Sáng kiến kinh nghiệm Thiết kế trò chơi học tập môn Lịch sử Lớp 4 trên phần mềm Violet 1.9

n trò chơi là trò chơi dân gian phù hợp với nội dung bài học. Cấu trúc các bài tập cũng là nhiều dạng bài tập tổng hợp.
Trò chơi Đua xe và Ném ống bơ
2.2.3. Tập hợp thông tin, dữ liệu và sự kiện
Bước này được tiến hành theo những tính toán ở trên, Các nguồn thông tin, dữ liệu và sự kiện có thể là sách hướng dẫn giảng dạy, sách hướng dẫn học tập, nhật báo, tạp chí chuyên ngành, tạp chí khoa học - kĩ thuật,... 
Việc tập hợp dữ liệu cần trung thành với ý tưởng ban đầu và vừa đủ về khối lượng, không thừa, không thiếu, đặc biệt trong phương pháp thảo luận và nghiên cứu tìm tòi. Để có được một trò chơi hiệu quả giáo viên phải chịu khó tìm và khai thác những tài liệu ngoài chương trình giáo dục và sách giáo khoa, sách giáo viên một cách thường xuyên. Thông tin và dữ liệu cần được chủ động tích luỹ, chỉnh lí và cập nhật, được tổ chức thành những cơ sở dữ liệu dễ truy cập hoặc theo bài học, hoặc theo chuyên đề, hoặc theo hệ thống khái niệm, hoặc theo những mô hình phương pháp dạy học đã dự kiến. Khi cần đến dữ liệu thì có thể tập hợp nhanh chóng để thiết kế hệ thống trò chơi kịp thời và hệ thống này luôn có tính chất mới mẻ.
Để xây dựng hệ thống các trò chơi học tập môn Lịch sử lớp 4 tôi cần sử dụng rất nhiều nguồn tham khảo, dữ liệu. Bên cạnh đó Internet là công cụ hữu hiệu để tôi thu thập thêm các tư liệu phim, ảnh lịch sử mà trong sách giáo khoa không thể có.
Hình ảnh phim tư liệu
2.2.4. Trình bày nội dung trò chơi trên văn bản dưới dạng phiếu
- Trình bày trên một mặt giấy với ngôn ngữ chính xác, dễ hiểu đối với học sinh lớp 4.Trên phiếu có thể được sử dụng cả kênh hình lẫn kênh chữ, hình thức rất đa dạng để tạo hứng thú học tập cho các em.
- Cấu trúc của phiếu học tập gồm: tên bài học, câu hỏi và những khoảng trống để học sinh tự trả lời. 
Nội dung trò chơi trên văn bản dưới dạng phiếu
2.2.5.Thiết kế trò chơi học tập môn Lịch sử lớp 4 trên phần mềm Violet 1.9
Tùy nội dung từng bài học, từng hoạt động, mục đích của người dạy để chọn các trò chơi. Có trò chơi chỉ có một dạng bài tập như câu hỏi nhiều lựa chọn một đáp án đúng (Cóc vàng, Đua xe,) hay trò chơi gồm nhiều dạng bài tập tổng hợp. Khi chọn trò chơi gồm nhiều dạng bài tập tổng hợp ta lại chọn giao diện tĩnh, động để phù hợp với nội dung bài, tránh nhàm chán khi học.
Các trò chơi một dạng bài tập
Trò chơi Bài tập tổng hợp có giao diện tĩnh
Trò chơi Bài tập tổng hợp có giao diện động (Trò chơi)
Sau khi thiết kế xong, các trò chơi này được xuất file đuôi *.exe để có thể sử dụng dễ dàng,phù hợp nhiều mục đích khác nhau.
Xuất file đuôi *.exe
2.2.6. Chuẩn bị những lập luận câu hỏi và nhận xét để chỉ đạo và điều chỉnh quá trình học tập
Đây là sự kết hợp sử dụng trò chơi với những kĩ thuật quản lí lớp, kĩ thuật sử dụng lời nói và câu hỏi trên lớp. Trong trò chơi có thể có những sự kiện, tình huống và vấn đề mang tính chất phân kì, có bản chất song đề hay nan giải, hoặc tính chất sâu xa cả về mặt nhận thức lí trí cũng như về tình cảm. Nếu thiếu những lập luận và kiến giải sắc xảo của giáo viên trong những trường hợp này thì quá trình học tập có thể rơi vào tình trạng bế tắc hoặc chệch hướng, hoặc ít nhất cũng lãng phí thời gian, giảm sút hiệu quả. Việc chuẩn bị định hướng và điều chỉnh là một thủ tục bắt buộc, không thể chủ quan coi thường.
Giáo viên là người phải biết xử lý tất cả những tình huống đột ngột và bất ngờ. Tuy vậy, việc xử lý hoàn toàn không có nghĩa là giải đáp đúng mọi vướng mắc của học sinh, biết làm mọi việc mà học sinh không làm nổi, đưa ra được những kết luận hoàn toàn chuẩn xác, phát biểu những đánh giá hoàn toàn thuyết phục. Ý nghĩa chủ yếu của việc xử lý là thúc đẩy học tập, hỗ trợ quá trình học tập tiến triển theo hướng tích cực, phá vỡ thế bế tắc hoặc tâm trạng chùng giãn trong lớp. Và quan trọng nhất là khuyến khích học sinh mạnh dạn suy nghĩ nhiều hơn, hành động nhiều hơn, biết phê phán sâu sắc hơn. 
Nếu việc chuẩn bị định hướng chu đáo và thông minh thì nó có tác dụng hết sức mạnh mẽ đến hiệu quả học tập. Học sinh có thể được động viên khám phá những giá trị vượt lên trên những tri thức sách vở, tích luỹ thêm nhiều sự kiện không có trong bài học, bổ sung cho mình rất nhiều điều trong phong cách tư duy và phong cách học tập.
2.3.Cấu trúc File trò chơi học tập môn Lịch sử lớp 4 trên phần mềm Violet 1.9
	Chương trình môn Lịch sử lớp 4 gồm 29 bài học. Trong File trò chơi học tập này tôi đã xây dựng theo cấu trúc 29 bài. Mỗi bài sẽ gồm các chủ đề Phim tư liệu, Ảnh tư liệu và Các hoạt động. Mỗi hoạt động này là các trò chơi học tập để củng cố kiến thức.
Phim tư liệu
BÀI
LỊCH SỬ 4
(29 Bài)
Ảnh tư liệu
Các hoạt động
Hoạt động 1
Hoạt động 2
BÀI
Hoạt động 3
(Các trò chơi)
Cấu trúc của File trò chơi
Thư mục các bài lịch sử trong máy tính (Đĩa CD minh hoạ)
2.3.1. Tư liệu tham khảo
	Gồm các đoạn phim, ảnh tư liệu phục vụ cho bài học để cung cấp thêm kiến thức lịch sử minh họa cho SGK hoặc bổ sung thông tin không có trong sách giáo khoa.
Hình ảnh Phim tư liệu bài Nước Văn Lang
Hình ảnh Ảnh tư liệu bài Chùa thời Lý
2.3.2. Trò chơi củng cố kiến thức
	Gồm các bài tập trắc nghiệm với nhiều dạng khác nhau được xây dựng dưới hình thức trò chơi trên phần mềm Violet 1.9. Các bài tập này được thiết kế sau mỗi hoạt động để củng cố, ôn tập kiến thức cho học sinh. Với các bài ôn tập, các trò chơi sẽ thiết kế dưới dạng bài tập tổng hợp để ôn tập kiến thức lịch sử của một giai đoạn.
a. Trò chơi Cóc vàng tài ba
Đây là trò chơi rất quen thuộc của Violympic. Trò chơi gồm các câu hỏi có 4 phương án lựa chọn, trong đó có một phương án đúng.
Trò chơi Cóc vàng tài ba
b. Trò chơi Đua xe
	Đây là trò chơi đua xe vượt chướng ngại vật trong giải toán Violympic. Tương tự như trò chơi Cóc vàng tài ba, trò chơi Đua xe cũng gồm các câu hỏi có 4 phương án lựa chọn, trong đó có một phương án đúng.
Trò chơi Đua xe
c. Bài Kiểm tra Tổng hợp:
- Giao diện tĩnh: là các trò chơi là bài tập tổng hợp với những giao diện rất đẹp, phong phú như Vườn bách thú, Em bé, bàn học, Thủ công,
Trò chơi có giao diện tĩnh
- Trò chơi có giao diện động: đây là những trò chơi động như Rùa và Thỏ, Ném ống bơ, Thạch Sanh bắn đại bàng hay Câu cá, rất hấp dẫn các em.
Trò chơi có giao diện động
d. Các dạng bài tập trắc nghiệm được sử dụng trong trò chơi
* Trắc nghiệm nhiều lựa chọn một phương án đúng
	Bài tập trắc nghiệm nhiều lựa chọn một phương án đúng là dạng bài tập có câu hỏi và từ 3 đến 5 phương án trả lời, trong đó có một phương án là đúng nhất. Khi chơi, học sinh chỉ được chọn một phương án đúng nhất bằng cách click chuột vào ô có phương án đúng, sau đó click vào Kết quả (nếu là giao diện tĩnh), hoặc trò chơi sẽ hiện kết quả luôn (nếu là giao diện động).
* Trắc nghiệm nhiều lựa chọn nhiều phương án đúng
	 Ngược lại với trắc nghiệm nhiều lựa chọn một phương án đúng thì ở trắc nghiệm nhiều lựa chọn nhiều phương án đúng thì người học cần phải click tất cả các phương án đúng mới qua được câu hỏi.
*Trắc nghiệm đúng – sai
	Trắc nghiệm đúng – sai bao gồm câu hỏi và 2 phương án Đúng – Sai, người học dùng chuột click vào phương án mình cho là đúng.
*Trắc nghiệm ghép đôi
	Người học dùng chuột nối một phương án ở cột thứ nhất với một phương án tương ứng ở cột thứ hai. Trong quá trình chơi, nếu người học phát hiện nối sai có thể sửa lại bằng cách nối với phương án mới, trò chơi sẽ tự động mất lựa chọn cũ.
* Trắc nghiệm điền khuyết
	Câu hỏi bao gồm câu/đoạn cho trước có để chỗ trống và các từ ngữ cho sẵn khác màu. Người học dùng chuột kéo thả những từ cho trước vào chỗ trống. Hoặc đề bài chưa bao gồm từ cho trước, người học di chuột tới chỗ trống và điền từ còn thiếu vào chỗ trống.
* Trắc nghiệm sắp xếp theo thứ tự:
	Bài tập gồm các ô thông tin, người chơi click đúp chuột các ô thông tin để xếp theo thứ tự từ trên xuống dưới.
* Trò chơi ô chữ
	Đây là trò chơi rất quen thuộc với học sinh. Người chơi click vào câu hỏi tương ứng ô chữ hàng ngang để hiện ra ô chữ cho người chơi nhập phương án trả lời, sau đó click Enter. Nếu trả lời đúng, ô chữ hàng ngang sẽ hiện lên, nếu sai, người chơi có thể nhập lại phương án khác. Trong quá trình chơi, người chơi có thể chọn ô chữ hàng dọc bất kì lúc nào.
2.4. Hướng dẫn sử dụng trò chơi học tập môn Lịch sử lớp 4 trên phần mềm Violet 1.9
2.4.1. Phạm vi sử dụng
- Trong bài giảng trên lớp
- Sử dụng trong các bài giảng E-learning
- Giúp học sinh tự ôn tập, củng cố ở nhà.
2.4.2. Cách sử dụng trò chơi học tập môn Lịch sử lớp 4 trên phần mềm Violet 1.9
a. Trong bài giảng trên lớp
a.Trong bài giảng trên lớp: Giáo viên có thể sử dụng trực tiếp file bài giảng Violet bằng cách vào thư mục chứa bài có dạng Package – Bài (số) (tên bài)
Thư mục chứa file bài giảng
Sau đó vào file chữ có đuôi *.exe 
File chữ F có đuôi *.exe
	Đây là giao diện sau khi click vào file chữ F đuôi *.exe. Người học có thể lựa chọn vào xem Phim tư liệu, Ảnh tư liệu hoặc tham gia trò chơi ngay bằng cách vào click chuột vào Các hoạt động. Ở đây người học lựa chọn từng hoạt động tương ứng mạch kiến trong bài hoặc làm lần lượt từng hoạt động.
Chọn hoạt động 1
Chọn hoạt động 2
Ngoài ra, giáo viên có thể chèn vào bài giảng Power Point như là một phần của bài học. Để sử dụng trong các bài giảng trên lớp, máy tính phải được cài phần mềm Violet 1.9. Sau khi cài đặt, bộ công cụ của Violet được tích hợp trong Power Point, giáo viên có thể dễ dàng sử dụng các theo từng bài học.
Đầu tiên giáo viên mở Power Point, trên thanh công cụ có Bộ dụng cụ Violet. Giáo viên click chuột vào Bộ công cụ Violet.
Bộ dụng cụ Violet trên thanh công cụ
	Sau khi mở Bộ công cụ Violet, giáo viên click chuột vào Chèn Violet sẽ hiện ra thư mục chứa các bài học để chèn vào bài giảng.
Chèn Violet
	Giáo viên lựa chọn bài học cần chèn bằng cách click chuột vào thư mục bài đó.
Chèn Violet
	Tiếp tục click chuột vào file hình bông hoa tím Scenario.xvl 
Chèn Violet
b. Sử dụng trong các bài giảng E-learning
Giáo viên hoàn toàn có thể sử dụng các file này bổ sung, tích hợp để thành file bài giảng E-learning.
c. Giúp học sinh tự ôn tập, củng cố 
	Sau khi được xuất ra file *.exe, phần mềm có thể dễ dàng sử dụng với bất kì máy tính cá nhân nào mà không cần cài đặt phần mềm Violet, không cần kết nối mạng Internet. Học sinh chỉ cần cài copy File trò chơi này vào máy tính, sau đó click chuột chọn bài, chọn file có chữ F đuôi *.exe là có thể tham gia trò chơi như bình thường.
Giao diện sẽ hiện ra như hình dưới. Học sinh có thể lựa chọn xem Phim tư liệu, Ảnh tư liệu hoặc vào Các hoạt động để tham gia chơi.
PHẦN 3: KẾT QUẢ THỰC HIỆN
Qua một quá trình áp dụng các hình thức củng cố trên vào các tiết học, tiết ôn tập lịch sử, tôi nhận thấy học sinh rất có hứng thú với phân môn lịch sử. Ngoài việc tự củng cố, ôn tập, hệ thống các kiến thức, các em còn có sự say mê, ham thích, tích cực trong việc sưu tầm các thông tin, tư liệu, hình ảnh về các sự kiện lịch sử, nhân vật lịch sử trên các nguồn thông tin để cùng nhau trao đổi trong các tiết học.
Kết quả dạy học thực tế đã chứng tỏ việc thiết kế và sử dụng trò chơi học tập một cách hợp lí không những nâng cao kết quả học tập của học sinh mà còn giúp các em tham gia vào hoạt động học tập một cách tích cực. Qua đó nhằm giúp các em năng lực tự học, tự khám phá, tự tìm tòi tri thức khoa học, giờ học sôi nổi, thoải mái.
Thay vì là người truyền đạt các sự kiện, con số, tôi đã cố gắng đổi mới phương pháp để giúp học sinh từ người bị động tiếp nhận kiến thức thành người chủ động đi tìm kiến thức, chắp nối sự kiện, khái quát vấn đề và nhận thức đúng về bài học lịch sử. Việc khơi dậy lòng tự hào và ý thức dân tộc trong mỗi trang sử không phải chỉ là học thuộc lòng những cái có sẵn, đúc kết sẵn là có thể rút ra ngay bài học kinh nghiệm, ý nghĩa của lịch sử. Cái mà học sinh có thể học được ở đây là làm sao có thể cảm nhận được những hi sinh, mất mát to lớn của những người đi trước, là xương máu, là mồ hôi công sức của biết bao con người, là những chuyển biến về nhiều lĩnh vực xã hội như kinh tế, chính trị, văn hóatrong các giai đoạn lịch sử khác nhau để từ đó ý thức được việc giữ gìn những thành quả của cha ông trong quá trình xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Việc khơi gợi trong các em lòng biết ơn sâu sắc, lòng tự hào dân tộc, tình yêu quê hương, đất nước bằng những hình ảnh thật, những thước phim sinh động thông qua những hình thức củng cố không mang tính gò bó, khô khan sẽ đưa các em đến với những thông tin mang hơi thở thời cuộc một cách dễ dàng, gần gũi hơn.
Đây là bảng thống kê chất lượng môn Lịch sử lớp 4 sau hơn 1 năm sử dụng trò chơi môn Lịch sử 4 trên phần mềm Violet 1.9.
BẢNG THỐNG KÊ CHẤT LƯỢNG MÔN LỊCH SỬ
 Điểm
Thời gian
Sĩ số
HS
9 - 10
7 - 8
5 - 6
SL
%
SL
%
SL
%
Học kì I
(2014 – 2015)
50
33
66%
10
20%
7
14%
Học kì II
(2014 – 2015)
50
40
80%
8
16%
2
4%
Học kì I
(2015– 2016)
51
41
80,4%
10
19,6%
0
0

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1.Kết luận
Để thực hiện tốt việc dạy phân môn Lịch sử lớp 4 bằng trò chơi đòi hỏi:
- Giáo viên phải nghiên cứu kĩ đặc điểm chương trình, sách giáo khoa,... để thiết kế bộ phiếu học tập.
- Giáo viên phân loại các dạng bài để làm phiếu học tập cho phù hợp.
- Giáo viên phải nhận xét đánh giá, kiểm tra phiếu học tập qua mỗi tiết học.
- Trong cuộc họp phụ huynh học sinh, giáo viên có thể truyền tải nội dung thông qua giới thiệu bài mẫu để phụ huynh hỗ trợ kinh phí thực hiện.
2. Khuyến nghị
	Đề nghị Sở Giáo dục và Đào tạo, phòng Giáo dục và Đào tạo quận hỗ trợ, cung cấp cho các trường một số tư liệu minh họa (chuẩn), các tư liệu cần thiết để việc đổi mới các phương pháp dạy học của giáo viên được thuận tiện hơn, đạt kết quả cao hơn.
	Các cấp quản lí, chỉ đạo cần tạo điều kiện hơn nữa để giáo viên được thường xuyên trau dồi, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, xây dựng các tiết chuyên đề lịch sử thực chất, có hiệu quả.
Đề tài của tôi mới là thực nghiệm ban đầu chưa hoàn chỉnh, vẫn còn mang tính chủ quan. Để nâng cao tính hiệu quả của đề tài, góp phần củng cố, phát triển vốn kiến thức giảng dạy ngày càng tốt hơn, kính mong các cấp lãnh đạo, Ban giám khảo, các bạn đồng nghiệp góp ý, chỉ đạo để tôi hoàn chỉnh các biện pháp nâng cao chất lượng đào tạo học sinh Tiểu học, thực hiện tốt hơn nữa sự nghiệp trồng người của mình.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Thiết kế và sử dụng phiếu học tập trong dạy học hợp tác của PGS.TS Đặng Thành Hưng.
Sách giáo khoa Lịch sử và Địa lí 4 – NXB Giáo dục Việt Nam.
Sách giáo viên Lịch sử và Địa lí 4 – NXB Giáo dục Việt Nam.
Thiết kế bài giảng Lịch sử và Địa lí 4 – Nguyễn Trại – NXB Hà Nội.
Tư liệu dạy học Lịch sử 4 – PGS.TS. Nguyễn Thị Côi (CB) – NXB Giáo dục Việt Nam.
Bài tập tự đánh giá môn Lịch sử và Địa lí 4 – Nguyễn Trại – NXB Giáo dục Việt Nam.