Sáng kiến kinh nghiệm Một vài kinh nghiệm lồng ghép lịch sử địa phương Hậu Lộc trong dạy học lịch sử ở trường THPT Đinh Chương Dương

lan mềm mại đẫm móc; phía tả có ao mát, mặt trước hoa sen tốt tươi... Chùa chiền ngăn nắp; tượng Phật trang nghiêm...” như tấm bia thời Lý còn lại ở chùa đã khắc.
Lễ hội truyền thống chùa Sùng nghiêm Diên thánh được tổ chức từ ngày 8-10/2 âm lịch. Với những giá trị lịch sử, văn hoá quý giá đó, Chùa Sùng Nghiêm Diên Thánh đã được xếp hạng di tích quốc gia ngày 13/03/1990.
(Trình chiếu hình ảnh – phụ lục IV).
* Lồng ghép lịch sử địa phương Hậu Lộc vào dạy học lịch sử để giải thích cho học sinh biết tên gọi của huyện Hậu lộc có từ bao giờ.
- Khi dạy bài 25 chương trình lịch sử lớp 10: Tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa dưới triều Nguyễn, mục 1. Xây dựng và củng cố bộ máy nhà nước – chính sách ngoại giao. 
Giáo viên liên hệ: Sau thời vua Gia Long, năm 1820 Minh Mạng lên nối ngôi. Trước khi đề cập tới cuộc cải cách hành chính của Minh Mạng 1831 – 1832, tôi liên hệ với lịch sử Hậu Lộc. Năm 1821, vua Minh Mạng đã đổi tên huyện ta gọi là huyện Hậu Lộc.
Theo các sách địa chí và địa danh được viết trong thời Lê và thời Nguyễn thì từ thời Trần về trước, huyện Hậu Lộc có tên là Huyện Thống Binh, thời thuộc Minh (thế kỷ XIV) đổi là Thống Ninh (thuộc Ái Châu, phủ Thanh Hoá) sang thời Lê được gọi là huyênh Thuần Hữu thuộc phủ Hà Trung. Đến thời Lê Trung Hưng do tránh tên hu‎ý của vua Lê Chân Tông mà huyện Thuần Hữu được đổi thành Thuần Lộc. Về sau lại đổi chữ Thuần thành chữ Phong và gọi là huyện Phong Lộc. Đến năm Minh Mệnh thứ hai (1821) mới thay chữ Phong bằng chữ Hậu và gọi là huyện Hậu Lộc. Như vậy có tên Hậu Lộc chỉ mới gần 200 năm nay.[1]
* Lồng ghép lịch sử địa phương Hậu Lộc để học sinh biết được Hậu lộc là vùng đất sản sinh ra nhiều nhà hoạt động cách mạng, nhiều nho sĩ nổi tiếng.
Tìm hiểu về các nhà hoạt động cách mạng, các nho sĩ, nhà hoạt động chính trị của Hậu Lộc là nội dung rất quan trọng. Cho nên, tôi xây dựng một chuyên đề riêng tìm hiểu về các danh nhân người Hậu Lộc: về Đinh Chương Dương, Lê Hữu Lập, Nguyễn Chí Hiền, Phạm Thanh, mẹ Tơm – người mẹ đã nuôi giấu các chiến sĩ cách mạng ở thời kì tiền khởi nghĩa... dạy trong tiết lịch sử địa phương theo quy định. Như vậy, học sinh nắm được tường tận được xuất thân, bước đường hoạt động, tư tưởng cũng như đóng góp của họ đối với đất nước, đối với quê hương. Từ sự hiểu biết sâu sắc, học sinh sẽ khâm phục, tự hào và thấy được trách nhiệm của bản thân để giữ gìn, phát huy các thành quả mà ông cha trên quê hương mình đã đổ máu xương để xây dựng nên.
	Do đó, trong một số tiết dạy, tôi chỉ lồng ghép một số nhận định, sự kiện gắn liền mật thiết với các danh nhân người Hậu lộc. Khi dạy bài 13 chương trình lịch sử 12: “Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm 1925 đến năm 1930”, tìm hiểu mục 1. Hội Việt Nam cách mạng thanh niên, tôi đề cập tới Lê Hữu Lập. Tháng 6/1925, từ Cộng sản Đoàn, Nguyễn Ái Quốc đã thành lập ra tổ chức Hội Việt Nam cách mạng thanh niên. Lê Hữu lập được kết nạp vào tổ chức tiền thân này của Đảng. Anh là người đầu tiên của Hậu Lộc, của Thanh Hoá được dự lớp chính do Nguyễn Ái Quốc trực tiếp giảng dạyTháng 7 năm 1930, sau khi được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam, đồng chí Lê Hữu lập được xứ uỷ Trung Kỳ cử về Thanh Hoá, Nghệ An để xây dựng cơ sởLê Hữu lập chính là người thanh niên cộng sản đầu tiên của Thanh Hóa.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
2.4.1. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục
	- Điều tôi dễ thấy nhất là khi dạy lồng ghép lịch sử địa phương Hậu Lộc vào dạy học lịch sử học sinh rất hứng thú, chăm chú lắng nghe.
- Để thấy được tính hiệu quả lồng ghép lịch sử địa phương vào dạy học lịch sử, tôi đã tiến hành thực nghiệm, khảo sát sự hiểu biết của học sinh lớp 12C2 và 10B2 về lịch sử địa phương Hậu Lộc thông qua phiếu trả lời trắc nghiệm và làm bài tập nhận thức. 
Câu hỏi nhận thức đối với lớp 10B2: Hãy nêu hiểu biết của em về một di tích lịch sử (hoặc một làng nghề truyền thống) ở Hậu Lộc. Trách nhiệm của em trong việc giữ gìn, bảo vệ và phát huy giá trị truyền thống của di tích (của làng nghề thủ công truyền thống) đó trên quê hương em.
Câu hỏi nhận thức đối với lớp 12C2: Những chiến công của quân dân Hậu Lộc góp phần cùng miền Bắc đánh thắng chiến tranh phá hoại lần thứ nhất của đế quốc Mĩ? Những chiến công đó để lại bài học gì trong giai đoạn mới của cách mạng và trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và khu vực hiện nay.
Qua chấm bài, ở cả hai lớp kết quả bài làm trắc nghiệm và nhận thức của các em về vấn đề rất tốt.
- Kết quả điều tra bằng phiếu trắc nghiệm:
TT
Lớp
Sĩ số
Điểm giỏi
Điểm khá
Điểm trung bình
Số lượng
Tỉ lệ (%)
Số lượng
Tỉ lệ (%)
Số lượng
Tỉ lệ (%)
1
12C1
39
12
31
24
61,5
3
7,5
2
12C2
42
17
40
20
47,5
5
12,5
3
10B2
44
16
36
23
52
5
12
4
10B3
42
14
33
22
52
6
15

- Kết quả điều tra bằng bài tập nhận thức:
TT
Lớp
Sĩ số
Nhận thức sâu sắc
Nhận thức cơ bản
Số lượng
Tỉ lệ (%)
Số lượng
Tỉ lệ (%)
1
12C1
39
25
64
14
36
2
12C2
42
29
69
13
31
3
10B2
44
30
68
14
32
4
10B3
42
26
62
16
38

- Cuối cùng, tôi thấy tâm đắc nhất đó là nhờ hiểu biết thêm về lịch sử địa phương mà học sinh thêm tự hào, thêm yêu quê hương. 
2.4.2. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
- Sau thời gian tìm tòi, nghiên cứu về lịch sử địa phương Hậu Lộc thực sự tôi mới lĩnh hội, trau dồi thêm cho mình khối lượng lớn những tri thức bổ ích về nơi tôi được sinh ra, lớn lên và đang được giảng dạy. Qua đó tôi càng nhận thấy mình phải có trách nhiệm truyền thụ cho học sinh những hiểu biết đó để các em thêm biết, thêm yêu vùng quê dù còn nghèo khó, nhưng là vùng đất dày bề sâu lịch sử - văn hóa, vùng đất giàu truyền thống cách mạng.
- Các đồng nghiệp giảng dạy bộ môn lịch sử trong trường và các trường khác trong huyện có thể sử dụng sáng kiến kinh nghiệm của tôi làm tài liệu để tham khảo, làm tư liệu giảng dạy. Tùy vào hoàn cảnh cụ thể, các đồng chí có thể linh hoạt đưa vào bài giảng của mình làm cho bài giảng thêm sinh động, bổ ích mà lại có tính giáo dục cao.
- Sáng kiến kinh nghiệm này của tôi góp phần làm phong phú thêm cho kho sáng kiến kinh nghiệm của trường THPT Đinh Chương Dương. Để giáo viên trong trường có thể trao đổi, học tập kinh nghiệm để thi đua dạy tốt và làm công tác nghiên cứu khoa học tốt.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
- Kết luận 
	Là một giáo viên, tôi luôn tâm huyết để góp phần đào tạo được lớp thế hệ trẻ “vừa hồng vừa chuyên”. Trước thực trạng học sinh có sự nhận thức, hiểu biết về văn hóa, lịch sử địa phương ngày càng hạn chế ; với đặc thù bộ môn Lịch sử, tôi nhận thấy rằng lồng ghép lịch sử địa phương Hậu Lộc vào dạy học lịch sử là một trong những nguồn quan trọng làm phong phú tri thức của học sinh huyện nhà về quê hương, nhận thức được mối liên hệ giữa lịch sử địa phương Hậu Lộc với lịch sử dân tộc. Hơn nữa, lồng ghép lịch sử địa phương vào dạy học còn góp phần không nhỏ vào việc giáo dục tư tưởng chính trị, giáo dục ý thức lao động, giáo dục hướng nghiệp và cả giáo dục đạo đức thẫm mĩ cho học sinh. Qua đó, khơi dậy, bồi đắp lòng tự hào truyền thống lịch sử quê hương, đất nước trong mỗi một học sinh.
	Để lồng ghép có hiệu quả, gây hứng thú cho học sinh, góp phần giáo dục đạo đức cho học sinh qua tiết học lịch sử, thì mỗi giáo viên cần phải sử dụng các phương pháp dạy học phù hợp tùy theo nội dung bài học, tùy theo đối tượng học của từng khối, lớp. Giáo viên phải biết linh hoạt, phân bố thời gian, kiến thức cho phù hợp với từng bài, phù hợp với khả năng nhận thức của học sinh.
 	Nội dung về lịch sử địa phương Hậu lộc trong sáng kiến kinh nghiệm này là những đơn vị kiến thức tôi lĩnh hội được qua quá trình đọc sách báo, và nó rất bổ ích đối với công tác giảng dạy bộ môn lịch sử. Các giáo viên lịch sử các trường trong uyện nhà có thể tham khảo để sử dụng làm tư liệu dạy học.
	Từ những nội dung tích lũy được trong sáng kiến lần này sẽ là cơ sở để tôi tiếp tục nghiên cứu, xây dựng về các chuyên đề lịch sử địa phương Hậu Lộc áp dụng vào quá trình giảng dạy tại nhà trường; đổi mới hình thức dạy học lịch sử địa phương bằng các hình thức khác bên cạnh hình thức dạy học trên lớp hiện nay để nâng cao hơn nữa hiệu quả của dạy học lịch sử địa phương.
- Kiến nghị
Qua đề tài sáng kiến kinh nghiệm “Một vài kinh nghiệm lồng ghép lịch sử địa phương Hậu Lộc trong dạy học lịch sử ở trường THPT Đinh Chương Dương”, tôi có một số đề xuất sau:
	- Nhà trường, Huyện ủy cần bổ sung các nguồn tài liệu, xây dựng các chuyên đề về lịch sử địa phương Hậu Lộc để chúng tôi tiếp cận dễ dàng hơn.
	- Sở giáo dục cần tổ chức nhiều buổi hội thảo, tập huấn, bồi dưỡng chuyên đề về nội dung, phương pháp dạy học và cả những nội dung tích hợp, lồng ghép trong các bài dạy có liên quan đến nội dung lịch sử địa phương của tỉnh Thanh Hóa nói chung và Hậu Lộc nói riêng.
	- Nhà trường cần tạo điều kiện cho giáo viên đa dạng hóa các hình thức dạy học lịch sử địa phương Hậu Lộc. Kết hợp dạy học trên lớp với tổ chức tham quan thực tế, sưu tầm tư liệu, ngoại khóa nói chuyện truyền thống, kể chuyện về các danh nhân, nhà chí sĩ yêu nước của huyện, về nguồn thăm lại các khu căn cứ địa cách mạng, di tích lịch sử trên địa bànnhằm tạo hứng thú học tập, nâng cao hiểu biết về văn hóa, lịch sử, kinh tế - xã hội địa phương cho học sinh. 
- Nhà trường nên tổ chức các cuộc thi, các tiết học ngoại khóa tìm hiểu về lịch sử địa phương Hậu Lộc mang tính chất chơi mà học, học mà chơi để học sinh có cơ hội tiếp cận nhiều hơn nguồn tri thức về lịch sử địa phương.
Trên đây là một vài đề xuất của bản thân tôi trong sáng kiến giáo dục này. Rất mong được sự quan tâm đóng góp ý kiến của nhà trường, đồng nghiệp để sáng kiến đạt hiệu quả.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG Thanh Hóa, Ngày 10 tháng 05 năm 2017
 CAM KẾT KHÔNG COPPY
 Người viết
 Hoàng Thị Sinh 
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hoàng Tiến Tựu (Chủ biên, 1990), Địa chí Hậu Lộc, NXB khoa học xã hội Hà Nội.
2. GS.TS Phan Ngọc Liên (chủ biên, 2007), Phương pháp dạy học lịch sử, NXB 
Đại học sư phạm.
3. Các nguồn tài liệu trên internet như: các thông tin trên trang thông tin điện tử huyện Hậu Lộc, huyện Hoằng Hóa; các tạp chí, các bài viết trên các báo.
4. Phan Huy Lê – Trần Quốc Vượng – Hà Văn Tấn – Lương Ninh (chủ biên, 1991), Lịch sử Việt Nam, Tập I, NXB đại học và giáo dục chuyên nghiệp.
PHỤ LỤC I
 Bàn dập hoa văn gốm, đất nung, văn hóa Hoa Lộc (Thanh Hóa), 
Khuyên tai bằng đất nung và công cụ bằng đá tại di chỉ văn hóa Hoa Lộc
	Con dấu và con lăn bằng đất nung tại di chỉ văn hóa Hoa Lộc
PHỤ LỤC II
Hình ảnh Bà Triệu cưỡi voi ra trận
Đền Bà Triệu (Phú Điền – Triệu Lộc – Hậu lộc)
PHỤ LỤC III
Trung đội nữ dân quân Hoa lộc
Bức thư Bác Hồ khen ngợi Trung đội dân quân gái Hoa Lộc
PHỤ LỤC IV
Duy Tinh – Chợ Phủ (Văn Lộc – Hậu Lộc) 
– trung tâm chính trị, kinh tế một thời
Chùa Sùng Nghiêm Diên Thánh
(Làng Duy Tinh – Văn Lộc – Hậu Lộc)
PHỤ LỤC V. 
PHIẾU TRẮC NGHIỆM VỀ LỊCH SỬ ĐỊA PHƯƠNG HẬU LỘC
Câu 1: Tên gọi Hậu Lộc có từ thời gian nào? Do vị vua nào triều Nguyễn đặt?
A. Năm 1802 – do vua Gia Long đặt
B. Năm 1812 – do vua Gia Long đặt.
C. Năm 1821 - do vua Minh Mạng đặt.
D. Năm 1858 – do vưa Tự Đức đặt.
Câu 2: Từ thời Trần về trước, huyện ta có tên gọi là gì? 
A. Thống Binh	B. Phong Lộc	C. Thuần Hữu D. Thống Ninh
Câu 3: Ở Hậu Lộc có hai di chỉ văn hóa – khảo cổ học rất nổi tiếng nào? 
A. Văn hóa Hòa Bình – Bắc Sơn
B. Văn hóa Đồng Đậu – Gò Mun
C. Văn hóa Phùng Nguyên – Đông Sơn
D. Văn hóa Gò Trũng – Hoa Lộc
Câu 4: Ở thế kỉ III, trên vùng đất Hậu Lộc diễn ra cuộc khởi nghĩa chống Bắc thuộc nào?
A. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng B. Khởi nghĩa Bà Triệu
C. Khởi nghĩa Lí Bí D. Khởi nghĩa Lí Tự Tiên
Câu 5: Trên địa bàn huyện Hậu lộc có một di tích được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt, đó là di tích nào?
A. Khu di tích Bà Triệu B. Đền Hàn
C. Chùa Sùng Ngiêm Diên Thánh D. Chùa Vích
Câu 6: Trung tâm chính trị - kinh tế và phật giáo ở quận Cửu Chân trấn Thanh Hoá xưa?
A. Làng Sơn B. Làng Y Ngô
C. Làng Bộ Đầu D. Làng Duy Tinh 
Câu 7: Tại làng Duy Tinh – Văn Lộc có một ngôi chùa lớn được xây dựng từ thời Lí đã được xếp hạng di tích quốc gia, đó là chùa?
A. Chùa Vích B. Chùa Ba Xá 
C. Chùa Cam Lộ D. Chùa Sùng NGhiêm
Câu 8: Một nghề truyền thống làm nên thương hiệu của đất Cầu Lộc huyện Hậu Lộc ?
A. Nghề làm chiếu B. Nghề nấu rượu ở làng Chi Nê
C. Nghề làm nón lá D. Nghề đóng thuyền
Câu 9: Nghề rèn sắt Tất Tác thuộc xã nào ở Hậu Lộc?
A. Đại Lộc B. Thuần Lộc C. Tiến Lộc D. Xuân Lộc
Câu 10: Phạm Bành và Hoàng Bật Đạt là lãnh đạo của cuộc khởi nghĩa nào trong phong trào Cần Vương?
A. Khởi nghĩa Bãi Sậy B. Khởi nghĩa Ba Đình
C. Khởi nghĩa Hương Khê D. Khởi nghĩa Hùng Lĩnh
Câu 11: Người hoạt động cách mạng đầu tiên của Hậu Lộc, là người vinh dự được Bác Hồ tặng thơ ?
A. Lê Hữu Lập	 B. Đinh Chương Dương 	
C. Lưu Văn Bân D. Nguyễn Chí Hiền
Câu 12: Người thanh niên cộng sản đầu tiên của Thanh Hóa là người Hậu Lộc?
A. Lê Hữu Lập	 B. Đinh Chương Dương 	
C. Lưu Văn Bân D. Nguyễn Chí Hiền
Câu 13: Người thanh niên cộng sản ở Hậu Lộc tham gia cách mạng trực tiếp lãnh đạo cuộc khởi nghĩa của nông dân Tiền Hải (Thái Bình) năm 1930?
A. Lê Hữu Lập	 B. Đinh Chương Dương 	
C. Lưu Văn Bân D. Nguyễn Chí Hiền
Câu 14: Đảng bộ huyện Hậu Lộc được thành lập vào ngày, tháng, năm nào?
A. 03/02/1935	B. 13/02/1940 C. 12/03/ 1940 D. 12/03/1935
Câu 15: Ai là Bí thư huyện uỷ đầu tiên của Hậu Lộc?
A. Lưu Văn Bân	 B. Lê Hữu Lập	
C. Đinh Chương Lân D. Nguyễn Chí Hiền
Câu 16: Ai là nhà thơ lớn, một chiến sĩ cách mạng đã từng sống và hoạt động ở Hậu Lộc thời kỳ tiền khởi nghĩa?
A. Xuân Diệu	B. Chế Lan Viên	 C. Tố Hữu D. Nguyễn Khoa Điềm
Câu 17: Người mẹ cách mạng nào đã có công rất lớn trong việc nuôi dấu và bảo vệ cho rất nhiều chiến sĩ cách mạng ở Hậu Lộc thời kỳ tiền khởi nghĩa?
A. Mẹ Suốt	 B. Mẹ Tơm C. Bà má Hậu Giang 
Câu 18: Mẹ Tơm quê ở đâu?
A. Đa Lộc	B. Hải Lộc	C. Hoà Lộc D. Minh Lộc
Câu 19: Trong cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945, Huyện uỷ đã lãnh đạo nhân dân Hậu Lộc giành được chính quyền vào thời điểm nào?
A. 18/8/1945	 B. 14/8/1945	 
C. 19/8/1945 D. 28/8/1945
Câu 20: Trong chiến tranh chống Mỹ, chiến thắng nào của quân dân Hậu Lộc được ví như Chiến thắng Hiron (19/4/1961) của nhân dân Cu Ba?
A. Chiến thắng Đò Lèn	 B. Chiến thắng Lạch Trường	
C. Chiến thắng Đò De D. Chiến thắng Hàm Rồng
Câu 21: Trong trận chiến đấu ở cửa biển Lạch Trường, quân dân Hậu Lộc đã bắn rơi bao nhiêu máy bay Mỹ?
A. 2	B. 3	C. 4 D. 5
Câu 22: Xã nào của huyện Hậu Lộc đã được Nhà nước Cu Ba tặng cờ “Chiến thắng” sau chiến công ở cửa biển Lạch Trường (5/8/1964)?
A. Hoa Lộc	B. Hoà Lộc	C. Phú Lộc D.Xuân Lộc
Câu 23: Đơn vị nữ dân quân nào của Hậu Lộc là đơn vị đầu tiên ở Miền Bắc bắn rơi máy bay Mỹ?
A. Đội dân quân Triệu Thị Trinh	 B. Nữ dân quân Liên Lộc	
C. Nữ dân quân Hoa Lộc D. Nữ dân quân Đại Lộc
Câu 24: Đơn vị dân quân gái Hoa Lộc bắn rơi máy bay Mỹ lần đầu tiên vào thời gian nào?
A. 5/8/1964	B. 17/7/1965	C. 15/6/1967 D. 15/8/1868
Câu 25: Trong 2 lần chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, quân dân Hậu Lộc đã phối hợp với bộ đội, hải quân bắn rơi bao nhiêu máy bay Mỹ?
A. 27	 B. 37	C. 47 D. 17
----------------------------------------