Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học Lịch sử ở trường THCS

ế nào? làm thế nào để sử dụng những công cụ tra cứu tìm kiếm [
[1]] như YAHOO, Altavista, Search-IT [
[2]],...? hay kỹ năng chọn lọc những từ khóa tìm kiếm (keywords) phù hợp với mục đích tra cứu tìm kiếm tư liệu lịch sử,.... sẽ giúp ích rất nhiều cho việc tìm kiếm tư liệu. Ngoài những thông tin có thể tìm kiếm trực tiếp trên website, việc liên lạc trực tiếp bằng thư tín điện tử (e-mail) với các viện bảo tàng, cơ sở nghiên cứu có thể tìm thấy trên Internet có thể giúp cung cấp những tư liệu quý. Điểm cuối cùng cũng rất quan trọng đó là muốn khai thác Internet thì cần phải truy cập được vào Internet bằng cách nào đó. Vấn đề này đã trở nên dễ dàng hơn với các điểm truy cập Internet được mở ở nhiều nơi trong các thành phố lớn mà đến nay những người đến khai thác chủ yếu vẫn là sinh viên và học sinh!
5. Cách khai thác Internet phục vụ dạy học Lịch sử
5.1 Tìm kiếm tài liệu văn bản:
 	a. Kích đúp chuột trái (hoặc chuột phải à chọn Open Home Page) vào biểu tượng Internet Explorer trên desktop.
b. Ở thanh Address: gõ địa chỉ của trang tìm kiếm vào: www.google.com.vn à Enter.
c. Gõ cụm từ chìa khoá cần tìm kiếm vào, ví dụ: “Văn minh Sông Hồng”,à Enter
d. Kích chuột phải vào tiêu đề của kết quả, chọn Open in New Window. (Có nhiều kết quả, không nhất thiết phải chọn kết quả đầu tiên, muốn có thêm kết quả nữa ta chọn Tiếp ở dưới hoặc chọn số trang liệt kê kết quả 1,2,3,4)
e. Ở cửa sổ mới, muốn lưu trang web lại có thể dùng chuột bôi đen tất cả (Ctrl-A), copy, mở trang Word rồi paste vào. Hoặc Chọn File à Save asà chọn đường dẫn để lưu à gõ tên tài liệu vào ô file name (ở đây gõ không dấu) à Save
Gõ không dấu
{Tìm file tư liệu từ Internet (thường sử dụng file *.pdf, *.doc, *.ppt và chủ yếu là tiếng Anh)
 	- Làm tương tự các bước a,b,c. Bên cạnh nút Tìm kiếm, kích chuột trái vào Tìm kiếm nâng cao
 	 - Chọn loại tài liệu cần tìm, thường thì chọn các định dạng ở trên, ví dụ: chọn *.doc, kích chuột vào ô “bất cứ loại tài liệu nào” à chọn dòng có (*.doc) à Tìm với Google
 	- Xuất hiện các kết quả, kích chuột phải vào kết quả muốn chọn à Save Target Asà chọn đường dẫn rồi Save như trên.
 	Các loại file khác tìm tương tự như trên. Hoặc gõ ở ô tìm kiếm chìa khoá: à Enter (Không gõ dấu trong từ chìa khoá ; giữa từ chìa khoá xyz và filetype là khoảng trắng; ### là đuôi mở rộng của file (DOC, PDF, PPT))
Lưu ý: a. Cụm từ đặt dưới dấu ngoặc kép thì sẽ cho kết quả chính xác hơn, nhưng lại hiển thị ít kết quả. Đôi khi để có nhiều kết quả hơn hoặc tìm không có thì bỏ đấu hoặc thay từ chìa khoá.
b. Có thể dùng từ chìa khoá bằng tiếng Việt hoặc tiếng Anh. Ngôn ngữ của từ chìa khoá liên quan đến ngôn ngữ của tư liệu. (Tiếng Việt rất ít tư liệu liên quan, nên dùng tiếng Anh)
5.2 Tìm kiếm hình ảnh, bản đồ:
 	Làm tương tự a,b. 
 	c. Kích chuột trái vào Hình Ảnh à gõ từ chìa khoá cần tìm vào à Enter. Ở đây muốn tìm được nhiều hình ảnh thì ta nên chọn từ chìa khoá là tiếng Anh.
d. Trang web sẽ xuất hiện các hình ảnh liên quan đến từ chìa khoá, có nhiều hình ảnh ở các lĩnh vực và ở các kích cỡ khác nhau, muốn chọn cỡ Trung bình hay lớn thì ta chọn ở khung Hiển thị ở phía dưới. Trang web sẽ tự động sắp xếp các file ảnh để cho ta lựa chọn. Chọn cỡ càng lớn thì kết quả thu được ít hơn.	(Cỡ vừa từ 350-640x350-640px) 
 	e. Kích chuột phải vào ảnh cần lấy à Open Link in New Window. Kích chuột phải vào ảnh thu nhỏ ở phía trên à chọn Save Target As chọn đường dẫn và Save như trên.
 	{ Đôi khi lướt web, thấy một hình ảnh (không kể lớn hay bé) muốn lấy về thì ta làm như sau:
 	Kích chuột phải vào hình ảnh à chọn Save Picture As chọn đường dẫn và Save như trên. File ảnh này đúng kích thước với ảnh khi đang xem trên web.
Lưu ý:
+ Save Target As với bất kỳ loại file văn bản hay hình ảnh
+ Save Picture Aschỉ dành cho hình ảnh.
 Nếu ở trường nào chưa nối mạng Internet thì vẫn có thể truy cập Internet được với điều kiện có: máy tính, modem kết nối, điện và đường dây điện thoại.
 	Vậy làm thế nào để tự thiết lập kết nối Internet ở trên máy tính cá nhân mà không phải thông qua thủ tục nào với bưu điện ?
Các bước để cài đặt, thiết lập kết nối Internet: (Dành cho máy dùng Windows XP)
- Bước 1: 
Kích chuột trái vào Start (à Settings) à Control Panel à kích đúp chuột vào biểu tượng Network Connections 
Hoặc
- Bước 2:
Ở bảng New Connection Wizard à Next à Next à Chọn Set up my connection manually à Next à Next
- Bước 3:
Ô ISP name nhập các ký tự: vnn1269 à Next. Ô Phone number nhập tương tự :1269 à Next
- Bước 4: Ô User name, password, Confirm password đều dùng vnn1269 à Next à Finish (sẽ hiện bảng Connect 1269)
{ Kết nối vnn1268 cũng thao tác tương tự. (Sử dụng 1268 chỉ để truy cập các website trong nước và e mail)
Chỉ thay đổi ô ISP name, User name, password, Confirm password là vnn1268, ô Phone number là 1268
Lưu ý: 
 	a. Kích chuột phải biểu tượng Internet Explorer (IE) trên màn hình desktop à chọn Properties à Chọn thẻ Connections. Có 3 tuỳ chọn phía dưới ở trong thẻ Connections, chọn Always dial my default connnection à OK
(Tạo kết nối lần đầu tiên mới làm theo như phần này)
 b. Nếu máy nào đã cài đặt kết nối và kết nối thành công (xuất hiện biểu tượng 2 màn hình nhỏ ở góc phải-dưới màn hình), vào IE, gõ địa chỉ, enter vẫn chưa xuất hiện trang web mà hiện thông báo lỗi như dưới đây thì thao tác như mục lưu ý 3-a
6. GIỚI THIỆU GIAO DIỆN MỘT SỐ WEBSITE
Giới thiệu về Văn hoá Việt Nam
Từ điển Bách khoa trưc tuyến (Tiếng Việt)
Giới thiệu chung về Khoa học
Tra cứu các loại bản đồ
Một số website khác: 
-  (website của Bộ VHTT về lịch sử, đất nước, con người Việt Nam)
-  (Lịch sử văn hoá thế giới cổ đại)
-  (Lịch sử Châu Âu
-  (Lịch sử thế giới trung đại)
-  (Lịch sử VN từ thời cổ đại đến 1975)
-  (Giới thiệu về đất nước, con người và truyền thống VN)
- http:// www .vnthuquan.net (có phần hình ảnh nhân vật LS)
-  (Hồ Chí Minh Toàn Tập)
- http:// www .edu.net.vn (Website của Bộ GD-ĐT) 
- http:// www .lichsuvietnam.vn 
- http:// www .lichsuvietnam.vn 
- Thư viện tư liệu giáo dục (http:// www .lichsuvietnam.vn)
- Tư viện bài giảng (http:// www .lichsuvietnam.vn)
IV. KẾT QUẢ THỰC HIỆN
Nhà trường đã tổ chức huấn luyện cho mọi người cách sử dụng các thiết bị hiện đại, sử dụng phần mềm Power Point và một số phần mềm khác theo đặc trưng của từng bộ môn. Hình thức huấn luyện khá linh động, tùy nội dung hoàn cảnh mà thay đổi, có lúc huấn luyện cho đông đảo tập thể giáo viên, có lúc phải tách ra, huấn luyện từng tổ bộ môn, có lúc lại tổ chức kèm cặp riêng cho một số ít người. Tùy theo đặc trưng của mỗi bộ môn và khả năng của từng giáo viên mà nhấn mạnh hướng dẫn các nội dung khác nhau của CNTT, hoặc các tiện ích khác nhau của các thiết bị dạy học. 
Kết quả là đến nay, phần lớn giáo viên đã soạn giáo án vi tính một số thầy cô có thể dùng Power Point kết hợp cùng nhiều phần mềm khác để tự soạn giáo án điện tử. Nhiều giáo viên đã biết scan và xử lý ảnh tốt, biết vào Internet tìm kiếm thông tin, tải bản đồ, hình ảnh, hình mẫu đưa vào minh họa trong bài giảng... 
	Nhà trường đã tổ chức được phong trào thi đua giảng dạy bằng phương pháp hiện đại trong phòng Nghe nhìn. Do vậy, tuy chuẩn bị cho một tiết dạy tại phòng Nghe nhìn tốn nhiều thời gian và công sức hơn nhưng giáo viên ở tất cả các bộ môn đều hăng hái đăng ký, nhất là các  môn: Văn, tiếng Anh, Sử, Địa. Kết quả từ đầu năm học đến nay đã có 8 tiết dạy bằng phương pháp dạy học mới với việc vận dụng CNTT và các thiết bị dạy học hiện đại ở hầu hết các môn học,. Môn Giáo dục công dân tuy khó vận dụng nhưng bước đầu cũng có giáo viên đã soạn được giáo án điện tử để dạy về luật giao thông cho học sinh. Tiết học này đã tạo được hứng thú và sức lôi cuốn mạnh mẽ đối với các em. Liên đội đã tổ chức nhiều chương trình ngoại khóa sử dụng CNTT như các trò chơi: Rung chuông vàng, Kính vạn hoa, 15s quyết định, Chiếc hộp kiến thức, Theo dòng Lịch sử, Câu lạc bộ Văn - Sử - Địa, Tiết học lớn nhất thế giới
Trong thực tế, việc dạy học theo phương pháp hiện đại cũng còn có nhiều vấn đề phải bàn bạc. Có môn học, có bài học thuận lợi, đạt hiệu quả cao. Nhưng cũng có môn học, có tiết học khó khăn, đạt hiệu quả thấp. Tuy nhiên, nhà trường đã mạnh dạn để cho tất cả mọi người, mọi môn học tích cực thực hiện việc dạy học theo phương pháp này, cốt để giáo viên thành thạo, vượt qua được những e ngại ban đầu. Khi mọi người đều đã có thực tế trong giảng dạy, nhà trường mới tổ chức rút kinh nghiệm. 
Ban giám hiệu trường THCS Nhơn An đặt vấn đề vận dụng CNTT trong dạy học là nhằm để nâng cao chất lượng đào tạo. Khảo sát hiệu quả từ phía HS cho thấy, nếu sử dụng phương pháp dạy học truyền thống với phấn trắng bảng đen thì hiệu qua mang lại chỉ có 30%, trong khi hiệu quả của phương pháp multêmedia (nhìn - nghe) lên đến 70%. Phần lớn học sinh đều thích những giờ học trong phòng Nghe nhìn với rất nhiều hình ảnh, âm thanh minh họa đẹp mắt, sinh động đã làm cho các em hứng thú, say mê học tập. Cùng một thời lượng như nhau nhưng số lượng kiến thức và kỹ năng các em thu nhận được lại nhiều hơn, cụ thể, sinh động, sâu sắc và chắc chắn hơn. Số lượng bài tập thực hành của các em cũng được rèn luyện nhiều hơn, thành thục hơn. 
Hầu như tất cả các giờ học được dạy theo phương pháp này không có một học sinh nào tỏ ra chán nản, lười biếng học tập hoặc học với tâm trạng đối phó, thụ động, mà ngược lại các em đều rất thích thú. Rõ ràng học tập đối với các em đã trở thành một niềm vui lớn. 
C. KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ
I. KẾT LUẬN
Sự bùng nổ của Công nghệ thông tin (CNTT) nói riêng và Khoa học công nghệ nói chung đang tác động mạnh mẽ vào sự phát triển của tất cả các ngành trong đời sống xã hội. Trong bối cảnh đó, nếu muốn nền giáo dục phổ thông đáp ứng được đòi hỏi cấp thiết của công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nếu muốn việc dạy học theo kịp cuộc sống, chúng ta nhất thiết phải cải cách phương pháp dạy học theo hướng vận dụng CNTT và các thiết bị dạy học hiện đại phát huy mạnh mẽ tư duy sáng tạo, kỹ năng thực hành và hứng thú học tập của học sinh để nâng cao chất lượng đào tạo.
Đối với giáo dục và đào tạo, CNTT có tác động mạnh mẽ, làm thay đổi nội dung, phương pháp, phương thức dạy và học. CNTT là phương tiện để tiến tới một “xã hội học tập”. Mặt khác, giáo dục và đào tạo đóng vai trò quan trọng thúc đẩy sự phát triển của CNTT thông qua việc cung cấp nguồn nhân lực cho CNTT. Bộ Giáo dục - Đào tạo cũng đã yêu cầu: “Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong giáo dục và đào tạo ở tất cả các cấp học, bậc học, ngành học theo hướng sử dụng CNTT như là một công cụ hỗ trợ đắc lực nhất cho đổi mới phương pháp giảng dạy, học tập ở tất cả các môn học” (Trích Chỉ thị số 29/2001/CT-BGD&ĐT ngày 30/7/2001 của Bộ Trưởng Bộ GD-ĐT về việc tăng cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng CNTT trong ngành giáo dục giai đoạn 2001-2005).
Đối với môn Lịch sử, bài giảng thường đi kèm với nhiều hình minh họa. Có thể là hình ảnh mô tả một trận chiến, các căn cứ địa cách mạng hay hình ảnh các vùng kinh tế,diện tích lãnh thổ của vùng văn hóa nào đó... Nếu chỉ trình bày suông, chúng tôi nghĩ cũng chẳng có vấn đề gì cả, nhưng tại sao khi chúng ta đã chấp nhận làm GAĐT chúng ta lại không làm bài tập phong phú hơn? Hiện tại những hình ảnh minh họa cho các nội dung nói trên tương đối nhiều trên Internet.Chúng tôi thiết nghĩ, nếu chỉ cần bỏ chút thời gian mà có được những nội dung, hình ảnh cần minh họa cho bài giảng thì người thầy nào cũng sẵn lòng cả. Điều này cũng đồng nghĩa với việc giáo viên cần biết cách thức truy cập Internet để lấy thông tin. Tuy nhiên,không phải hình ảnh nào chúng ta lấy từ Internet đều thỏa mãn ý muốn của chúng ta. Chẳng hạn, chúng ta cần một bản đồ để minh họa trong giờ học nhưng hình ảnh chúng ta lấy từ internet lại quá nhỏ hay nó lại nằm chung với một hình khác .Như vậy chúng ta bó tay, không cần minh họa hay vẽ lên bảng hay tìm một bản đồ khác cho đến khi vừa ý? Không, giải pháp đơn giản hơn là chúng ta có thể phóng to bản đồ này lên hay xén lại hình để chỉ lấy phần bản đồ cần dạy. Hay để tăng thêm tính thuyết phục, tính chất thực của các sự kiện, giáo viên dạy lịch sử có thể thông qua các đoạn phim tư liệu. Vậy chúng ta thực hiện các công việc tren bằng cách nào? Điều này đòi hỏi giáo viên cần biết một ít kỹ thuật để xử lý màu sắc, cắt xén ảnh, các đoạn phim, đoạn nhạc một cách hợp lý. Có như thế bài giảng sẽ sinh động hẳn, các em lại nhớ được các sự kiện hơn. Có thể đây là thao tác tương đôí phức tạp nhưng nó mang lại tính hiệu quả cao trong công tác giảng dạy .
Vận dụng CNTT và các thiết bị dạy học hiện đại để đổi mới phương pháp dạy học đối với tất cả các môn học ở trường phổ thông, qua thực tế đã chứng minh đều có tác dụng nâng cao chất lượng đào tạo rõ rệt.
II. KIẾN NGHỊ
Ứng dụng CNTT vào dạy học nói chung và môn lịch sử ở trường phổ thông nói riêng là công phu thật. Có lẽ vì thế mà một số trường đã thực hiện nhưng chỉ mang tính hình thức và dừng lại ở các tiết học thao giảng. Phải chăng có nhiều rào cản trong việc áp dụng phương pháp mới này? Đó là do cơ sơ vật chất hay do sự ngại ngùng của một số giáo viên khi làm quen với các kỹ thuật tin học để phục vụ cho môi trường giảng dạy mới? Vì vậy tôi xin có một vài kiến nghị nhỏ như sau:
Thứ nhất, với đội ngũ giáo viên Tin học hiện có trong nhà trường, chỉ cần tổ chức một số buổi seminar về cách sử dụng máy chiếu, thiết lập các hiệu ứng trong PowerPoint cho toàn thể các giáo viên các bộ môn khác để họ có thể tự mình thiết kế cho mình một GAĐT riêng cho mình. Ngoài ra, các thầy cô giáo trong cùng tổ chuyên môn nên có các buổi thao giảng để thu nhận những góp ý chân thành từ những người khác, từ đó nâng cao chất lượng giảng dạy theo phương pháp mới. Chúng tôi nghĩ rằng, với khả năng sư phạm vốn có cộng thêm một ít bồi dưỡng về kiến thức tin học, các GV hoàn toàn có thể thiết kê được bài giảng thiết kế điện tử để thể hiện tốt hơn phương pháp sư phạm, góp phần đổi mới phương pháp giảng dạy.
Thứ hai, Phòng GD-ĐT nên khuyến khích và hổ trợ kinh phí cho các trường để nối mạng Internet để khai thác tối đa CNTT áp dụng vào dạy học nhằm nâng cao chất lượng.
Thứ ba, trong các đợt tập huấn chuyên môn nên lồng ghép tập huấn cho giáo viên làm quen với việc ứng dụng CNTT của từng bộ môn.
Thứ tư, Phòng GD-ĐT cần có kế hoạch tổ chức thi thiết kế giáo án điện tưe ở tất cả các bộ môn để khuyến khích và đẩy mạnh phong trào dạy học bằng CNTT và làm tư liệu bài giảng hay để giáo viên tham khảo và học tập.
Nhơn An, ngày 25 tháng 4 năm 2008
Người viết
 Trần Văn Minh  
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình Tin học
(NXB Đại học sư phạm Hà Nội - 2003)
2. Hướng dẫn thiết kế bài giảng trên máy vi tính
(NXB Giáo dục - 2006)
3. Công nghệ thông tin với việc đổi mới phương pháp dạy học
(Tiến sĩ Nguyễn Sĩ Đức – Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học)
4. Tìm kiếm thông tin trên Internet
(Vụ Trung học phổ thông - Bộ GD-ĐT).
5.  (Website của Bộ GD-ĐT) 
6.  (Website hỏ trợ giáo viên)
7. Phương pháp dạy học Lịch sử 
(Phan Ngọc Liên – NXB Giáo dục)
	8. Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục THCS môn Lịch sử
	(Bộ GD-ĐT, NXB Giáo dục)
Ý KIẾN ĐÁNH GIÁ
CỦA HỘI ĐỒNG NGHIỆM THU ĐỀ TÀI NHÀ TRƯỜNG