Sáng kiến kinh nghiệm Rèn luyện kĩ năng sống thông qua dạy – học tích hợp trong bộ môn Lịch sử ở trường THPT

lí và hiểu biết xã hội, để hoàn thiện phiếu học tập trong vòng 7 phút .
+ Kĩ năng: Quan sát, tự giác, chủ động, đưa ra ý kiến thảo luận và khẳng định.
 GV: Chốt kiến thức của nhóm 1, thông qua các sự kiện, giáo viên nhấn mạnh:
 - Năm 1917, ngoài kiến thức lịch sử để lí giải tại sao Bác lại quay trở về nước Pháp (nơi có khoa học - kỹ thuật phát triển và những tư tưởng dân chủ tự do ), qua phần nhận xét của Người : “người Pháp ở Pháp tốt hơn người Pháp ở Đông Dương, ở đâu cũng có hai loại người người bóc lột và người bị bóc lột ” giáo viên có thể sử dụng thêm câu thành ngữ “Biết người biết ta, trăm trận trăm thắng" nhằm giáo dục cho học sinh thêm về cách nhìn nhận giữa “bạn” “thù” một cách rõ ràng, rành mạch, về tinh thần đoàn kết quốc tế. Trong cuộc sống cần biết ưu thế của mình để phát huy, biết điểm yếu để bảo vệ; biết ưu điểm của đối thủ để né tránh, biết yếu điểm của đối thủ để tấn công.... từ đó, có nhận định đúng đắn về đường lối đối ngoại của Đảng ta hiện nay. Giúp HS hình thành kĩ năng : làm chủ bản thân khả năng ứng xử với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống
 - Khi nhắc tới sự kiện: 6/1919, GV có thể nhấn mạnh giáo dục tư tưởng cốt lõi trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của Người là: giải phóng giai cấp, giải phóng loài người, mong muốn xây dựng một xã hội tốt đẹp không còn người bóc lột người, muốn vậy phải dựa vào chính sức lực của mình. Qua đó nhằm giáo dục học sinh tinh thần tự giác, tự thân vận động,... ý chí cầu tiến trong cuộc sống.
 - Với sự kiện : 7/1920, Nguyễn Ái Quốc đã bắt gặp được con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc, Phút giây đọc được Luận cương của Lê Nin của Nguyễn ái Quốc, để diễn tả nỗi vui mừng của Người, khắc sâu sự kiện và làm rõ được ý nghĩa của nó, trong quá trình chốt kiến thức, GV sử dụng kiến thức môn văn để minh họa, bằng những câu thơ của nhà thơ Chế Lan Viên trong tác phẩm " Người đi tìm hình của nước".
"Luận cương đến với Bác Hồ và Người đã khóc
Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lê Nin
Bốn bức tường im nghe Bác lật từng trang sách
Tưởng bên ngoài đất nước đợi mong tin."
Hay: 
“Xóm chợ Pa-Ri cuối ngõ
Tưng bừng gác trọ đón bình minh
Mác lê nin đến từng trang sách đỏ
Chân lí đây rồi lẽ tử sinh”
(Trích Theo chân Bác – Tố Hữu)
 Qua đó, giáo viên có thể sử dụng thêm kiến thức về hiểu biết xã hội bằng câu tục ngữ “có chí thì nên” để giáo dục cho học sinh : người có ý chí phấn đấu, có quyết tâm ...thì sẽ đạt được mục đích của mình trong tương lai.
 - Sự kiện 11/1924 – về tới Trung Quốc, qua tìm hiểu tình hình thực tế, lựa chọn thanh niên, Người tìm gặp nhóm “Tâm tâm xã”- . Như vậy ngay từ đầu chuẩn bị cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam – nhân tố quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam, Người rất chú trọng đến lực lượng thanh niên, chăm lo đào tạo giáo dục tư tưởng cách mạng cho thế hệ thanh niên. 
 Ngày nay trong sự nghiệp công nghiệp 
hóa-hiện đại hóa, giáo viên nhấn mạnh: thanh niên là lực lượng nòng cốt. Vì thanh niên là lực lượng có sức khỏe, có hoài bão, có nghị lực, có văn hóa.. Từ đó giúp học sinh nhận thức được vài trò của thế hệ thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc mà ra sức học tập, chiếm lĩnh đỉnh cao tri thức nhân loại góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
GV nêu vấn đề cho nhóm 2: Trong bối cảnh các phong trào yêu nước thất bại , thì những hoạt động của Nguyễn Ái Quốc có tác động như thế nào đến cách mạng Việt Nam.
	HS: Trao đổi, thảo luận và hoàn thiện phiếu học tập trong vòng 7 phút sau đó trả lời câu hỏi.
 GV gợi mở, các em có thể đọc một số câu thơ, ca dao nói về công lao của Bác đối với cách mạng Việt Nam không .
 GV chốt ý: sử dụng kiến thức môn văn để khắc sâu công lao của Người đã
 tìm ra con đường cứu nước đúng đắn cho cách mạng Việt Nam bằng những câu ca dao sau:
“Cụ Hồ là vị cha già
Là sao Bắc đẩu, là vừng thái dương
Chúng con đi giữa đêm trường
Nhờ cha dìu dắt, dẫn đường con đi”
Hay
“ Tự hào biết mấy Bác ơi
Bác cho con cả cuộc đời tự do”
Hay:
“Đố ai đếm hết vì sao
Đố ai đếm được công lao Bác Hồ.”
.....

II Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1925
1. Hoạt động của Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh và một số người Việt Nam ở nước ngoài 
 (HS đọc thêm)
 2. Hoạt động của tư sản dân tộc, tiểu tư sản và công nhân Việt Nam.
* Về hoạt động của tư sản dân tộc và tiểu tư sản:
Nội dung
TSDT
TTS
Hoạt động
Chấn hưng nội hoá,
-Năm 1923, chống độc quyền cảng Sài Gòn, độc quyền xuất cảng lúa gạo tại Nam kì của Pháp.
-Tổ chức: Đảng Lập Hiến 1923 (BùiQuang Chiêu, Nguyễn Phan Long); NhómNam Phong (Phạm Quỳnh),..
- Báo chí: 
Chuông rè,
 An Nam Trẻ
, Người Nhà
quê, Tiếng dân
; lập các nhà 
xuất bản:Nam
 Đồng thư xã; 
- Đấu tranh
 đòi Pháp 
trả tự do cho 
Phan Bội 
Châu (1925)
,Truy điệu Phan Châu Trinh (1926); Bãi 
khoá, mít tinh, 
tiếng bom Sa 
Diện,.
- Tổ chức:
 Việt Nam 
nghĩa đoàn, 
Hội Phục việt, 
Đảng thanh 
Niên
Mục tiêu
đòi quyền tự do dân chủ, quyền lợi kinh tế
đòi quyền tự 
do dân chủ, 
truyền bá tư 
tưởng tiến bộ
 và cách mạng.

=> Đấu tranh sôi nổi, hăng hái, quyết liệt. Lôi kéo được các tầng lớp khác tham gia,
* Về phong trào công nhân :
+ Thành lập Công hội ( bí mật) công nhân Sài Gòn - Chợ Lớn do Tôn Đức Thắng lãnh đạo. 
+ Tháng 8-1925, công nhân xưởng đóng tàu Ba Son bãi công=> đánh dấu bước chuyển biến mới của phong trào công nhân từ tự phát sang tự giác.
=> Tuy nhiên: thời kì này vẫn còn mang tính tự phát, còn lẻ tẻ, nặng về đòi quyền lợi kinh tế
3. Hoạt động của Nguyễn Ái Quốc 
Thời gian
Hoạt động
Năm 1917
- Cuối năm 1917, Nguyễn Tất Thành trở lại Pháp
Năm 1919
- Nguyễn Ái Quốc gửi tới Hội nghị Vécxai Bản yêu sách của nhân dân An Nam đòi các quyền tự do, dân chủ, bình đẳng cho dân tộc Việt Nam.
Năm 1920
- Tháng 7 - 1920, Người đọc bản Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lênin, từ đó Người quyết tâm đi theo con đường của Cách mạng tháng Mười Nga.
- Tháng 12-1920, tại Đại hội Đảng Xã hội Pháp, Người đã bỏ phiếu tán thành việc gia nhập Quốc tế Cộng sản và trở thành người cộng sản Việt Nam đầu tiên, là một trong những người tham gia sáng lập Đảng Cộng sản Pháp.
Năm 1921
- Năm 1921, cùng với một số người khác sáng lập Hội Liên hiệp các dân tộc thuộc địa ở Pari để tuyên truyền, tập hợp lực lượng chống chủ nghĩa đế quốc.
- Người tham gia sáng lập báo Người cùng khổ, viết bài cho báo Nhân đạo, đặc biệt biên soạn cuốn Bản án chế độ thực dân Pháp.
Năm 1923
-Tháng 6-1923, Nguyễn Ái Quốc đi Liên Xô dự Hội Nghị Quốc tế Nông dân (10-1923),
Năm 1924
- 1924 Bác dự Đại hội Quốc tế Cộng sản lần thứ V (Liên Xô) 
-Tháng 11-1924, Người về Quảng Châu (Trung Quốc) trực tiếp tuyên truyền, giáo dục lí luận, xây dựng tổ chức cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam.

=> + 1917-1920: Bác tìm ra con đường cứu nước, con đường cách mạng vô sản của chủ nghĩa Mác-lê-nin.
 + 1920-1924: Bác truyền bá chủ nghĩa Mác-lê-nin về nước, chuẩn bị về chính trị , tư tưởng cho việc thành lập một chính Đảng ở Việt Nam.

* Sơ kết bài học 
 - Sau bài học, bằng trí nhớ và sự tưởng tượng, giáo viên cho học sinh tường thuật lại quá trình tìm đường cứu nước thông qua lược đồ có trên máy chiếu. 
- Học sinh sâu chuỗi các sự kiện và rút ra được công lao của Nguyễn Ái Quốc đối với cách mạng Việt Nam trong giai đoạn 1919 đến 1925.
*.dặn dò: 
- Tìm hiểu thêm về Bác Hồ qua sách, báo.
- Trả lời câu hỏi trong SGK và chuẩn bị bài mới.

5. Kết quả nghiên cứu
 Qua việc tiến hành soạn giảng, kết quả giảng dạy giáo dục rèn kĩ năng
sống cho học sinh của tôi tiến bộ rõ rệt, cụ thể
 5.1 Kết quả bài kiểm tra kiến thức (có thể so sánh)
 + Kết quả kiểm học kì I không tích hợp giáo dục,rèn luyện kỹ năng sống:
Lớp
Sĩ số
Điểm 
Giỏi
Điểm 
khá
Điểm
Trung bình
Điểm
 Yếu
 12C1
37
3
5
15
3
 12C2 
40
1
10
21
8
 
 + Kết quả kiểm tra học kì II tích hợp giáo dục,rèn luyện kỹ năng sống:
Lớp
Sĩ số
Điểm 
Giỏi
Điểm 
khá
Điểm
Trung bình
Điểm
 Yếu
 12C1
37
15
12
10
0
 12C2
40
6
14
19
1
 
 5.2. Qua từng giờ học bộ môn tôi đã bước đầu giúp đỡ học sinh rèn luyện
các kỹ năng sống cơ bản như: 
 Việc thường xuyên họat động nhóm, thảo luận đã giúp các em tiến bộ về kỹ năng hợp tác, giao tiếp ứng xử, lắng nghe, đánh giácó trách nhiệm, có kỹ năng quản lý về thời gian trong học tập tốt hơn. 
 Bằng phương pháp tích hợp: giúp các em làm việc với SGK, thưc hành,
sưu tầm thu thập kiến thức, rèn kỹ năng tự học, tìm kiếm xử lý thông tin tốt hơn. Biết vận dụng kiến thức đã học để bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe, giải thích các hiện tượng thực tiễn, biết giúp đỡ, đoàn kết, duy trì cuộc sống an toàn
 Kết quả thu được là 20 bài viết khác nhau, trong đó có nhiều bài viết tốt
như bài của em Đỗ thị Hồng - Lớp 12C1; em Bùi Nguyễn Thái Uyên – lớp 12C1; em Nguyễn Thị Diệu – Lớp 10B4; các nhóm: Lê Thị Quỳnh – Lớp 12 C1 ; em Phạm thị Hà – Lớp 12C2 ; em Trịnh Minh Ánh – Lớp 12 C2
 Nhóm các em : Lê Thị Hằng, Lê thị Tuyết, Nguyễn thị Cẩm Tú – Lớp
12C1 ; các em Lê Thị Hà , Trịnh Công Tiến, Lê Văn Toản – Lớp 12 C2. là một trong những bài viết tốt. Đây quả là một kết quả đáng tự hào.
 C. KẾT LUẬN
 Từ việc nghiên cứu đề tài, tôi nhận thấy việc giáo dục và rèn luyện kĩ
năng sống cho học sinh THPT vào một môn học Lịch sử là một việc làm rất khó nhưng lại hết sức cần thiết, bởi nó có hiệu quả rõ rệt đối với học sinh trong việc phát huy hơn nữa khả năng tự học của người học, cũng như góp phần hình thành và rèn luyện các kỹ năng sống . Đồng thời việc thực hiện những bài giảng này sẽ giúp người giáo viên dạy bộ môn không ngừng trau rồi kiến thức của các môn học khác để dạy bộ môn của mình tốt hơn, đạt kết quả cao hơn.
 Tuy nhiên tôi cũng rút ra được nhiều bài học kinh nghiệm quí giá, đó là:
1, Bám sát những mục tiêu giáo dục kĩ năng sống, đồng thời đảm bảo mạch
kiến thức - kĩ năng của giờ dạy lịch sử..
2, Phải trau dồi vốn hiểu biết, kiến thức lí luận và kinh nghiệm thực tiễn về kĩ
năng sống; Tiếp cận giảng dạy kĩ năng sống theo hai cách: nội dung và phương pháp dạy học, trong đó nhấn mạnh đến cách tiếp cận phương pháp. Nghĩa là thông qua nội dung và phương pháp dạy học để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh chứ không phải tích hợp vào nội dung bài dạy.
3, Lên kế hoạch tích hợp giáo dục kĩ năng sống vào dạy – học như : 
 - Xác định mục tiêu bài dạy được tích hợp kĩ năng sống
 - Mục tiêu kĩ năng sống được đan xen, hòa quyện, tích hợp một cách
hợp lý, nhẹ nhàng vào mục tiêu của môn học. Mục tiêu kĩ năng sống 
không tách rời mục tiêu của môn học.
 4, Đặc điểm của bài dạy tích hợp kĩ năng sống:
 - Bài giảng tích hợp kĩ năng sống vào môn lịch sử phải đảm bảo cấu trúc : trước hết là mô tả mặt nội dung của bài dạy, gồm mục tiêu của bài, nội dung, phương pháp, phương tiện dạy học được sử dụng trong tiết dạy...Thứ hai là mô tả mặt lô gic của bài dạy, gồm các bước như: kích thích hoạt động học tập, tổ
chức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập. 
 - Bài giảng tích hợp về cơ bản vẫn đảm bảo các bước là: ổn định tổ chức (khởi dộng), kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới và giảng bài mới, luyện tập và củng cố, giao nhiệm vụ về nhà và dặn dò. 
 D. KIẾN NGHỊ
 Để nâng cao chất lượng môn học và rèn luyện kĩ năng sống cho học
sinh nói chung và cấp THPTnói riêng qua phương pháp dạy - học tích hợp trong bộ môn Lịch sử , tôi có đề xuất sau: 
 Bộ , Sở GD&ĐT có văn bản hướng dẫn cụ thể về giảng dạy tích hợp nội dung kĩ năng sống cũng như tích hợp các nội dung khác, kèm với tài liệu tham khảo và phương tiện, đồ dùng dạy học : tranh ảnh, thiết bị, băng hình, phương tiện nghe và nhìn, ghi âm thanh và hình ảnh. 
 Giáo viên được bồi dưỡng và tập huấn về kiến thức, kỹ năng tổ chức và thực hiện nội dung giáo dục kĩ năng sống thông qua dạy chính khóa mà đặc biệt là kỹ năng soạn giáo án tích hợp,  
 Sở GD&ĐT nên quan tâm hơn về công tác chỉ đạo và đánh giá kết quả giảng dạy tích hợp một số vấn đề vào các môn học (đặc biệt giáo dục kĩ  năng sống cho HS).
 Vậy có thể nói, dạy học môn lịch sử trong giai đoạn hiện nay cần hướng đến tích hợp kiến thức cho học sinh, trong đó giáo dục kĩ năng sống vừa là mục tiêu vừa là một giải pháp quan trọng nhằm thu hút tinh thần thái độ học tập của học sinh. Để làm được việc này,người giáo viên cần tích cực tìm tòi những hướng đi mới, nhất là việc kéo môn học đến gần với cuộc sống của người học.
 Trên đây chỉ là một số kinh nghiệm được rút ra từ thực tiễn quá trình giảng
dạy. Cuối cùng tôi rất mong được sự ủng hộ, đóng góp của các quý thầy, cô giáo đồng nghiệp để tôi hoàn thiện hơn nữa về đề tài này.
 Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Thanh Hóa, ngày 10/06/2017
 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của
 người khác.
Người viết
Lê Thị Phượng
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Chỉ thị phát động phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực ” trong các trường phổ thông của Bộ giáo dục và Đào tạo ra ngày 22/7/2008.
[2]. Mô đun THPT 7 “ Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực” của Bộ giáo dục và Đào tạo.
[3]. Mô đun THPT 35 “Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trung học phổ thông ” của Bộ giáo dục và Đào tạo.
 [4]. Tâm lý học lứa tuổi và tâm lý học sư phạm-Phan Trọng Ngọ, NXB Đại học sư phạm Hà Nội.
 [5]. Văn bản của Bộ Giáo dục và Đào tạo số 453/KH-BGDĐT ngày 30 tháng 7 năm 2010 về việc Tập huấn và triển khai Giáo dục Kĩ năng sống trong một số môn học và Hoạt động giáo dục ở Tiểu học, Trung học cơ sở và Trung học phổ thông trên toàn quốc
 [6]. Kỷ yếu hội thảo Bạo lực học đường ở trường THPT-Viện nghiên cứu giáo dục.
 [7]. Nghị Quyết số 29-NQ/TW, BCH TW Đảng khóa XI.
 [8]. Luật giáo dục và những quy định mới nhất về giáo dục và đào tạo, NXB Lao động.
 [9]. Chỉ thị o6/CT-BCT về triển khai cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đứcHồ Chí Minh”
 [10]. Tài liệu SGK lịch sử lớp 12 – NXBGD 
 [11]. Những mẫu chuyện về cuộc đời hoạt động của Bác Hồ- Trần Dân Tiên 
 [12]. Tài liệu hướng dẫn Dạy học tích hợp trong dạy học Lịch sử ở trường trung học phổ thông – Bộ GD&ĐT – năm 2012
 [13]. Tham khảo một số tài liệu trên mạng internet
- Nguồn: 
- Nguồn: 
 MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG CỦA BÀI GIẢNG
MỤC LỤC	
A. Mở đầu
Trang 1
I. Lí do chọn đề tài
1
II. Mục đích nghiên cứu, ý nghĩa khoa học và hiệu quả thực tiễn của đề tài
2
1. Mục đích chung
2
2.Mục đích cụ thể
2
3. Ý nghĩa khoa học và hiệu quả thực tiễn của đề tài
3
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3
Đối tượng 
3
Phạm vi nghiên cứu
2
IV. Phương pháp nghiên cứu
4
B. NỘI DUNG
5
1. Cơ sở lí luận của sáng kiến
5
1.1.Cơ sở khoa học
5
1.2. Một số khái niệm cơ bản làm công cụ nghiên cứu
5
1.2.1. Kĩ năng sống
5
1.2.2.Tích hợp và dạy họp tích hợp
6
2. Thực trạng tình hình nghiên cứu
7
2.1.Thuận lợi
7
2.2. Khó khăn
8
3. Giải pháp cho việc chọn đề tài SKKN
9
4. Ví dụ: Soạn giảng
10
5. Kết quả nghiên cứu
19
C. KẾT LUẬN
20
D. KIẾN NGHỊ
21
TÀI LIỆU THAM KHẢO
22
 
 Một số từ, ngữ viết tắt trong SKKN
Bộ GD&ĐT
Bộ giáo dục và đào tạo
KNS
Kĩ năng sống
HS
Học sinh
THPT
Trung học phổ thông
SKKN
Sáng kiến kinh nghiệm
SGK
Sách giáo khoa