với bản thân: Qua thực hiện đề tài chúng tôi có thêm được một cách tiếp cận mới trong phương pháp dạy học lịch sử, vừa sinh động, hấp dẫn vừa chứa đựng yếu tố giáo dục sâu sắc về phẩm chất và năng lực học sinh.
Đối với bộ môn: Góp phần làm phong phú thêm lý luận về phương pháp dạy học lịch sử, góp phần vào đổi mới phương pháp dạy học cho bộ môn.
Đối với đồng nghiệp: Chúng tôi tin tưởng rằng đề tài là một tư liệu tham khảo tốt trong giảng dạy, khai mở những ý tưởng, phương pháp dạy học mới cho bộ môn.
Một số kiến nghị
- Đối với đồng nghiệp môn Lịch sử: Hi vọng thầy cô xem đây là một tư liệu tham khảo bổ ích trong đổi mới phương pháp dạy học góp phần nâng cao chất lượng dạy học của môn Lịch sử- một hướng tiếp cận tuy không hẳn mới nhưng chưa được thực hiện bài bản và nghiêm túc, hoặc có khi chưa mạnh dạn áp dụng do chưa thành thạo - trong đó biện pháp thực hiện là một yếu tố quan trọng . Đồng thời cũng mong các đồng nghiệp mạnh dạn sử dụng các sản phẩm từ hoạt động GNVHĐNGLL này để thay thế cho các bài kiểm tra, đánh giá, góp phần đẩy mạnh đổi mới hoạt động kiểm tra, đánh giá học sinh theo xu thế hiện nay.
Đối với giáo viên các môn học khác: Nhất là các môn KHXH, chúng tôi rất mong thầy cô có thể áp dụng hướng đi mới này trong PPDH để làm phong phú hơn bài học của bộ môn mình giảng dạy, cũng như góp phần chung vào giáo dục toàn diện phẩm chất và năng lực cho HS THPT.
Đối với Sở giáo dục và đào tạo, các trường THPT: Tôi mong lãnh đạo Sở, cũng như các trường cần tăng cường công tác chỉ đạo, hướng dẫn, thanh tra kiểm tra để các hoạt động giáo dục NGLL cho học sinh THPT trong các môn học nói riêng và các hoạt động giáo dục nói chung được nâng cao.
Trên đây là nội dung đề tài sáng kiến kinh nghiệm được chúng tôi và các đồng nghiệp đúc rút trong quá trình dạy học. Những gì chúng tôi trình bày trong đề tài là sự nghiên cứu tìm tòi và vận dụng vào thực tiễn trong một thời gian dài và thực sự đã mang lại những hiệu quả rất thiết thực góp phần vào việc đổi mới PPDH cho HS ở trường THPT. Tuy nhiên, đề tài sẽ còn những chỗ chưa thật sự thỏa đáng, rất mong nhận được những góp ý từ Hội đồng khoa học các cấp và các đồng nghiệp để tôi bổ sung hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC
Nội dung
Trang
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
2
1. Lý do chọn đề tài.
2
2. Tính mới của đề tài.
2
3. Mục đích nghiên cứu.
3
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
3
5. Phương pháp nghiên cứu.
3
6. Kế hoạch nghiên cứu.
3-4
B. PHẦN NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
5
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN.
5
1.1. Cơ sở lý luận.
5-6
1.2. Cơ sở thực tiễn.
6-10
II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIAO NHIỆM VỤ HỌC TẬP NGOÀI GIỜ LÊN LỚP CHO HỌC SINH NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC MÔN LỊCH SỬ.
11
2.1. Giao nhiệm vụ học tập cho học sinh thông qua dự án học tập.
11-21
2.2. Giao nhiệm vụ học tập cho học sinh thông qua hoạt động trải nghiệm, sáng tạo.
21-25
2.3. Giao nhiệm vụ học tập cho học sinh khai thác học liệu trên internet hỗ trợ cho bài học.
26-31
2.4. Giao nhiệm vụ học tập cho học sinh thiết kế một sản phẩm học tập qua ứng dụng công nghệ thông tin vào học tập.
32-39
III. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI.
40-44
C. KẾT LUẬN
45

DANH MỤC VIẾT TẮT
STT
Chữ viết đầy đủ
Ký hiệu chữ viết tắt
1
Giáo viên
GV
2
Học sinh
HS
3
Giao nhiệm vụ
GNV
4
Giao nhiệm vụ học tập ngoài giờ lên lớp
GNVHTNGLL
5
Trung học phổ thông
THPT

TÀI LIỆU THAM KHẢO
“ Dạy và học tích cực. Một số phương pháp và kỹ thuật dạy học ” – Tác giả: Đỗ Lăng Bình ( Chủ biên)- Nguyễn Hương Tr. - Nhà xuất bản Đại học sư phạm.
“Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường trung học” - Tác giả: Đặng Vũ Hoạt - Nhà xuất bản Giáo dục – 1998.
“Lý luận dạy học hiện đại: Cơ sở đổi mới mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy học” - Tác giả: Bernd Meier- Nguyễn Văn Cường- NXB Đại học sư phạm.
“ Cẩm nang phương pháp sư phạm”- Tác giả: Nguyễn Thị Minh Phương- Phạm Thị Thúy- Lê Viết Chung- Nhà xuất bản tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh.
“ Học tập theo dự án phát triển năng lực học sinh”- Tác giả: Đinh Văn Đức- Nguyễn Văn Hoàng Hạnh- Võ Ngọc Thạch- Trần Đình Vinh- NXBGDVN.
“ Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo”- Tác giả: Nguyễn Thị Liên( chủ biên)- Nguyễn Thị Hiền- Tưởng Duy Hải- Đào Thị Ngọc Minh- NXBGDVN.
“ Tuyên truyền, phổ biến và nâng cao nhận thức về công tác đảm bảo an toàn thông tin mạng”- Tác giả: Nguyễn Tuấn Anh- Hoàng Thanh Nam. NXB Thông tin và truyền thông.
Bộ sách “ Hướng dẫn kỹ năng sử dụng mạng an toàn”- Tác giả: Trần Thành Nam ( chủ biên) - NXBGDVN.
Bài viết“Khai thác, sử dụng thông tin trên môi trường mạng”- Tác giả: ThS. Lê Thị Thu Thủy- Nguồn: Báo Quản lý Nhà nước ( cơ quan ngôn luận của học viện Hành chính quốc gia) số ra ngày 08/06/2021
Bài viết “Một số biện pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh trong dạy học lịch sử ở trường phổ thông” – Tác giả: Nguyễn Xuân Trường- Nguyễn Thị Thanh Thúy- Nguồn: Cổng thông tin điện tử Bộ GD&ĐT, ngày 25/07/2019.
Các bài báo, tạp chí, báo in, báo mạng khác có liên quan đến nội dung đề tài.
PHỤ LỤC CỦA ĐỀ TÀI
PHỤ LỤC 1 : PHIẾU ĐIỀU TRA TRƯỚC VÀ SAU KHI ÁP DỤNG ĐỀ TÀI.
PHỤ LỤC 2 : HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC DỰ ÁN.
Học sinh thu thập tư liệu chuẩn bị cho dự án tìm hiểu về Đình Làng Thượng.
Các công cụ học sinh và giáo viên sử dụng trong dự án học tập .
PHỤ LỤC 3: HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM, SÁNG TẠO.
Học sinh trải nghiệm tại di tích Đền Gia Ban –Xã Thanh Hòa- Huyện Thanh Chương- Tỉnh Nghệ An ( Di tích lịch sử cấp Tỉnh):
Cổng vào Đền Gia Ban
Học sinh đóng vai Hướng dẫn viên dẫn đoàn tham quan
Học sinh chụp lưu niệm trước khi vào đền
Học sinh thực hiện các hoạt động ý nghĩa trong buổi trải nghiệm
Bản Đạo sắc ở Đền Gia Ban
Một phần kiến trúc ngôi đền
Các thành viên trong đoàn chăm chú lắng nghe “Hướng dẫn viên” giới thiệu về di tích đền Gia Ban
Hoạt động trải nghiệm tại Đền thờ Đinh Bộ Cương- Xã Thanh Liên- huyện Thanh Chương- Tỉnh Nghệ An
Bảng dẫn tích vào đền thờ Đinh Bộ Cương ( tên khác là: Đinh Bô Cương)
Đền thờ tọa lạc trên một ngọn núi thấp, muốn lên đền phải trải qua một dốc dài
Nhóm trải nghiệm được bác phụ trách trông coi di tích hướng dẫn làm lễ báo cáo và cầu may mắn
Học sinh tập làm “ Hướng dẫn viên” giới thiệu về di tích
Một bài thu hoạch của học sinh sau chuyến trải nghiệm tại đền Đinh Bô Cương
Trải nghiệm tại Đường Hàm Nghi- xã Thanh Mỹ, Hạnh Lâm- huyện Thanh Chương- tỉnh Nghệ An.
Khởi đầu chuyến hành trình đến Di tích đường Hàm Nghi
Các em vệ sinh tại bia dẫn tích của đường Hàm Nghi
Học sinh say sưa làm “ Hướng dẫn viên ” giới thiệu về con đường gắn liền với phong trào Cần Vương cuối thế kỷ XIX trên quê hương các em
Học sinh chụp ảnh lưu niệm tại bia dẫn tích đường Hàm Nghi