Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng dạy học phân môn Lịch sử lớp 4 ở trường Tiểu học Thiệu Nguyên

“Trong lịch sử đất nước, ông cha ta đã rất coi trọng giáo dục môn Lịch sử. Từ thời phong kiến, các nho sinh từ sáu tuổi trở lên đã phải ngày đêm đèn sách, gắng sức học cho thông kinh sử, bởi không thông sử thì khó đỗ đạt làm quan để phụng sự dân tộc, quản lý đất nước. Sinh thời Cụ Nguyễn Sinh Sắc đã dạy Nguyễn Tất Thành thời còn niên thiếu nhiều kiến thức, nhưng nhiều nhất vẫn là những bài học về lịch sử. Những bài học, câu chuyện, áng thơ văn... về lịch sử nước nhà đã giúp người thanh niên Nguyễn Tất Thành sớm hun đúc lòng yêu nước và ý chí quyết tâm giải phóng dân tộc ra khỏi ách áp bức, cường quyền của đế quốc, phong kiến”. [1]

Sinh thời, Bác Hồ cũng đã dạy:

“Dân ta phải biết sử ta

Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”

Quả đúng như vậy, đã là người dân sinh ra và lớn lên trên đất nước Việt Nam thì cần phải biết về nguồn cội của mình, về những gì mà ông cha ta phải trải qua trong quá trình đấu tranh dựng nước và giữ nước. Từ đó, khơi dậy lòng tự tôn, tự hào của dân tộc. Đồng thời thấy được trách nhiệm, bổn phận của mình đối với đất nước. Mặt khác, việc dạy cho thế hệ trẻ tường tận lịch sử nước nhà và từ đó bồi dưỡng cho các em tình yêu đất nước, niềm tự hào dân tộc không chỉ là nhiệm vụ giáo dục mà cao hơn đó còn là một nhiệm vụ chính trị. Để làm được điều này thì ngay từ những năm đầu cắp sách đến trường, mỗi giáo viên cần phải biết làm thế nào để giúp các em có được niềm say mê học tập và thái độ, động cơ học tập đúng đắn. Thế nhưng, trong những năm gần đây, tình trạng nhiều học sinh không hứng thú đối với việc học lịch sử nói chung và lịch sử nước nhà nói riêng ngày càng đáng báo động. Thực tế chứng minh, qua các kì thi Đại học, Cao đẳng hằng năm, số lượng thí sinh đăng kí tham gia thi các môn xã hội ngày càng giảm, chất lượng làm bài thấp.

doc 21 trang SKKN Lịch Sử 05/03/2025 90
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng dạy học phân môn Lịch sử lớp 4 ở trường Tiểu học Thiệu Nguyên", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

Tóm tắt nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng dạy học phân môn Lịch sử lớp 4 ở trường Tiểu học Thiệu Nguyên

Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng dạy học phân môn Lịch sử lớp 4 ở trường Tiểu học Thiệu Nguyên
o chữ Hán. Nhà vua giao cho Lam Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp lập viện Sùng Chính để dịch chữ Hán ra chữ Nôm. Các văn kiện nhà nước dần dần được viết bằng chữ Nôm. Năm 1789, kì thi Hương đầu tiên được tổ chức ở Nghệ An, thí sinh phải thi thơ phú bằng chữ Nôm.
- HS quan sát " Chiếu lập học", chữ Nôm trên slide 5:
- GV hỏi tiếp: +Em hiểu câu “xây dựng đất nước lấy việc học làm đầu” của vua Quang Trung như thế nào? (Vì học tập giúp con người mở mang kiến thức, làm việc tốt hơn, sống tốt hơn. Công cuộc xây dựng đất nước cần người tài, chỉ học mới thành tài để giúp nước.) 
+ Câu nói này giống lời dạy của nào của Bác Hồ đối với các em? ( Non sôngViệt Nam..........một phần lớn công học tập của các em" - 1 HS đọc lời dạy đó của Bác.
- GV: Vậy tóm lại vua Quang Trung đã có những chính sách gì để phát triển văn hoá? Những chính sách đó có tác dụng gì?
- 1 HS tóm tắt nội dung chính của phần này rồi nhắc lại trên slide 6: 
- Cho dịch sách chữ Hán ra chữ Nôm, coi chữ Nôm là chữ chính thức của quốc gia.
- Ban bố “ Chiếu lập học”.
 Các chính sách này có tác dụng thúc đẩy văn hoá, giáo dục của đất nước phát triển.
- GV hỏi: + Các em hãy nhớ lại các bài học trước và cho cô biết: vì sao vua Quang Trung ban hành các chính sách về kinh tế và văn hoá ? (Sau hơn 200 năm đất nước bị chia cắt,loạn lạc đ làm cho kinh tế đất nước bị tàn phá nặng nề, đời sống nhân dân cực khổ.Văn hoá giáo dục không phát triển. )
+Khi công việc đang tiến hành thuận lợi, thì có chuyện gì xảy ra? (Vua Quang Trung mất)
+ Vì sao người đương thời và người đời sau lại thương tiếc vua Quang Trung?(Vì ông là một ông vua tài năng, đức độ nhưng mất sớm)
+ Để tỏ lòng tưởng nhớ và biết ơn những công lao của ông đối với đất nước, Đảng , nhà nước và nhân dân ta đã làm gì? (Lập đền thờ, tượng đài, viện bảo tàng, nhiều nơi trường học, đường phố mang tên ông,...)
- HS quan sát 1 số hình minh hoạ trên slide 7. 
- HS rút ra nội dung cần ghi nhớ của bài học.(GV hỏi: Qua bài học hôm nay, em rút ra 
nội dung chính cần ghi nhớ gì?) - 2 HS đọc ghi nhớ
* Trò chơi: Ai nhanh, ai đúng (slide 8):
 GV nêu và hướng dẫn cách chơi - HS chơi - Tuyên dương.
HĐ nối tiếp: Củng cố, dặn dò (2 phút)
- GV gọi 1 HS nhắc lại ghi nhớ. (slide 9)
- Để tỏ lòng biết ơn những người đã có công với đất nước nói chung và vua Quang Trung nói riêng, các em cần phải làm gì?
 2.3.6. Giải pháp thứ sáu: Hướng dẫn học sinh tìm kiếm thông tin trên Internet 
Hiện nay đa số các gia đình học sinh có những thiết bị có thể giúp các em lên mạng tìm kiếm thông tin một cách dễ dàng. Chính vì lẽ đó, nếu chúng ta có những yêu cầu tìm hiểu thông tin về bài học một cách cụ thể, rõ ràng thì không khó để cho các em có thể tự tìm hiểu. Tuy nhiên, ở đây tôi cần phải nhấn mạnh chữ cụ thể, rõ ràng vì ai cũng biết việc tìm kiếm trên mạng dễ “chữ tác đánh ra chữ tộ”. Khi chúng ta gõ tìm kiếm nội dung này nhưng trang tìm kiếm có thể sẽ hiển thị rất nhiều những nội dung khác, thậm chí cả những nội dung không lành mạnh, vì thế khi yêu cầu các em tìm kiếm thông tin gì thì giáo viên cần chú ý nhắc các em gõ đúng, chính xác từ khóa mà mình cần tìm kiếm. 
 Thông thường, tôi không thường xuyên yêu cầu các em tự tìm kiếm thông tin. Đối với học sinh lớp 4C việc tiếp cận internet và các phương tiện tìm kiếm khác cần phải thật thận trọng. Tôi thường chỉ yêu cầu các em tìm hiểu một số bài hát, bài thơ như đã nói. Các em có thể nghe, có thể chép lại nội dung và có thể tập hát các bài hát nếu các em thích thú. Ngoài ra, tôi còn hướng dẫn các em tìm kiếm thông tin hoặc tranh ảnh về các địa danh liên quan đến các bài học, ví như: Kinh thành Huế, Văn Miếu, Thành nhà Hồ...hoặc thông tin về các nhân vật Lịch sử có liên quan đến bài học.
Các em đặc biệt thích thú với việc tìm kiếm các câu chuyện quay quanh các nhân vật lịch sử. Tôi nhận thấy các em biết nhiều chuyện về Lý Công Uẩn, Lê Lợi, Lê Hoàn, Trần Hưng Đạo... Do thời lượng của một tiết học có hạn, chúng ta không thế cung cấp hết toàn bộ các thông tin có liên quan đến bài học nên việc cho các em về nhà tìm hiểu thêm rồi tổ chức cho các em trao đổi với nhau trong khi sinh hoạt 15 phút đầu giờ là việc làm rất tốt. Qua đó có thể định hướng giúp các em tự tìm tòi, khám phá thêm các kiến thức Lịch sử, khơi gợi trong các em niềm hứng thú và ham học hỏi.
Một số điểm cần lưu ý khi hướng dẫn các em ứng dụng công nghệ thông tin hỗ trợ học tập cần phải hết sức thận trọng. Một phần là do các em còn quá nhỏ, chưa nhận thức hết được những luồng thông tin mình tiếp nhận là trung thực, có đúng hay không, nhưng quan trọng hơn là thông tin trên các trang mạng quá tràn lan, khó kiểm soát, có khi tìm kiếm mục này nhưng lại xuất hiện thêm nhiều nội dung khác nên sẽ có ảnh hưởng tới việc tìm kiếm cũng như cả về nhận thức của các em. Vì vậy, tôi đã rút ra được một số điểm cần lưu ý như sau:
 - Cần có sự phối hợp chặt chẽ với gia đình về việc cho các em tiếp cận với các trang tìm kiếm. Có thông báo trước với phụ huynh ngay từ đầu năm học về một số yêu cầu hỗ trợ cho tiết học Lịch Sử cũng như các tiết học khác như Khoa học, Địa lí... Bắt buộc các em phải xin phép và thông báo nội dung cần tìm hiểu với bố mẹ trước khi tìm kiếm.
 - Các yêu cầu tìm kiếm phải ngắn gọn, cụ thể, rõ ràng và nội dung tìm kiếm phải phổ biến, không quá khó khăn cho việc tìm hiểu của học sinh.
 - Không nên xem yêu cầu tìm hiểu Lịch sử là một hoạt động học tập. Đây là một lưu ý quan trọng và cũng là khó khăn đối với giáo viên. Phải làm thế nào đó để các em xem yêu cầu của cô giáo chỉ là một hoạt động khám phá, vui chơi trí tuệ bổ ích. Khi học sinh báo cáo, giáo viên cũng chỉ nên khuyến khích những em có khả năng và điều kiện tìm kiếm, không nên khiển trách các em không tìm kiếm được thông tin theo yêu cầu. Tôi thường cho các em trao đổi theo nhóm, sau đó tổ chức cho các nhóm thi đua với nhau dưới nhiều hình thức như: thi kể chuyện Lịch sử, thi đọc thơ hoặc thi văn nghệ Học sinh rất thích các hoạt động này, các em tham gia rất tích cực và sôi nổi.
 2.4 HIỆU QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:
Thông qua việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy phân môn Lịch sử thời gian qua, tôi nhận thấy việc dạy và học Lịch sử đã có những thay đổi rõ nét, kết quả đạt được rất khả quan. 
Về phía học sinh, điều đầu tiên có thể nhận thấy là các em không còn thấy ngại khi phải học Lịch sử nữa. Nhiều em còn rất có hứng thú với tiết học này. Hầu hết các em đều mong đợi đến tiết học Lịch sử như chờ đợi một điều thú vị ở phía trước.
Các em hăng say tìm hiểu và khám phá các kiến thức Lịch sử hơn. Nhiều buổi sinh hoạt 15 phút đầu giờ của lớp tôi đã trở thành buổi nói chuyện, trao đổi, kể chuyện Lịch sử. Nhiều tiết học trở thành sân chơi trí tuệ cho các em thi đua. 
Phụ huynh học sinh cũng bị cuốn theo những ham thích của các em. Nhiều gia đình quan tâm hơn đến việc học Lịch sử của con em mình. Thậm chí, có nhiều bậc cha mẹ còn cảm thấy thích thú và cùng tìm hiểu Lịch sử với con. 
Học sinh tự giác, tích cực, chủ động hơn trong các tiết học Lịch sử. Các em có khả năng tự học, tự giải quyết các vấn đề học tập. Việc ghi nhớ các kiến thức Lịch sử của các em cũng tốt hơn, sâu hơn. Điều đó thể hiện rất rõ qua kết quả kiểm tra phân môn Lịch sử cuối học kì I của lớp 4C vừa qua. Có tới hơn 50% số học sinh của lớp đạt điểm 9, 10. Không có học sinh chưa hoàn thành các yêu cầu học tập. Cụ thể kết quả đạt được như sau:
SỐ HS
 KẾT QUẢ
ĐIỂM 9-10
ĐIỂM 7-8
ĐIỂM 5-6
ĐIỂM DƯỚI 5
27
SL
TL
SL
TL
SL
TL
SL
TL
15
55,6
6
22,2
6
22,2
0

Về phía giáo viên trong nhà trường, các thầy cô cũng đã dấy lên phong trào ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học không chỉ trong phân môn Lịch sử mà trong cả nhiều môn học khác như: Khoa học, Địa lý, Tự nhiên và Xã hội,... Trong các đợt thao giảng, có hơn 90% số tiết dạy của giáo viên đã sử dụng đèn chiếu đa năng. Trong các tiết học thường ngày, giáo viên cũng thường xuyên tìm tòi, học hỏi để có thể vận dụng các biện pháp dạy học mới có tính sáng tạo và hiệu quả hơn.
Thiết nghĩ, với một trường học ở vùng nông thôn như trường chúng tôi, để có thể giúp học sinh tiếp cận và khai thác những tiện ích của công nghệ thông tin và ứng dụng vào học tập, vào cuộc sống là điều không dễ. Bản thân giáo viên cũng còn gặp rất nhiều khó khăn cả về cơ sở vật chất lẫn kiến thức, kĩ năng. Vì thế, để việc dạy học đạt được kết quả như vậy đã là cả một sự nổ lực phấn đấu không ngừng của giáo viên và học sinh. Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học trong nhà trường đã như một luồng gió mới làm thay đổi không khí học tập trong các lớp học. 	
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1 KẾT LUẬN:
Có thể khẳng định rằng, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học trong giai đoạn bùng nổ công nghệ thông tin như hiện nay là điều tất yếu của mỗi nhà trường, mỗi giáo viên. Bản thân người giáo viên phải có nhận thức đúng về vai trò của công nghệ thông tin trong đời sống xã hội hiện đại. Có ý thức tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ, năng lực của bản thân. Thay đổi cách nghĩ về các biện pháp, phương pháp giáo dục, bỏ thói quen thầy giảng trò nghe, học gạo, học vẹt, thay vào đó là sự phối hợp linh hoạt giữa những phương pháp dạy học làm sao đó để tạo cho các em có hứng thú với môn học. Bên cạnh đó ta cũng cần thay đổi tư duy đánh giá học sinh, không nên chỉ chăm chăm nhìn vào kết quả thi, kiểm tra của các em mà nên nhìn vào quá trình học của các em. Ta nên xem em đó có thái độ như thế nào với môn học, các em có yêu thích giờ học không, có tích cực trong học tập không và quan trọng em có khả năng tự học, tự tìm tòi, khai thác các kiến thức hay không. Việc đánh giá không nên chỉ là để xem em đó đạt loại gì, có được giấy khen, có được lên lớp hay không mà quan trọng hơn là để giúp người giáo viên có thể điều chỉnh những định hướng của mình lên học trò một cách hợp lý. Tìm cách khuyến khích, động viên hoặc tìm một biện pháp giáo dục nào đó để khích lệ các em tham gia học tập tích cực và tự giác hơn, đó mới là điều quan trọng. Cũng chính vì thế mà việc đánh giá thường xuyên trong dạy học nên được xem trọng. Giáo viên nên có sự quan sát đến các đối tượng học sinh để nhận biết tinh thần, thái độ của các em trong tiết học. 
Đối với lớp 4C, để thu hút sự chú ý của 27 học sinh và tạo cho tất cả các em sự hứng thú, tích cực, chủ động và tự giác trong học tập là điều không dễ. Tuy nhiên, thông qua quá trình giảng dạy vừa qua, tôi nhận thấy kết quả học tập của các em đã có sự tiến bộ rõ ràng. Điều này được đánh giá không chỉ qua kết quả học tập mà căn bản là qua thái độ học tập của các em. Tôi đặc biệt xem trọng cách đánh giá này, bởi thái độ học tập sẽ để lại kết quả lâu dài trong tư tưởng và nhận thức của các em, trong tình cảm của các em với môn học, với thầy cô và nhà trường. Chúng ta thay vì cung cấp cho các em một loạt kiến thức, bắt các em học thuộc để hoàn thành tốt các bài kiểm tra thì hãy tạo cho các em niềm đam mê tìm hiểu và khám phá những kiến thức đó. Từ yêu thích các em sẽ tiếp thu và ghi nhớ tốt hơn.
Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học sẽ giúp cho người giáo viên có thể đổi mới phương pháp và hình thức dạy học của mình đạt hiệu quả cao hơn. Giờ học sẽ linh hoạt hơn, sôi nổi hơn, giúp cho học sinh có thể “học mà chơi, chơi mà học”. 
Đối với một môn học đặc thù như Lịch sử, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học không chỉ giúp cho giáo viên có thể tái tạo Lịch sử thông qua các nguồn Sử liệu một cách dễ dàng hơn mà còn giúp cho học sinh có thể tự học Lịch sử một cách hứng thú hơn.
Với những kết quả đạt được, tôi nhận thấy, giáo viên có thể ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học trong nhà trường có hiệu quả. Với điều kiện hiện có của nhà trường, giáo viên hoàn toàn có thể áp dụng những biện pháp dạy học đã nêu ở trên vào dạy học phân môn Lịch sử ở tất cả các lớp học khối 4, 5. Không chỉ có ở trường Tiểu học Thiệu Nguyên mà ở tất cả các nhà trường, tôi tin rằng nếu giáo viên sử dụng những biện pháp dạy học như tôi đã nêu trên thì chắc chắn giờ học Lịch sử sẽ thú vị hơn và được các em yêu thích hơn.
Đặc biệt, không chỉ đối với phân môn Lịch sử, chúng ta có thể ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học nhiều môn học khác. Điều quan trọng là bản thân người giáo viên cần phải có sự đầu tư thời gian, chuẩn bị kĩ lưỡng cho từng tiết học, chọn lựa những nội dung cũng như phương thức truyền đạt tới học sinh sao cho hiệu quả.
3.2. KIẾN NGHỊ:
3.2.1.Về phía giáo viên:
Mỗi giáo viên chúng ta, hãy dạy Lịch sử bằng cái tâm, bằng tình yêu và niềm tự hào, tự tôn dân tộc sâu sắc để chính bạn có thể sống với những trang sử hào hùng đó. Hãy thử nghĩ xem, nếu bạn giới thiệu những tấm gương hi sinh anh dũng hay những tổn thất, mất mát mà quân và dân ta đã phải gánh chịu với một thái độ bình thản và thậm chí là vui vẻ, bên cạnh đó, học sinh trao đổi với nhau về các thông tin đó cũng với thái độ tương tự, có khi có em còn đem những câu chuyện, những hình ảnh, những sự việc đó ra để trêu đùa thì giờ dạy Lịch sử đó dù hay đến mấy cũng coi như là đã thất bại. Vì chúng ta không chỉ cần dạy cho các em ghi nhớ Lịch sử mà hơn thế cần phải dạy cho các em có thái độ đúng với Lịch sử. Nếu giáo viên chúng ta có thể xúc động thật sự và thu hút được các em bởi sự xúc động đó thì hiệu quả giờ dạy sẽ cao hơn nhiều.
3.2.2.Về phía Ban giám hiệu nhà trường và các cấp lãnh đạo ngành:
Tôi kính mong các cấp lãnh đạo tạo mọi điều kiện tốt nhất về cơ sở vật chất để cho giáo viên chúng tôi có thể ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học. Với một trường có tới 19 lớp học như trường chúng tôi mà chỉ có 3 bộ đèn chiếu thì thật sự là vẫn còn ít. Nhiều khi giáo viên phải lên lịch để sử dụng đèn chiếu, nếu có những tiết học trùng nhau mà giáo viên đều có nhu cầu sử dụng thì phải nhường nhau. Vì vậy, nếu nhà trường được đầu tư thêm các bộ đèn chiếu thì sẽ thuận lợi hơn cho chúng tôi rất nhiều.
Tổ chức thêm các chuyên đề về ứng dụng công nghệ thông tin trong các môn học để cán bộ giáo viên trao đổi học hỏi.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ:

 Thanh Hóa, ngày 30 tháng 3 năm 2018
 Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh nghiệm của mình viết, không sao chép nội dung của người khác!
 Lê Thị Khánh Linh

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Dạy môn Lịch sử trong bậc học phổ thông là để nâng cao nhân cách, lòng yêu nước – Báo nhân dân điện tử - ra ngày Thứ bảy, ngày 14/11/2015.
2. Vì mộng đế vương, hoạn quan giết vua và thái tử - Báo Người đưa tin Bách khoa toàn thư mở Wikipedia https://vi.wikipedia.org/wiki/Dương Vân Nga.
3. Chuyện về “ Hoàng hậu hai triều” Dương Vân Nga- https://vnexpress.net/tin -tuc-su/chuyen-ve-hoang-hau-hai-trieu-duong-van-nga-3368754.htm113 tháng Ba- 2016.
4. Lý Thái Tổ (Lý Công Uẩn) - 
DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Lê Thị Khánh Linh
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên – Trường Tiểu học Thiệu Nguyên – Thiệu Hóa – Thanh Hóa.
TT
Tên đề tài SKKN
Cấp đánh giá xếp loại (Phòng, Sở, Tỉnh...)
Kết quả đánh giá xếp loại (A, B, hoặc C)
Năm học đánh giá xếp loại

Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 giải các bài toán dạng “Tìm số trung bình cộng ”.
Phòng
B
2016-2017

File đính kèm:

  • docsang_kien_kinh_nghiem_ung_dung_cong_nghe_thong_tin_vao_giang.doc