Sáng kiến kinh nghiệm Vận dụng vấn đề thời sự trong dạy học và bồi dưỡng học sinh giỏi Lịch sử ở trường phổ thông

ể tiếp viện quân số, nhưng đêm nay một đại đội tiến vào thì ngày mai chỉ còn lại vài người sống sót
	Thông qua vấn đề tôi nêu HS sẽ hiểu được sự khốc liệt của chiến tranh, sự hi sinh mất mát của dân tộc ta trong sự nghiệp giải phóng dân tộc để từ đó HS nhìn nhận chân thực nhất về cuộc chiến tranh của Việt Nam - Thắng lợi nhưng phải trả giá rất nhiều. HS sẽ tự hào về dân tộc, biết ơn những người đã hi sinh vì dân tộc.
* Hiểu được tinh thần và khí phách dân tộc HS sẽ biết phải làm gì để xây dựng và bảo vệ tổe quốc, vì vậy đối với bài 23. Khôi phục và phát triển kinh tế - xã hội ở miền Bắc, giải phóng hoàn toàn miền Nam ( 1973-1975)
- Để củng cố bài học, GV sẽ hướng các em về một hoạt động được tất cả các nước yêu chuộng hoà bình và đặc biệt là dân tộc Việt Nam mong đợi đó là : Kỉ niệm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30.4.1975-30.4.2018)
Tôi sẽ đưa ra vấn đề để các em thảo luận vừa để phát huy tính tích cực của các em , vừa để giáo dục truyền thống đạo đức cho các em : Ngày nay thế hệ trẻ cần làm gì để phát huy tinh thần, ý chí và trí tuệ của dân tộc Việt Nam trong công cuộc xây dựng CNXH và bảo vệ tổ quốc?
- GV có thể định hướng cho các em quan điểm, chỉ đạo của Đảng như: Kiên định mục tiêu CNXH, sự lãnh đạo của Đảng, đoàn kết toàn dân, nêu cao tinh thần cảnh giác....
2.3.3.Vận dụng các vấn đề thời sự để đưa vào các đề kiểm tra, đánh giá học sinh lớp 12
	Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh có vị trí, ý nghĩa quan trong đối với dạy học lịch sử. Việc đổi mới quá trình này ở trường phổ thông hiện nay là cần thiết và có tác động rất lớn góp phần nâng cao chất lượng bộ môn. Kết quả đạt được mức độ như thế nào phụ thuộc nhiều vào sự vận dụng, linh hoạt của giáo viên trong việc lựa chọn nội dung, hình thức và phương pháp kiểm tra. Tuy nhiên, việc kiểm tra đánh giá cũng phải phát huy tư duy và hứng thú cho học sinh. Vì vậy, căn cứ vào các phương châm nguyên lý của giáo dục “ gắn học với hành”, cũng là để rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tôi sẽ đem một số vấn đề thời sự hiện nay vào các đề kiểm tra, đánh giá học sinh. 
* Đối với dạng tự luận
Câu 1. Nêu mục đích và nguyên tắc hoạt động của Liên hợp quốc. Anh ( chị) hiểu thế nào là giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hoà bình? Liên hệ với việc giải quyết vấn đề chủ quyền biển, đảo của Việt Nam hiện nay?
Câu 2. Toàn cầu hoá là gì? Nêu biểu hiện của xu thế toàn cầu hoá? Theo anh
 ( chị) Việt Nam có thể nằm ngoài xu thế toàn cầu hoá được không? Vì sao? 
Câu 3. Phân tích bài học của Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam. Bài học nào có thể vận dụng để giải quyết vấn đề chủ quyền của nước ta hiện nay?
Câu 4. Phân tích những biện pháp của Đảng và Chính phủ nước Việt Nam dân chủ cộng hoà với quân Trung Hoa dân quốc và Pháp từ 9.1945 đến 12.1946? Hiện nay nước ta có thể vận dụng biện pháp ngoại giao đó như thế nào để bảo vệ chủ quyền dân tộc? 
* Đối với dạng Trắc nghiệm khách quan
Câu 1. Tổng thư ký Liên hợp quốc từ năm 2017 là người nước nào
A. Tây Ban Nha	B. Hàn Quốc
C. Mĩ	D. Bồ Đào Nha
Câu 2. Sự kiện ngày 11/9/2001 đã dẫn đến hệ quả như thế nào đối với thế giới hiện nay.
A. Các quốc gia trên thế giới ngày càng phát triển
B. Đặt các quốc gia, các dân tộc trước những thách thức của chủ nghĩa khủng bố với những nguy cơ khó lường
C. Gây ra những tác động phức tạp trong quan hệ quốc tế
D. Đó là tổ thất rất lớn đối với nước Mĩ
Câu 3. Đảng, Nhà nước ta có chủ trương giải quyết tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia theo quan điểm nào?
A. Thông qua trao đổi ngoại giao
B. Thông qua đàm phán hoà binh
C. Dùng vũ lực quốc gia
D. Thông qua thương lượng
Câu 4. Nhiệm vụ chiến lược Xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa của Đảng ta được đề ra ở Đại hội nào của Đảng
A. Đại hội lần thứ IV ( 1976)	B. Đại hội lần thứ V ( 1982)
C. Đại hội lần thứ VI ( 1986)	D. Đại hội lần thứ IV ( 1991)
Câu . Hình thức mặt trận đoàn kết dân tộc của nước ta hiện nay là
A. Mặt trận dân chủ Việt Nam	B. Mặt trận Việt Nam
C. Mặt trận giải phóng Miền Nam	D. Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam
Câu 5. Thách thức lớn nhất Việt Nam phải đối mặt trong xu thế toàn cầu hoá là?
A. Sự cạnh tranh chưa có hiệu quả các nguồn vốn vay nợ
B. Sự cạnh tranh quyết liệt từ thị trường thế giới
C. Sự chênh lệch về trình độ khi tham gia hội nhập
D. Sự bất bình đẳng trong quan hệ quốc tế
2.3.4. Vận dụng vấn đề thời sự trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi khối 11
	Bồi dưỡng học sinh giỏi là công việc khó khăn và đòi hỏi nhiều công sức của cả GV và HS. Do đó, giáo viên phải tâm huyết với công tác đầu tư nghiên cứu, tìm tòi kiến thức bổ sung. Về nguyên tắc GV phải bồi dưỡng toàn bộ chương trình. Để có một bài ôn luyện tốt thì GV nhất thiết phải có khâu chuẩn bị giáo án vừa chuẩn nhưng đồng thời phải có chiều sâu về kiến thức và kĩ năng, phải biết kết hợp nhiều phương pháp trong bài giảng trong đó cần phải vận dụng những vấn đề thời sự để học sinh áp dụng vào bài làm sau này ở mức độ thông hiểu và vận dụng.
	Thực tế năm học 2017-2018, Sở giáo dục và đào tạo Thanh Hoá đã có thay đổi ở khối thi học sinh giỏi khối THPT - khối 11 nên bản thân tôi đã có quá trình đầu tư, nghiên cúu và tìm tòi kiến thức thời sự bổ sung cho HS thông qua các bài học cụ thể chủ yếu ở phần lịch sử thế giới:
	Ở bài 9. Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917 và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng (1917-1921): Một nội dung trọng tâm của bài này là ý nghĩa của cách mạng Tháng Mười Nga bởi cuộc cách mạng này không chỉ có ý nghĩa trong nước mà còn có nghĩa to lớn đối với thế giới. Cuộc cách mạng này không chỉ có ý nghĩa với quá khứ mà nó vẫn vẹn nguyên giá trị đối với hiện tại nhất là các nước đi theo con đường xã hội chủ nghĩa. Vì vậy khi dạy bài này tôi đã lồng ghép tin tức thời sự trong lễ kỉ niệm 100 năm cách mạng Tháng Mười ( 7.11.1917-7.11.2017) để tiếp tục khẳng định ý nghĩa to lớn của cuộc cách mạng này đối với phong trào giải phóng dân tộc nói chung và đối với Việt Nam nói riêng cả trong quá khứ và công cuộc đổi mới đất nước hiện nay. Và khi lồng ghép được vấn đề thời sự này vào bài học, bản thân tôi nghĩ nó sẽ giúp ích rất nhiều cho các em trong những câu hỏi liên quan đến ý nghĩa cuả cách mạng tháng Mười Nga .
	Ở bài 17. Chiến tranh thế giới thứ hai (1919-1945)
	Sau khi cung cấp đủ chuẩn kiến thức của bài cho HS, tôi sẽ vận dụng một tin tức thời sự vào bài đó là nước Nga kỉ niệm 73 năm chiến thắng phát xít ( 7.5.1945-7.5.2018) để các em gắn lịch sử của quá khứ và sự kiện của hiện tại giúp HS hiểu rõ 2 ý nghĩa của sự kiện này : một là tưởng niệm những người đã ngã xuống trong cuộc chiến tranh này, hai là hướng các em đến nhận thức quan trọng cho công cuộc bảo vệ thế giới hoà bình hiện nay. Cuối cùng tôi đưa ra câu hỏi : Từ cuộc chiến tranh thế giới thứ hai, hãy rút ra bài học cho cuộc đấu tranh bảo vệ hoà bình thế giới hiện nay.
	Đối với bài học này, tôi có thể đi sâu sự kiện Mĩ ném 2 quả bom nguyên tử xuống Nhật Bản ( 6 và 9-8-1945) để nhắc nhở các em về sự tàn khốc của bom nguyên tử. Đồng thời để giúp các em nắm được một vấn đề “ nóng “ của thế giới hiện nay là cuộc khủng hoảng hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên đang khiến cả thế giới nhiều phen “ ngộp thở”. Để giúp HS làm bài tốt cho câu hỏi dạng vận dụng, tôi sẽ đưa ra câu hỏi : Vì sao Mĩ ném 2 quả bom nguyên tử xuống Nhật Bản năm 1945? Hiện nay nhân loại cần làm gì để xây dựng một thế giới không vũ khí hạt nhân. 
	Bài 24. Việt Nam trong những năm chiến tranh thế giới thứ nhất ( 1914-1918: Lễ kỉ niệm 106 năm ngày Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước ( 5.6.1911-5.6.2017). 
 	Tôi sẽ đề cập đến sự kiện ra đi tìm đường cứư nước của Bác cách đây 106 năm và khẳng định đây là sự kiện vẫn còn nguyên giá trị và mang tính thời sự sâu sắc. Ra đi tìm đường cứư nước với bầu máu nóng rực lòng yêu quê hương đất nước và để làm được điều đó phải có lòng quyết tâm mạnh mẽ, dám nghĩ, dám làm và sống có lí tưởng. 	
	Tính thời sự của sự kiện đó là mặc dù tình hình quốc tế và trong nước có nhiều biến đổi song Đảng ta vẫn khẳng định kiên định mục tiêu, con đường mà Người đã lựa chọn: Độc lập dân tộc gắn liền với Chủ nghĩa xã hội.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
2.4.1. Kết quả đối chứng chất lượng bộ môn khi áp dụng SKKN
	*Tôi đã tiến hành áp dụng phương pháp dạy lồng ghép vấn đề thời sự vào giảng dạy lịch sử ở lớp 12 M, còn lớp 12G tôi không áp dụng. 
	- Kết quả đối chứng chất lượng bộ môn 
Năm học
Lớp
 Xếp loại học tập của học sinh (%)
Giỏi
Khá
Tb
Yếu
Kém
2017-2018
12M
15
76
9
0
0
12G
5
65
30
0
0

* Tiến hành vận dụng vấn đề thời sự vào kiểm tra đánh giá
- Kết quả đối chứng từ kết quả làm bài thi dạng vận dụng vấn đề thời sự vào đề kiểm tra đánh giá 
Lớp

Sỉ số
Xếp loại kết quả bài thi

Giỏi
Khá
Tb
Yếu
Kém
12M
45
12
20
13
0
0
12G
46
5
18
22
1
0
	
	* Tiến hành vận dụng vấn đề thời sự vào công tác bồi dưỡng học sinh giỏi
Năm học
Số học sinh
Kết quả
2014-2015
5
Nhì : 1
Khuyến khích : 2
2017-2018
5
Nhì: 1
Ba: 1
Khuyến khích: 2

Qua bảng kết qủa khảo sát đối chứng trên cho ta thấy: Sau khi thực hiện đề 
tài SKKN, chất lượng bộ môn có sự đi lên:
	Thứ nhất, đối với lớp 12 M là lớp tôi áp dụng đề tài thì rõ ràng chất lượng môn học đã vượt so với lớp 12 G là lớp không áp dụng sáng kiến đề tài vào giảng dạy.. Với SKKN này hs lớp 12 xâu chuỗi được kiến thức kiến thức của quá khứ - hiện tại để các em vận dụng tốt vào cuộc sống, bên cạnh đó giúp các em nắm bắt được những vấn đề rất thời sự hiện nay trên thế giới, cũng như hiểu được những quan điểm, chính sách của Đảng và Nhà nước ta trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc Xã hội chủ nghĩa.
	Thứ hai, đối với các dạng bài liên hệ thực tiễn thì số lượng hs lớp 12 M có tỉ lệ bài đạt điểm khá, giỏi cao hơn so với lớp 12 G. Như vậy, với việc vận dụng vấn đề thời sự vào kiểm tra đánh giá sẽ giúp HS đặc biệt là với HS lựa chọn môn lich sử là môn thi tôt nghiệp quốc gia chung sẽ không còn lúng túng, bỡ ngỡ với dạng đề mới. 
	Thứ ba là đối với công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của bản thân tôi có chiều hướng tốt hơn, số lượng giải năm học này tăng hơn so với các năm học trước.
2.4.2 Khả năng ứng dụng của sáng kiến
Với những kết quả đạt được tôi khẳng định đề tài SKKN này có tính thực tiễn cao, khả năng vận dụng vào thực tế dạy học để đạt hiệu quả là rất 
khả quan. Ngoài môn lịch sử, theo tôi SKKN này còn có thể áp dụng với môn Địa lí, Giáo dục công dân , Quốc phòng...
Đặc biệt, có khả năng ứng dụng cho việc dạy bồi dưỡng học sinh giỏi 
cấp trung học phổ thông và thi THPT quốc gia môn lịch sử theo xu hướng của ngành giáo dục đang triển khai với việc tích cực đổi mới trong việc kiểm tra, đánh giá học sinh.
III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Với mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục theo tinh thần Nghị 
Quyết 29/ TW để phục vụ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc XHCN, hội nhập với xu thế toàn cầu hoá. Thực tế hiện nay cho thấy giáo viên không đơn giản là người truyền thụ kiến thức mà còn phải hổ trợ học sinh hướng người học tìm chọn và xử lí thông tin mới, khám phá kiến thức mới. Chính vì vậy, xét thấy đề tài SKKN này là hợp lý, sát thực tiễn, rất thiết thực và khả thi trong việc đổi mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cực của học sinh và tạo hứng thú trong học tập bộ môn lịch sử, đóng góp phần nào giải quyết bài toán về thực trạng chất lượng giáo dục nói chung và bộ môn nói riêng. Đồng thời cũng tạo cơ sở cho học sinh tiếp cận với cách thức đổi mới kiểm tra, đánh giá hiện nay.
	Đây là SKKN rất mới, hơn nữa lại là giáo viên trẻ nên bản thân chưa có nhiều kinh nghiệm giảng dạy, Tuy nhiên qua thực tế áp dụng SKKN này trong dạy học, tôi đã thu được kết quả khả quan. Vì vậy, tôi xin mạnh dạn trình bày và mong được sự đóng góp của quý thầy cô để đề tài được hoàn thiện.
3.2. Kiến nghị
* Đề xuất với các cơ quan quản lý thuộc Bộ GD&ĐT
- Cung cấp thêm những tài liệu, tư liệu phục vụ cho việc đổi mới phương 
pháp dạy học bộ môn.
- Viết lại sách giáo khoa để áp dụng vào năm học từ 2019 , trong đó phải bổ sung những tư liệu, thông tin mới dựa theo quan điểm của Đảng, Nhà nước.
* Đề xuất với Sở GD&ĐT
- Tăng cường tổ chức kiểm tra thanh tra chuyên môn hơn nữa trong đó có 
việc thanh tra thực hiện, đổi mới PPDH của giáo viên.
* Đề xuất với Ban giám hiệu nhà trường
- Đưa SKKN này tới tổ chuyên môn để trao đổi, hoàn thiện và áp dụng đồng bộ vào dạy học ở bộ môn. 
XÁC NHẬN Thanh Hóa, ngày 20 tháng 5 năm 2018
 CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Cam kết không copy
Người thực hiện
 NGUYỄN THỊ HUYỀN
MỤC LỤC Trang
I. MỞ ĐẦU 
1. Lí do chọn đề tài.............................................................................................. 1
1.2. Mục đích nghiên cứu.................................................................................... 2
1.3. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................... 2
1.4. Phương pháp nghiên cứư................................................................................2
1.5. Những điểm mới của SKKN......................................................................... 3
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINHNGHIỆM
1.2. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm .................................................... 3
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.......................4 
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.............................................5
2.3.1. Lồng ghép vấn đề thời sự vào bài giảng lịch sử để phát huy hứng thú cho học sinh ở phần lịch sử thế giới từ năm 1945- 2000 ........................................5-7
2.3.2. Lồng ghép vấn đề thời sự vào bài giảng lịch sử để học sinh có được khí phách dân tộc ở phần lịch sử Việt Nam từ 1919-2000.....................................7-12
2.3.3.Vận dụng các vấn đề thời sự để đưa vào các đề kiểm tra, đánh giá học sinh lớp 12..............................................................................................................13-14
2.3.4. Vận dụng vấn đề thời sự trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi
khối 11........................................................................................................... 15-16
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
2.4.1. Kết quả đối chứng chất lượng bộ môn khi áp dụng SKKN.................17-18
2.4.2 Khả năng ứng dụng của sáng kiến...............................................18-19
III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận...............................................................................................20
3.2. Kiến nghị....................................................................................... 20-21
TÀI LIỆU THAM KHẢO
 1. Dạy học theo chuẩn kiến thức, kỹ năng môn Lịch Sử lớp 12, NXB Đại Học Sư Phạm 2010
2. Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục THPT, NXB Giáo dục 2007
3. Tài liệu bồi dưỡng giáo viên, thực hiện chương trình SGK lớp 12 THPT môn Lịch Sử 2008
4. Phương pháp dạy- học Lịch Sử, NXB Giáo dục 1996