SKKN Hướng dẫn học sinh sưu tầm những mẩu chuyện liên quan đến hành trình tìm đường cứu nước của Bác Hồ để học bài 24 Việt Nam trong những năm chiến tranh thế giới thứ nhất (1914- 1918) (Lịch sử lớp 11 THPT)
Quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, sự thách thức của quá trình hội nhập của kinh tế toàn cầu đòi hỏi phải có nguồn nhân lực có đủ phẩm chất và năng lực để đáp ứng yêu cầu của xã hội trong giai đoạn mới. Người lao động phải có sự say mê, cần cù sáng tạo, khả năng thích ứng trong mọi điều kiện, hoàn cảnh. Để có được nguồn nhân lực trên đòi hỏi các môn học trong các nhà trường phổ thông ngoài việc dạy cho học sinh những kiến thức bộ môn còn phải hướng tới giáo dục kĩ năng, gắn việc học kiến thức vào thực tiễn. Nghị quyết Trung ương 4 khóa VII ( 1- 1993), Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII ( 12- 1996), và được thể chế hóa trong Luật giáo dục sửa đổi, ban hành ngày 27/6/2005, điều 24 đã ghi rõ “ bồi dưỡng cho người học năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên”.
Bộ môn lịch sử là môn học có ưu thế và ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục những con người toàn diện về cả mặt nhận thức, tư tưởng, tình cảm cũng giáo dục cho các em sự cần cù, khả năng tư duy tìm tòi sáng tạo. Đặc biệt, thông qua các bài học, các chuyên đề liên quan đến quá trình hoạt động cách mạng của Bác Hồ, các bài học, các chuyên đề về kinh tế, về các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm... Trong các bài học, các chuyên đề liên quan đến quá trình hoạt động cách mạng của Bác Hồ nhất là nội dung lịch sử của những ngày đầu hành trình tìm đường cứu nước của Bác có tác dụng rất lớn trong việc giáo dục học sinh tính cần cù, tinh thần yêu lao động, ý thức tự học. Việc để học sinh tìm tòi những mẩu chuyên liên quan đến những năm đầu hoạt động cách mạng ở nước ngoài của Bác, không những gây hứng thú cho học sinh mà còn tác động rất lớn đến tình cảm, sự khâm phục của bản thân đối với Bác.
Tóm tắt nội dung tài liệu: SKKN Hướng dẫn học sinh sưu tầm những mẩu chuyện liên quan đến hành trình tìm đường cứu nước của Bác Hồ để học bài 24 Việt Nam trong những năm chiến tranh thế giới thứ nhất (1914- 1918) (Lịch sử lớp 11 THPT)

ều này trực tiếp dẫn đến các tiết học lịch sử thực sự chưa gây cho học sinh niềm thích thú. Đây là nguồn tài liệu rất hay chứa đựng nhiều tri thức lịch sử cần phải được khai thác nhiều hơn. 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề. “ Hướng dẫn học sinh sưu tầm những mẩu chuyện liên quan đến hành trình tìm đường cứu nước của Bác Hồ để học bài 24: Việt Nam trong những năm chiến tranh thế giới thứ nhất ( 1914- 1918) ( Lịch sử lớp 11 THPT) nhằm nâng cao hứng thú học tập và giáo dục tinh thần tự học, lòng yêu lao động cho học sinh THPT” tôi đã đưa ra các giải pháp đó là: - Yêu cầu học sinh về nhà sưu tầm một số mẩu chuyện có liên quan đến bài học. - Sử dụng các mẩu chuyện vào mục III“ Sự xuất hiện khuynh hướng cứu nước mới” của bài học. Cụ thể các giải pháp trên được thực hiện như sau: 2.3.1. Yêu cầu học sinh về nhà sưu tầm một số một số mẩu chuyện có liên quan đến bài học. - Đối với mục III“ Sự xuất hiện khuynh hướng cứu nước mới”. Giáo viên yêu cầu học sinh mỗi tổ về nhà sưu tầm các mẩu chuyện, tranh ảnh theo định hướng của giáo viên. Cụ thể, giáo viên giao cho học sinh tìm hiểu những mẩu chuyện liên quan đến cuộc đời và sự nghiệp của Bác Hồ trước và sau khi xuất dương ra đi tìm đường cứu nước. Giáo viên có thể hướng dẫn học sinh sưu tầm những tư liệu này cuốn sách như: “ Búp sen xanh” của Sơn Tùng, “ Những mẩu chuyện về cuộc đời và sự nghiệp của Bác Hồ” của Trần Dân Tiên... Với việc yêu cầu học sinh sưu tầm sưu tầm các mẩu chuyện sẽ tạo sự hứng thú cho các em và hơn nữa các em đã hiểu được một phần nội dung bài học. Vì vậy, đây là khâu rất quan trọng giáo viên không nên bỏ qua. 2.3.2. Sử dụng những mẩu chuyện về cuộc đời và sự nghiệp của Bác Hồ vào mục 2 của phần III “ Buổi đầu hoạt động cứu nước của Nguyễn Tất Thành”. Ở mục này, giáo viên có thể chia bố cục nội dung thành 3 phần như sau: Lý do Nguyễn Tất Thành ( Bác Hồ) quyết định ra đi tìm đường cứu nước. Những hoạt động của Nguyễn Tất Thành tại Pháp năm 1917. Ý nghĩa những hoạt động buổi đầu trong hành trình tìm đường cứu nước của Bác Hồ đối với cách mạng Việt Nam. * Đối với phần lý do Nguyễn Tất Thành ( Bác Hồ) quyết định ra đi tìm đường cứu nước. Để làm nổi bật nội dung này, giáo viên có thể đặt ra câu hỏi gợi mở để học sinh trả lời như: Vì sao Nguyễn Tất Thành quyết định ra đi tìm đường cứu nước? Sau khi học sinh trả lời, giáo viên kết luận ( Lưu ý: Đối với mỗi kết luận, giáo viên nên lấy một số dẫn chứng để làm sáng tỏ các kết luận). - Đất nước bị thực dân Pháp xâm lược và đô hộ nên độc lập là khát vọng của cả dân tộc - Nhiều cuộc khởi nghĩa và phong trào đấu tranh cuối thế kỷ XIX- đầu thế kỷ XX của nhân dân ta liên tiếp nổ ra nhưng đều thất bại. - Sinh ra và lớn lên trong gia đình nhà nho nghèo yêu nước, trên quê hương giàu truyền thống cách mạng, trong hoàn cảnh đất nước rơi vào tay thực dân Pháp, nên Người đã ý thức được lòng yêu nước từ khi còn bé. => Giữa năm 1911, tại cảng Nhà Rồng, Nguyễn Tất Thành đã ra đi tìm đường cứu nước trên tàu Đô Đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin. Sau khi kết luận về nguyên nhân Bác Hồ quyết định ra đi tìm đường cứu nước giáo viên đặt ra yêu cầu đối với học sinh như: Em hãy kể một vài mẩu chuyện về Bác Hồ trước khi ra nước ngoài tìm đường cứu nước. Học sinh kể chuyện “Hai bàn tay”( Phụ lục 1) Sau khi học sinh kể song câu chuyện giáo viên có thể đặt câu hỏi: Bài học rút ra từ câu truyện bạn vừa kể? Học sinh trả lời và sau đó giáo viên kết luận: Qua câu chuyện trên, các em có thêm một bài học là biết vượt qua những khó khăn trong cuộc sống bằng chính đôi bàn tay, niềm tin và nghị lực của bản thân để đạt được ước mơ của mình. Cùng với việc yêu cầu học sinh kể chuyện, giáo viên trình chiếu bức tranh về con tàu đưa Bác ra đi tìm đường cứu nước để gây ấn tượng cho học sinh về sự kiện này ( Phụ lục 2) Giáo viên tiếp tục đặt câu hỏi: Vậy trên con đường ra đi tìm đường cứu nước, Bác đã đến những nước nào, làm những nghề gì để kiếm sống? Em hãy kể một vài mẫu chuyện trong hành trình tìm đường cứu nước của Bác Hồ? Học sinh dựa vào sự tìm hiểu ở nhà để trả lời câu hỏi và kể chuyện mẫu chuyện liên quan đến hành trình tìm đường cứu nước của Bác. ”( Phụ lục 3) Sau khi học sinh trả lời và kể chuyện, giáo viên kết luận: Bác đã đến rất nhiều nước như Mỹ, Anh, nhiều châu lục khác nhau và đến khoảng cuối năm 1917, Người từ Anh trở về Pháp. Giáo viên dẫn lời kể chuyện của Giáo sư Hoàng Chí Bảo ”( Phụ lục 4) * Đối với phần: Những hoạt động của Nguyễn Tất Thành tại Pháp năm 1917: Giáo viên tiếp tục đặt câu hỏi gợi mở: Tại Pháp, năm 1917, Nguyễn Tất Thành có những hoạt động nào? Sau khi học sinh trả lời, giáo viên kết luận: Tham gia hoạt động trong Hội những người Việt Nam yêu nước tại Pháp. Sống và làm việc trong phong trào công nhân Pháp. * Đối với phần: ý nghĩa những hoạt động buổi đầu trong hành trình tìm đường cứu nước của Bác Hồ đối với cách mạng Việt Nam: Giáo viên tiếp tục đặt câu hỏi gợi mở: Những hoạt động yêu nước của Nguyễn Tất Thành từ 1911- 1918 có ý nghĩa như thế nào? Sau khi học sinh trả lời, giáo viên kết luận: Những hoạt động yêu nước của Người tuy mới chỉ bước đầu là điều kiện quan trọng để Người xác định con đường cứu nước đúng cho dân tộc Việt Nam 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường. Việc Hướng dẫn học sinh sưu tầm những mẩu chuyện liên quan đến hành trình tìm đường cứu nước của Bác Hồ để học bài 24: Việt Nam trong những năm chiến tranh thế giới thứ nhất ( 1914- 1918) ( Lịch sử lớp 11 THPT) tôi nhận thấy các em tích cực tìm tòi tư liệu, tranh ảnh phục vụ cho bài học, các giờ học diễn ra thoải mái, không nhàm chán, học sinh trong lớp đều hứng thú học tập, say xưa kể những mẩu chuyện liên quan đến cuộc đời và hoạt động cách mạng của Bác Hồ. Tôi nhận thấy, trong mỗi các em đều có những tình cảm thiêng liêng, kính phục với Bác. Sau giờ học, dường như các em tự giác hơn trong học tập, lao động. Vì vậy, mục tiêu giờ học đặt ra đạt hiệu quả cao, làm cho người dạy lịch sử cảm thấy say mê với việc giảng dạy bộ môn. Hơn nữa, bản thân cá nhân tôi và các đồng nghiệp, trong quá trình giảng dạy khi đưa phương pháp trên vào dạy học, đòi hỏi giáo viên không chỉ đơn thuần sử dụng sách giáo khoa làm tư liệu dạy học mà phải tìm tòi các loại tranh ảnh, tư liệu có liên quan đến bài học. Vì vậy thông qua quá trình đó, giáo viên càng nắm chắc và hiểu sâu về kiến thức lịch sử, cũng đồng thời giúp giáo viên tích cực nghiên cứu rút ra những phương pháp phù hợp đối với từng bài trong dạy- học lịch sử. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ. 3.1. Kết luận: Học tập lịch sử là một quá trình nhận thức về hiện thực khách quan. Quá trình nhận thức lịch sử không diễn ra trực tiếp bởi đặc trưng của môn học là tái hiện lại quá khứ đã diễn ra. Chính vì vậy việc đảm bảo tính khách quan trong dạy học lịch sử là một nguyên tắc quan trong cần được sử dụng. Khai thác những mẩu chuyện lịch sử liên quan đến bài học chính là một trong những biện pháp nâng cao hiệu qủa bài học. Mỗi nguồn tài liệu có một ý nghĩa và vai trò nhất định. Những mẩu chuyện lịch sử là nguồn tài liệu có ý nghĩa quan trọng với học sinh. Những mẩu chuyện lịch sử có khả năng giúp học sinh tạo biểu tượng, hình thành khái niệm cũng như giáo dục tư tưởng tình cảm để học sinh phát triển một cách toàn diện. Những mẩu chuyện lịch sử có vai trò rất lớn trong giảng dạy lịch sử như vậy giáo viên phải biết khai thác và sử dụng tốt những mẩu chuyện lịch sử để bài học thêm phong phú, giảm bớt sự nặng nề, căng thẳng gây hứng thú học tập cho học sinh. Trên cơ sở hiểu đúng vai trò, ý nghĩa của những mẩu chuyện lịch sử giáo viên cần nắm chắc những yêu cầu có tính nguyên tắc khi sử dụng, tìm hiểu, khai thác nội dung và đề ra phương pháp sử dụng thích hợp. Việc sử dụng những mẩu chuyện lịch sử là một bộ phận hữu cơ của toàn bộ hoạt động giáo dục của thầy và trò trên lớp. Nó phải được kết hợp chặt chẽ với các phương pháp dạy học khác, phải đảm bảo những yêu cầu về mặt sư phạm. Khai thác và sử dụng tốt những mẩu chuyện lịch sử sẽ góp phần nâng cao hiệu quả bài học lịch sử. Để dạy tốt và gây hứng thú cho học sinh, góp phần giáo dục đạo đức cho học sinh qua tiết học lịch sử thì mỗi giáo viên cần phải sử dụng các phương pháp dạy học phù hợp tùy theo nội dung bài học, tùy theo đối tượng học của từng khối, lớp. Đối với việc lồng ghép giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua việc lồng ghép giáo dục tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh trong tiết học lịch sử , thì giáo viên phải biết linh hoạt, phân bố thời gian, kiến thức cho phù hợp với từng bài, tránh tình trạng giáo viên quá sa đà dẫn đến việc biến tiết học lịch sử thành tiết kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh không truyền thụ hết nội dung trong bài học. 3.2. Kiến nghị: Để tri thức lịch sử, đặc biệt là tấm gương đạo đức về Bác Hồ dến với học sinh cần có nhiều con đường khác nhau. Ngoài việc dạy học trên lớp, tổ chức kiểm tra định kỳSở giáo dục và các nhà trường cũng cần nên tổ chức các hoạt động ngoại khóa về lịch sử như tổ chức thi tìm hiểu về cuộc đời hoạt động, học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh ở tất cả các khối lớp. Các nhà trường cần tổ chức các chương trình ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp về chủ đề Hồ Chí Minh để tạo điều kiện cho học sinh được nâng cao sự hiểu biết của mình về tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh. Trong các buổi sinh hoạt tập thể 15 phút đầu giờ hay sinh hoạt tập thể cuối tuần, nhà trường cần khuyến khích các lớp mượn tại thư viện và đọc các tư liệu sách báo về các nhân vật, sự kiện lịch sử theo chủ đề của tuần, tháng. XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Thanh Hóa, ngày 02 tháng 05 năm 2019 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác Nguyễn Thị Duyến DANH MỤC SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC XẾP LOẠI Họ và tên tác giả: Nguyễn Thị Duyến Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên trường THPT Thường Xuân 2 TT Tên đề tài SKKN Cấp đánh giá xếp loại (Ngành GD cấp huyện/tỉnh; Tỉnh...) Kết quả đánh giá xếp loại (A, B, hoặc C) Năm học đánh giá xếp loại Một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT Hội đồng khoa học cấp nghành C 2007- 2008 Sử dụng tư liệu Hồ Chí Minh trong dạy học bài: Những năm đầu cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược ( 1946-1950) nhằm giáo dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh cho học sinh. Hội đồng khoa học cấp nghành C 2012 – 2013 Sử dụng một số bức tranh biếm họa trong dạy học chương: Các cuộc cách mạng tư sản ( Từ giữa thế kỷ XVI đến cuối thế kỷ XVIII ) ( Lịch sử lớp 10 THPT ) nhằm nâng cao hứng thú học tập lịch sử cho học sinh. Hội đồng khoa học cấp nghành C 2015 – 2016 TÀI LIỆU THAM KHẢO: 1. Cuộc đời hoạt động của chủ tịch Hồ Chí Minh của Trần Dân Tiên. 2. Búp sen xanh ( Sơn Tùng). 3. Kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh Giáo sư Hoàng Chí Bảo. 4. Các tài liệu liên quan đến cuộc đời hoạt động của Bác 5. Sách giáo khoa lịch sử 11. 6. Nghị quyết Trung ương 4 khóa VII ( 1- 1993), Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII ( 12- 1996) và Luật giáo dục sửa đổi, ban hành ngày 27/6/2005 PHỤ LỤC Phụ lục 1. Truyện “ Hai bàn tay” ( Trích: Cuộc đời hoạt động của chủ tịch Hồ Chí Minh của tác giả Trần Dân Tiên..) Năm 1911, năm ấy Bác còn trẻ lắm mới khoảng 21 tuổi. Một hôm anh Ba - tên của Bác hồi ấy, cùng một người bạn đi dạo khắp thành phố Sài Gòn, rồi bỗng đột nhiên anh Ba hỏi người bạn cùng đi: Anh Lê, anh có yêu nước không ? Người bạn đột nhiên đáp: - Tất nhiên là có chứ! Anh Ba hỏi tiếp: Anh có thể giữ bí mật không? Người bạn đáp: - Có Anh Ba nói tiếp: - Tôi muốn đi ra nước ngoài, xem nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem xét họ làm như thế nào, Tôi sẽ trở về giúp đồng bào chúng ta. Nhưng đi một mình, thật ra cũng có nhiều mạo hiểm, ví như đau ốm Anh muốn đi với tôi không ? Anh Lê đáp: Nhưng bạn ơi ! Chúng ta lấy đâu ra tiền mà đi ? - Đây, tiền đây – anh Ba vừa nói vừa giơ hai bàn tay . Chúng ta sẽ làm việc, chúng ta sẽ làm bất cứ việc gì mà sống và để đi. Anh cùng đi với tôi chứ ? Bị lôi cuốn vì lòng hăng hái của Bác, người bạn đồng ý. Nhưng sau khi suy nghĩ kĩ về cuộc đi có vẽ phiêu lưu, anh Lê không có đủ can đảm để giữ lời hứa. Còn Bác Hồ đã đi ra nước ngoài bằng chính đôi bàn tay của mình. Phụ lục 2. Tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin Phụ lục 3. Chuyện kể về Bác Hồ làm việc trên tàu Amiran Latusơ Tơrêvin khi sang Pháp ( Trích: Những mẩu chuyện về cuộc đời hoạt động của chủ tịch Hồ Chí Minh của Trần Dân Tiên) Nguyễn Tất Thành xin làm việc ở tàu Amiran Latusơ Tơrêvin, một tàu lớn vừa chở hàng vừa chở khách của hãng Năm Sao đang chuẩn bị rời Cảng Sài Gòn đi Mác Xây, Pháp. Ông Mai ở Hải Phòng – một nhân viên cũ trên chuyến tàu ấy kể lại rằng: Một buổi trưa, một người trai trẻ lên tàu. Sau một phút ngập ngừng, anh ta hỏi xin việc. Chúng tôi trả lời là không có việc và có chăng nữa, chúng tôi cũng không có quyền nhận anh ta. Chúng tôi cười vì chàng trai có vẻ một anh học trò, không phải là người lao động như chúng tôi. Chúng tôi nói nhỏ với nhau: “Một người như thế có thể làm được công việc gì trên tàu?”. Tôi không hiểu tại sao tôi thấy thương hại anh ta và tôi nói: “Đi theo tôi, tôi sẽ dẫn anh đến gặp chủ tàu. Có lẽ ông ta sẽ có việc cho anh làm”. Chủ tàu hỏi: “Anh có thể làm việc gì?” “Tôi có thể làm bất cứ việc gì!” – Chàng trai trả lời. “Được, ta sẽ lấy anh làm phụ bếp. Sáng mai anh đến đây nhận việc”. Chàng trai ấy xưng tên là Ba. Vì tôi đã giúp anh ta việc nhỏ ấy, cho nên anh ta rất thân với tôi, và cũng vì anh ta rất dễ mến tôi cũng rất thân với anh ấy. Việc gì tôi làm được là tôi cố làm để giúp anh ta, vì anh ta chưa biết gì cả. Vả lại, anh ấy có can đảm và nhẫn nại. Phụ bếp trên tàu, mỗi ngày anh ta phải làm từ bốn giờ sáng, quét dọn sạch sẽ nhà bếp lớn trên tàu, tối đốt lửa trong các lò. Sau đó đi khuân than, rồi xuống hầm lấy rau, thịt cá, nước đá v.v. Công việc khá nặng nhọc vì dưới bếp rất nóng và trong hầm rất rét. Nhất là khi vừa phải vác một bao nặng vừa leo lên những bậc thang trong khi tàu tròng trành. Xong công việc ấy, phải dọn cho bọn chủ bếp Pháp ăn. Sau đấy, nhặt rau, rửa chảo nồi và đun lò lại. Công việc kéo dài suốt ngày... Vậy là, người thanh niên trẻ tuổi có tên Văn Ba ấy chính là Bác Hồ vô cùng vĩ đại của dân tộc Việt Nam. Phụ lục 4. Trích lời kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh của Giáo sư Hoàng Chí Bảo. Bác đến nước Anh, nước Mỹ và tìm hiểu rất kỹ về nền văn hóa của các nước phương Tây. Ở đây, Bác làm đủ nghề để kiếm sống và hoạt động cách mạng, có khi là quét rác trong sân trường trung học dưới thời tiết của châu Âu lạnh buốt đến nỗi Bác không cầm được cán chổi. Ông hiệu trưởng tốt bụng đã trả thêm cho Bác một ngày lương để Bác đi tìm việc khác. Bác lại đi làm thợ chụp ảnh, rửa ảnh, tráng phim hay làm công cho các nhà chủ. Thậm chí làm bồi bàn, lau dọn ở khách sạn. Khi phục vụ các bàn ăn sang trọng ở khách sạn London, đồ ăn thừa khách bỏ lại Bác đều cất gói sạch sẽ để mang cho những người nghèo đói. Thấy Bác có tình thương yêu con người như vậy, ông chủ đầu bếp khách sạn nói: Tôi sẽ dạy cậu làm bánh ngọt để trả lương cao hơn.
File đính kèm:
skkn_huong_dan_hoc_sinh_suu_tam_nhung_mau_chuyen_lien_quan_d.doc