Sáng kiến kinh nghiệm Phát triển năng lực hợp tác cho học sinh thông qua dạy học dự án bài “Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918)” - Lịch sử 11 - Chương trình cơ bản

, Nguyễn Thị Hậu, Hoàng Thị Thúy Hiền.

Viết báo cáo
Trần Tiến Anh, Nguyễn Thị Hằng, Nguyễn Thị Giang.

Thảo luận để hoàn thiện
Nguyễn Hải Anh, Trần Tiến Anh, Nguyễn Ngọc Anh, Trần Thúy Anh, Vũ Linh Chi, Ngô Việt Dũng, Nguyễn Tùng Dương, Nguyễn Tuấn Đạt, Chu Quốc Giản, Nguyễn Thị Giang, Phạm Nhật Hà, Lưu Thị Thúy Hằng, Nguyễn Thị Hằng, Nguyễn Thị Hậu, Hoàng Thị Thúy Hiền.

Trình bày sản phẩm
Hoàng Thị Thúy Hiền.


2. Các ý tưởng ban đầu (Sơ đồ tư duy)
3. Phiếu tổng hợp dữ liệu:
Nội dung
Nguồn tham khảo
Nguyên nhân của Chiến tranh thế giới thứ nhất
Sách giáo khoa Lịch sử 11.
Lược đồ các nước tư bản cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX
www.google.com 
Hình ảnh về thái tử Áo - Hung bị ám sát.
www.google.com 

4. Biên bản thảo luận:
Ngày
Nội dung thảo luận
Kết quả
01/10/2018
Thảo luận ý tưởng, hoàn thành sơ đồ tư duy.
Thống nhất ý tưởng. Bước đầu hoàn thiện sơ đồ tư duy.
01/10/2018
Phân công nhiệm vụ cho từng thành viên.
Chỉ ra được vị trí và công việc cụ thể của từng thành viên.
07/10/2018
Tổng hợp sản phẩm, chỉnh sửa để hoàn thiện sản phẩm.
Đóng góp ý kiến cho sản phẩm hoàn chỉnh.
07/10/2018
Họp nhóm,thông qua sản phẩm với giáo viên.
Sản phẩm hoàn thành.
SỔ THEO DÕI DỰ ÁN
Tên dự án: Diễn biến của Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 -1918).
Nhóm: 2 Lớp: 11A7 Trường: THPT Bình Xuyên.
Tên giáo viên: Lê Thu Hà.
Thời gian: tử ngày 01/10 đến ngày 07/10/2018.
1. Phân công công việc
Nhóm trưởng: Dương Thị Hồng.
Thư ký: Nguyễn Thị Thúy Hồng.
Công việc
Người phụ trách
Ghi chú
Tìm kiếm và thu thập tài liệu
Hoàng Minh Hiếu, Nguyễn Mạnh Hiếu, Ngô Thị Hòa, Dương Thị Hồng, Nguyễn Thị Thúy Hồng, Nguyễn Tuấn Huy, Lưu Thanh Huyền, Nguyễn Thị Huyền, Nguyễn Thị Hương, Nguyễn Thanh Hương, Trần Quốc Khánh, Nguyễn Tuấn Kiệt, Nguyễn Thị Ngọc Lan, Nguyễn Thị Quỳnh Liên, Lê Khánh Linh.

Tổng hợp kết quả thu thập
Nguyễn Thị Quỳnh Liên.

Phân tích và xử lý thông tin
Hoàng Minh Hiếu, Nguyễn Mạnh Hiếu, Ngô Thị Hòa, Dương Thị Hồng, Nguyễn Thị Thúy Hồng, Nguyễn Tuấn Huy, Lưu Thanh Huyền, Nguyễn Thị Huyền, Nguyễn Thị Hương, Nguyễn Thanh Hương, Trần Quốc Khánh, Nguyễn Tuấn Kiệt, Nguyễn Thị Ngọc Lan, Nguyễn Thị Quỳnh Liên, Lê Khánh Linh.

Viết báo cáo
Hoàng Minh Hiếu, Nguyễn Tuấn Huy, Dương Thị Hồng.

Thảo luận để hoàn thiện
Hoàng Minh Hiếu, Nguyễn Mạnh Hiếu, Ngô Thị Hòa, Dương Thị Hồng, Nguyễn Thị Thúy Hồng, Nguyễn Tuấn Huy, Lưu Thanh Huyền, Nguyễn Thị Huyền, Nguyễn Thị Hương, Nguyễn Thanh Hương, Trần Quốc Khánh, Nguyễn Tuấn Kiệt, Nguyễn Thị Ngọc Lan, Nguyễn Thị Quỳnh Liên, Lê Khánh Linh.

Trình bày sản phẩm
Nguyễn Thị Huyền.

 
2. Các ý tưởng ban đầu (sơ đồ tư duy)
3. Phiếu tổng hợp dữ liệu
Nội dung
Nguồn tham khảo
Diễn biến của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
Sách giáo khoa Lịch sử 11.
Hình ảnh về diễn biến chiến tranh thế giới thứ nhất.
www.google.com.

4. Biên bản thảo luận:
Ngày
Nội dung thảo luận
Kết quả
01/10/2018
Thảo luận ý tưởng, hoàn thành sơ đồ tư duy.
Thống nhất ý tưởng. Bước đầu hoàn thiện sơ đồ tư duy.
01/10/2018
Phân công nhiệm vụ cho từng thành viên.
Chỉ ra được vị trí và công việc cụ thể của từng thành viên.
07/10/2018
Tổng hợp sản phẩm, chỉnh sửa để hoàn thiện sản phẩm.
Đóng góp ý kiến cho sản phẩm hoàn chỉnh.
07/10/2018
Họp nhóm, thông qua sản phẩm với giáo viên.
Sản phẩm hoàn thành.

SỔ THEO DÕI DỰ ÁN
Tên dự án: Kết cục của Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918).
Nhóm: 3 Lớp: 11A7 Trường: THPT Bình Xuyên.
Tên giáo viên: Lê Thu Hà.
Thời gian: tử ngày 01/10 đến ngày 07/10/2018.
1. Phân công công việc
Nhóm trưởng: Nguyễn Thị Mai.
Thư ký: Nguyễn Thị Hải Yến.
Công việc
Người phụ trách
Ghi chú
Tìm kiếm và thu thập tài liệu
Trần Thị Linh, Nguyễn Minh Lý, Nguyễn Thị Mai, Nguyễn Minh Nguyệt, Phan Tuyết Nhung, Trần Trọng Phát, Nguyễn Hồng Phượng, Nguyễn Đức Quân, Nguyễn Thanh Tâm, Hoàng Phương Thảo, Ngô Thị Thu, Nguyễn Diệu Thùy, Trần Huyền Trang, Nguyễn Thị Trang, Nguyễn Thị Hải Yến.

Tổng hợp kết quả thu thập
Nguyễn Thị Trang.

Phân tích và xử lý thông tin
Trần Thị Linh, Nguyễn Minh Lý, Nguyễn Thị Mai, Nguyễn Minh Nguyệt, Phan Tuyết Nhung, Trần Trọng Phát, Nguyễn Hồng Phượng, Nguyễn Đức Quân, Nguyễn Thanh Tâm, Hoàng Phương Thảo, Ngô Thị Thu, Nguyễn Diệu Thùy, Trần Huyền Trang, Nguyễn Thị Trang, Nguyễn Thị Hải Yến.

Viết báo cáo
Nguyễn Minh Nguyệt, Hoàng Phương Thảo, Trần Thị Linh.

Thảo luận để hoàn thiện
Trần Thị Linh, Nguyễn Minh Lý, Nguyễn Thị Mai, Nguyễn Minh Nguyệt, Phan Tuyết Nhung, Trần Trọng Phát, Nguyễn Hồng Phượng, Nguyễn Đức Quân, Nguyễn Thanh Tâm, Hoàng Phương Thảo, Ngô Thị Thu, Nguyễn Diệu Thùy, Trần Huyền Trang, Nguyễn Thị Trang, Nguyễn Thị Hải Yến.

Trình bày sản phẩm
Trần Trọng Phát.


2. Các ý tưởng ban đầu (Sơ đồ tư duy)
3. Phiếu tổng hợp dữ liệu:
Nội dung
Nguồn tham khảo
Kết cục của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
Sách giáo khoa Lịch sử 11.
Hình ảnh về hậu quả của Chiến tranh thế giới thứ nhất 
www.google.com
4. Biên bản thảo luận:
Ngày
Nội dung thảo luận
Kết quả
01/10/2018
Thảo luận ý tưởng, hoàn thành sơ đồ tư duy.
Thống nhất ý tưởng. Bước đầu hoàn thiện sơ đồ tư duy.
01/10/2018
Phân công nhiệm vụ cho từng thành viên.
Chỉ ra được vị trí và công việc cụ thể của từng thành viên.
07/10/2018
Tổng hợp sản phẩm, chỉnh sửa để hoàn thiện sản phẩm.
Đóng góp ý kiến cho sản phẩm hoàn chỉnh.
07/10/2018
Họp nhóm,thông qua sản phẩm với giáo viên.
Sản phẩm hoàn thành.

* Phiếu KWL: Sau đây, tôi chỉ đưa ra một số phiếu minh họa:
PHIẾU KWL
Tên bài học: Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918).
Họ và tên: Nguyễn Ngọc Anh.
Nhóm: 1 Lớp: 11A7 Trường: THPT Bình Xuyên.
K
(Những điều đã biết)
W
(Những điều muốn biết)
L
(Những điều đã học được)
- Tình hình các nước tư bản cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.
- Hậu quả của Chiến tranh thế giới thứ nhất.

- Quan hệ quốc tế cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.
- Nguyên nhân của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Diễn biến của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Kết cục của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Nhận thức về bản chất của chủ nghĩa tư bản.
- Ý thức và trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với việc bảo vệ hòa bình thế giới hiện nay.
PHIẾU KWL
Tên bài học: Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918).
Họ và tên: Dương Thị Hồng.
Nhóm: 2 Lớp: 11A7 Trường: THPT Bình Xuyên.
K
(Những điều đã biết)
W
(Những điều muốn biết)
L
(Những điều đã học được)
- Tình hình các nước tư bản cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.
- Hậu quả của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917.
- Nguyên nhân của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Diễn biến của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Kết cục của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Ý thức và trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với việc bảo vệ hòa bình thế giới hiện nay.
- Ảnh hưởng của Chiến tranh thế giới thứ nhất đến Việt Nam.
PHIẾU KWL
Tên bài học: Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 -1918).
Họ và tên: Nguyễn Thị Mai.
Nhóm: 3 Lớp: 11A7 Trường: THPT Bình Xuyên.
K
(Những điều đã biết)
W
(Những điều muốn biết)
L
(Những điều đã học được)
- Tình hình các nước tư bản cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.
- Hậu quả của Chiến tranh thế giới thứ nhất.

- Nguyên nhân của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Diễn biến của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Kết cục của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Ý thức và trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với việc bảo vệ hòa bình thế giới hiện nay.
- Ảnh hưởng của Chiến tranh thế giới thứ nhất đến Việt Nam.
- Tác động của việc kết thúc Chiến tranh thế giới thứ nhất đến quan hệ quốc tế.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Ben Meier, Nguyễn Văn Cường (2009), Lý luận dạy học hiện đại - Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học, Hà Nội.
Nguyễn Lăng Bình (Chủ biên 2010), Dạy và học tích cực, Dự án Việt - Bỉ, Hà Nội.
Cục nhà giáo và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục (2014), Tài liệu tập huấn: Dạy học tích hợp ở trường Trung học cơ sở, Trung học phổ thông, Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nội.
Nguyễn Văn Cường (2008), Một số vấn đề chung về đổi mới phương pháp dạy học ở trường Trung học phổ thông, Dự án phát triển giáo dục trung học phổ thông, Hà Nôi.
Ngô Thị Thu Dung (2001), Mô hình tổ chức học theo nhóm trong giờ học trên lớp, Tạp chí Giáo dục, Hà Nội.
Nguyễn Thị Phương Hoa (2005), Về phương pháp dạy - học hợp tác, Tạp chí khoa học trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
Trần Duy Hưng (2000), Mô hình phương pháp dạy học theo nhóm nhỏ, Tạp chí Nghiên cứu giáo dục, Hà Nội.
 Nguyễn Trọng Sửu (2007), Dạy học nhóm - Phương pháp dạy học tích cực, Tạp chí Giáo dục số 171, tháng 9/2007.
Nguyễn Thị Thanh (2013), Luận án tiến sĩ: Dạy học theo hướng phát triển kỹ năng học tập hợp tác cho sinh viên Đại học sư phạm, Thái Nguyên.
Nguyễn Thị Thanh (2012), Tính giao lưu trong dạy học và dạy học theo hướng phát triển kỹ năng giao lưu, hợp tác, Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 9/2012.
 Phan Ngọc Liên (2008), Phương pháp dạy học Lịch sử.Tập I +Tập II, Nxb Đại học sư phạm Hà Nội, HN.
Lê Vinh Quốc (2008), Các yếu tố cơ bản trong quá trình giáo dục hiện đại và vấn đề đổi mới dạy học ở Việt Nam, Đại học sư phạm TP. Hồ Chí Minh.
Phan Thị Hồng Vinh (2007), Phương pháp dạy học, Giáo dục học, Đại học sư phạm Hà Nội.
Võ Minh Tập (2009), Khóa luận "Dạy học lịch sử theo nhóm ở trường THPT hiện nay : thực trạng, giải pháp và cách tiến hành", Đại học sư phạm TP. Hồ Chí Minh.
Nguyễn Trọng Sửu (2007), Dạy học nhóm - phương pháp dạy học tích cực, Tạp chí Giáo dục.
Trần Quốc Tuấn (2007), Tổ chức dạy học theo nhóm trong giờ lên lớp môn Lịch sử ở trường trung học phổ thông, Tạp chí Khoa học.
Ngô Thị Thu (2002), Một số vấn đề lí luận về kĩ năng học theo nhóm cho học sinh, Tạp chí Giáo dục, 2002.
Nguyễn Văn Hiền (2003), Phương pháp nhóm chuyên gia trong dạy học hợp tác, Tạp chí Giáo dục.
GS. TS Phan Ngọc Liên (2008),Con đường và biện pháp nâng cao hiệu quả bài học lịch sử ở trường THPT, Nxb Đại học sư phạm Hà Nội, HN.
Nguyễn Thị Hồng Nam (2002), Tổ chức hoạt động hợp tác trong học tập theo hình thức thảo luận nhóm, Tạp chí Giáo dục.
8. Những thông tin cần được bảo mật (nếu có): Không có.
9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến.
Để thực hiện sáng kiến có hiệu quả cần có một số điều kiện:
- Phương tiện, trang thiết bị là thành phần không thể thiếu được trong quá trình dạy học theo hướng phát triển năng lực. Đây là điều kiện cần, là cơ sở để thực hiện dạy học thành công. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực hợp tác cần một không gian rộng rãi, thoải mái, đủ ánh sáng, có ghế ngồi đối diện nhau để giáo viên và học sinh dễ dàng di chuyển; cần các phương tiện dạy học đầy đủ như máy tính, mạng internet, máy chiếu, tài liệu học tập, giấy viết, băng dán, bút dạ, bảng ghim 
- Giáo viên phải thường xuyên cập nhật và thực hiện các phương pháp dạy học tích cực, các kỹ thuật dạy học hợp tác. Giáo viên phải là người không ngại khó, không ngại khổ, phải hòa đồng với lớp, đứng ra làm cố vấn, trọng tài, vô tư, công minh, làm chỗ dựa cho học sinh trong quá trình học tập hợp tác.
- Giáo viên phải thường xuyên trao đổi, chia sẻ chuyên môn với đồng nghiệp bởi sự khác nhau về trí tuệ, trình độ, cách thức tư duy, phong cách tác phong nhà giáo  Thông qua sự tác động qua lại mà giáo viên có thể gợi ý cho nhau, bổ sung lẫn nhau và chia sẻ những thành công, thất bại của mình để rút kinh nghiệm cho các bài dạy tiếp theo; nghĩa là trong tập thể giáo viên phải tạo dựng được môi trường hợp tác trước khi tạo môi trường hợp tác cho học sinh.
- Học sinh phải nhận thức được đúng đắn nhiệm vụ, tích cực tham gia học tập hợp tác và có ý thức trong việc rèn luyện kĩ năng học tập hợp tác.
- Cần được sự thống nhất, ủng hộ trong toàn trường từ việc thay đổi tư duy xóa bỏ quan hệ quyền uy, thứ bậc đến việc làm cụ thể nhằm xây dựng nên một môi trường lớp học; tạo sự cởi mở, thân thiện, giúp các em học sinh không ngại ngần trong chia sẻ hay tư vấn từ phía giáo viên.
Từ đó, tôi xin đưa ra một số kiến nghị sau:
Đối với các cấp quản lí giáo dục:
Các cấp quản lí giáo dục cần tổ chức có hiệu quả các buổi sinh hoạt chuyên đề theo mô hình liên trường, cấp huyện, cấp tỉnh để giáo viên có điều kiện giao lưu, học hỏi kinh nghiệm về đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh.
Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, xây dựng phòng học bộ môn lịch sử, mua sắm trang thiết bị dạy học hiện đại như máy chiếu, máy vi tính...để giáo viên dễ dàng tổ chức các hoạt động dạy học một cách hiệu quả nhất.
Đối với giáo viên dạy lịch sử:
Cần phải tâm huyết, yêu ngành, yêu nghề, không ngừng tự học, tự bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, hiểu rõ các năng lực cần hình thành cho học sinh trong dạy học lịch sử. Từ đó biết sử dụng linh hoạt, sáng tạo các phương pháp dạy học lịch sử để phát triển năng lực cho các em, đồng thời tạo hứng thú học tập cho học sinh và nâng cao chất lượng môn học lịch sử ở trường THCS.
Ngoài ra, giáo viên phải có kĩ năng sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học góp phần đổi mới phương pháp và nâng cao hiệu quả bài học lịch sử. Giáo viên tích cực tìm đọc các tài liệu tham khảo, có sự hiểu biết về các vấn đề thực tiễn hiện nay: ô nhiễm môi trường, xung đột trên thế giới, biển đảo, xu thế toàn cầu hóa...làm cho giờ học thêm hấp dẫn, sinh động hơn.
Đối với học sinh:
Cần chủ động hơn nữa trong học tập: chủ động trong việc tự học, tự nghiên cứu, chủ động lĩnh hội kiến thức 
Ngoài ra, học sinh cần tăng cường sử dụng công nghệ thông tin trong việc học tập như sưu tầm tài liệu liên quan đến bài học, thiết kế bài học bằng những hình thức khác nhau để tạo hứng thú cho mình và cho các bạn xung quanh.
10. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử (nếu có) theo các nội dung sau:
10.1 Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả:
Sáng kiến khi được áp dụng không những giúp giáo viên có những cơ sở định hướng trong việc hình thành và phát triển năng lực cho học sinh, nhất là năng lực hợp tác và định hướng trong việc đổi mới phương pháp dạy học mà còn góp phần định hình và phát triển năng lực cho học sinh, góp phần tăng cường hứng thú của học sinh trong giờ học lịch sử và học sinh cảm thấy yêu thích môn lịch sử hơn.
Sáng kiến khi được áp dụng đã mang lại tính hiệu quả cao, vì thế, có thể áp dụng sáng kiến trong việc dạy và học Lịch sử ở những bài học khác nhau, với đối tượng học sinh khác nhau, nhất là có thể áp dụng trong ôn thi THPT Quốc gia.
10.1 Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân:
Học sinh được hình thành và phát triển năng lực hợp tác bên cạnh các năng lực chung và năng lực chuyên biệt của môn Lịch sử, từ đó tích cực và chủ động trong việc lĩnh hội kiến thức lịch sử.
11. Danh sách những tổ chức/ cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu (nếu có):
STT
Tên tổ chức/ cá nhân
Địa chỉ
Phạm vi/ Lĩnh vực áp dụng sáng kiến
1
11A7
Trường THPT Bình Xuyên
Lịch sử

Bình Xuyên, ngày tháng năm 201
Thủ trưởng đơn vị
(Ký tên, đóng dấu)
Bình Xuyên, ngày tháng năm 201
Tác giả sáng kiến
(Ký, ghi rõ họ tên)
Lê Thu Hà