Sáng kiến kinh nghiệm Vận dụng một số câu hỏi cụ thể trong việc dạy học môn Lịch sử lớp 9 ở trường THCS

ử.
 HS trả lời câu hỏi định hướng đầu giờ học
 Hãy nhận xét câu trả lời của bạn?
 Nhấn mạnh các kiến thức cơ bản.
 Đưa ra câu hỏi định hướng ghi vào góc phải bảng: Công cuộc xây dựng cơ sở vật chất - kĩ thuật của CNXH ở Liên Xô từ 1950 của thế kỉ XX đã thu được những thành tựu như thế nào?
 Giải thích về cơ sở vật chất kĩ thuật của CNXH: nền sản xuất đại cơ khí công nghiệp hiện đại, nông nghiệp hiện đại và khoa học kĩ thuật tiên tiến.
 Cung cấp kiến thức.
 Liên Xô đã tiếp tục xâu dựng cơ sở vật chất - kĩ thuật cho CNXH như thế nào?
 Thực hiện các kế hoạch dài hạn.
 Các phương hướng chính của kế hoạch? Vì sao Liên Xô lại đề ra phương hướng như vậy?
 Để xây dựng thành công CNXH một cách vững mạnh có thể chống lại các thế lực thù địch trong và ngoài nước.
 Học sinh đọc chữ nhỏ sách giáo khoa.
 Trong lĩnh vực kinh tế Liên Xô đã thu được những thành tựu như thế nào?
 Hãy nhận xét câu trả lời của bạn?
 Minh họa thêm: Tốc độ tăng trưởng công nghiệp là 9,6%; năm 1970, điện lực đạt 740 Tỉ KWgiờ, dầu mỏ đạt 353 triệu tấn, than đạt 642 triệu tấn, thép đạt 121 triệu tấn,năng suất nông nghiệp trung bình đạt 15,6 tạ/ha.
 Cung cấp kiến thức và nhấn mạnh.
 Hướng dẫn học sinh quan sát H1.
 Cung cấp các thông tin về : vệ tinh nhân tạo, con tàu vũ trụ.
 Việc Liên Xô phóng thành công vệ tinh nhân tạo lên vũ trụ có ý nghĩa như thế nào?
 Liên Xô phóng vệ tinh đầu tiên lên vũ trụ phản ánh sự phát triển của lĩnh vực nào?
 Em hãy kể một số chuyến bay của các nhà du hành vũ trụ Liên Xô trong những năm 60 của thế kỉ XX?
 Chính sách đối ngoại của Liên Xô trong thời kì này là gì?
 Hãy nhận xét câu trả lời của bạn.
Minh họa: 1960 theo sáng kiến của Liên Xô, Liên Hợp Quốc thông qua Tuyên ngôn về việc thủ tiêu hoàn toàn chủ nghĩa thực dân và trao trả độc lập cho các nước thuộc địa.
1961 Liên Xô đề nghị Liên Hợp Quốc thông qua Tuyên ngôn về việc cấm sử dụng vũ khí hạt nhân.
1963 theo đề nghị của Liên Xô, Liên Hợp Quốc đã thông qua Tuyên ngôn thủ tiêu tất cả các hình thức của chế độ phân biệt chủng tộc.
Trả lời câu hỏi định hướng đầu mục.
Hãy nhận xét câu trả lời của bạn.
Nhấn mạnh các kiến thức trọng tâm của mục.
I. Liên Xô
1. Công cuộc khôi phục kinh tế sau chiến tranh (1945-1950).
* Tình hình Liên Xô sau chiến tranh thế giới thứ hai.
- Sau chiến tranh thế giới thứ hai, tuy là nước thắng trận nhưng Liên Xô phải gánh chịu tổn thất hết sức nặng nề:
+ Hơn 27 triệu người chết, 1710 thành phố, hơn 70000 làng mạc, gần 32000 nhà máy, xí nghiệp ... bị tàn phá.
+ Nền kinh tế Liên Xô phát triển chậm lại tới 10 năm.
* Khôi phục: Đầu năm1946 Liên Xô bắt đầu thực hiện kế hoạch năm năm lần thứ tư ( 1946 -1950), khối phục và phát triển kinh tế đất nước.
* Kết quả:
- Về kinh tế: 
+ Vượt mức hoàn thành kế hoạch 5 năm trước 9 tháng.
+ Các chỉ tiêu cơ bản đều vượt mức: công nghiệp tăng 73%, hơn 6000 nhà máy được khôi phục và xây dựng mới đưa vào hoạt động  
+ KHKT: 1949 chế tạo bom nguyên tử.
2. Tiếp tục công cuộc xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật của CNXH (từ năm 1950 đến đầu những năm 1970 của thế kỷ XX).
- Xây dựng cơ sở vật chất- kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội bằng các kế hoạch dài hạn: Ưu tiên phát triển công nghiệp nặng, thâm canh trong sản xuất nông nghiệp, đẩy mạnh tiến bộ khoa học kĩ thuật, tăng cường sức mạnh quốc phòng.
- Kết quả: Đạt được nhiều thành tựu to lớn
+ Về kinh tế: Sản xuất công nghiệp bình quân hàng năm tăng 9,6%, Liên Xô trở thành cường quốc công nghiệp.
+ Khoa học kỹ thuật: 1957 phóng vệ tinh nhân tạo vào vũ trụ. 1961 phóng tàu Phương Đông vòng quanh Trái đất.
+ Đối ngoại: 
- Thực hiện chính sách hoà bình, quan hệ hữu nghị với tất cả các nước. Ủng hộ phong trào cách mạng thế giới. Là chỗ dựa vững chắc của cách mạng thế giới.
4. Củng cố:
- Công cuộc khôi phục kinh tế sau chiến tranh từ 1945 - 1950 ở Liên Xô đã thu được những kết quả như thế nào?-
- Hãy nêu những thành tựu chủ yếu của Liên Xô trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội từ 1950 đến đầu những năm 1970 ?
5. Dặn dò:
- Về nhà học bài cần nắm các nội dung cơ bản theo các câu hỏi trên.
- Chuẩn bị mục II cần nắm:
Các nước Dân chủ nhân dân Đông Âu ra đời trong hoàn cảnh nào?
Quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu từ 1950 - 1970 thu được những kết quả như thế nào?
Hệ thống XHCN được hình thành như thế nào?
Tiết 15 . Bài 13 TỔNG KẾT LỊCH SỬ THẾ GIỚI TỪ SAU NĂM 1945 
ĐẾN NAY
I. Mục tiêu bài học.	
1.Kiến thức.
- Nêu những nét nổi bật và cũng là nội dung chủ yếu, là những nhân tố chi phối sự hình thành thế giới từ sau năm 1945.
- Học sinh thấy được những xu thế phát triển hiện nay của thế giới, khi loài người bước vào thế kỷ XXI.
 Học sinh khá - giỏi:
- Phân tích những nội dung chính của lịch sử thế giới từ sau chiến tranh thế giới thứ hai đến nay.
2. Tư tưởng.
- Giúp học sinh thấy rõ nước ta là bộ phận của thế giới ngày càng có quan hệ mật thiết với khu vực và thế giới.
3. Kĩ năng.
- Hình thành phương pháp tư duy phân tích, tổng hợp để thấy rõ mối quan hệ giữa các chương, bài.
- Tập dượt phân tích các sự kiên theo quá trình lịch sử.
- Học sinh yếu, kém: biết tư duy phân tích, tổng hợp để thấy rõ mối quan hệ giữa các chương, bài 
II. Chuẩn bị
1.Giáo viên: 
- Một số hình ảnh về các sự kiện cơ bản.
2. Học sinh: 
- Ôn lại các nội dung chính của Lịch sử thế giới từ sau năm 1945 đến nay. 
III .Tiến trình tổ chức dạy học
1. Kiểm tra sĩ số: 2. Kiểm tra bài cũ.
 Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật có những tác động tích cực như thế nào đến loài người ?
Đáp án: - Giúp con người tạo ra bước nhảy vọt về sản xuất và năng xuất lao động
- Nâng cao mức sống và chất lượng cuộc sống .
- Làm thay đổi lớn về cơ cấu dân cư
3. Bài mới. 
 Lịch sử thế giới từ sau năm 1945 đến nay có những nội dung chính nào? Những vấn đề đó đã tác động đến đời sống, xã hội mỗi nước như thế nào? 
Hoạt động của GV-HS
Nội dung

Với những thắng lợi của Liên Xô ... CNXH đã phát triển như thế nào ?
- Trở thành một hệ thống trên thế giới.
Từ nửa sau thế kỷ XX các nước XHCN đã đạt được những thành tựu gì ?
 Sau chiến tranh, phong trào giải phóng dân tộc ở các nước Á, Phi, Mĩ La tinh đã thu được những thắng lợi gì ?
 Ngày nay các nước Á, Phi, Mĩ La tinh đã có sự biến đổi to lớn nào ?
 Sau chiến tranh các nước tư bản chủ nghĩa đã phát triển như thế nào ? Vì sao có sự phát triển đó ?
 Nổi bật nhất là nước nào ?
 Sau năm 1945 các nước tư bản đã có xu hướng phát triển kinh tế bằng cách nào ? Dẫn chứng ?
 Sau năm 1945 tình hình thế giới diễn ra theo trật tự nào ?
Cách mạng khoa học - kỹ thuật phát triển có tác dụng gì ?
 Giáo viên: Việc thế giới chia thành 2 phe là đặc trưng bao trùm giai đoạn lịch sử thế giới kéo dài từ 1945-1991 chi phối mạnh mẽ, tác động sâu sắc đến đời sống chính trị thế giới và quan hệ quốc tế.
 Từ 1991 đến nay khi Liên Xô tan rã, trật tự hai cực Ianta sụp đổ, trật tự thế giới mới diễn ra theo các xu thế nào ?
Xu hướng chung của thế giới ngày nay là gì ?
 Ngoài xu thế chung, hiện nay loài người đang phải gánh chịu những vấn đề gì?
 Tại sao nói “Hòa bình, ổn định và hợp tác phát triển” vừa là thời cơ, vừa là thách thức đối với các dân tộc?

I. Những nội dung chính của lịch sử thế giới từ sau 1945 đến nay. 
- Sau năm 1945 CNXH đã trở thành một hệ thống trên thế giới.
- Nửa sau thế kỷ XX CNXH đã trở thành lực lượng hùng mạnh.
- Phong trào giải phóng dân tộc đã giành được những thắng lợi to lớn.
- Sau năm 1945 các nước tư bản có sự phát triển nhanh chóng về kinh tế.
- Xác lập trật tự thế giới 2 cực do Mĩ và Liên Xô đứng đầu.
- Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật có những tiến bộ phi thường đạt nhiều thành tựu kỳ diệu trong mọi lĩnh vực.
II. Các xu thế phát triển của thế giới ngày nay. 
- Sự hình thành trật tự thế giới mới (Đang trong quá trình xác định).
- Xu thế hòa hoãn, thỏa hiệp giữa các nước lớn.
- Các nước điều chỉnh chiến lược, trong đó lấy việc phát triển kinh tế làm trọng điểm.
- Nguy cơ biến thành xung đột nội chiến, đe dọa nghiêm trọng hòa bình ở nhiều khu vực (Nam Tư cũ, Tây Á, châu Phi).

4: Củng cố.
 Những nội dung chủ yếu của lịch sử thế giới từ năm 1945 đến nay?
 Xu thế phát triển của thế giới ngày nay?
 Để đất nước ta ngày càng phát triển, theo kịp được xu thế phát triển chung của nhân loại là học sinh chúng ta cần làm gì?	 5: Dặn dò. Về nhà học bài theo câu hỏi. Chuẩn bị bài Việt Nam sau chiến tranh thế giới thứ nhất cần nắm:
Vì sao thực dân Pháp lại tiến hành khai thác lần hai ở Việt Nam ngay sau chiến 
tranh kết thúc?
Chương trình khai thác lần hai ở Việt Nam thực dân Pháp tập trung vào những nguồn lợi nào? Vì sao lại tập trung vào nguồn lợi đó?
Chính sách chính trị, văn hóa, giáo dục thực dân Pháp thi hành ở việt Nam?
Xã hội Việt Nam phân hóa như thế nào sau chương trình khai thác lần hai của Pháp?
Ngày soạn : 15 / 1/ 2014 
Ngày giảng: 16/ 1/ 2014 
Tiết 24 - Bài 20 CUỘC VẬN ĐỘNG DÂN CHỦ TRONG 
NHỮNG NĂM 1936-1939
I. Mục tiêu bài học.
1. Kiến thức.
 	Những nét chính về tình hình thế giới và trong nước.
	Mục tiêu, hình thức đấu tranh của phongtraof dân chủ 1936 - 1939
	Ý nghĩa của phong trào dân củ 1936 - 1939.
2. Tư tưởng. 
 	Giáo dục cho học sinh lòng tin vào sự lãnh đạo của Đảng.
3. Kĩ năng.
- Biết sử dụng tranh ảnh lịch sử.
- Tập dượt cho học sinh so sánh các hình thức tổ chức đấu tranh trong những năm 1936- 1939.
II. Chuẩn bị
1. Giáo viên: 
Tranh cuộc mít tinh ở khu đấu xảo Hà Nội
2. Học sinh: 
Soạn bài theo các câu hỏi. 
III . Tiến trình tổ chức dạy học
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra. (Giáo viên bấm máy)
Em hãy trình bày những diễn biến chính của phong trào cách mạng 19 30 - 1931 trong cả nước và Nghệ Tĩnh.
3. Bài mới.
Tình hình thế giới và trong nước đã ảnh hưởng đến cách mạng Việt Nam trong những năm 1926-1939. Mặt trận dân tộc dân chủ Đông Dương đã ra đời và phong trào đấu tranh đòi tự do, dân chủ diễn ra sôi nổi ở khắp mọi nơi.
Hoạt động của GV-HS
Nội dung

- Cuộc khủng hoảng kinh tế 1929-1933 đã tác động mạnh mẽ đến các nước tư bản.
- Giáo viên chiếu lược đồ tăng tưởng kinh tế của các nước tư bản 1929 - 1933( Máy chiếu)
 Em hãy mô tả biểu đồ tốc độ tăng trưởng kinh tế ở các nước tư bản trong những năm 1929-1933?
 Khủng hoảng kinh tế 1929-1933 đã ảnh hưởng như thế nào đến các nước tư bản? 
Để đưa đất nước ra khỏi cuộc khủng hoảng các nước tư bản đã làm gì?(Kiến thức lớp 8)
- Anh, Pháp, Mĩ: 
- Đức, I-ta-li-a, Nhật Bản:
Giáo viên chốt kiến thức.
- Giáo viên chiếu hình ảnh về , Mussolini, Hideki Tojo, Hitler. 
Mussolini - thủ tưởng I-ta-li-a 1922 - 1943
Hitler - thủ tướng Đức 1934-1945
Mussolini-đại tướng lục quân Nhật Bản, thủ tưởng Nhật 1941-1945
- Học sinh đọc chữ nhỏ.
 Chủ nghĩa phát xít đã có những hành động và việc làm như thế nào?
- Giáo viên chốt kiến thức.
Vì sao phải thành lập Mặt trận dân tộc ở các nước để chống phát xít và chống chiến tranh?
- Tập hợp các tầng lớp nhân dân chống chủ nghĩa phát xít từ đó ngăn chặn nguy cơ một cuộc chiến tranh thế giới xẩy ra. 
Đe doạ nền hoà bình và dân chủ thế giới.
- Giáo viên chiếu ảnh quang cảnh Đại hội VII Quốc tế Cộng sản.
- Giáo viên cung cấp và chốt.
Nhận xét của em về những việc làm của Mặt trận nhân dân Pháp?
- Giáo viên chiếu bảng chính sách kinh tế của thực dân Pháp ở Việt Nam.
 Nhận xét của em về kinh tế của Việt Nam lúc bấy giờ?
- Giáo viên chiếu bảng tình cảnh các giai cấp và tằng lớp ở Việt Nam.
 Em có nhận xét gì về đời sống các tầng lớp nhân dân ta?
Giáo viên chốt.
Gọi học sinh đọc mục II.
Giáo viên chia học sinh thành 3 nhóm:
Nhóm 1: Cao trào 1936-1939
 có những sự kiện tiêu biểu nào?
Nhóm 2: Các hình thức đấu tranh
 chủ yếu trong cao trào 1936-1939?
Nhóm 3: Mục tiêu đấu tranh chủ yếu của nhân dân ta trong cao trào 1936-1939?
Dại diện các nhóm báo cáo.
Nhóm khác nhận xét.
Giáo viên chốt.
Giáo viên chốt về hình thức đấu tranh.
Học sinh quan sát ảnh Cuộc mít tinh ở khu Đấu xảo.
Em hãy mô tả cuộc mít tinh này?
- Trang phục của những người tham gia (25000 người tham gia gồm thợ may, công nhân hỏa xa, nhà văn nhà báo, thanh niên tri thức, phụ nữ...)
- Tổ chức: Có hàng ngũ chỉnh tề, tập trung ở địa điểm quy định.
- Đồ dùng mang theo: Mỗi người đều có huy hiệu trên gực, và khẩu hiệu cài trên mũ, nón, băng dôn , khẩu ngữ...
 Nhận xét của em về cuộc mít tinh ở khu Đấu xảo?
 Ý nghĩa của cuộc mít tinh này?
 Nhận xét của em về phong trào đấu tranh đòi tự do dân chủ 1936-1939 ? 
Phong trào đấu tranh rộng rãi, thu hút đông đảo các lực lượng nhân dân tham gia ở cả nông thôn, thành thị trên phạm vi cả nước với các hình thức phong phú nhằm mục đích đòi tự do dân chủ.
- Giáo viên cung cấp kiến thức.
Cuộc vận động dân chủ 1936-1939 có ý nghĩa như thế nào đối với cách mạng Việt Nam ?
Phong trào đấu tranh dân tộc 1936-1939 là cuộc diễn tập thứ 2 chuẩn bị cho cách mạng tháng 8 (Phong trào cách mạng 1930-1031 là cuộc diễn tập lần thứ 1).
I. Tình hình thế giới và trong nước .
* Thế giới: 
- Chủ nghĩa phát xít được thiết lập và nên nắm chính quyền ở Đức, I-ta-li-a, Nhật bản trở thành mối nguy cơ dẫn tới một cuộc chiến tranh thế giới.
- Tháng 7/1935 Đại hội lần thứ VII của Quốc tế cộng sản họp: Thành lập mặt trận dân tộc ở các nước chống chủ nghĩa phát xít, chống chiến tranh.
- Năm 1936 mặt trận nhân dân Pháp lên nắm chính quyền.
+ Thi hành một số chính sách tự do dân chủ.
+ Thả một số tù chính trị ở Việt Nam.
* Trong nước:
- Hậu quả khủng hoảng kinh tế cùng chính sách phản động của thực dân Pháp ở thuộc địa đã làm cho đời sống nhân dân ta ngày càng đói khổ, ngột ngạt.
II. Mặt trận dân chủ Đông Dương và phong trào đấu tranh đòi tự do, dân chủ .
* Mục tiêu đấu tranh.
- Đòi tăng lương giảm giờ làm, thi hành luật lao động, chống đánh đập chống đuổi thợ, chia lại ruộng đất, giảm tô, giảm thuế, ban bố các quyền tự do dân chủ, thả tự do cho tù chính trị
* Hình thức đấu tranh.
- Nhiều cuộc bãi công, mít tinh, iểu tình, bãi khoá, bãi thị, hội họp, diễn thuyết, đưa “dân nguyên”, dùng báochí đấu tranh
III. Ý nghĩa của phong trào.
- Trình độ chính trị, công tác của cán bộ, đảng viên được nâng cao, uy tín, ảnh hưởng của đảng được mở rộng.
- Quần chúng được tập dượt đấu tranh, một đội quân chính trị hùng hậu được hình thành.
- Phong trào là cuộc tập dượt lần hứ hai chuẩn bị cho Cách mạng tháng Tám.

4. Củng cố.
	Bước vào năm 1936 tình hình trong nước và thế giới đã có những thay đổi như thế nào? Tác động đến cách mạng Việt Nam ra sao?
	Vì sao Đảng cộng sản Đông Dương lại quyết định thành lập mặt trận Đông Dương? Phong trào đấu tranh trong những năm 1936-1939 diễn ra như thế nào? ý nghĩa của các phong trào đấu tranh?
	 5. Dặn dò.
	Về nhà học bài theo các câu hỏi. Chuẩn bị bài Việt Nam trong những năm 1939 -1945 cần nắm:
	- Tình hình thế giới và Đông Dương ra sao.
	- Diễn biến của các cuộc nổi dạy đầu tiên.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THCS chu kì III ( 1004 - 2007) môn lịch sử - Quyển I,II - Nhà xuất bản GD.
2. Sách GV, SGK lịch sử lớp 9 - Nhà xuất bản GD.
3. Phương pháp dạy học lịch sử - Nhà xuất bản GD năm 1999.
4. Hướng dẫn sử dụng kênh hình trong SGK lịc sử - Quyển I,II - Nhà xuất bản GD.