Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp giúp giáo viên dạy tốt môn Lịch sử lớp 5

t đỏ chờ ta.
Qua bài hát giáo dục các em tinh thần chiến đấu kiên cường, bất khuất của nhân dân ta.
Giải pháp 3: Sử dụng trò chơi học tập tạo không khí học tập sinh động:
Vui chơi không những giúp cho các em được rèn luyện thể lực, rèn luyện các giác quan mà nó còn tạo cơ hội cho các em được giao lưu với nhau, được hợp tác với bạn bè, đồng đội trong nhóm, trong tổ... Thông qua đó, các em sẽ dần được hoàn thiện những kĩ năng giao tiếp. Một số trò chơi rèn kĩ năng thực hành và củng cố kiến thức tạo được hứng thú trong giờ học Lịch sử:
1. Trò chơi “Ô chữ kì diệu”: Vận dụng vào bài: “Ôn tập” trang 23 (SGK)
Mục tiêu: Giúp học sinh:
- Ghi nhớ các sự kiện lịch sử với nhân vật lịch sử theo trình tự mốc thời gian.
- Tìm từ được ẩn giấu ở cột dọc.
- Phát triển kĩ năng nhanh nhẹn, ghi nhớ lâu.
Chuẩn bị:
- Một bảng phụ có kẻ săn ô chữ gồm 14 hàng ngang và 1 hàng dọc.
- 3 chuông reng.
- Hệ thống các câu hỏi:
1. Tên của Bình Tây đại nguyên soái (10 chữ cái)
2. Một phong trào yêu nước do Phan Bội Châu tổ chức (6 chữ cái)
3. Một trong hai tỉnh nổ ra phong trào Xô viết Nghệ - Tĩnh (6 chữ cái)
4. Phong trào yêu nước diễn ra sau cuộc phản công ở kinh thành Huế (8 chữ cái)
5. Cuộc Cách mạng mùa thu của dân tộc ta diễn ra vào thời gian...(8 chữ cái)
6. Nơi mà Trương Định phải về đây nhận chức lãnh binh theo lệnh của triều đình. (5 chữ cái)
7. Thủ đô của nước ta? (5 chữ cái)
8. Ngày 12/9/1930 nhân dân huyện nào tham gia biểu tình chống lại để quốc và phong kiến? (6 chữ cái)
9. Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn Độc lập tại quảng trường .... (6 chữ cái)
10. Nông dân mất ruộng, nghèo đói đi làm cho các nhà máy, hầm mỏ, đồn điền trở thành .....(8 chữ cái)
11. Nơi diễn ra Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (8 chữ cái)
12. Cách mạng tháng Tám đã giải phóng cho nhân dân ta thoát khỏi kiếp gì? (4 chữ cái)
13. Người lấy danh nghĩa vua Hàm Nghi, ra Chiếu Cần vương kêu gọi nhân
dân cả nước đứng lên giúp vua cứu nước (13 chữ cái)
14. Người lập ra Hội Duy Tân (11 chữ cái)
Học sinh tham gia trò chơi “Ô chữ kì diệu”
Tiến hành: Chia lớp thành 3 đội chơi. Mỗi đội chơi được chọn ngẫu nhiên 5 bạn tham gia, các bạn còn lại làm cổ động viên.
- Lần lượt các đội chơi được chọn từ hàng ngang, giáo viên đọc gợi ý của từ hàng ngang, 3 đội chơi cùng suy nghĩ, đội nào rung chuông nhanh được quyền trả lời. Đúng được 10 điểm, sai không được điểm, đội khác được quyền trả lời bổ sung đạt tối đa 5 điểm nếu trả lời đúng.
- Trò chơi kết thúc khi tìm được từ hàng dọc. Đội tìm được từ hàng dọc được 30 điểm. Đội nào được nhiều điểm nhất là đội chiến thắng.
2. Trò chơi “Ai nhanh, ai đúng”:
Trò chơi này trường hay sử dụng ở cuối tiết học nhằm củng cố, khắc sâu kiến thức giúp các em hệ thống lại kiến thức sau tiết học, rèn luyện kĩ năng ghi nhớ bền vững.
* Ví dụ dạy bài: “Bến tre đồng khởi”
Mục tiêu: Giúp học sinh hệ thống lại kiến thức sau bài học.
Chuẩn bị: Học sinh: Thẻ A, B, C, D tương ứng với 4 đáp án ở mỗi câu hỏi.
Giáo viên: Câu hỏi và đáp án.
Tiến hành: Tổ chức cho cả lớp cùng chơi.
- Giáo viên nêu câu hỏi, mỗi câu hỏi tương ứng có 4 ý trả lời.
- Học sinh sau 10 giây suy nghĩ lựa chọn ý trả lời và đưa kết quả trả lời của mình bằng cách giơ thẻ bằng chữ cái tương ứng với ý trả lời.
- Giáo viên mở kết quả đúng, tổng kết, tuyên dương.
Câu 1: Phong trào “Đồng khởi” ở Bến tre nổ ra trong hoàn cảnh nào?
A. Trước sự tàn sát của thực dân Pháp.
B. Trước ách thống trị khắc nghiệt của chế độ phong kiến.
C. Trước âm mưu cướp nước ta một lần nữa của thực dân Pháp.
D. Trước sự tàn sát của Mĩ-Diệm.
Đáp án: D
Câu 2: Phong trào đồng khởi diễn ra ở Bến Tre vào thời gian nào?
A. 17/01/1960
B. 17/01/1954
C. 17/01/1965
D. 17/01/1968
Đáp án: A
Câu 3: Thắng lợi của phong trào “Đồng khởi” ở Bến Tre có tác động như thế nào đối với cách mạng miền Nam?
A. Giải phóng miền Nam.
B. Là ngọn cờ tiên phong, đẩy mạnh cuộc đấu tranh của đồng bào miền Nam.
C. Giúp đồng bào miền Nam thoát khỏi ách nô lệ của thực dân Pháp.
D. Là ngọn cờ tiên phong, giúp đồng bào miền Nam đẩy lùi được “Giặc đói”, “Giặc dốt”, “Giặc ngoại xâm”.
Đáp án: B
Học sinh tham gia trò chơi học tập: “Ai nhanh, ai đúng”
- Việc tổng kết khen thưởng bằng những bông hoa học tốt có viết tên của các em sau mỗi trò chơi, hoặc tuyên dương nhóm học tốt sau mỗi tiết học được chính các em bình chọn. Việc làm này cũng góp phần khích lệ học sinh tham gia giờ học tích cực giúp các em cảm thấy hứng thú học tập tốt hơn môn học này.
Hoa cá nhân
Hoa nhóm
 
 
* Hiệu quả mang lại khi thực hiện trò chơi học tập trong tiết dạy học môn Lịch sử:
- Giúp học sinh nhớ ngay nội dung bài học tại lớp, đồng thời kích thích tính tích cực học tập của các em.
- Tiết học diễn ra nhẹ nhàng, thoải mái; học sinh hứng thú, tích cực học tập và tìm hiểu lịch sử thông qua các bài đã học.
- Giáo dục thêm cho các em về kĩ năng sống, đó chính là tôn trọng các nhân vật lịch sử và có ý thức bảo vệ các di tích và lịch sử dân tộc.
- Rèn luyện năng lực học tập tích cực, phát triển tư duy, kĩ năng hợp tác.
Giải pháp 4: Lựa chọn hình thức, kĩ thuật và phương pháp dạy học tích cực giúp giờ học Lịch sử thêm sinh động tạo hứng thú ở học sinh:
Ngày nay, mô hình dạy học theo nhóm là điều rất cần thiết nhằm phát huy được năng lực hợp tác, làm việc theo nhóm của học sinh. Vì trong cuộc sống, làm việc theo nhóm có thể tập trung được những mặt mạnh của từng người và bổ sung, hoàn thiện, khắc phục được những điểm yếu của mỗi người. Mặc dù việc chia nhóm tùy thuộc vào đặc điểm từng lớp nhưng khi chia nhóm giáo viên cần đảm bảo được những yêu cầu cơ bản sau: Trình độ học tập mỗi nhóm có sự đồng đều nhau, nên có những học sinh tích cực, học sinh khá giỏi và học sinh yếu để hỗ trợ lẫn nhau; học nhóm còn cần thực hiện theo nguyên tắc bao giờ cũng làm việc cá nhân, sự chủ động học tập cá nhân sẽ giúp các em hiểu sâu kiến thức từ đó ghi nhớ bền vững sau đó bước hợp tác chia sẻ trong nhóm thực hiện sau cùng nhằm hoàn thiện kiến thức ở các em. Bên cạnh việc học nhóm còn giúp các em mạnh dạn, tự tin
Việc tổ chức học theo nhóm và vận dụng kĩ thuật, phương pháp dạy học phù hợp giúp học sinh ham thích môn học mạnh dạn tự tin, chia sẻ kết quả học tập trong nhóm, trình bày ý kiến trước lớp về kết quả thảo luận của nhóm. Đồng thời rèn luyện được kĩ năng hợp tác trong nhóm và hình thành ý thức trách nhiệm với công việc được giao khi thực hiện cá nhân để hoàn thành nhiệm vụ của nhóm.
Ví dụ: Bài “Vượt qua tình thế hiểm nghèo”.
* Hoạt động 1: Những khó khăn của nước ta sau Cách mạng tháng Tám.
Mục tiêu:
- Học sinh năm được những khó khăn của nước ta ngay sau Cách mạng
tháng Tám .
- Phát triển kĩ năng trình bày cá nhân, kĩ năng hợp tác.
Chuẩn bị: Học sinh: Các bảng nhóm (khăn trải bàn), viết lông, sách giáo khoa.
Giáo viên: Phiếu giao việc.
PHIẾU GIAO VIỆC
Nhóm trưởng hướng dẫn các bạn thực hiện các việc sau:
Việc 1: Cá nhân đọc thầm thông tin sách giáo khoa trang 24, 25 đoạn:
“Cách mạng thành công...nghìn cân teo sợi tóc”
Việc 2: Cá nhân dựa vào thông tin sách giáo khoa trả lời câu hỏi:
Hãy nêu những khó khăn của nước ta sau Cách mạng tháng Tám?
Việc 3: Thảo luận nhóm thống nhất nội dung trả lời.
Hình thức, kĩ thuật dạy học: Hình thức học nhóm, kĩ thuật “Khăn trải bàn”
Học sinh làm việc cá nhân, nhóm vận dụng kĩ thuật “Khăn trải bàn”
Tiến hành:
- Giáo viên phát lệnh cho học sinh các nhóm thực hiện yêu cầu của phiếu giao việc:
- Nhóm trưởng điều hành thực hiện yêu cầu của phiếu giao việc trong nhóm.
- Các nhóm trưng bày kết quả học tập xung quanh lớp học.
- Các nhóm quan sát, đánh giá kết quả học tập của nhóm mình và nhóm bạn.
- Giáo viên tổng hợp, đánh giá kết quả học tập của các nhóm.
- Giáo viên đánh giá tuyên dương, khích lệ năng lực học tập của cá nhân, nhóm có sự tiến bộ trong quá trình học tập.
Giải pháp 5: Giảng dạy lịch sử địa phương:
Trong giờ học lịch sử địa phương với thời lượng dành cho những tiết học này chỉ có 2 tiết (Tiết 31 và Tiết 32) rất ít ỏi nên giáo viên cần phải xây dựng kế hoạch dạy học thật cụ thể, chuẩn bị thật kĩ tài liệu, phương pháp hay trò chơi... phù hợp nhằm giúp các em thông qua giờ học lĩnh hội nhiều kiến thức ở địa phương, khơi dậy ở các em niềm tự hào về mảnh đất mình đang sống, học tập và lớn lên để từ đó tình yêu quê hương nuôi dưỡng các em trở thành những người con có ích cho xã hội góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu, đẹp.
Bản đồ hành chính tỉnh Bình Thuận
- Việc xây dựng kế hoạch dạy học lịch sử địa phương còn cần phải phối : Đội thiếu niên với Chi đoàn của Nhà trường nhằm giúp tiết học đạt hiệu quả hơn: thực hiện nội dung giáo dục truyền thống cho học sinh nhân các buổi lễ. chăm sóc gia đình Thương binh, liệt sĩ, gia đình có công.
* Bên cạnh việc chuẩn bị chu đáo cho tiết dạy, hay sự phối hợp với ban ngành, đoàn thể để tổ chức tiết học Lịch sử địa phương đạt hiệu quả, giúp cho học sinh có kiến thức sâu rộng về lịch sử địa phương mà thông qua các tiết học này còn nung đúc ở các em truyền thống yêu quê hương đất nước, về tinh thần đấu tranh quật cường trong chiến đấu cũng như trong sản xuất góp phần xây dựng quê hương giàu đẹp.
Giải pháp 6: Giúp học sinh yêu thích môn Lịch sử thông qua “Hoạt động ngoại khóa”, “lồng ghép giáo dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”:
1. Dạy học lồng ghép nội dung giáo dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh:
+ Ví dụ: Dạy bài: “Quyết chí ra đi tìm đường cứu nước”
Giáo viên lồng ghép giáo dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Tôi giới thiệu tập sách “Bác Hồ kính yêu”: tập sách kể về cuộc đời hoạt động của Bác đi theo dài lịch sử của dân tộc ta.
Thông qua tập sách: “Bác Hồ kính yêu” giúp học sinh thấy rõ hơn về tấm gương đẹp nhất: “bảy mươi chín tuổi đời, sáu mươi năm hoạt động cách mạng của Người”. Bác Hồ là cả một kho những câu chuyện hết sức hấp dẫn, giá trị về nhiều mặt, có ý nghĩa giáo dục cao. Cuốn sách “Bác Hồ kính yêu” với nhiều mẫu chuyện hay, giúp cho bạn đọc hiểu hơn về con người vị lãnh tụ kính yêu. Qua đó giáo dục các em lòng kính yêu với Bác và cố gắng học tập chăm chỉ để đất nước ta sánh vai với các cường quốc năm châu như ý nguyện của Bác đối với thiếu nhi, nhi đồng.
2. Hoạt động ngoại khóa:
Hình thức học tập hoạt động ngoại khóa rất có lợi, tạo tâm lí thoải mái theo phương châm “Học mà chơi, chơi mà học”, là một sân chơi bổ ích để phát triển kỹ năng giao tiếp của các em với môi trường bên ngoài.
Các em là lứa tuổi thích khám phá điều lạ, hay học hỏi và bắt chước người lớn. Trong năm học, nhà trường thường tổ chức các hoạt động ngoại khóa, tôi khuyến khích các em tham gia giúp các em có điều kiện tiếp xúc môi trường xung quanh, có cơ hội để giao lưu, học hỏi lẫn nhau, chia sẻ thông tin với bạn. Việc ghi chép lại những kiến thức bổ ích khi tham gia các hoạt động ngoại khóa này chính là tư liệu giúp các em không chỉ học tốt môn học Lịch sử mà nó còn giúp ích cho việc học tốt các môn học khác. Nhờ sự tiếp thu môn học dễ dàng từ "g tiện thông qua các hoạt động ngoại khóa nên dần hình thành ở các em niềm đam mê, yêu thích môn học Lịch sử, phát huy được năng lực học tập tích cực trong giờ học Lịch sử.
Giải pháp 7: Làm – sử dụng đồ dùng dạy học tự làm:
Học sinh Tiểu học là lứa tuổi thích khám phá, tìm tòi và học qua các hình ảnh, mô hình vì:
Tôi nghe Tôi quên
Tôi nhìn Tôi hiểu
Tôi làm Tôi nhớ
Vì thế, có thể thấy được đồ dùng dạy học là phương tiện hỗ trợ tích cực cho tiết dạy và chỉ đạt hiệu quả khi đồ dùng dạy học được vận dụng đúng lúc, đúng chỗ phù hợp với nội dung bài dạy.
Phong trào làm đồ dùng dạy học tự làm được nhà trường quan tâm phát động hàng năm, riêng bản thân tôi cũng khuyến khích tổ chức cho các em học sinh lớp 5B tự làm đồ dùng phục vụ cho tiết học. Đồng thời việc sưu tầm những tài liệu, sách báo có liên quan đến bài học cũng góp phần giúp các em hiểu sâu, nắm chắc nội dung bài học, tiết học sinh động, học sinh hứng thú tham gia học
Học sinh cùng tham gia làm đồ dùng dạy học tập tích cực.
Bản đồ đa năng - Đồ dùng dạy học GV tự làm
IV. KẾT QUẢ:
Qua gần một năm tiến hành vận dụng các biện pháp đã nêu trên vào từng bài dạy một cách thường xuyên. Vì vậy, tiết học Lịch sử đối với các em lớp 5A bây giờ không còn nhàm chán, tẻ nhạt nữa mà thật sự lôi cuốn các em tham gia - động học tập, các em cảm thấy hứng thú học tập tốt trong tiết học; . . ở kiến; mạnh dạn nêu những thắc mắc để tự tìm kiến thức mới; trình - nội dung trước nhóm, trước lớp tự tin và mạnh dạn hơn nhiều so với đầu năm.
Học sinh biết tự tìm tòi, khám phá để tự chiếm lĩnh kiến thức, hiểu sâu, - lâu kiến thức bền vững hơn. Các em tích cực, chủ động trong việc lĩnh hội các kiến thức lịch sử, các sự kiện, mốc thời gian lịch sử, từ đó các em biết liên hệ thực tế cuộc sống (trong đó tìm hiểu lịch sử địa phương là một cách giúp các em hiểu được truyền thống yêu nước của mỗi người công dân đối với dân tộc mình). Thái độ hứng thú, yêu thích môn Lịch sử, tham gia giờ học chủ động giúp phát huy năng lực học tập tích cực của học sinh góp phần nâng cao chất lượng học tập môn Lịch sử.
Qua so sánh kết quả thu được từ năng lực học tập của học sinh, tôi thấy chất lượng học môn Lịch sử của lớp tôi đã được nâng lên rõ rệt, và điều đặc biệt hơn nữa là các em tự chiếm lĩnh kiến thức, tìm tòi lịch sử như: Tìm truyện các anh hùng lịch sử, truyện các danh nhân, những mẫu chuyện về Bác Hồ kính yêu
Khi được diễn đạt trước lớp, các em trình bày khá lưu loát, tạo tâm lí thoải mái, tự tin trong học tập của các em. Lớp học sôi nổi, sinh động, thu hút mọi đối tượng học sinh; đặc biệt là những học sinh yếu kém, nhút nhát dần dần tự tin và 1 gia phát biểu xây dựng bài. Hứng thú học tập giúp học sinh phát huy năng lực học tập tích cực trong giờ học nói chung và trong giờ học Lịch sử nói riêng.
Kết quả khảo sát về thái độ và năng lực học tập môn Lịch sử đến thời điểm cuối học kì 1 như sau:
*Thái độ học tập môn học Lịch sử:
Lớp
Số HS khảo sát
Yêu thích môn học
Chưa yêu thích môn học
5A
31
28
3
 
100%
90,3%
9,7%
* Năng lực học tập môn học Lịch sử:
Số lượng học sinh tham gia khảo sát là 31 học sinh.
Lớp 5A
Hoàn thành tốt
Hoàn thành
Chưa hoàn thành
Số HS: 31
25
5
1
100%
80,7%
16,1%
3,2%
Trong thời gian tới, việc tiếp tục thực hiện các giải pháp trên và đồng thời tiếp tục nghiên cứu vận dụng giải pháp sao cho phù hợp với tình hình thực tế hiện nay tại địa phương nhằm đảm bảo mục tiêu, chương trình môn học Lịch sử là cần thiết. Với đề tài nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng này, tôi hy vọng sẽ góp một phần nhỏ vào việc giúp học sinh phát huy năng lực học tập tích cực môn Lịch sử lớp 5. Mặc dù tôi rất cố gắng trong việc nghiên cứu tìm ra một số giải pháp giúp học sinh lớp có hứng thú học tập tốt môn Lịch sử lớp 5, tuy nhưng khả năng có hạn nên chắc chắn không thể tránh khỏi thiếu sót. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp chân thành của đồng nghiệp, Hội đồng Khoa học các cấp để đề tài nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng của tôi được hoàn thiện hơn, từ đó áp dụng vào thực tế giảng dạy đạt hiệu quả hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
 
Phan Thiết, ngày 02 tháng 03 năm 2021
 
Minh Thoại

ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP CƠ SỞ
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP THÀNH PHỐ