Sáng kiến kinh nghiệm Xác định và truyền thụ kiến thức cơ bản trong dạy học Lịch sử ở Trường THPT Sáng Sơn

 quyền cho Varen tuyên bố tha bổng Phan Bội Châu, nhưng chúng đưa ông về giam lỏng tại Huế cho đến khi ông qua đời (29-10-1940). Có thể nói, trước khi xuất hiện Nguyễn Ái Quốc trên vũ đài chính trị Việt Nam thì Phan Bội Châu là lãnh tụ tiêu biểu của cách mạng Việt Nam. Cuộc đời hoạt động của nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu là tấm gương sáng, không riêng người đương thời cảm kích, mà những thế hệ hiện nay cũng đều trân trọng. Thông qua việc giới thiệu tài liệu như trên, giáo viên đã khắc sâu cho học sinh hình ảnh Phan Bội Châu, qua đó giáo dục cho các em lòng khâm phục, kính yêu với nhà yêu nước lớn này.
Ví dụ 2. Khi dạy bài 18. “Những năm đầu của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1946-1950)” (chương trình lịch sử 12 cơ bản), khi dạy về diễn biến chiến dịch Biên Giới, để khắc hoạ và giáo dục cho học sinh về tinh thần dũng cảm trong chiến đấu, về chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, giáo viên sử dụng tài liệu về Trần Cừ kết hợp với trình bày diễn biến trận Đông Khê như sau: Mũi nhọn của của trần Cừ chỉ huy tiến lên mở hàng rào, nhưng bị đại bác của địch chặn đứng mọi đợt xung phong. Bốn chiến sĩ xông lên đều bị thương vong, cả mũi nhọn nằm ùn lại trước mũi súng của kẻ thù. Súng vừa ngớt thì một toán địch từ hầm ngầm xông ra phản kích. Trần Cừ bị trúng đạn vào ngực, trong khi lô cốt địch vẫn không ngớt nhả đạn. Trời đã sáng rõ, xung kích vẫn chưa lọt vào được, mọi người đều lo lắng. Lúc này, Trần Cừ cố lê người sát lô cốt, anh lại bị thương lần nữa, xong vẫn cố nhoai người lên rồi gục xuống và lấy hết sức dùng thân mình bịt lỗ châu mai địch. Hoả lực của địch dừng lại và xung kích liên tiếp xông lên. Lời hô “Noi gương Trần Cừ, trả thù cho Trần Cừ” vang lên, các chiến sĩ như nước vỡ bờ, các tổ 3 người tràn vào, nhanh chóng tiêu diệt lô cốt. Giáo viên trình bày tài liệu trên sẽ gây được sự chú ý, xúc động lớn trong học sinh, qua đó khắc sâu trong các em hình ảnh người anh hùng Trần Cừ, và hoàn thành được mục tiêu giao dục đã đề ra.
Thông qua việc áp dụng trên đây cho thấy, sử dụng bài viết sách giáo khoa kết hợp với tài liệu tham khảo là một biện pháp quan trọng để giáo viên truyền thụ tốt kiến thức cơ bản cho học sinh trong dạy học lịch sử. Giáo viên áp dụng biện pháp này sẽ làm cho bài học sinh động hơn, hơn nữa làm cho bài học theo kịp tính hiện đại của kiến thức lịch sử. Biện pháp này phải được giáo viên lựa chọn bài thích hợp để áp dụng, những bài học mở đầu hay kết thúc một thời kì lịch sử, đóng vai trò quan trọng trong tiến trình lịch sử, hoặc những bài mang tính khái quát,... thường được áp dung biện pháp này.
PHẦN 2: KHẢ NĂNG ÁP DỤNG CỦA SÁNG KIẾN
1. Đánh giá về thành công khi áp dụng SKKN
 Qua việc thực hiện sáng kiến kinh nghiệm trong năm học, tôi đã thu được những thành công sau:
+ Xác định được nhiệm vụ, chức năng của giáo viên lịch sử là cung cấp cho học sinh những sự kiện lịch sử, các quan điểm lịch sử cơ bản, phương pháp học tập lịch sử để phát huy tính tích cực, năng lực tự học thông minh, sáng tạo, rèn luyện quan điểm tư tưởng, giáo dục đạo đức phẩm chất và phát triển năng lực tư duy, hành động của học sinh.
+ Giáo viên vận dụng được nhiều phương pháp dạy học, giúp học sinh học đi đôi với hành, vận dụng hợp lý giữa lý thuyết với thực tế.
+ Học sinh phát huy được tính tích cực, sáng tạo, hứng thú học tập; nắm chắc kiến thức bài học, chủ động hơn trong việc tự học, tự nghiên cứu.
+ Các em có thói quen cẩn thận, sáng tạo trong học tập, biết ứng dụng để làm các dạng bài tương tự.
+ Xác lập mối quan hệ qua lại giữa việc giảng dạy của giáo viên với học tập của học sinh, phát triển sự nhận thức tích cực, độc lập của học sinh.
2. Đánh giá về hạn chế khi áp dụng SKKN
- Một số em biết nhưng chưa hiểu được sự kiện lịch sử, chưa thực sự đầu tư thời gian cho học lịch sử nên sự tiến bộ chưa rõ rệt.
- Có em hiểu nội dung vấn đề nhưng diễn đạt còn lúng túng.
8. Những thông tin cần được bảo mật: Không. 
9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: 
9.1. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
	Xác định và truyền thụ kiến thức cơ bản là chìa khoá quan trọng hàng đầu mở ra hưởng giải quyết đúng đắn mâu thuẫn lớn nhất trong dạy học nói chung, cũng như trong dạy học lịch sử nói riêng (mâu thuẫn giữa kiến thức khổng lồ, với thời gian, trình độ... có hạn trong dạy học). Trong dạy học lịch sử chỉ khi nào vấn đề này được giải quết trước tiên, thoả đáng, thì khi đó mục tiêu dạy học mới đảm bảo, hiệu quả bài học, chất lượng dạy học mới được nâng cao đáp ứng yêu cầu của xã hội – đào tạo thế hệ trẻ thành những người lao động vừa “ hồng” vừa “ chuyên”. 
	Trong phạm vi đề tài này, tôi đã cố gắng nghiên cứu, tìm hiểu làm sáng tỏ một số vấn đề xung quanh việc xác định và truyền thụ kiến thức cơ bản. Qua đây, tôi có cơ sở để rút ra kết luận bước đầu về truyền thụ kiến thức cơ bản trong dạy học lịch sử: trước hết là xác định kiến thức cơ bản trong dạy học lịch sử, sau đó là sắp xếp kiến thức cơ bản theo hệ thống và cấu trúc của bài giảng, tổ chức giờ học. Trên cơ sở đó , giáo viên vạch ra yêu cầu về phương pháp của việc truyền thụ kiến thức cơ bản, có sự kết hợp giữa phương pháp với phương tiện đa dạng để khắc sâu kiến thức cơ bản đã xác định cho học sinh và gây được hứng thú cho các em trong học tập lịch sử, nhằm từng bước nâng cao chất lượng bộ môn. 
 Để thực hiện được thành công sáng kiến người giáo viên cần:
+ Có nghiệp vụ tay nghề vững vàng, kiên trì bền bỉ rèn luyện học sinh.
+ Nhiệt tình trong giảng dạy, hết lòng vì học sinh thân yêu.
+ Không ngừng học tập để nâng cao kiến thức, phương pháp bồi dưỡng của từng bài học, môn học.
+ Luôn xác định việc dạy đại trà với công tác bồi dưỡng HSG để góp phần đưa sự nghiệp giáo dục của địa phương tiến kịp với đà phát triển chung của xã hội.
9. 2. Kiến nghị:
 Chuyên đề xác định và truyền thụ kiến thức cơ bản trong dạy học lịch sử ở Trường THPT Sáng Sơn, với những biện pháp xác định và truyền thu kiến thức cơ bản đã được đề xuất có tính khả thi cao trong thực tiễn giảng dạy nói chung và giảng dạy lịch sử nói riêng. Vì vậy, tôi thiết nghĩ đề tài này có thể là tài liệu tham khảo hữu ích cho các đồng nghiệp giảng dạy môn lịch sử và các môn học khác. Với kết quả đạt được trong năm học vừa qua, bản thân tôi sẽ tiếp tục phát huy SKKN này. Rất mong nhận được sự góp ý của Hội đồng Thi đua - Khen thưởng để SKKN đạt hiệu quả tốt hơn. 
10. Đánh giá lợi ích thu được:
10.1. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của Tôi như sau:
Sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm bản thân tôi cho rằng những phương pháp này giúp các em ngày một tiến bộ. 
- Thành công đề tài đã giúp nâng cao về chất lượng giáo dục của lớp, của trường.
- Qua việc thực hiện đề tài, giáo viên đã giúp cho các em hứng thú và tích cực hơn trong mọi hoạt động học ở trên lớp, tích luỹ được kinh nghiệm học tập cho bản thân, nâng cao ý thức tự giác và tư duy trong học tập.
- Chất lượng bài kiểm tra có tiến bộ rõ rệt.
 Như vậy, trong năm học 2018-2019 tôi đã bước đầu áp dụng các biện pháp xác định và tuyền thụ kiến thức cơ bản vào quá trình dạy học. Qua thực tiễn giảng dạy, tôi nhận thấy áp dụng các biện pháp trên đã đem lại hiệu quả cao, góp phần to lớn vào việc đổi mới phương pháp dạy học và nâng cao chất lượng dạy học trong dạy học lịch sử. Để kiểm nghiệm kết quả, tôi đã tiến hành thực nghiệm sư phạm trong một bài học cụ thể.
10.2. Đánh giá lợi ích thu được qua thực nghiệm sư phạm:
10.2.1. Mục đích thực nghiệm
	Nhằm kiểm tra hiệu quả của những biện pháp xác định và tuyền thụ kiến thức cơ bản đã đề xuất, áp dụng. Trong đó, tôi chủ yếu kiểm tra hiệu quả các biện pháp truyền thụ kiến thức cơ bản với việc nâng cao hiệu quả bài học phát huy tính tích cực trong học lịch sử của học sinh.
10.2.2. Nội dung và phương pháp thực nghiệm
	 Để thực nghiệm đạt hiệu quả chính xác, tôi đã chuẩn bị giáo án theo hai kiểu:
	+ Giáo án kiểu I. Soạn dạy theo kiểu truyền thống, thầy đọc – trò ghi
	+ Giáo án kiểu II. Soạn dạy theo những dự kiến về xác định và tuyền thụ kiến thức cơ bản đã nêu.
	Tôi chọn 2 lớp 12A7 và 12A8, trường THPT Sáng Sơn làm thực nghiệm (2 lớp có lực học tương đương). Lớp 12A7 là lớp thực nghiệm, áp dụng giáo án loại II. Lớp 12A8 là lớp đối chứng, áp dụng giáo án loại I.
	 Bài học tiến hành là bài 20. “Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp kết thúc” (chương trình lịch sử 12 cơ bản). Để kiểm tra tính khả thi, sau khi dạy, tôi tiến hành kiểm tra kiến thức của học sinh ở cả hai lớp, với hình thức trắc nghiệm trong thời gian 15 phút. Câu hỏi như sau: 
Hãy chọn đáp án đúng:
Câu 1. Pháp cử tướng NaVa sang Đông Dương vì
 A. sau 8 năm quay lại xâm lược Pháp bị thiệt hại nặng nề.
 	B. chiến tranh Triều Tiên (1950-1953) đã kết thúc.
 	C. nhân dân Pháp phản đối chiến tranh xâm lược Việt Nam.
 D. bị Mĩ ép kéo dài và mở rộng chiến tranh.
Câu 2. Nội dung nào sau đây là chủ trương của Đảng ta trong Đông-Xuân 1953-1954?
A. trong vòng 18 tháng phải đánh bại Pháp.
B. ta tránh giao chiến ở miền Bắc để chuẩn bị đàm phán.
C. giành thắng lợi nhanh chóng về quân sự để kết thúc chiến tranh.
D. tập trung lực lượng tiến công vào những hướng chiến lược quan trọng mà địch tương đối yếu.
Câu 3. Khẩu hiệu do Đảng và chính phủ ta nêu ra trong chiến dịch Điện Biên Phủ là 
A. tốc chiến, tốc thắng để nhanh chóng kết thúc chiến dịch.
B. tất cả cho tiền tuyến,tất cả để chiến thắng.
C. tiêu diệt hết quân địch ở Điện Biên Phủ.
D. biến Điện Biên Phủ thành mồ chôn giặc Pháp.
Câu 4. Nguyên tắc quan trọng nhất của Việt Nam trong kí Hiệp định sơ bộ 6/3/1946 và Hiệp định Giơ-ne-vơ 21-7-1954 là.
A. phân hóa và cô lập cao độ kẻ thù.
B. đảm bảo giành thắng lợi từng bước.
C. giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng.
D. không vi phạm chủ quyền dân tộc.
Câu 5. Điểm mạnh nhất của kế hoạch Nava trên chiến trường Đông Dương là
A. tập trung quân cơ động nhất và phương tiện chiến tranh hiện đại.
B. tập trung tối đa lực lượng chủ lực ở đồng bằng Bắc bộ.
C. phân bố đều lực lượng ra khắp chiến trường chính.
D. trang bị phương tiện vũ khí hiện đại.
Câu 6. Đầu năm 1953, để cứu vãn tình thế ở Đông Dương, Pháp và Mĩ lập ra kế hoạch quân sự mang tên
A. Rơ-ve.	B. Na va.
C. Xơ- lăng.	D. Đơ -lat -đơ- tat-xi nhi.
Câu 7. Chủ trương quân sự được BCH TW Đảng ta đề ra trong chiến cuộc Đông-Xuân 1953-1954 là
A. tăng cường chiến tranh du kích ở vùng sau lưng địch.
B. thực hiện phương châm tích cưc,chủ động,linh hoạt.
C. tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch ở nơi địch tập trung đông.
D. tập trung tiêu diệt sinh lực địch ở những nơi địch tương đối yếu.
Câu 8. Trong chiến cuộc Đông-Xuân 1953-1954, những hướng tiến công chiến lược của ta làm phân tán lực lượng địch là
A. Lai Châu,Trung Lào,Thượng Lào,Tây Nguyên.
B. Tây Bắc, Trung Lào, Tây Nguyên, Thượng Lào.
C. Đồng bằng Bắc Bộ, Tây Nguyên, Thượng Lào.
D. Tây Nguyên, Hòa Bình, Đồng bằng Bắc Bộ.
Câu 9. Lí do Nava tập trung cố gắng xây dựng Điện Biên Phủ thành tập đoàn cứ điểm mạnh nhất Đông Dương là 
A. cứu nguy cho kế hoạch Nava bước đầu bị phá sản.
B. chuẩn bị mở cuộc tấn công bộ đội chủ lực của ta.
C. biến Điện Biên Phủ thành nơi tập trung quân chủ lực.
D. biến Điện Biên Phủ thành căn cứ phòng thủ vững chắc.
Câu 10. Phương châm ban đầu của TW Đảng ta khi quyết định chọn Điện Biên Phủ là trận quyết chiến chiến lược là gì?
A. đánh du kích.	B . đánh chắc, tiến chắc.
C. đánh nhanh, thắng nhanh.	D. kết hợp đánh công kiên với đánh du kích.
Câu 11. Chiến thắng lịch sử nào đã diễn ra trong 56 ngày đêm từ 13/3/1954 đến 7/5/1954?
A. Chiến dịch Quang Trung.	B. Điện Biên Phủ trên không .
C. Chiến dịch Điện Biên Phủ. 	D. Chiến dịch Thượng Lào.
Câu 12. Hội nghị quốc tế nào đã chấm dứt chiến tranh ở Đông Dương?
A. Giơ-ne-vơ.	B. Poxđam.
C. Ianta.	D. Pa-ri.
10.2.3. Kết quả, nhận xét
	 Sau khi chấm bài, xử lí số liệu thu được kết quả như sau:
Lớp
Sĩ số
Điểm yếu
Điểm TB
Điểm khá
Điểm giỏi
Số bài
Tỉ lệ %
Số bài
Tỉ lệ
%
Số bài
Tỉ lệ
%
Số bài
Tỉ lệ
%
12A7
32
0
0
9
28
16
50
7
22
12A8
32
5
15.625
15
46.875
10
31.25
2
6.25
Nhận xét: Nhìn vào bảng số liệu ta thấy kết quả đạt được ở lớp thực nghiệm cao hơn, do việc vận dụng phương pháp xác định đúng và truyền thụ tốt kiến thức cơ bản trong dạy học lịch sử. Số lượng học sinh trả lời đúng, đạt loại giỏi, khá nhiều hơn lớp đối chứng. Ở lớp thực nghiệm 12A7, các em phát huy được khả năng nắm vững kiến thức cơ bản, hiếu sâu bản chất và có sự liên hệ giữa các sự kiện trong bài nên tỉ lệ câu trả lời đúng nhiều hơn lớp 12A8 đối chứng. Cụ thể:
+ Loại giỏi: hơn lớp đối chứng 5 bài
+ Loại khá : hơn lớp đối chứng 6 bài
+ Loại TB: lớp đối chứng nhiều hơn 6 bài
+ Loại yếu: lớp thực nghiệm không có, lớp đối chứng có 5 bài
	 Như vậy, qua kết quả trên chứng tỏ những biện pháp xác định và tuyền thụ kiến thức cơ bản đã đề xuất, áp dụng trên đây là hoàn toàn có tính khả thi. Thực hiện tốt các biện pháp này, sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học lịch sử ở Trường THPT Sáng Sơn nói riêng và các trường THPT nói chung.
11. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu:
11.1. Danh sách học sinh tham gia lớp học được nghiên cứu: 
STT
Họ và tên
Lớp
STT
Họ và tên
Lớp
1
 Trần Phương Anh
12A7
1
 Bùi Thị Kim Anh
12A8
2
 Nguyễn Thành Đô
12A7
2
 Phạm Tuấn Anh
12A8
3
 Trần Thị Hương Giang
12A7
3
 Phan Đức Anh
12A8
4
 Nguyễn Bá Hậu
12A7
4
 Triệu Thị Phương Anh
12A8
5
 Lê Quang Hiếu
12A7
5
 Nguyễn Linh Chi
12A8
6
 Nguyễn Thu Hoài
12A7
6
 Nguyễn Thị Hương Giang
12A8
7
 Lộc Thị Huệ
12A7
7
 Hà Thị Hậu
12A8
8
 Bùi Mạnh Hùng
12A7
8
 Lê Minh Hiếu
12A8
9
 Hoàng Trần Quang Huy
12A7
9
 Nguyễn Đức Hiệu
12A8
10
 Trần Thanh Huyền
12A7
10
 Nguyễn Văn Hòa
12A8
11
 Lưu Thị Thúy Hường
12A7
11
 Trần Thị Thu Huyền
12A8
12
 Triệu Ngọc Khánh
12A7
12
 Dương Thị Mai Hương
12A8
13
 Lê Thị Thanh Lương
12A7
13
 Hoàng Ngọc Khanh
12A8
14
 Hoàng Văn Mạnh
12A7
14
 Trần Thị Nhật Lệ
12A8
15
 Hoàng Ngọc Nam
12A7
15
 Đào Thùy Linh
12A8
16
 Bùi Thị Thanh Ngân
12A7
16
 Hà Quang Linh
12A8
17
 Đào Ánh Nguyệt
12A7
17
 Nguyễn Văn Linh
12A8
18
 Đỗ Hoài Phương
12A7
18
 Trần Đức Lương
12A8
19
 Lưu Thị Thu Phương
12A7
19
 Lê Đức Mạnh
12A8
20
 Nguyễn Hồng Quân
12A7
20
 Lê Thị Mến
12A8
21
 Dương Tiến Quý
12A7
21
 Nguyễn Thanh Năng
12A8
22
 Hà Trọng Sơn
12A7
22
 Nguyễn Thị Hoài Ngọc
12A8
23
 Lưu Văn Thủy
12A7
23
 Trần Thị Phương Nhung
12A8
24
 Bùi Văn Tĩnh
12A7
24
 Nguyễn Thành Phúc
12A8
25
 Lê Quang Toàn
12A7
25
 Phùng Anh Phúc
12A8
26
 Nguyễn Văn Trường
12A7
26
 Lê Văn Thắng
12A8
27
 Nguyễn Công Tuần
12A7
27
 Nguyễn Đức Toàn
12A8
28
 Trần Thị Vân
12A7
28
 Ngô Thị Trang
12A8
29
 Trần Thị Vân
12A7
29
 Trần Minh Trang
12A8
30
 Lưu Tuấn Vũ
12A7
30
 Bùi Anh Trường
12A8
31
 Vũ Doãn Vương
12A7
31
 Nguyễn Thị Yên
12A8
32
Đỗ Văn Sơn
12A7
32
Lộc Thị Ngọc Hoa
12A8
11.2. Danh sách giáo viên đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu
Số TT
Tên tổ chức/cá nhân
Địa chỉ
Phạm vi/Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến
1
Phạm Thị Tuyết Nhung
Trường THPT Sáng Sơn - huyện Sông Lô - tỉnh Vĩnh Phúc 
Giáo dục và Đào Tạo
 Sông Lô, ngày tháng 1 năm 2019
Thủ trưởng đơn vị
Vĩnh Phúc, ngày 28 tháng 1 năm 2019
Tác giả sáng kiến
PHẠM THỊ TUYẾT NHUNG