Sáng kiến kinh nghiệm Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

ng muốn phát khóc lên. Người nói một mình như đang nói với toàn thể dân tộc “Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phóng cho chúng ta. Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác là con đường cách mạng vô sản”. Như vậy từ một người yêu nước chân chính, Người đến với chủ nghĩa Mác -Lê-nin, tìm ra con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc ta. 
Tranh biếm họa của Nguyễn Ái Quốc cho tờ Le Paria, đời sống người dân dưới ách thống trị của thực dân Pháp

2.2.4 Giáo dục tư tưởng: Chăm lo, bồi dưỡng cho các thế hệ cách mạng đời sau. 
Suốt trong cuộc đời hoạt động của Người, lúc nào Người cũng chăm lo bồi dưỡng tinh thần cách mạng cho các thế hệ sau. Năm 1925 trong bài “Gửi thanh niên An Nam” Người nhắc nhở “Hỡi Đông Dương đáng thương hại! Người sẽ chết mất, nếu đám thanh niên già cỗi của người không sớm hồi sinh” 
Khi dạy bài 13 chương trình lịch sử 12 : Thời gian Nguyễn Ái Quốc ở Trung Quốc giáo viên nêu rõ: để giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp Người rất chăm lo bồi dưỡng tinh thần cách mạng cho thế hệ thanh niên. Người tập hợp thanh niên yêu nước trong tổ chức “Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên” giáo dục, bồi dưỡng chủ nghĩa Mác -Lênin cho thanh niên. Người mở lớp huấn luyện, đào tạo cho thanh niên yêu nước từ trong nước sang. Một số thanh niên xuất sắc được chọn đi học trường Đại học Phương Đông ở Liên xô, một số học trường quân sự ở Trung Quốc và Liên xô, còn lại về nước hoạt động. những người này trở thành những cán bộ cốt cán của Đảng sau này như đồng chí Trần Phú, Nguyễn Thị Minh Khai, Lê Hồng Phong.Còn lại cử về nước hoạt động đi vào phong trào công nhân tổ chức, giác ngộ quần chúng đấu tranh gây dựng cơ sở cách mạng. Để chuẩn bị ra đời một Đảng của giai cấp công nhân năm 1925 Người thành lập tổ chức ‘Hội cách mạng Việt Nam thanh niên”, Hội cách mạng Việt Nam thanh niên là tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam sau này. Qua đó giáo dục tư tưởng suốt cuộc đời hoạt động của Bác lúc nào Người cũng chăm lo bồi dường đội ngũ kế cận, chăm lo giáo dục tư tưởng cách mạng cho thế hệ thanh niên bởi vì tổ chức Đoàn là cánh tay đắc lực của Đảng. Ngày nay trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa thanh niên là lực lượng nòng cốt của sự nghiệp này. Vì thanh niên là lực lượng có sức khỏe, có hoài bão, có nghị lực, có văn hóa.. Từ việc giáo dục tư tưởng này để cho học sinh nhận thức được vài trò của thế hệ thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc từ đó ra sức học tập, chiếm lĩnh đỉnh cao tri thức nhân loại góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 
Bác không chỉ chăm lo bồi dưỡng tư tưởng cách mạng cho thế hệ thanh niên mà Người còn quan tâm đến các cháu thiếu niên nhi đồng. Khi dạy bài 17 lịch sử 12 : Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa từ sau ngày 2/9/1945 đến trước ngày 19/12/1946 
 Chủ tịch Hồ Chí Minh Năm 1946 
Ngay sau khi khai trường đầu tiên sau cách mạng Hồ chủ tịch căn dặn thế hệ trẻ 
 “ Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong, chờ đợi các em rất nhiều. Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không. Chính là nhờ phần lớn ở công học tập của các cháu” và Bác căn dặn thanh niên, nhi đồng “Muốn làm người chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải ra sức làm việc để chuẩn bị cho cái tương lai đó. Ngày nay các cháu là nhi đồng ngày mai các cháu là chủ của nước nhà, của thế giới. Các cháu đoàn kết thì thế giới hòa bình, và dân chủ, sẽ không có chiến tranh.Các cháu phải thi đua, tùy theo sức của các cháu, làm việc gì có ích cho kháng chiến thì thi đua vậy”. Giáo viên liên hệ thực tế để giáo dục học sinh: Ngày nay đất nước hòa bình, cả nước tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước thì mỗi học sinh phải ra sức học tập, rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức, chiếm lĩnh đỉnh cao của tri thức để sau này góp phần xây dựng đất nước. 
Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.
2.2.5 Giáo dục cho học sinh tinh thần vì dân vì nước của Hồ Chí Minh. 
Tư tưởng này xuyên suốt trong cuộc đời hoạt động của Bác, thể hiện qua nhiều bài dạy. Suốt cuộc đời của chủ tịch Hồ Chí Minh, từ khi ra đi tìm đường cứu nước đến khi vĩnh biệt chúng ta, Người chỉ có một ham muốn “Ham muốn tột bậc là làm sao cho nước nhà hoàn toàn độc lập, dân ta hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành.”. Bác đã từng căn dặn các vị lãnh đạo “ Độc lập dân tộc phải gắn liền với chủ nghĩa xã hội đem lại cơm no, áo ấm cho dân, nếu độc lập, dân còn nghèo đói thì độc lập không có nghĩa lí gì”. Khi dạy bài 16 lịch sử 12: Phong trào giải phóng dân tộc và tổng khởi nghĩa tháng Tám (1939- 1945). Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời . Giáo viên có thể kể mẩu chuyện: Sau khi Nhật đảo chính Pháp, quân Pháp bị đánh bại trên toàn Đông Dương, quân Đồng Minh chuẩn bị kéo vào Đông Dương. Thời cơ tổng khởi nghĩa đã chín muồi. Lúc này, tình hình quốc tế có những chuyển biến nhanh, phát xít Đức - Ý - Nhật đang trên đà thất bại thảm hại; Liên Xô và các đồng minh đang thắng lớn. Một tình huống hiểm nghèo lại đến giữa lúc này: Bác sốt nặng, bệnh tình diễn biến khá nguy kịch. Thư hỏa tốc triệu tập hội nghị quan trọng đã được gửi đi. Bác chỉ thị: “Chậm nhất là ngày 17”. Ngày họp đã gần kề mà Bác lại ốm. Đồng chí Võ Nguyên Giáp kể lại: “Đêm đó, trong lán Nà Lừa, lá tre xào xạc... Đôi mắt và má Bác thêm hõm sâu. Tôi rất lo. Bỗng Bác mở mắt nhìn tôi hỏi: “Chú chưa đi ngủ à?”. Tôi đáp: “Thưa Bác còn sớm”. Bác thấy trong người thế nào?”. Người không trả lời câu hỏi mà nói: “ Lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù hy sinh lớn tới đâu, dù phải đốt cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập”. 
Khi dạy bài 17 lịch sử 12: Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa từ sau ngày 2/9/1945 đến trước ngày 19/12/1946 Mục Tình hình nước ta sau cách mạng tháng Tám. Ngay sau khi Hà Nội khởi nghĩa thắng lợi từ chiến khu Bác về Hà Nội, Người rất đau lòng khi thấy nhân ta trải qua trận đói khủng khiếp hậu quả chính sách cai trị tàn bạo của thực dân, phong kiến. Vì vậy ngay sau khi đọc “Tuyên ngôn độc lập” khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Người đã ra sắc lệnh diệt “giặc đói”, bản thân Bác cũng nhịn ăn để dành gạo cứu đói. 
2.2.6 Thông qua giờ dạy lịch sử tích hợp giáo dục cho học sinh học tập đức tính giản dị của Hồ Chủ tịch. 
 Bởi vì thế hệ thanh thiếu niên hiện nay do bị tác động bởi nhiều yếu tố, như phim ảnh, lối sống không lành mạnh đã suy thoái về đạo đức, lối sống, từ trang phục, lối sống, cách cư xử với mọi người Vì vậy giáo dục học sinh học tập đức tính giản dị của Bác là vô cùng cần thiết từ đó góp phần hình thành nhân cách cho học sinh. Bác Hồ của chúng ta vô cùng giản dị. Dù ở cương vị nào lối sống của Người cũng giản dị, một đôi dép cao su, bộ đồ kaki đã ngả màu theo thời gian. Người sống giản dị nhưng không tầm thường, trên thế giới không có vị lãnh tụ nào mà suốt cuộc đời với bộ đồ kaki đã ngả màu với đôi dép cao su đã mòn gót, sống trong ngôi nhà sàn. Người sống thanh bạch không ham địa vị, không màng danh lợi. Người nhiều lần tâm sự: “Tôi có một ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nước nhà hoàn toàn độc lập, dân ta hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành. Nếu nhân dân tín nhiệm tôi đứng ra gánh vác công việc nước, không được nhân dân tín nhiệm thì tôi về làm bạn với trẻ chăn trâu và cụ già hái củi.”. Trong bữa ăn các món ăn rất giản dị, thịt gà do Người nuôi, cá bắt dưới hồ, có khi Người để lại đĩa thịt gà mà ăn trọn những quả cà xứ Nghệ. Có lúc nhà nước đề nghị phong tặng huân chương và tạc tượng Bác. Bác nói “Đất nước có chiến tranh các chú để đồng đúc đạn để đánh giặc”. Đức tính giản dị của Bác được nhà thơ Tố Hữu ca ngợi “Mong manh áo vải hồn muôn trượng, hơn tượng đồng phơi những lối mòn”.Có một nhà báo nước ngoài khi nhận xét về Người “Người giống một thầy giáo ở nông thôn hơn là vị Chủ tịch nước”. 
Bác dùng cơm tại chiến khu Việt Bắc (Ảnh tư liệu)
Bác Hồ của chúng ta lối sống giản dị nhưng không tầm thường, nhân hậu nhưng không yếu đuối. Khi thực dân Pháp quay lại xâm lược nước ta Người và Đảng chủ trương nhân nhượng để tránh cho dân tộc ta một cuộc chiến tranh, nhưng càng nhân nhượng thực dân Pháp càng lấn tới quyết tâm cướp nước ta một lần nữa, Người kiên quyết kêu gọi nhân dân chiến đấ đến giọt máu cuối cùng để bảo vệ nền độc lập tự do của Tổ quốc. 
Sau hiệp định Giơ-ne-vơ đất nước ta tạm thời chia làm hai miền miền Bắc được giải phóng tiến lên xây dựng CNXH, miền Nam vẫn còn nằm trong vòng kìm kẹp của Mĩ ngụy. Sau khi thất bại trong chiến lược “Chiến tranh đặt biệt” Mĩ trực tiếp nhảy vào miền Nam, Bác kêu gọi cả nước đứng lên chống Mĩ. Người nói “ Dù Mĩ có đưa mấy chục vạn quân vào miền Nam, nhân dân ta cũng quyết tâm đánh bại chúng, chúng càng thua đau ở miền Nam thì chúng điên cuồng ném bom miền Bắc. Đế quốc Mĩ giống như con thú dữ bị thương cố giãy giụa trước hơi thở cuối cùng. Không có gì quí hơn độc lập tự do. Đến ngày thống nhất ta xây dựng đất nước đàng hoàng hơn tươi đẹp hơn” Bác nhiều lần nói “Miền Nam trong trái tim tôi”. Khi tuổi đã cao, mỗi buổi sáng thức dậy, Bác đều gọi các chiến sĩ bảo vệ vào hỏi miền Nam hôm nay thắng lợi ở đâu, đồng bào ta trong đó thế nào. Bác có một ước mơ khi nước nhà thống nhất sẽ vào thăm đồng bào miền Nam. Nhiều lúc khi còn chiến tranh, Bác đề nghị vào thăm miền Nam nhưng các đồng chí Trung ương không đồng ý. Cứ mỗi độ Xuân về, Tết đến Người đều có thư chúc tết đồng bào cả nước. Người căn dặn đồng bào cả nước” Đánh cho Mĩ cút, đánh cho ngụy nhào, Bắc Nam sum họp xuân nào vui hơn" 
Bác Hồ với thiếu nhi
Khi dạy bài 22 lịch sử lớp 12: Nhân dân hai miền trực tiếp chiến đấu chống đế quốc Mỹ xâm lược. Nhân dân miền Bắc vừa chiến đấu vừa sản xuất (1965-1973) phần III: Chiến đấu chống chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh, Đông Dương hóa chiến tranh” 
Sau khi trình bày âm mưu của Mĩ trong chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh và Đông Dương hóa chiến tranh”, Giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ của nhân dân ta ở hai miền Nam Bắc trên đà thắng lợi thì ngày 2-9-1969 chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời. Một tổn thất lớn đối với dân tộc ta. Suốt cuộc đời Người chiến đấu, hi sinh vì độc lập dân tộc vì sự ấm no của nhân dân ta. “ Nước Việt Nam đã sinh ra chủ tịch Hồ Chí Minh- Người đã làm rạng rỡ non sông ta, đất nước...” Người không còn nữa biến đau thương thành hành động, nhân dân hai miền Nam -Bắc đẩy mạnh cuộc kháng chiến đánh cho Mĩ cút, đánh cho Ngụy nhào làm nên đại thắng mùa xuân năm 1975 thống nhất đất nước 
Quang cảnh lễ tang Chủ tịch Hồ Chí Minh ở quảng trường Ba Đình lịch sử
Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh rất rộng trải dài trên nhiều lĩnh vực. Vì vậy việc tích hợp giáo dục tư tưởng của Bác vào dạy học để góp phần giáo dục đạo đức, tư tưởng cách mạng cho học sinh là rất nhiều, có thể áp dụng tích hợp vào nhiều tiết dạy. Trên đây là một vài ví dụ nhỏ áp dụng lồng ghép, giáo dục tư tưởng của Bác vào dạy học Lịch sử ở trường THPT
Qua nhiều năm dạy Lịch sử Việt Nam khối lớp 11, 12 tôi nhận thấy rằng: Việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong các tiết dạy làm cho tiết dạy sinh động, học sinh hứng thú học tập hiểu thêm về cuộc đời hoạt động gian khổ và phẩm chất cao đẹp của Bác. Từ đó giáo dục học sinh kính yêu Bác và ra sức học tập, rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức làm theo lời Bác dạy. Ngoài tiết học trên lớp tôi cho học sinh về nhà sưu tầm những câu chuyện về cuộc đời hoạt động của Bác để cho học sinh thi kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh vào các giờ ngoại khóa. Khi kiểm tra định kì tôi cũng tích hợp trong các câu hỏi ở đề kiểm tra. Ví dụ khi kiểm tra định kì khối lớp 11 giáo viên ra câu hỏi: Vì sao Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước hoặc nêu những hoạt động của Nguyễn Tất Thành từ năm 1911-1917? Hướng đi của Người có gì mới so với những nhà yêu nước trước đó..Đối với học sinh lớp 12: Nêu những đóng góp của của Nguyễn Ái Quốc đối với cách mạng Việt Nam. Theo em đóng góp nào là quan trọng nhất ? Vì sao.
8. Những thông tin cần được bảo mật: Không 
9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
Bản thân mỗi giáo viên không ngừng nâng cao trí thức, thực hiện linh hoạt các phương pháp dạy học 
- Giáo viên phải có hứng thú trong dạy học bộ môn, vì có hứng thú, giáo viên mới say mê công việc, đi sâu vào cải tiến soạn, giảng có chiều sâu, linh hoạt, tích cực, tiến bộ có tác dụng kích thích lòng ham học hỏi các đức tính của Hồ Chí Minh cũng như bộ môn lịch sử. 
Giáo viên cần phải tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu về cuộc đời hoạt động, học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh 
Giáo viên cần phải tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu về cuộc đời hoạt động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. 
Tổ chức cho học sinh thi kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh qua các buổi ngoại khóa. 
Các bài dạy có liên quan giáo viên phải phát động cho học sinh sưu tầm ảnh tư liệu lịch sử về Bác. 
Nếu có điều kiện phải chú trọng sử dụng thiết bị dạy học hiện đại để thông qua các kênh hình, kênh chữ để trực quan cho học sinh thấy và dễ hiểu, dễ nắm bắt. 
Giáo viên cần hướng dẫn học sinh chuẩn bị nội dung bài học ở nhà, sau đó kiểm tra sự chuẩn bị của các em và quan tâm học sinh yếu, kém, tuyên dương, động viên kịp thời nếu những học sinh này làm tốt nhiệm vụ mà giáo viên giao để khuyến khích các em phát huy tạo niềm say mê cho các em yêu thích môn học. 
Phải thường xuyên tìm đọc những mẫu chuyện về cuộc đời, hoạt động hoặc những câu chuyện kể về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. 
10. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử (nếu có) theo các nội dung sau:
10.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả: 
khảo sát ngẫu nhiên tại hai lớp 11a3 và 12a4 năm học 2017- 2018 trường THPT Triệu Thái qua bài kiểm tra 15p sau khi dạy một bài học có tích hợp giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh thông qua các câu chuyện kể:
TT 
Lớp 
Sĩ Số 
Giỏi 
Khá 
TB 
Yếu 
Kém 
SL 
% 
SL 
% 
SL 
% 
SL 
% 
SL 
% 
1 
11A3 
36 
17 
47,2 
7 
19,4 
10 
27,8 
2 
5,6 
0 
0 
2 
12a4
20
4
20% 
8 
40% 
8 
40 
0
0 
0 
0 
10.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân
11. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu (nếu có):
Số TT
Tên tổ chức/cá nhân
Địa chỉ
Phạm vi/Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến
1
Trường THPT Triệu Thái
TT Lập Thạch- Lập Thạch- Vĩnh Phúc
Dạy học













LậpThạch, ngày.....tháng......năm......
Thủ trưởng đơn vị/
Chính quyền địa phương
(Ký tên, đóng dấu)

Lập Thạch, ngày.....tháng......năm......
Tác giả sáng kiến
(Ký, ghi rõ họ tên)
Đào Thị Thúy Ngân

LậpThạch, ngày.....tháng......năm......
Thủ trưởng đơn vị/
Chính quyền địa phương
(Ký tên, đóng dấu)
Lập Thạch, ngày.....tháng......năm......
Tác giả sáng kiến
(Ký, ghi rõ họ tên)
Đào Thị Thúy Ngân