Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng công nghệ thông tin để đa dạng hóa các hình thức dạy và học trong môn Lịch sử ở trường THPT
“Trong thời đại công nghệ 4.0 hiện nay, sứ mệnh người thầy nặng nề hơn rất nhiều. Đặc biệt bị cạnh tranh bởi các công cụ khác. Do đó, khi người thầy không xác định được rõ sứ mệnh của mình thì dễ dàng bị lẫn đi, bị nhạt nhòa, bởi rõràng các công cụ còn làm nhiệm vụ truyềnđạt kiến thức tốt hơn cả người thầy.... vì thế thầy cô mà không thay đổi thì thầy cô sẽ bị từ chối.” Tiến Sĩ Trần Khánh Ngọc - giảng viên đại học sư phạm Hà Nội đã từng nhấn mạnh như thế về quá trình dạy học ở thời đại 4.0. Trong thời đại này kiến thức có ở khắp mọi nơi nhưng cái quan trọng của người thầy mà máy móc không thể thay thế được đó là cảm xúc, là sự thấu hiểu về học sinh, người có thể tác động đến người học, thậm chí có thể đóng vai trò làm thay đổi cuộc đời người học chứ khôngphải là truyềncho người học một “vốn” kiến thức nhất định thì đó chỉ có thể là những người giáo viên luôn tâm huyết với nghề. Mặc cho sự đổi thay của thời đại, sự tiến bộ của khoa học công nghệ có hiện đại đến đâu đi chăngnữa thì người thầy còn là người yêu thương tưới tắm cho những hạt giống tương lai với tình yêu thương chân thành, không điều kiện giúp các em lấy lại sự tự tin, yêu đời và tiến bước trên con đường tương lai, nên thay vì vẫn thực hiện cách dạy và học cũ thì giáo viên nên mạnh dạn thay đổi nhiều phương pháp dạy học mới, góp phần nâng cao những phẩm chất vànăng lực cho người học, và việc ““Sử dụng công nghệ thông tin để đa dạng hóa các hình thức dạy và học trong môn Lịch sử ở trường THPT” cũng làmột trong nhữngbiện pháp để giáo viên nâng cao hiệu quả trong quá trình dạy và học.
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng công nghệ thông tin để đa dạng hóa các hình thức dạy và học trong môn Lịch sử ở trường THPT", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
Tóm tắt nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng công nghệ thông tin để đa dạng hóa các hình thức dạy và học trong môn Lịch sử ở trường THPT

HS về nhân cách đạo đức, nghệ thuật quân sự của Trần Quốc Tuấn được nhân dân phong là Đức Thánh Trần, lập đền thờ ở nhiều nơi về quyết tâm của vua tôi nhà Trần. GV dùng lược đồ chỉ những nơi diễn ra những trận đánh tiêu biểu có ý nghĩa quyết định đến thắng lợi của cuộc kháng chiến lần 1, lần 2, lần 3. GV phát vấn: Nguyên nhân nào đưa đến thắng lợi trong 3 lần kháng chiến chống Mông – Nguyên? HS suy nghĩ và trả lời: GV nhận xét, bổ sung, kết luận + Nhà Trần có vua hiền, tướng tài, triều đình quyết tâm đoàn kết nội bộ và đoàn kết nhân dân chống xâm lược . Năm 1258 – 1288 quân Mông – Nguyên 3 lần xâm lược nước ta. Giặc rất mạnh và hung bạo. Các vua Trần cùng nhà quân sự Trần Quốc Tuấn đã lãnh đạo nhân dân cả nước quyết tâm đánh giặc giữ nước. Những thắng lợi tiêu biểu: Đông Bộ Đầu, Hàm Tử, Chương Dương, Vạn Kiếp, Bạch đằng. + Lần 1: Đông Bộ Đầu (bên sông Hồng từ dốc Hàng Than đến dốc Hoóc Mai Ba Đình - Hà Nội) + Lần 2: Đẩy lùi quân xâm lược năm 1285. Tiêu biểu nhất là trận Bạch Đằng năm 1288 đè bẹp ý chí xâm lược của quân Mông – Nguyên bảo vệ vững chắc độc lập dân tộc. + Nhà Trần có vua hiền, tường tài, triều đình quyết tâm đoàn kết nội bộ và đoàn kết nhân dân chống xâm lược. + Nhà Trần vốn được lòng dân bởi những chính sách kinh tế của mình Þ nhân dân đoàn kết xung quanh triều đình vân mệnh kháng chiến. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG GHI BẢNG + Nhà Trần vốn được lòng dân bởi những chính sách kinh tế của mình Þ nhân dân đoàn kết xung quanh triều đình vâng mệnh kháng chiến. III. Phong trào đấu tranh chống quân xâm lược Minh và khởi nghĩa Lam Sơn Hoạt động 4: Cả lớp, Cá nhân Trước hết GV cho HS thấy ở cuối thế kỷ XIV nhà Trần suy vong. Năm 1400 nhà Hồ thành lập. Cuộc cải cách nhà Hồ chưa đạt kết quả thì quân Minh sang xâm lược nước ta. Nhà Hồ tổ chức kháng chiến nhưng thất bại. Năm 1407 nước ta rơi vào ách thống trị của nhà Minh. Sau đó GV yêu cầu HS theo dõi SGK để thấy được chính sách tàn bạo của Nhà Minh và hệ quả tất yếu của nó. HS theo dõi SGK phát biểu. GV kết luận: Chính sách bạo ngược của Nhà Minh tất yếu làm bùng nổ các cuộc đấu tranh của nhân dân ta tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa Lam Sơn của Lê Lợi. GV đàm thoại với HS về Lê Lợi, Nguyễn Trãi. GV dùng lược đồ trình bày về những thắng lợi tiêu biểu của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. HS theo dõi và ghi chép. GV: rút ra vài đặc điểm của khởi nghĩa Lam Sơn. HS suy nghĩ và trả lời. GV bổ sung, kết luận. Năm 1407 Cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ thất bại, nước ta rơi vào ách thống trị của nhà Minh. Năm 1418: Khởi nghĩa Lam Sơn bùng nổ Lê Lợi – Nguyễn Trãi lãnh đạo. Thắng lợi tiêu biểu: + Cuộc khởi nghĩa bắt đầu từ Lam Sơn (Thanh Hoá) được sự hưởng ứng của nhân dân vùng giải phóng càng mở rộng từ Thanh Hoá vào Nam. + Chiến thắng Tốt Động, đẩy quân Minh vào thế bị động. + Chiến thắng Chi Lăng – xương Giang đập tan 10 vạn quân cứu viện khiến giặc cùng quẫn tháo chạy về nước. Củng cố dặn dò Đặc điểm của cuộc kháng chiến chống Tống và khởi nghĩa Lam Sơn. Nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mông – Nguyên. Hướng dẫn HS lập niên biểu cho cuộc kháng chiến XI – XV. V. RÚT KINH NGHIỆM: Lập niên biểu của cuộc kháng chiến XI – XV theo mẫu: Cuộc kháng chiến Thời gian Quân xâm lược Người chỉ huy Trận quyết chiến chiến lược * Giáo án thực nghiệm. - Bài 19 : NHỮNG CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG NGOẠI XÂM - Ở CÁC THẾ KỶ X - XV I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức Gần 6 thế kỷ đầu thời kỳ độc lập, nhân dân Việt Nam phải liên tiếp tổ chức những cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, bảo vệ Tổ quốc. Với tinh thần dũng cảm, truyền thống yêu nước ngày càng sâu đậm, nhân dân ta đã chủ động sáng tạo, vượt qua mọi thách thức khó khăn đánh lại các cuộc xâm lược. Trong sự nghiệp chống ngoại xâm vĩ đại đó, không chỉ nổi lên những trận quyết chiến đầy sáng tạo mà còn xuất hiện một loạt các nhà chỉ huy quân sự tài năng. Tư tưởng Giáo dục lòng yêu nước, ý thức bảo vệ nền độc lập và thống nhất của Tổ quốc. Bồi dưỡng ý thức đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau giữa các dân tộc. Bồi dưỡng niềm tự hào dân tộc và lòng biết ơn với các thế hệ tổ tiên, các anh hùng dân tộc đã chiến đấu quên mình vì Tổ quốc. Kỹ năng Rèn luyện kỹ năng sử dụng bản đồ trong học tập, tích cực bồi dưỡng kỹ năng phân tích, tổng hợp. Định hướng năng lực: Năng lực chung: + Năng lực tự học, năng lực hợp tác năng lực tổng hợp kiến thức, giải quyết vấn đề. Năng lực chuyên biệt: Năng lực tổng hợp, xử lý kiến thức, sắp xếp sự kiện. Năng lực so sánh, đánh giá... II . PHƯƠNG PHÁP, PHƯƠNG TIỆN : Sgk+sgv+t / l tham khảo+ Bản đồ Lịch sử Việt Nam có ghi các địa danh liên quan. Một số tranh ảnh về chiến trận hay về các anh hùng dân tộc. Một số đoạn trích, thơ văn III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY : Ổn định tổ chức lớp: Kiểm diện sĩ số. Kiểm tra bài cũ Câu 1: Nguyên nhân tạo nên sự phát triển nông nghiệp ở thế kỷ XI – XV? Câu 2: Sự phát triển của thủ công nghiệp thời Lý – Trần – Lê? Mở bài Trong những thế kỷ đầu độc lập, xây dựng đất nước, nhân dân ta vẫn phải tiếp tục tiến hành các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm và đã làm nên biết bao chiến thắng huy hoàng giữ vững nền độc lập dân tộc. Chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài 19 để ôn lại những chiến thắng huy hoàng ấy. Tổ chức cac hoạt động dạy học bài mới HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG GHI BẢNG Trước hết GV gợi lại cho HS nhớ về triều đại nhà Tống ở Trung Quốc thành lập và sụp đổ ở thời gian nào. HS nhớ lại kiến thức đã học ở phần Trung Quốc phong kiến để trả lời: + Thành lập: năm 960. + Sụp đổ: năm 1271 (cuối thế kỷ XIII). GV dẫn dắt: trong thời gian tồn tại 3 thế kỷ, nhà Tống đã 2 lần đem quân xâm lược nước ta, nhân dân Đại Việt đã 2 lần kháng chiến chống Tống. I. Các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống Hoạt động 1: Cả lớp và cá nhân 1. Kháng chiến chống Tống thời Tiền Lê GV yêu cầu HS theo dõi SGK để thấy được nguyên nhân quân Tống xâm lược nước ta, triều đình đã tổ chức kháng chiến như thế nào và giành thắng lợi ra sao? HS theo dõi SGK, phát biểu. GV bổ sung và kết luận. - Năm 980 nhân lúc triều đình nhà Đinh gặp khó khăn, vua Tống cử quân sang xâm lược nước ta. - Trước tình hình đó Thái hậu họ Dương GV cấp thêm tư liệu: Năm 979 Đinh Tiên và triều định nhà Đinh đã tôn Lê Hoàn làm Hoàng và con trưởng bị ám sát, triều đình nhà vua để lãnh đạo kháng chiến. Đinh lục đục gặp nhiều khó khăn, Vua mới Đinh Toàn còn nhỏ mới 6 tuổi. Tôn mẹ là Dương Thị làm Hoàng Thái Hậu. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG GHI BẢNG + Trước nguy cơ bị xâm lược Thái hậu Dương Thị đã đặt quyền lợi của đất nước lên trên quyền lợi của dòng họ, tôn thập đạo tướng quân Lê Hoàn lên làm vua để lãnh đạo kháng chiến. + Sự mưu lược của Lê Hoàn trong quá trình chỉ huy kháng chiến, vờ thua để nhử giặc lúc trá hàng và bất ngờ đánh úp. HS: nghe, tự ghi nhớ. Phát vấn: Em nhận xét gì về thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Tống và cho biết nguyên nhân các cuộc thắng lợi. HS suy nghĩ trả lời. GV nhận xét, bổ sung, kết luận: + Đây là thắng lợi rất nhanh, rất lớn đè bẹp ý chí xâm lược của quân tống. Hàng trăm năm sau nhân dân ta được sống trong cảnh yên bình. Năm 1075 nhà Tống mới dám nghĩ đến xâm lược Đại Việt. Hoạt động 2: Cả lớp, cá nhân GV cho học sinh xem đoạn video về trận của Lý Thường Kiệt sang đất Tống, và trận đánh của Lý Thường Kiệt trên sông Như Nguyệt + Yêu cầu học sinh khai thác thông tin tư liệu lịch sử và nhân vật Lý Thường Kiệt qua đoạn video? GV tiếp tục yêu cầu HS theo dõi để thấy được: + Âm mưu xâm lược nước ta của quân Tống. + Nhà Lý tổ chức kháng chiến thế nào qua 2 giai đoạn: GV cho học sinh xem đoạn video về trận của Lý Thường Kiệt sang đất Tống, và trận đánh của Lý Thường Kiệt trên sông Như Nguyệt + Yêu cầu học sinh khai thác thông tin tư liệu lịch sử và nhân vật Lý Thường Kiệt qua đoạn video? Giai đoạn 1: Chủ động đem quân đánh Tống. Giai đoạn 2 : Chủ động lui về phòng thủ giặc. - Thắng lợi lớn nhanh chóng, thắng ngay ở vùng đông Bắc khiến vua Tống không dám nghĩ đến việc xâm lược Đại Việt, củng cố vững chắc nền độc lập. 2. Kháng chiến chống Tống thời Lý (1075 – 1077) - Thập kỷ 70 của thế kỉ XI nhà Tống âm mưu xâm lược Đại Việt, đồng thời tích cực chuẩn bị cho cuộc xâm lược. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG GHI BẢNG HS theo dõi SGK theo yêu cầu của GV, phát biểu về âm mưu xâm lược của Nhà tống. GV nhận xét, bổ sung, kết luận. + Sự khủng hoảng của nhà Tống: phía Bắc phải đối phó với nước Liêu (bộ tộc Khiết Đan), nước Ha (dân tộc Đảng Hạ), trong nước nông dân nổi dậy. Trong hoàn cảnh đó vua Tống và Tể tướng Vương An Thạch chủ trương đánh Đại Việt hy vọng dùng chiến công ngoài biên giới để lấn áp tình hình trong nước, doạ nạt Liêu và Hạ. + Các hoạt động chuẩn bị của quân Tống: Tổ chức khu vực biên giới Việt Trung thành một hệ thống căn cứ xâm lược lợi hại. Trong đó Ung Châu (Nam Ninh, Quảng Tây) và cửa biển Khâm Khẩu và Khâm Liên Quảng Đông là những vị trí xuất quân của Đại Việt được bố trí rất chu đáo, nhất là ung Châu được xây dựng thành căn cứ hậu cần lớn nhất chuẩn bị cho việc xâm lược (có thành kiên cố với 5000 quân). Am mưu và hành động chuẩn bị xâm lược của nhà Tống đã để lộ ra và nhà Lý đối phó như thế nào? HS trả lời: Nhà Lý kháng chiến thế nào qua 2 giai đoạn. GV nhận xét, bổ sung: Kết hợp với dùng lược đồ trình bày các giai đoạn của cuộc kháng chiến. GV có thể đàm thoại với HS về Thái Hậu Ỷ Lan và Thái Uý Lý Thường Kiệt để HS biết thêm về các nhân vật lịch sử. GV giúp HS nhận thức đúng về hành động đem quân đánh sang Tống của Lý Thường Kiệt, không phải là hành động xâm lược mà là hành động tự vệ. GV có thể tường thuật trận chiến bên bờ sông Như Nguyệt: Đọc lại bài thơ Thần của Lý Thường Kiệt. Ý nghĩa của bài thơ, tác dụng của việc đọc Trước âm mưu xâm lược của quân Tống, nhà Lý đã tổ chức kháng chiến. + Giai đoạn 1: Lý Thường Kiệt tổ chức thực hiện chiến lược :tiên phát chế nhân” đem quân đánh trước chặn thế mạnh của giặc. Năm 1075 Quân triều đình cùng các dân tộc miền núi đánh sang đất Tống, Châu Khâm, Châu Liên, Ung Châu, sau đó rút về phòng thủ. + Giai đoạn 2: Chủ động lui về phòng thủ đợi giặc. Năm 1077 ba mươi vạn quân Tống kéo sang bị đánh bại bến bờ Bắc của sông Như Nguyệt Þ ta chủ động giảng hoà và kết thúc chiến tranh. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG GHI BẢNG vào ban đêm trong đền thờ Trương Hống, Trương Hát (Hai vị tường của Triệu Quang Phục). HS nghe, tự ghi nhớ: Phát vấn: Kháng chiến chống Tống thời Lý được coi là cuộc kháng chiến rất đặc biệt trong lịch sử:Em cho biết những nét đặc biệt ấy là gì? HS dựa vào diễn biến cuộc kháng chiến suy nghĩ và trả lời. GV kết luận: + Có giai đoạn diễn ra ngoài lãnh thổ (kháng chiến ngoài lãnh thổ). + HS nghe và ghi nhớ. II. Kháng chiến chống Mông – Nguyên thời trần (Thế kỷ XIII) Hoạt động 3: Cả lớp, cá nhân - Trước hết GV tóm tắt về sự phát triển của Đế quốc Mông – nguyên, từ việc quân Mông Cổ xâm lược Nam Tống và làm chủ Trung Quốc rộng lớn, lập nên nhà Nguyên là một thế lực hung bạo chinh chiến khắp Á, Âu. Thế kỷ XIII, 3 lần đem - Năm 1258 – 1288 quân Mông – Nguyên quân xâm lược Đại Việt. 3 lần xâm lược nước ta. Giặc rất mạnh và GV cho học sinh xem đoạn video về ba lần hung bạo. kháng chiến chống Mông – Nguyên: + Yêu cầu HS khai thác tư liệu từ video về nghệ thuật quân sự trong các lần kháng chiến chống Mông – Nguyên. + Khai thác những thông tin những nhân vật lịch - Các vua Trần cùng nhà quân sự Trần sử như Trần Hưng Đạotrong cuộc kháng chiến Quốc Tuấn đã lãnh đạo nhân dân cả nước chống Mông – Nguyên. quyết tâm đánh giặc giữ nước. Sau đó GV yêu cầu HS theo dõi SGK - Những thắng lợi tiêu biểu: Đông Bộ thấy được quyết tâm kháng chiến của quân dân Đầu, Hàm Tử, Chương Dương, Vạn Kiếp, nhà Trần và những thắng lợi tiêu biểu của cuộc Bạch đằng. kháng chiến. + Lần 1: Đông Bộ Đầu (bên sông Hồng từ HS theo dõi SGK theo yêu cầu của GV, dốc Hàng Than đến dốc Hoóc Mai Ba phát biểu. Đình - Hà Nội) GV nhận xét, bổ sung, kết luận. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG GHI BẢNG GV: Có thể đàm thoại với HS về nhân cách đạo đức, nghệ thuật quân sự của Trần Quốc Tuấn được nhân dân phong là Đức Thánh Trần, lập đền thờ ở nhiều nơi về quyết tâm của vua tôi nhà Trần. GV dùng lược đồ chỉ những nơi diễn ra những trận đánh tiêu biểu có ý nghĩa quyết định đến thắng lợi của cuộc kháng chiến lần 1, lần 2, lần 3. GV phát vấn: Nguyên nhân nào đưa đến thắng lợi trong 3 lần kháng chiến chống Mông – Nguyên? HS suy nghĩ và trả lời: GV nhận xét, bổ sung, kết luận + Nhà Trần có vua hiền, tướng tài, triều đình quyết tâm đoàn kết nội bộ và đoàn kết nhân dân chống xâm lược . + Nhà Trần vốn được lòng dân bởi những chính sách kinh tế của mình Þ nhân dân đoàn kết xung quanh triều đình vâng mệnh kháng chiến. + Lần 2: Đẩy lùi quân xâm lược năm 1285. Tiêu biểu nhất là trận Bạch Đằng năm 1288 đè bẹp ý chí xâm lược của quân Mông – Nguyên bảo vệ vững chắc độc lập dân tộc. + Nhà Trần có vua hiền, tường tài, triều đình quyết tâm đoàn kết nội bộ và đoàn kết nhân dân chống xâm lược. + Nhà Trần vốn được lòng dân bởi những chính sách kinh tế của mình Þ nhân dân đoàn kết xung quanh triều đình vân mệnh kháng chiến. III. Phong trào đấu tranh chống quân xâm lược Minh và khởi nghĩa Lam Sơn Hoạt động 4: Cả lớp, Cá nhân Trước hết GV cho HS thấy ở cuối thế kỷ XIV nhà Trần suy vong. Năm 1400 nhà Hồ thành lập. Cuộc cải cách nhà Hồ chưa đạt kết quả thì quân Minh sang xâm lược nước ta. Nhà Hồ tổ chức kháng chiến nhưng thất bại. Năm 1407 nước ta rơi vào ách thống trị của nhà Minh. Sau đó GV yêu cầu HS theo dõi SGK để thấy được chính sách tàn bạo của Nhà Minh và hệ quả tất yếu của nó. HS theo dõi SGK phát biểu. GV kết luận: Chính sách bạo ngược của Nhà Minh tất yếu làm bùng nổ các cuộc đấu tranh của nhân dân ta tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa Lam Sơn của Lê Lợi. Năm 1407 Cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ thất bại, nước ta rơi vào ách thống trị của nhà Minh. Năm 1418: Khởi nghĩa Lam Sơn bùng nổ Lê Lợi – Nguyễn Trãi lãnh đạo. Thắng lợi tiêu biểu: HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG GHI BẢNG GV dùng video về chiến thắng Chi Lăng – Xương Giang để khai thác những tư liệu về cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. + Yêu cầu học sinh cần khai thác thông tin từ tư liệu và nghệ thuật quân sự mà Lê Lợi sử dụng trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. GV đàm thoại với HS về Lê Lợi, Nguyễn Trãi. HS theo dõi và ghi chép. GV: rút ra vài đặc điểm của khởi nghĩa Lam Sơn. HS suy nghĩ và trả lời. GV bổ sung, kết luận. + Cuộc khởi nghĩa bắt đầu từ Lam Sơn (Thanh Hoá) được sự hưởng ứng của nhân dân vùng giải phóng càng mở rộng từ Thanh Hoá vào Nam. + Chiến thắng Tốt Động, đẩy quân Minh vào thế bị động. + Chiến thắng Chi Lăng – xương Giang đập tan 10 vạn quân cứu viện khiến giặc cùng quẫn tháo chạy về nước. Củng cố dặn dò Đặc điểm của cuộc kháng chiến chống Tống và khởi nghĩa Lam Sơn. Nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mông – Nguyên. Hướng dẫn HS lập niên biểu cho cuộc kháng chiến XI – XV. V. RÚT KINH NGHIỆM: Lập niên biểu của cuộc kháng chiến XI – XV theo mẫu: Cuộc kháng chiến Thời gian Quân xâm lược Người chỉ huy Trận quyết chiến chiến lược
File đính kèm:
sang_kien_kinh_nghiem_su_dung_cong_nghe_thong_tin_de_da_dang.docx
Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng công nghệ thông tin để đa dạng hóa các hình thức dạy và học trong môn.pdf