SKKN Giáo dục bảo vệ tài nguyên du lịch qua hoạt động dạy - Học gắn với trải nghiệm thực tế tại một số di tích, danh thắng ở địa phương cho học sinh lớp 10 trên địa bàn huyện Yên Thành

 biết trên quê hương Yên Thành
+ Các giải pháp để bảo vệ và phát huy tiềm năng du lịch của các di tích, danh
thắng.
Bước 4: GV nhận xét trình bày bổ sung. Cuối cùng, GV kết luận, chốt kiến thức cần đạt, HS lắng nghe, tự lĩnh hội để làm chủ kiến thức.
Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất
Mục đích khảo sát
Để tiếp tục đánh giá và khẳng định lại sự cấp thiết và tính khả thi của đề tài sau khi trình bày các giải pháp thực nghiệm sư phạm trong KHBD.
Nội dung và phương pháp khảo sát
Nội dung khảo sát tập trung vào 02 vấn đề chính sau:
+ Khảo sát về tính cấp thiết của các giải pháp được đề xuất trong đề tài.
+ Khảo sát tính khả thi của các giải pháp được đề xuất trong đề tài.
+ Tính điểm 𝑋̅ được tính trên phần mềm thống kê mô tả SPSS
Phương pháp được sử dụng để khảo sát là Trao đổi bằng bảng hỏi; với thang đánh giá 04 mức (tương ứng với điểm số từ 1 đến 4):
+ Tính cấp thiết của các giải pháp trong đề tài gồm: Không cấp thiết; Ít cấp thiết; Cấp thiết và Rất cấp thiết.
+ Tính khả thi của các giải pháp trong đề tài gồm: Không khả thi; Ít khả thi; Khả thi và Rất khả thi.
Chúng tôi đã gửi nội dung trình bày các giải pháp đề xuất trong việc xây dựng KHBD và các giải pháp tổ chức dạy học theo mô hình LHĐN, sau đó thiết kế hệ thống bảng hỏi điều tra trên phần mềm Google form và tiến hành gửi đường link mời GV tham gia trả lời phiếu. Kết quả thu thập thống kê của Google form, chúng tôi dùng phương pháp thông kê toán học bằng phần mềm SPSS để xử lý số liệu và kiểm định kết quả thu được.
Đối tượng khảo sát
Để khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp, tác giả đề tài đã tiến hành xin ý kiến của các thầy cô trong trường - nơi tác giả đang công tác, giáo viên môn Lịch sử THPT của huyện Yên Thành và một số giáo viên ở các trường trong Huyện khác của Tỉnh Nghệ An.
Bảng 2.1. Số liệu các đối tượng tham gia khảo sát
TT
Đối tượng
Số lượng
1
GV môn Lịch sử của một số trường THPT (được tiếp cận nội dung cụ thể của các giải pháp trong đề tài)
15
2
HS lớp 10 có học tập môn Lịch sử theo các giải pháp của đề tài (tại trường THPT Bắc Yên Thành)
84

TỔNG
99

xuất
Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đã đề
Sự cấp thiết của các giải pháp đã đề xuất
Bảng 2.2. Kết quả khảo sát tính cấp thiết của các giải pháp trong đề tài đối với GV giảng dạy môn Lịch sử và học sinh lớp 10 THPT
(M1: Không cấp thiết; M2: Ít cấp thiết; M3: Cấp thiết; M4: Rất cấp thiết)
TT

Các giải pháp
Thang đánh giá các giải pháp

Các thông số
M1
M2
M3
M4
𝑿̅
Mức

1
Trải nghiệm thực địa và tham quan tại một số di tích, danh thắng ở quê hương Yên Thành.

0

1

36

62

3,62

4

2
Tuyên truyền, giáo dục học sinh ý thức bảo tồn và phát huy tiềm năng du lịch ở quê hương Yên Thành thông qua hoạt động câu lạc bộ, ngoại khoá và truyền thông.

0

0

38

61

3,62

4

3
Tổ chức báo cáo sản phẩm dưới một số hình thức: Làm video; đóng vai hướng dẫn viên; sơ đồ tư duy...

0

0

41

58

3,59

4

4
Viết bài tìm hiểu về di tích, danh thắng (tiêu biểu) mang tính quảng bá về tiềm năng du lịch ở quê hương.

0

0

41

58

3,59

4

Trung bình
3,61
4
Từ số liệu thu được ở bảng trên có thể rút ra những nhận xét: đa số các GV và HS được lấy mẫu khảo sát đều cho rằng các biện pháp được trình bày trong đề tài đều ở mức cấp thiết và rất cấp thiết. Trong đó phần nhiều GV và HS đánh giá nội dung các biện pháp có tính rất cấp thiết. Với giá trị trung bình của các giải pháp đều lớn hơn 3.50 và giá trị trung bình chung của các giải pháp là 3.61 đồng thời phần mềm SPSS xác định mức khảo sát đạt mức 4 “Rất cấp thiết” cho thấy rằng dề tài có tính cấp thiết cao.
Tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất
Bảng 2.3. Kết quả khảo sát tính khả thi của các giải pháp trong đề tài đối với GV môn Lịch sử và HS lớp 10 THPT
(M1: Không khả thi; M2: Ít khả thi; M3: Khả thi; M4: Rất khả thi)
TT

Các giải pháp
Thang đánh giá các giải pháp

Các thông số
M1
M2
M3
M4
𝑿̅
Mức

1
Trải nghiệm thực địa và tham quan tại một số di tích, danh thắng ở quê hương Yên Thành.
0
0
31
68

3,69

4

2
Tuyên truyền, giáo dục học sinh ý thức bảo tồn và phát huy tiềm năng du lịch ở quê hương Yên Thành thông qua hoạt động câu lạc bộ,
ngoại khoá và truyền thông.

0

0

34

65

3,66

4

3
Tổ chức báo cáo sản phẩm dưới một
số hình thức: Làm video; đóng vai hướng dẫn viên; sơ đồ tư duy...

0

0

31

68

3,69

4

4
Viết bài tìm hiểu về di tích, danh thắng (tiêu biểu) mang tính quảng bá về tiềm năng du lịch ở quê hương.

0

1

38

60

3,60

4
Trung bình
3,66
4
Từ số liệu thu được ở bảng trên có thể rút ra những nhận xét: đa số các GV và HS được lấy mẫu khảo sát đều cho rằng các giải pháp được trình bày trong đề tài đều ở mức khả thi và rất khả thi. Trong đó phần nhiều GV và HS đánh giá nội dung các biện pháp có tính rất khả thi. Với giá trị trung bình của các giải pháp đều lớn hơn
3.60 và giá trị trung bình chung là 3.65 đồng thời phần mềm SPSS xác định mức khảo sát đạt mức 4 “Rất khả thi” chứng tỏ các giải pháp đươc xây dựng và sau khi áp
dụng thực nghiệm, mức độ tin cậy về tính khả thi của các giải pháp đối với những người được khảo sát là rất khả thi.
Thông qua kết quả thực nghiệm sư phạm cũng như khảo sát tính cấp thiết, tính khả thi của các giải pháp được đề xuất trong đề tài này, chúng tôi có thể khẳng định rằng hoạt động trải nghiệm thực sự mang lại hiệu quả cao trong dạy học Lịch sử .
KẾT LUẬN
Hiệu quả của đề tài
Về phía học sinh:
Sau khi triển khai, thực nghiệm đề tài “Giáo dục bảo vệ tài nguyên du lịch qua hoạt động trải nghiệm tại một số di tích, danh thắng ở địa phương cho học sinh lớp 10 trên địa bàn huyện Yên Thành”, bản thân giáo viên đã thu nhận những hiệu ứng tốt đẹp từ phía các em học sinh. Ở trường sở tại, giáo viên tổ chức thực nghiệm hai trên bốn lớp dạy của mình. Kết quả ban đầu cho thấy:
Các em học sinh rất hào hứng, thích thú hơn trong các giờ học lịch sử. Các em đã tham gia hoạt động trải nghiệm rất sôi nổi, tích cực thu thập thông tin, tài liệu. Nhiều em chia sẻ: em thấy bất ngờ và thú vị về những giá trị, những điều mới mẻ khi được tham quan và học tập tại những nơi rất gần gủi với mình – những nơi mà trước đây em chỉ thấy nó bình thường và ít nhắc đến. Qua đây chúng em càng yêu làng quê nơi mình sinh ra nhiều hơn. Nhờ các kiến thức cụ thể, sinh động mà khả năng tiếp thu kiến thức lịch sử của các em đã tốt hơn. Các em lĩnh hội nhanh, nhớ lâu và biết vận dụng kiến thức từ thực tế để lấy ví dụ chứng minh cho kiến thức trong sách giáo khoa.
Sau khi đựơc tham quan trải nghiệm, học sinh yêu thích hơn với bộ môn lịch sử và ham muốn thể hiện những hiểu biết của cá nhân về những kiến thức thực tế ngoài sách giáo khoa. Các em đã biết tìm hiểu, tham khảo kiến thức thực tế từ các nguồn khác nhau như từ mạng Internet, từ các bậc cao niên, sách báo, tài liệu cha ông để lạiTừ đó hình thành thói quen chủ động, độc lập trong việc lĩnh hội tri thức và cả trong các hoạt động học tập khác. Các em cũng tích cực tham gia phát biểu ý kiến trong các tiết học, biết đưa ra các quan điểm cá nhân của mình để trao đổi với giáo viên và các bạn. Trong giờ học, học sinh không còn ngồi nghe một cách thụ động, giáo viên không còn phải “ độc thoại” trên bục giảng mà biểu hiện rõ sự sôi nổi, tích cực của học sinh. Kiến thức lịch sử cũng trở nên sinh động, gần gũi với thực tế cuộc sống. Chất lượng học tập vì vậy cũng được nâng cao rõ rệt.
Thông qua hoạt động trải nghiệm, giáo viên cũng đã phát hiện ra một số hạt nhân tiêu biểu. Nhiều em tự tin và có khả năng thuyết trình trước đám đông trong vai trò là hướng dẫn viên du lịch. Có những em bình thường nhút nhát nhưng khi được giao nhiệm vụ làm nhóm trưởng thì rất chững chạc và hoàn thành xuất sắc vai trò của mình.
Đề tài không chỉ có tác dụng tạo hứng thú học tập cho học sinh mà còn có ý nghĩa giáo dục tình yêu quê hương, đất nước, giúp các em có nhận thức đúng đắn về các di tích, danh thắng trên quê hương mình. Từ đó nâng cao ý thức bảo vệ các di tích, danh thắng và tích cực tham gia các phong trào, hoạt động quảng bá các địa danh, để lan tỏa rộng hơn giá trị vốn có tiềm ẩn bấy lâu chưa được phát huy nhiều.
Hiệu quả của đề tài còn được thể hiện ở việc các em được hình thành và phát triển một số kĩ năng, năng lực như năng lực thu thập và xử lí thông tin, năng lực hợp tác, năng lực trình bày một vấn đề, năng lực sáng tạo, kĩ năng sử dụng các phương tiện trực quan, kĩ năng viết báo cáo thu hoạch, kĩ năng ứng dụng công nghệ thông tin vào việc làm các video sản phẩm sau khi trải nghiệm
- Về phía giáo viên:
Sau khi thực hiện đề tài, giáo viên nhận thấy việc tổ chức dạy - học lịch sử gắn với trải nghiệm thực tế là cần thiết. Nó có ý nghĩa giáo dục rất lớn cho học sinh trong việc bồi dưỡng năng lực hợp tác, giải quyết tình huống trong thực tiễn, giáo dục tình yêu quê hương đất nước, ý thức giữ gìn các giá trị tốt đẹp của địa phương; Tạo hứng thú hơn trong học tập. Cách thực hiện đơn giản, chi phí hoạt động không tốn kém phù hợp với địa bàn, hoàn cảnh gia đình của các em học sinh còn nhiều thiếu thốn. Phạm vi trải nghiệm gần gũi nên các nhóm có thể linh hoạt thời gian để khám phá thu thập thông tin, tổ chức luyện tập.
Trong giờ dạy, giáo viên đỡ phải bỏ nhiều công sức để tìm hiểu, đưa các kiến thức trừu tượng vào bài giảng, bởi có những kiến thức rất gần gũi với học sinh trong cuộc sống hàng ngày. Nhờ vậy bài giảng trở nên nhẹ nhàng, hiệu quả và thuyết phục hơn.
Khảo sát sau khi kết thúc hoạt động:
Với phương châm khảo sát khách quan đối tượng dạy học. Trong đề kiểm tra định kỳ của học kỳ II, chúng tôi đã vận dụng đưa vào trong nội dung đề kiểm tra.
Cùng một thời điểm, cùng một dung lượng thời gian, cùng một nội dung phạm vi kiến thức, và giữa các lớp có khả năng tiếp thu kiến thức ngang nhau, chúng tôi thu được kết quả như sau.
Năm học 2022- 2023- thực hiện ở bài kiểm tra giữa kỳ học kỳ II:
* Lớp thực nghiệm:
Lớp
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
10D1 (43HS)
17/43
39.5 %
18/43
41.8%
6/43
14 %
2/43
4.7%
10A3 (43 HS)
21/43
48.8 %
15/43
34.9%
5/43
11.6%
2/43
4.7%

* Lớp đối chứng:
Lớp
Giỏi
Khá
Trung
bình
Yếu
10D3
( 43 HS)
7/43
16.3%
13/43
30.2%
17/43
39.5%
6/43
14%
10A5 ( 42 HS)
13/43
30.2%
11/43
25.5%
14/43
32.5%
5/43
11.8%
* Kết quả thực nghiệm nhờ đồng nghiệp khảo sát - trường Yên Thành 3-
Lớp
Giỏi
Khá
Trung
bình
Yếu
Lớp thực nghiệm
10A6(43HS)
10/43
23.3%
19/43
44.2%
12/43
27.8%
2/43
4.7%
Lớp Đối chứng
10A7 (42HS)
5/42
11.9%
12/42
28.6%
15/42
35.7%
10/42
23.8%
Qua bảng điểm các bài kiểm tra sau thực nghiệm cho thấy, kết quả đạt được của lớp được tiến hành thực nghiệm khác hẳn so với lớp không được thực nghiệm (lớp đối chứng). Phân phối tỉ lệ điểm khá – giỏi của lớp thực nghiệm cao hơn lớp đối chứng. Chứng tỏ học sinh ở các lớp thực nghiệm làm bài kiểm tra tốt hơn học sinh ở các lớp đối chứng. Từ đó có thể cho thấy, hình thức dạy học mà tôi thực hiện trong quá trình thực nghiệm đã có những tác động tích cực đến kết quả học tập của học sinh lớp 10 THPT trong môn lịch sử.
Khả năng nhân rộng
Đề tài tuy mới chỉ triển khai trong phạm vi hai cơ sở giáo dục là trường chúng tôi (hai năm học liền kề) và một cơ sở trường khác trong huyện nhưng có thể cung cấp một mô hình đưa di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh vào các hoạt động giáo dục, kết hợp học đi đôi với hành để nâng cao hiệu quả thiết thực việc tổ chức dạy học qua di sản, nhất là chương trình GDPT 2018. Hơn nữa, trên địa bàn các trường THPT, kể cả THCS của tỉnh Nghệ An hầu như địa phương nào cũng có di tích, làng quê nào cũng có danh thắng, nhà thờ, đền chùa... Vì thế đề tài này có khả năng vận dụng để áp dụng cho tất cả các trường THPT, THCS không chỉ ở Yên Thành, mà còn có thể ở nhiều địa phương khác.
Những kiến nghị
Để việc dạy học lịch sử nói chung và vận dụng hình thức tham quan trải nghiệm vào dạy học chuyên đề nói riêng đạt kết quả cao, góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh, tôi xin kiến nghị một số vấn đề sau:
Ý tưởng của sáng kiến kinh nghiệm có thể áp dụng rộng rãi trên cơ sở nội dung giáo dục phải gắn liền với thực tiễn địa phương, mục tiêu giáo dục là phát huy tính cực, chủ động sáng tạo và phát triển phẩm chất năng lực của chủ thể học tập.
Việc dạy – học gắn với trải nghiệm thực tế nên áp dụng phổ biến ở các cơ sở trường học, bởi rằng trên khắp địa bàn tỉnh Nghệ An nói riêng cũng như trên cả nước nói chung địa phương nào cũng có di tích, danh thắng tiêu biểu. Hoạt động này thực sự đem lại hiệu quả giáo dục toàn diện cho học sinh – những chủ nhân tương lai của đất nước –.
Các cấp quản lí cần tạo điều kiện về kinh phí và thời gian để giáo viên và học sinh thường xuyên thực hiện những chuyến đi thực tế, được “ mắt thấy tai nghe”, tận tay sờ hiện vật trong các danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử của địa phương. Để các em hiểu biết sâu sắc hơn những vấn đề đã được học trong sách vở, rút ngắn khoảng cách giữa kiến thức trừu tượng, chung chung với thực tế cuộc sống.
Nhà trường và giáo viên cần quan tâm hơn nữa trong việc giáo dục học sinh ý thức giữ gìn, bảo vệ và phát huy các giá trị của các di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh ở địa phương để học sinh thấy được trách nhiệm của bản thân đối với sự phát triển của quê hương, đất nước. Điều này rất cần thiết trong giáo dục “kĩ năng sống” cho học sinh hiện nay.
Trên đây là toàn bộ nội dung của đề tài sáng kiến kinh nghiệm: :“Giáo dục bảo vệ tài nguyên du lịch qua hoạt động trải nghiệm tại một số di tích, danh thắng ở địa phương cho học sinh lớp 10 trên địa bàn huyện Yên Thành”. Chắc chắn đề tài không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự góp ý chân thành của quý vị và bạn bè đồng nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn!
PHỤ LỤC
* Hình ảnh một số sản phẩm của hoạt động trải nghiệm: Di tích, danh thắng trên quê hương Yên Thành.
Hình ảnh các nhóm học sinh thảo luận, làm sơ đồ tư duy về di tích, danh thắng và biện pháp bảo vệ, phát huy tiềm năng du lịch
Học sinh đóng vai hướng dẫn viên du lịch giới thiệu về di tích, danh thắng. Nêu giải pháp bảo vệ, phát huy bằng sơ đồ tư duy (có gửi kèm video)
Phiếu thu thập thông tin của học sinh: hiểu biết về di tích, danh thắng trên quê em
Bài thu hoạch của học sinh
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Yên Thành - Di tích và danh thắng - NXB Hội nhà văn – 2015
Nguyễn Thị Liên, Nguyễn Thị Hằng, Tưởng Duy Hải, Đào Thị Ngọc Minh, Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong trường phổ thông, NXB giáo dục 2016.
Tài liệu tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo THCS- NXB giáo dục Việt Nam -2017
Tài liệu dạy học theo định hướng phát triển năng lực 2014- Bộ GD-ĐT.
Sách giáo khoa Lịch lớp 10 – sách Cánh Diều- NXB Đại học sư phạm.
Sách giáo viên lịch sử lớp 10 – sách Cánh Diều- NXB Đại học sư phạm.
Sách chuyên đề Lịch lớp 10 – sách Cánh Diều- NXB Đại học sư phạm
Sách giáo khoa Lịch lớp 10 – sách Kết nối tri thức và cuộc sống- NXB GDVN.
Sách giáo viên Lịch lớp 10 – sách Kết nối tri thức và cuộc sống- NXB GDVN
Lời kể của một số nhân chứng.
Các trang web:
-
an
-
-
-
nang-loi-the-ve-nong-nghiep-lang-nghe-102220802155544425.htm
49