SKKN Dạy học tích hợp theo phương pháp tích cực có trải nghiệm sáng tạo trong môn Lịch sử lớp 9, bài 27: Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược kết thúc (1953-1954)

 khâu sưu tầm, lựa chọn tài liệu cần thiết để sử dụng, lên kế hoạch, thiết kế nội dung đến triển khai, tổ chức thực hiện. Ở một số nơi, các tiết lịch sử còn bị xem nhẹ, thiếu sự quan tâm, đầu tư nên giờ học nhàm chán, mang tính chất hình thức. Mặt khác, phương pháp tiến hành các tiết dạy lịch sử vẫn theo lối dạy học trên lớp là chủ yếu nên chưa tạo được hứng thú cho học sinh trong các giờ học.
Phần lớn đội ngũ giáo viên nói chung mặc dù có nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy nhưng chưa quen với dạy học theo phương pháp dạy học tích cực có trải nghiệm sáng tạo. Một số giáo viên chỉ muốn chuyển tải kiến thức, kỹ năng của bài học cho học sinh mà ngại liên kết, tích hợp với những nội dung liên quan từ bài hoặc môn khác đặc biệt là ngạị tổ chức cho học sinh được tham quan di sản khi học tập lịch sử. 
Mặt khác giáo viên giảng dạy bộ môn lịch sử ở trường một phần nào đó chưa thực sự đầu tư cho bài dạy lịch sử, ngại tích hợp, ngại tìm ra hướng đi hoặc phương pháp mới trong dạy học mới, nếu có tích hợp thì cũng chỉ là liên môn một cách hình thức hoặc tích hợp chưa triệt để thiếu trải nghiệm thực tế, chính vì vậy không làm tăng sự hứng thú, tính tư duy liên hệ của học sinh cho nên chất lượng kiểm tra ở một số lớp còn thấp học sinh rất sợ khi nói thi môn lịch sử.
 Giáo viên chưa để ý tới việc cung cấp các nguồn tài liệu để học sinh sưu tầm phục vụ cho bài học và cũng còn lúng túng khi tích hợp kiến thức các môn học trong tìm hiểu lịch sử theo chủ đề .
Đối với học sinh Trung học cơ sở hiện nay, rất nhiều em chưa coi trọng tiết học lịch sử, chưa có điều kiện tiếp xúc trải nghiệm tìm hiểu mối quan hệ giữa lịch sử địa phương với lịch sử dân tộc, chưa thực sự muốn tìm hiểu hết kiến thức, chủ yếu trông chờ vào sự cung cấp sử liệu và giải thích của giáo viên.
- Học sinh chưa có sự độc lập tư duy, chưa có sự say mê môn học, ngại sưu tầm tư liệu nhất là những câu truyện lịch sử. 
- Việc học tập có sự liện hệ hoặc tư duy liên kết còn kém, nắm bắt mối liên hệ tương tác qua lại giữa các môn học còn mờ nhạt.
- Phần lớn học sinh ít có tư liệu để đọc và tham khảo và cũng chưa có thói quen đọc sách tham khảo để bổ sung kiến thức môn học. 
Nguyên nhân khách quan:
Do nhà trường thiếu thiết bị, phương tiện, cơ sở vật chất, kinh phí hoạt động, thiếu tài liệu, làm hạn chế hiệu quả giảng dạy lịch sử. Muốn giảng dạy lịch sử theo phương pháp dạy học tích cực có trải nghiệm sáng tạo đòi hỏi sự nhiệt tình tâm huyết của nhà giáo, rất cần có những điều kiện về cơ sở vật chất, kinh phí để thu hút, lôi cuốn học sinh, đồng thời lại cần có cả môi trường hoạt động.
Mặt khác công tác bồi dưỡng giáo viên hướng dẫn sử dụng phương pháp dạy học tích cực có trải nghiệm sáng tạo trong những năm qua đã được quan tâm. Nhưng không ít giáo viên ngại việc đổi mới, còn lúng túng và chưa biết cách làm cho học sinh hứng thú với việc tìm hiểu.
Tóm lại thực tiễn hiện nay, việc giảng dạy lịch sử ở các trường THCS đang diễn ra ở nhiều mức độ khác nhau: có nơi hoạt động này được tổ chức thường xuyên đạt hiệu quả cao, học sinh rất hứng thú học tập, có nơi chỉ diễn ra rất giản đơn, hình thức và chưa có hiệu quả cao. Vì thế việc giáo dục học sinh THCS qua việc sử dụng phương pháp dạy học tích cực có trải nghiệm sáng tạo rất phức tạp và khó khăn, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục toàn diện.
* Điều tra cụ thể :
- Trong quá trình giảng dạy với ý thức vừa nghiên cứu đặc điểm tình hình học tập bộ môn của học sinh vừa tiến hành rút kinh nghiệm qua các năm học. Việc điều tra được thực hiện thông qua hỏi đáp với những câu hỏi phát triển tư duy học sinh ở trên lớp, cũng như câu hỏi về thái độ hứng thú học theo phương pháp mới của học sinh.
Kết quả điều tra tôi nhận thấy đa số học sinh chỉ trả lời được những câu hỏi mang tính chất trình bày, còn những câu hỏi giải thích tại sao, so sánh, đánh giá nhận thức thì các em còn rất lúng túng khi trả lời, học sinh chưa thực sự hứng thú với môn học. Do vậy kết quả điều tra cũng không cao.
Cụ thể khi chưa thực hiện dạy học theo dự án kết quả là :
Lớp
SLHS
Giỏi
Khá
Tb
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
9A
dự án

24

5

20,8

7

29,2

11

45,8

1

4,2

9B
đại trà

25

5

20,0

8

32,0

11

44,0

1

4,0
	Chính vì những lý do trên nên chúng tôi đã chọn đề tài này để nghiên cứu và thực hiện, hy vọng sẽ góp phần cùng với đồng nghiệp làm tăng dần chất lượng dạy và học, từ đó sẽ gây được hứng thú với giáo viên và học sinh. 
Do vậy việc đổi mới phương pháp nhằm gây hứng thú cho học sinh học tập một cách say mê tự nhiên cũng như chủ động chiếm lĩnh kiến thức thông qua sự định hướng của người thầy là hết sức cần thiết, nhất là việc sử dụng phương pháp dạy học tích cực có trải nghiệm sáng tạo vào dạy học lịch sử. 
 	b. Giải pháp mới cải tiến: 
* Bản chất của giải pháp mới: 
Với các giải pháp mới được áp dụng trong sáng kiến này sẽ giúp học sinh không những hiểu, nắm vững kiến thức lịch sử mà còn biết tích hợp kiến thức các môn học trong việc tìm hiểu lịch sử. 
Học sinh được trải nghiệm thực tế qua việc tìm hiểu các di tích lịch sử, học tập tại bảo tàng. Qua các hoạt động trải nghiệm như: đóng vai nhà nghiên cứu lịch sử, tham gia các trò chơi dân gian ... biết, thành thạo các kỹ năng để giải quyết các tình huống trong quá trình học tập.
 	* Tính mới, tính sáng tạo của giải pháp: 
Phương pháp phương pháp dạy học tích cực có trải nghiệm sáng tạo đã được các nước phát triển trên thế giới áp dụng từ lâu. Đây cũng là phương thức dạy học hiện đại, đóng vai trò quan trọng trong cải cách chương trình sách giáo khoa ở nước ta. Thực tế khi thực hiện tiết dạy lịch sử áp dụng phương pháp dạy học tích cực có trải nghiệm sáng tạo chúng tôi có một số giải pháp sau:
Thứ nhất: Xây dựng kế hoạch giáo dục và đề xuất với Ban giám hiệu nhà trường, tổ bộ môn.
Ngay từ đầu năm học nhóm chuyên môn lên kế hoạch lựa chọn đề tài giáo dục, xây dựng các bước hoạt động cụ thể. Đề xuất và xin ý kiến chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường tổ bộ môn.
 Thứ hai: Huy động phối hợp với hội cha mẹ học sinh, giáo viên trong trường tạo điều kiện để học sinh tham gia trải nghiệm.
Thông qua các cuộc họp phụ huynh giáo viên trao đổi, tranh thủ sự giúp đỡ, ủng hộ của phụ huynh về vật chất, tinh thần trong các hoạt động giáo dục của nhà trường nói chung trong việc tổ chức hoạt động trải nghiệm nói riêng.
Bên cạnh đó có thể phối hợp với giáo viên chủ nhiệm, giáo viên dạy các môn học có liên quan tuyên truyền động viên khích lệ học sinh tích cực tham gia các hoạt động trải nghiệm góp phần xóa bỏ được lối dạy học khép kín tách biệt nhà trường với thế giới bên ngoài, xóa bỏ được lối dạy học cô lập kiến thức - kỹ năng
Thứ ba: Liên hệ với cơ quan quản lý di sản và hướng dẫn viên du lịch nơi cần đưa học sinh đến trải nghiệm.
Để tổ chức hoạt động trải nghiệm thành công giáo viên cần liên hệ trước với cơ quan quản lý di sản và hướng dẫn viên du lịch tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để học sinh được thăm quan học tập.
Thứ tư: Tổ chức cho học sinh tìm hiểu trước kiến thức.
Trước khi học sinh được tìm hiểu bài học và trải nghiệm thực tế giáo viên yêu cầu học sinh cần có sự chuẩn bị kiến thức đầy đủ chu đáo. Muốn vậy học sinh cần phải nghiên cứu trước tài liệu sưu tầm tìm hiểu các nội dung có liên quan đến buổi trải nghiệm.
Thứ năm: Đa dạng hoá các hình thức dạy học
Thông qua hoạt động trải nghiệm giáo viên cần tổ chức đa dạng hóa các hình thức dạy học như: tổ chức trò chơi dân gian, đóng vai nhà nghiên cứu lịch sử, tiếp cận khoa học kỹ thuật.... Nhằm tạo hứng thú say mê môn học, kích thích sự tư duy sáng tạo của học sinh trong quá trình tìm hiểu lịch sử.
 Giáo viên hướng dẫn học sinh chia nhóm, tự trải nghiệm, đóng vai các nhà nghiên cứu lịch sử tìm hiểu bài học.
 	 Học sinh ghi chép, chụp ảnh, quay phim, sưu tầm tư liệu.....
 Giáo viên tổ chức học sinh tham gia trò chơi “sưu tầm hiện vật lịch sử”, tìm hiểu thêm những đóng góp của nhân dân Ninh Bình trong cuộc kháng chiến chống Pháp (1953- 1954).
Thứ sáu: Học sinh thảo luận viết báo cáo.
Sau buổi trải nghiệm giáo viên tổ chức cho học sinh xây dựng nhóm lựa chọn đề tài nghiên cứu thảo luận viết báo cáo các nội dung kiến thức bài học. Các em cần có kế hoạch phân công từng thành viên cụ thể và thời gian cần hoàn thành.
 Hướng dẫn học sinh lựa chọn đề tài cần nghiên cứu cho dự án thông qua một số câu hỏi đinh hướng sau khi tiếp thu kiến thức bài mới, chia lớp thành 4 nhóm.
	 Các nhóm thảo luận và lựa chọn đề tài nghiên cứu cho dự án của nhóm mình. 
	 Giáo viên tiếp tục hướng dẫn học sinh các bước cơ bản khi thực hiện dự án.
	Thứ bẩy: Học sinh giới thiệu sản phẩm trước lớp.
	Học sinh được thảo luận giới thiệu sản phẩm trước lớp, có sự nhận xét, bổ sung cho mỗi sản phẩm.
Các nhóm chấm chéo và cho điểm từng sản sản phẩm dưới sự tổ chức của giáo viên theo tiêu chí đã công bố từ trước.
3. HIỆU QUẢ KINH TẾ, XÃ HỘI DỰ KIẾN ĐẠT ĐƯỢC 
- Hiệu quả kinh tế:
 + Việc dạy học lịch sử có trải nghiệm giúp học sinh nhận thức được giá trị của những hiện vật xung quanh, thấy yêu quý trân trọng hơn, tự hào hơn về quê hương mình, từ đó có thái độ và hành vi đúng đắn, có ý thức giữ gìn, bảo tồn và phát huy những di sản văn hóa của quê hương.
+ Có ý thức quảng bá những di sản văn hóa của địa phương đối với du khách trong và ngoài nước tạo điều kiện phát triển nền kinh tế du lịch.
- Hiệu quả xã hội:
Khi được tìm hiểu lịch sử có trải nghiệm các em rất thích thú được quan sát và khám phá thực tế. Với cách giới thiệu phù hợp với lứa tuổi học sinh trung học cơ sở các em dễ dàng cảm nhận được những kỷ vật gắn liền với thế hệ cha anh trong sự nghiệp giải phóng Điện Biên. Từ đó nuôi dưỡng tình cảm biết ơn thế hệ đi trước. Đặc biệt những trò chơi dân gian đã mang lại cho các em những xúc cảm khác lạ nhằm phát triển cả về thể chất và tâm hồn. Khi được đến đây, các em được sống lại trong không khí hào hùng của những chiến công lịch sử.
+ Những bài học mà các em tự thu thập, cảm nhận được từ trải nghiệm lịch sử chắc chắn sẽ đọng lâu trong tâm trí, trái tim các em. Đây là một cách tiếp cận mới đối với học sinh để tự lĩnh hội kiến thức, đồng thời giúp học sinh phát triển toàn diện.
+ Việc dạy học lịch sử có trải nghiệm là một trong những phương tiện dạy học quan trọng nhất. Ẩn chứa trong đó là những giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học nên nó có khả năng tác động mạnh tới tình cảm, đạo đức, tới việc hình thành nhân cách của học sinh, giúp các em có cơ sở để giải thích một cách khoa học về những đóng góp của nhân dân cả nước và nhân dân địa phương trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược và trong công cuộc xây dựng đất nước.
+ Góp phần phát triển một số kỹ năng sống mới: Trong quá trình học tập lịch sử có trải nghiệm: học sinh được rèn luyện cách trình bày, diễn đạt suy nghĩ của bản thân, quan điểm, mong muốn, cảm xúc của mình dưới hình thức nói, viết một cách phù hợp với đối tượng, hoàn cảnh và văn hóa giao tiếp. Đồng thời các em cũng biết lắng nghe và tôn trọng ý kiến của người khác ngay cả khi bất đồng quan điểm. Kỹ năng này giúp học sinh có mối quan hệ tích cực với người khác. Học sinh rất hào hứng khi hiểu rõ hơn về những đóng góp nói riêng của nhân dân địa phương.
+ Điều quan trọng nhất là góp phần phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh, kích thích hứng thú, phát triển năng lực học tập tự chiếm lĩnh kiến thức, các em có kỹ năng vận dụng kiến thức liên môn đã học, để giải thích những hiện tượng, sự vật liên quan. Đặc biệt, sẽ làm cho những giá trị về văn hóa lịch sử, khoa học khởi sắc qua đó truyền cảm hứng cho các em, giúp các em tư duy sâu hơn về các giá trị truyền thống, qua đó tác động đến tình cảm, đạo đức và nhân cách. Đối với giáo viên, giúp người dạy hình thành những hình thức kiểm tra đánh giá đa dạng, phong phú hơn. Góp phần quan trọng vào việc nâng cao tiến trình dạy và học. 	
Cụ thể  khi tổ chức thực hiện theo dự án thì kết quả đã có sự thay đổi như sau:
Lớp
SLHS
Giỏi
Khá
Tb
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
9A
dự án

24

9

37,5

10

42,0

6
20,5

0

0
9B
đại trà

25

5

20,0

8

32,0

11

44,0

1

4,0

 4. ĐIỀU KIỆN VÀ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG 
 	* Điều kiện áp dụng: 
- Tổ nhóm chuyên môn cần xây dựng kế hoạch khoa học, cụ thể ngay từ đầu năm học.
- Nhà trường quan tâm , tạo điều kiện cho các hoạt động chuyên môn và điều kiện cơ sở vật chất trong các hoạt động trải nghiệm ngoại khóa.
- Để tổ chức hoạt động dạy học có trải nghiệm cần có sự liên hệ chặt chẽ giữa các lực lượng, tổ chức trong và ngoài nhà trường, trong đó coi trọng việc phối hợp với Hội cha mẹ học sinh tạo điều kiện về vật chất tinh thần cho học sinh.
* Khả năng áp dụng: 
Sáng kiến “Dạy học tích hợp theo phương pháp tích cực có trải nghiệm sáng tạo trong môn lịch sử lớp 9, bài 27. Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược kết thúc(1953-1954).” có khả năng áp dụng rộng rãi và có tính khả thi cao đối với giáo viên giảng dạy môn lịch sử.
Dạy học tích hợp theo phương pháp tích cực có trải nghiệm sáng tạo trong môn lịch sử lớp 9 giáo viên có thể tổ chức cho học sinh tìm hiểu lịch sử theo nội dung của phân phối chương trình đồng thời học sinh có nhiều cơ hội được phát huy một số kỹ năng, năng lực của bản thân qua những buổi trải nghiệm.
+ Với việc sử dụng phương pháp dạy học tích cực có trải nghiệm giáo viên có thể tổ chức cho học sinh học tập tại tiết học trên lớp với từng lớp và tổ chức các hoạt động trải nghiệm theo khối lớp nhằm tiết kiệm thời gian hoạt động thông quá đó phát huy tính sáng tạo của học sinh.
- Danh sách những người đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu (nếu có):
STT
Họ và tên
Ngày tháng năm sinh
Nơi công tác (hoặc nơi cư trú)
Chức danh
Trình độ chuyên môn
Nội dung công việc hỗ trợ
1
1
Thẩm Chiến Công
27/6/1978
Trường THCS Ninh Giang - Hoa Lư- Ninh Bình
Giáo viên
Đại học
Giảng dạy
1
2
Đinh Thị Xuân
03/2/1981
Trường THCS Ninh Giang - Hoa Lư- Ninh Bình
Giáo viên
Đại học
Giảng dạy
33
Nguyễn Thị Hồng Phương
11/6/1969
Trường THCS Ninh Giang - Hoa Lư- Ninh Bình
Phó hiệu trưởng
Đại học
Chỉ đạo
14
Đinh Thị Thắm
07/2/1969
Trường THCS Ninh Giang - Hoa Lư- Ninh Bình
Hiệu trưởng
Đại học
Chỉ đạo

Chúng tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
XÁC NHẬN CỦA LÃNH ĐẠO
ĐƠN VỊ CƠ SỞ 
Ninh Giang, ngày 10 tháng 4 năm 2017
 (Ký và ghi rõ họ tên)
Thẩm Chiến Công
 Đinh Thị Xuân
 Nguyễn Thị Hồng Phương
Đinh Thị Thắm
Tài liệu tham khảo
 Nguyễn Văn Thanh. Lịch sử Ninh Bình. Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam 
2. Vũ Thị Hồng Nga. Tài liệu "Giáo dục địa phương môn lịch sử lớp 8,9. Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam 
3. Bộ giáo dục đào tạo. Tài liệu tập huấn Đổi mới sinh hoạt chuyên môn. Nhà xuất bản Đại học sư phạm.
4. Bộ Giáo dục đào tạo. Tài liệu tập huấn " Dạy học tích hợp ở trường THCS, THPT". Nhà xuất bản Đại học sư phạm.
5. Vũ Hồng Nga. Lịch sử THCS, Tài liệu giáo dục địa phương Ninh Bình dành cho giáo viên. Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam.
6. “Huyền Thoại Điện Biên”. Sách do Công ty Văn hóa Trí Tuệ Việt, Nhà xuất bản Lao động Xã hội thực hiện.
7. “Hoan hô chiến sỹ Điện Biên” tác giả Tố Hữu, báo Nhân Dân xuất bản 11-5-1954.