SKKN Đa dạng hóa hình thức hoạt động luyện tập để tạo hứng thú học tập cho học sinh trong tiết dạy học Lịch sử tại trường THPT Đặng Thai Mai

ứng thú hơn với HĐLT trong các tiết học Lịch sử.Đặc biệt HĐLT không còn đơn thuần do GV thực hiện như trước đây mà có sự tham gia tích cực của cả GV và HS (Cụ thể đối tượng luyện tập cả HS và GV lên đến 80% (8/10 GV)).
Cùng với sự hợp tác của GV và HS trong HĐLT thì kết quả của HĐLT cũng tăng lên, cụ thể hiệu quả của HĐLT lên đến 77,8% (7/10 GV).
Giáo viên đã chú trọng hơn vào việc dạy hoạt động luyện tập và cho đó là một hoạt động nên các bước đi khá bài bản, cũng như giúp cho giáo viên trau dồi kiến thức liên quan khi dạy.
+ Phía học sinh: Hoạt động luyện tập có thể đa dạng về hình thức và các hoạt động và cũng gây được sự chú ý của học sinh, khơi gợi nhu cầu tìm hiểu cũng như học sinh được tham gia trực tiếp vào các hoạt động, kích thích sự sáng tạo bằng các tình huống có vấn đề, giúp các em chú ý hơn vào bài học. Cụ thể với câu hỏi với HĐLT em có chủ động tìm kiếm kiến thức để giải quyết vấn đề không thì có đến 85,6% HS (119/141 HS) chọn có.
Từ sự hứng thú của các em với HĐLT, HS cũng thấy được tác dụng của HĐLT đối với bản thân .Cụ thể qua khảo sát với câu hỏi HĐLT có giúp em củng cố kiến thức, rèn luyện thêm kỹ năng không thì có 86,5% (122/141 HS) chọn có.
Từ kết quả đó HS cũng thấy được tính cấp thiết khi GV thực hiện tốt HĐLT trong mỗi tiết dạy học Lịch sử. Vì vậy việc áp dụng một số giải pháp “Đa dạng hóa hình thức hoạt động luyện tập để tạo hứng thú học tập cho học sinh trong tiết dạy học Lịch sử tại trường THPT Đặng Thai Mai ...”, khi được thực hiện sẽ hoàn toàn khả thi.
- Về hạn chế
+ Trong số các hoạt động luyện tập đã xây dựng thì dù ít nhiều vẫn có học những học sinh ít tham gia vào hoạt động, không tích cực trong tiết học. Một số giáo viên có tổ chức hoạt động nhưng không thành công hoặc thời lượng mất khá nhiều. Vì vậy trong quá trình thực hiện hoạt động luyện tập trong quá trình dạy sẽ có những điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với đối tượng học sinh. Giúp học sinh tích cực hơn, chủ động, phát huy tính sáng tạo của cá nhân..
Như vậy, để mang lại hiệu quả cao, phát huy tính tích cực và sáng tạo của học sinh, giúp các em chủ động lĩnh hội kiến thức thì việc đổi mới phương pháp
dạy học của giáo viên là vô cùng quan trọng. Một tiết học có thực sự thu hút được sự quan tâm chú ý của học sinh hay không thì phải bắt đầu ngay với nhiều hoạt động trong đó có hoạt động luyện tập. Vì vậy các giáo viên bộ môn cần bồi dưỡng khả năng sử dụng công nghệ thông tin, sử dụng các thiết bị dạy học mới để phục vụ cho tiết học, làm cho tiết học mang lại hiệu quả cao nhất.
Nhý vậy, kết quả trên cho thấy việc thực hiện ða dạng hoá các hình thức HÐLT trong tiết dạy học Lịch sử rất cần thiết và quan trọng. Ðó thực sự là hình thức giáo dục gắn lí thuyết với thực hành, gắn kiến thức với nãng lực, gắn bó các em với nhau trong tập thể. Qua việc thực hiện ða dạng các HÐLT trong tiết dạy học Lịch sử ở các lớp tôi ðã thấy rõ kết quả chuyển biến tích cực từ suy nghĩ và thái ðộ học tập của HS với các tiết học Lịch sử. Với kết quả này, tôi có thể khẳng ðịnh rằng ðề tài "Đa dạng hóa hình thức hoạt động luyện tập để tạo hứng thú học tập cho học sinh trong tiết dạy học Lịch sử tại trường THPT Đặng Thai Mai" ðã góp phần vào việc ðổi mới phýõng pháp và nâng cao chất lýợng giáo duc, góp phần thực hiện thành công Chýõng GDPT mới 2018 của Nhà trýờng.
Khảo sát tính cấp thiết và tính khả thi
Bên cạnh khảo sát tính hiệu quả của ðề tài, tôi ðã tiến hành khảo sát về tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp. Kết quả thu ðýợc nhý sau:
KHẢO SÁT SỰ CẤP THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI PHÁP ÐỀ XUẤT
Mục ðích khảo sát
Thu thập ðýợc những ý kiến ðánh giá về vấn ðề mà tôi ðang triển khai có thực sự cấp thiết với vấn ðề nghiên cứu và những hoạt ðộng ðó có tính khả thi với mục tiêu của ðề tài ðýa ra hay không.
Giúp các cấp ngành có cõ sở ðể ðánh giá về tính hiệu quả, tính cấp thiết, tính khả thi của vấn ðề mà ðề tài ðã thực hiện.
Nội dung và phýõng pháp khảo sát
Nội dung khảo sát
- Tính cấp thiết
Khảo sát vấn ðề này tôi ðã ðýa ra 4 câu hỏi.
Câu 1: Hoạt ðộng “Sử dụng âm nhạc có liên quan ðể luyện tập”, “Phýõng pháp phân tích video”, “Phýõng pháp tranh luận Ủng hộ - phản ðối” ðối với việc tạo hứng thú cho HS trong tiết dạy học Lịch sử tại trýờng THPT Ðặng Thai Mai có thực sự cấp thiết hay không?
Câu 2: Hoạt ðộng “Sử dụng âm nhạc có liên quan ðể luyện tập”, “Phýõng pháp phân tích video”, “Phýõng pháp tranh luận Ủng hộ - phản ðối” ðối với việc
tạo thói quen học bài ở nhà cho HS trong tiết dạy học Lịch sử tại trýờng THPT Ðặng Thai Mai có thực sự cấp thiết hay không?
Câu 3: Hoạt ðộng “Sử dụng âm nhạc có liên quan ðể luyện tập”, “Phýõng pháp phân tích video”, “Phýõng pháp tranh luận Ủng hộ - phản ðối” ðối với việc tạo ra kỹ nãng làm việc cá nhân, làm việc nhóm cho HS trong tiết dạy học Lịch sử tại trýờng THPT Ðặng Thai Mai có thực sự cấp thiết hay không?
Câu 4: Hoạt ðộng “Sử dụng âm nhạc có liên quan ðể luyện tập”, “Phýõng pháp phân tích video”, “Phýõng pháp tranh luận Ủng hộ - phản ðối” ðối với việc nâng cao chất lýợng dạy học trong tiết dạy học Lịch sử tại trýờng THPT Ðặng Thai Mai có thực sự cấp thiết hay không?
- Tính khả thi
Khảo sát vấn ðề này tôi ðýa ra các câu hỏi nhý sau:
Câu 1: Hoạt ðộng “Sử dụng âm nhạc có liên quan ðể luyện tập”, “Phýõng pháp phân tích video”, “Phýõng pháp tranh luận Ủng hộ - phản ðối” ðối với việc tạo hứng thú cho HS trong tiết dạy học Lịch sử tại trýờng THPT Ðặng Thai Mai có thực sự khả thi hay không?
Câu 2: Hoạt ðộng “Sử dụng âm nhạc có liên quan ðể luyện tập”, “Phýõng pháp phân tích video”, “Phýõng pháp tranh luận Ủng hộ - phản ðối” ðối với việc tạo thói quen học bài ở nhà cho HS trong tiết dạy học Lịch sử tại trýờng THPT Ðặng Thai Mai có thực sự khả thi hay không?
Câu 3: Hoạt ðộng “Sử dụng âm nhạc có liên quan ðể luyện tập”, “Phýõng pháp phân tích video”, “Phýõng pháp tranh luận Ủng hộ - phản ðối” ðối với việc tạo ra kỹ nãng làm việc cá nhân, làm việc nhóm cho HS trong tiết dạy học Lịch sử tại trýờng THPT Ðặng Thai Mai có thực sự khả thi hay không?
Câu 4: Hoạt ðộng “Sử dụng âm nhạc có liên quan ðể luyện tập”, “Phýõng pháp phân tích video”, “Phýõng pháp tranh luận Ủng hộ - phản ðối” ðối với việc nâng cao chất lýợng dạy học trong tiết dạy học Lịch sử tại trýờng THPT Ðặng Thai Mai có thực sự khả thi hay không?
Phýõng pháp khảo sát và thang ðánh giá
Phýõng pháp ðýợc sử dụng: Trao ðổi bằng ðặt câu hỏi thông qua phần mềm Google form.
Có 4 mức ðộ:
+ Tính cấp thiết: không cấp thiết, ít cấp thiết, cấp thiết, rất cấp thiết
+ Tính khả thi: Không khả thi, ít khả thi, khả thi, rất khả thi
Ðối týợng khảo sát
Tổng hợp các ðối týợng khảo sát.
TT
ÐỐI TÝỢNG KHẢO SÁT
SỐ LÝỢNG
1
GV
33
2
HS
50
3
Tổng số
83
Kết quả khảo sát.
Sự cấp thiết của các giải pháp ðã ðề xuất
TT

Các giải pháp
Các thông số

X
Mức

1
Hoạt ðộng “Sử dụng âm nhạc có liên quan ðể luyện tập”, “Phýõng pháp phân tích video”, “Phýõng pháp tranh luận Ủng hộ - phản ðối” ðối với việc tạo hứng thú cho HS trong tiết dạy học Lịch sử tại trýờng THPT Ðặng Thai Mai có thực sự cấp thiết hay không?

29/83

Cấp thiết

54/83

Rất cấp thiết

2
Hoạt ðộng “Sử dụng âm nhạc có liên quan ðể luyện tập”, “Phýõng pháp phân tích video”, “Phýõng pháp tranh luận Ủng hộ - phản ðối” ðối với việc tạo thói quen học bài ở nhà cho HS trong tiết dạy học Lịch sử tại trýờng THPT Ðặng Thai Mai có thực sự cấp thiết hay không?

28/83

Cấp thiết

55/83

Rất cấp thiết

3
Hoạt ðộng “Sử dụng âm nhạc có liên quan ðể luyện tập”, “Phýõng pháp phân tích video”, “Phýõng pháp tranh luận Ủng hộ - phản ðối” ðối với việc tạo ra kỹ nãng làm việc cá nhân, làm việc nhóm cho HS trong tiết dạy học Lịch sử tại trýờng THPT Ðặng Thai Mai có thực sự cấp thiết hay không

32/83

Cấp thiết

51/83

Rất cấp thiết
4
Hoạt ðộng “Sử dụng âm nhạc có liên

Cấp thiết

TT

Các giải pháp
Các thông số

X
Mức

quan ðể luyện tập”, Phương pháp phân tích video”, “Phương pháp tranh luận Ủng hộ - phản ðối” ðối với việc nâng cao chất lýợng dạy học trong tiết dạy học Lịch sử tại trýờng THPT Ðặng Thai Mai có thực sự cấp thiết hay không?

49/83

Rất cấp thiết
Về tính cấp thiết: Qua bảng khảo sát trên chúng ta thấy, các hình thức HÐLT trong tiét dạy học Lịch sử ðể tạo hứng thú cho HS trong tiết dạy học Lịch sử thực sự cấp thiết ðối với vấn ðề mà tác giả ðang nghiên cứu. Có khoảng 42, % ý kiến cho rằng ðây là vấn ðề cấp thiết, 58 % cho rằng rất cấp thiết cần ðýợc tiến hành. Những con số này ðã chứng minh ðýợc rằng những hoạt ðộng mà tôi thực hiện có ý nghĩa vô cùng lớn và tôi ðang ði ðúng hýớng trong việc giáo dục cho HS thông qua hình thức đa dạng hoá HÐLT trong tiết dạy học Lịch sử . Ðó chính là động lực ðể tôi tiếp tục nghiên cứu thêm nhiều giải pháp trong những nãm tiếp theo.
Tính khả thi của giải pháp
TT
Các giải pháp
Các thông số

X
Mức

1
Hoạt động “Sử dụng âm nhạc có liên quan để luyện tập”, “Phýõng pháp phân tích video”, “Phýõng pháp tranh luận Ủng hộ - phản đối” ðối với việc tạo hứng thú cho HS trong tiết dạy học Lịch sử tại trýờng THPT Ðặng Thai Mai có thực sự khả thi hay không?
46/93
Khả thi
47/93
Rất khả thi

2
Hoạt ðộng “Sử dụng âm nhạc có liên quan ðể luyện tập”, “Phýõng pháp phân tích video”, “Phýõng pháp tranh luận Ủng hộ - phản ðối” ðối với việc tạo thói quen học bài ở nhà cho HS trong tiết dạy học Lịch sử tại trýờng THPT Ðặng Thai Mai có thực sự khả thi hay không?
45/93
Khả thi
48/93
Rất khả thi

TT
Các giải pháp
Các thông số

X
Mức

3
Hoạt ðộng “Sử dụng âm nhạc có liên quan ðể luyện tập”, “Phýõng pháp phân tích video”, “Phýõng pháp tranh luận Ủng hộ - phản ðối” ðối với việc tạo ra kỹ nãng làm việc cá nhân, làm việc nhóm cho HS trong tiết dạy học Lịch sử tại trýờng THPT Ðặng Thai Mai có thực sự khả thi hay không?
40/93
Khả thi
53/93
Rất khả thi

4
Hoạt ðộng “Sử dụng âm nhạc có liên quan ðể luyện tập”, “Phýõng pháp phân tích video”, “Phýõng pháp tranh luận Ủng hộ - phản ðối” ðối với việc nâng cao chất lýợng dạy học trong tiết dạy học Lịch sử tại trýờng THPT Ðặng Thai Mai có thực sự khả thi hay không?
42/93
Khả thi
51/93
Rất khả thi
Về tính khả thi: Theo khảo sát hầu hết các ý kiến cho rằng những hoạt ðộng mà tác giả ðã tiến hành ðều có tính khả thi (47%%) và rất khả thi(53 %) ðối với việc nâng tạo ra hứng thú cho HS trong tiết dạy học Lịch sử. Và ðiều ðó cũng giúp bản thân tôi tự nhận thấy những hoạt ðộng của mình là ðúng ðắn và có ý nghĩa.
PHẦN III: KẾT LUẬN ĐỀ XUẤT
Kết luận: Như đã xác định ở phần đầu của đề tài việc tổ chức hoạt động luyện tập không khó nhưng không phải ai cũng thành công trong công tác giảng dạy của mình. Bởi vì, dù nói rằng không khó, nhưng đòi hỏi người giáo viên phải biết lựa chọn phương pháp dạy, kĩ thuật hướng dẫn học sinh thực hiện hợp lí; phải biết lựa chọn các phương pháp phù hợp với nội dung bài học, phù hợp với đối tượng học sinh của mình. Mỗi phương pháp đều có những điểm mạnh và điểm hạn chế của nó, vì vậy khi vận dụng đòi hỏi người giáo viên phải hết sức linh hoạt sao cho phù hợp với đặc trưng của từng bài, năng lực của học sinh, điều kiện áp dụng của từng thời điểm...Qua quá trình vận dụng những giải pháp của đề tài, tôi nhận thấy việc tổ chức dạy hoạt động luyện tập có một vai trò rất quan trọng để khuyến khích HS hứng thú trong việc tiếp nhận kiến thức mới hiệu quả.Để một tiết học thành công đối với cả GV và HS rất cần sự tâm huyết của người đứng lớp để hoạt động được triển khai và chắc chắn sẽ mang lại kết quả tối ưu.
Một số đề xuất
Với các cấp quản lí
Đề thực hiện đúng tinh thần của ngành đối với việc giáo dục học sinh kĩ năng tự học, các cấp quản lí cần thực sự quan tâm. Quản lí cấp trường cần khích lệ động viên thầy cô giáo, mở các đợt trao đổi phương pháp dạy học trong giáo viên. Đặc biệt là đối với phương pháp mới như hiện nay. Phương pháp tự tìm tòi nguồn tài liệu ở nhà để phục vụ cho tiết học của những học sinh, thì tôi tin chắc rằng sẽ mang lại hiệu quả cao trong công tác dạy và học của học sinh.
Với giáo viên
Đây là một công việc không phải đơn giản, dễ dàng. Để có kết quả như mong muốn mỗi giáo viên phải thực sự chuyên tâm vào chuyên môn của mình, yêu nghề, hết mình cho đam mê nghề nghiệp, vượt lên những khó khăn của đời sống để góp phần vào việc đào tạo học sinh – chủ nhân tương lai của đất nước một cách tích cực, chủ động, sáng tạo.
Với học sinh
Mỗi học sinh phải xác định được mục đích của việc học tập, nhất là ý thức tự rèn luyện kĩ năng tự học, tìm tòi, sáng tạo ở nhà trên tinh thần hướng dẫn của thầy cô giáo.
Mỗi học sinh không quản khó khăn, tăng cường học hỏi, trao đổi, kể cả với bạn bè. Bởi vì “Trên bước đường của sự thành công không có chỗ của kẻ lười biếng”.
Cần chủ động, tích cực trong việc tự học, sáng tạo, tư duy tự rèn luyện và luôn có ý thức cầu thị.
Cần có ý thức tự giác tìm hiểu bài học trước khi đến lớp, tìm một số tài liệu, tranh ảnh, danh ngôn....
Có ý thức hợp tác với giáo viên trong từng phần của bài học đặc biệt là ngay cả ở phần cuối của tiết học là phần luyện tập.
Với việc kiểm tra, đánh giá
Để ý thức tự học, tự rèn luyện được nâng cao về chất, giáo viên nên để cho học sinh tự viết cảm nhận của bản thân về các hoạt động dạy học đặc biệt là qua hoạt động luyện tập.
Đánh giá việc tổ chức dạy học của giáo viên cần dựa vào chuẩn kiến thức, kĩ năng của Bộ nhằm đảm bảo tính thống nhất, khách quan. Cần được khích lệ những ý tưởng sáng tạo độc đáo và nhân rộng thành quả.
Trên đây là những kinh nghiệm dạy học Hoạt động luyện tập của tôi khi tiến hành dạy theo phương pháp dạy học tích cực, chủ động, sáng tạo phát triển năng lực của học sinh. Tuy nhiên trên đây mới chỉ là những kinh nghiệm cá nhân của tôi nên không tránh khỏi những thiếu sót. Với tinh thần trao đổi, cầu thị, tôi mong được tiếp thu những đóng góp của thầy cô, đồng nghiệp để đề tài tiếp tục được hoàn thiện và có tính ứng dụng rộng rãi vào thực tiễn dạy học bộ môn Lịch sử THCS. Nhằm năng cao chất lượng dạy và học, đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ dạy học Lịch sử trong xu thế xã hội phát triển, hội nhập hiện nay.
Xin trân trọng cảm ơn !
PHỤ LỤC
Video bài hát “Mười chín tháng tám” của nhạc sỹ Xuân Oanh.
Video “ Nước Đức giữa hai cuộc chiến tranh thế giới” Link video giáo viên sử dụng:
Ảnh “Cắm cờ trên nóc hầm tướng Đơ caxtri” nguồn intenet.
Chân dung và câu chuyện về cuộc đời của một số anh hùng chiến sĩ thi đua yêu nước (Nguồn intenet).
Bài thơ “Người đi tìm hình của nước” của nhà thơ Chế Lan Viên.(nguồn intenet).
Link khảo sát: 3Rpbw84ju857zNVdKSQNw/viewform?usp=sf_link C_mpH4F2DGYjxapy0E43vQ/viewform?usp=sf_link oHENtdZt0d5sG5c_6-0VNdQ/viewform?usp=sf_link
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Bộ Giáo dục và Ðào tạo (2006) chương trình giáo dục phổ thông - Những vấn đề chung, NXB Giáo dục.
Chính phủ (2012), Chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020 ban hành kèm theo Quyết định số 711/QÐ-TTg ngày 13/6/2012 của Thủ tướng Chính phủ.
Ðảng cộng sản Việt Nam (2013), Nghị quyết Hội nghị BCH TW Ðảng lần thứ 8 (Khóa XI).
Tài liệu tập huấn Dạy học theo định hướng phát triển năng lực, Nxb Giáo dục, Hà Nội – 2014.
Lịch sử 10, 11, 12. Sách giáo viên (Bộ GD&ĐT – NXB Giáo dục)
Từ điển thuật ngữ Lịch sử phổ thông (Phan Ngọc Liên – NXB Quốc gia Hà Nội)