SKKN Khai thác các di sản Việt Nam được UNESCO công nhận vào giảng dạy lịch sử lớp 10 nhằm phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh

43
3
4
Sự dụng các DS Việt Nam được UNESCO công nhận để tổ chức triển lãm sưu tầm tranh ảnh về các di sản ra báo học tập
3,24
3
5
Sự dụng các di sản Việt Nam được UNESCO công nhận để tổ chức trò chơi kéo co
3,43
3
Từ số liệu thu được ở bảng trên có thể rút ra những nhận xét:
Kết quả khảo sát tính khả thi ở bảng 2 cho thấy, GV tham gia khảo sát đã đánh giá tính
khả thi của các giải pháp sử dụng các di sản trong dạy học Lịch sử lớp 10 ở trường THPT Nam Yên Thành tương đối đồng đều. Điểm trung bình chung của cả 5 giải pháp là 3,4 điểm. Qua đó cho thấy đề tài có tính khả thi và tính cấp thiết cao.
Đường link khảo sát (
Nm5V9sN cwSsKppqPg/viewform?usp=sf_link )
( Phụ Lục 7: Một số hình ảnh từ link khảo sát của GV )
5. Thực nghiệm sư phạm.
Tôi chọn bài 16: Các dân tộc trên đất nước Việt Nam tiết 44,45,46 (Lịch sử 10- Bộ Sách cánh Diều) để thực nghiệm phương pháp sử dụng di sản Việt Nam được UNESCO công nhận vào dạy lịch sử lớp 10 ở trường THPT nhằm khẳng định tầm quan trọng của di sản đối với việc dạy học lịch sử
Để tiến hành thực nghiệm sư phạm, tôi chuẩn bị:
Một giáo án thực nghiệm để dạy lớp thực nghiệm trong đó có thể hiện những dự kiến về sử dụng tài liệu, tranh ảnh, video về di sản.
Một giáo án soạn không sử dụng di sản.
Tôi chọn lớp 10 C4 có 42 học sinh để tiến hành làm thực nghiệm và 10C3 có 44 học sinh làm lớp đối chứng. Đây là hai lớp chọn của trường, sức học và ý thức học tập của hai lớp là tốt và đồng đều ( Đây là những lớp có học chuyên đề nên kiến thức SGK cơ bản có nhanh hơn so với các lớp không học chuyên đề)
Để có cơ sở đánh giá hiệu quả bài học, sau tiết học, tôi đã kiểm tra nhanh việc nắm kiến thức của học sinh cả 2 lớp với thời gian là 15 phút với 1 câu hỏi tự luận và 2 câu hỏi trắc nghiệm
Câu 1: Căn cứ vào tiêu chí nào để phân chia các dân tộc – tộc người ở Việt Nam?
A. Theo dân số và địa bàn phân bố. B. Theo ngữ hệ và nhóm ngôn ngữ.
C. Theo ngữ hệ và địa bàn phân bố. D. Theo dân số và ngữ hệ.
Câu 2: Hãy kể tên các di sản văn hóa phi vật thể của các dân tộc trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam được UNESCO công nhận.
Câu 3: Thực hành Then – di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là di sản thuộc dân tộc nào ở Việt Nam?
A. Mường, Tày, Thái	B. Tày, Nùng, Thái
C. Dao, Thái, Nùng	D. Ê Đê, Ba Na, Gia Rai
Kết quả thực nghiệm
Tôi đã chấm bài ở lớp đối chứng, lớp thực nghiệm và thu được kết quả như
Nhận xét: Như vậy, ở lớp thực nghiệm 10C4, GV sử dụng tư liệu, video và tranh ảnh về các DS vào dạy học HS rất hăng hái phát biểu bài, giờ học sôi nổi, các em chăm chú nghe giảng nên chất lưọng giờ học được nâng cao. Tổng số bài kiểm tra thu được là 42 bài trong đó số bài đạt điểm giỏi là 20 HS (47,6%), điểm khá là 20 HS (47,6%), số bài đạt điểm trung bình là 2 (4,8%), không có bài bị điểm kém.
Còn ở lớp đối chứng 10C3, giáo viên chủ yếu là sử dụng lối dạy chay, không tích hợp các di sản vào dạy, nên giờ học trầm, không sôi nổi, ít học sinh phát biểu ý kiến. Do vậy, hiệu quả bài học chưa cao. Tổng số bài kiểm tra thu đựơc là 40 bài trong đó số bài đạt loại giỏi là 10 HS (25%), số bài đạt điểm khá là 15 HS (37,5%), điểm trung bình là 15 HS (37,5%), không có bài bị điểm kém.
Lớp
Tổng số bài
Loại giỏi (9-10 điểm)
Loại khá (7-8 điểm)

Loại TB (5-6 điểm)
Loại yếu (4 điểm trở xuống)


Số lượng
Tỷ lệ %
Số lượng
Tỉ lệ %
Số lượng
Tỉ lệ %
Số lượng
Tỉ lệ %
Lớp đối chứng 10 C3

40

10

25

15

37,5

15

37,5

0

0
Lớp thực nghiệm 10 C4

42

20

47,6

20

47.6

2

4,8

0

0

Qua việc sử dụng DS vào dạy học sẽ góp phần phát triển óc quan sát, trí tưởng tượng, tư duy và ngôn ngữ cho HS. Khi GV cho HS quan sát bất kỳ một hình ảnh nào về các DS thì HS cũng có khả năng nhận xét, phán đoán, hình dung quá khứ lịch sử. Từ đó, rèn luyện cho HS khả năng diễn đạt, phân tích, so sánh, khái quát, đưa ra các đánh giá, nhận xét. Nhờ vậy, các năng lực chuyên biệt của bộ môn lịch sử sẽ được rèn luyện và nâng cao trong mỗi học sinh.
PHẦN III - KẾT LUẬN
Những kết quả đạt được sau khi áp dụng đề tài
Sau khi hoàn thiện đề tài, tôi và các đồng nghiệp trong nhóm chuyên môn đã áp dụng tại trường THPT Nam Yên Thành đem lại kết quả rất cao. Sau đó chúng tôi đã trao đổi vấn đề áp dụng đề tài với giáo viên bộ môn tại các trường THPT trên địa bàn huyện Yên Thành và đã được các giáo viên đánh giá cao. Từ đó cho thấy đề tài có khả năng được áp dụng vào giảng dạy bộ môn Lịch sử tại các trường THPT trong huyện Yên Thành và có thể được áp dụng tại các trường THPT khác.
Trước hết đối với giáo viên:
Đề tài đã cung cấp cho các đồng nghiệp những nguồn tài liệu vô cùng quý giá về các loại hình di sản được UNESSCO công nhận và chỉ rõ những mỗi liên hệ giữa các bài, các mục của lịch sử lớp 10 với di sản. Từ đây trong quá trình giảng dạy, giáo viên có thể khai thác và sử dụng nó một cách chủ động, sáng tạo vào một số bài học trong chương trình lịch sử lớp 10, qua đó làm cho bài dạy trở nên phong phú và sinh động hơn, giúp các giáo viên đổi mới phương pháp, nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ giảng dạy của mình
Qua đó giúp giáo viên chủ động hơn trong việc tổ chức học sinh thàm gia các hoạt động trải nghiệm sáng tạo và đúc rút được nhiều kinh nghiệm trong quá trình tổ chức hoạt động này để giáo dục toàn diện năng lực và phẩm chất người học.
Qua đề tài này, có nhiều giáo viên đã chủ động sưu tầm tài liệu, tranh ảnh, băng đĩa về các di sản có liên quan đến bài học để phục vụ cho tổ chức các hoạt động của học sinh. Nhiều giáo viên còn xây dựng hệ thống tư liệu về di sản cho chủ đề dạy học nhằm hỗ trợ hoạt động tìm tòi, khám phá của học sinh
Đối với học sinh:
Giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy các di sản, giúp các em học sinh hiểu biết cụ thể hơn về các loại hình DS
Góp phần hình thành nhân cách và trí tuệ cho học sinh, đặc biệt giúp học sinh có cái nhìn đúng đắn hơn về những giá trị DS, hình thành và nâng cao ý thức trân trọng, giữ gìn và bảo vệ những giá tri DS truyền thống vô cùng quá báu của cha ông ta để lại.
Đặc biệt với hoạt động ngoại khóa đã có tác dụng rất lớn trong việc rèn luyện kỹ năng tự học, tự tìm tòi, nghiên cứu, khám phá của HS
Đối với học sinh, dạy học thông qua di sản đã giúp các em phát triển kỹ năng học tập, tự chiếm lĩnh kiến thức, kích thích hứng thú nhận thức, phát triển trí tuệ và nhân cách của học sinh. Bên cạnh đó, dạy học thông qua di sản còn góp phần phát triển một số kỹ năng mềm như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng lắng nghe tích cực, kĩ
năng trình bày suy nghĩ ý tưởng, kỹ năng hợp tác, kỹ năng đảm nhận trách nhiệm, kỹ năng đặt mục tiêu, kỹ năng quản lí thời gian, kỹ năng tìm kiếm và xử lí thông tin,
Một số kinh nghiệm được rút ra từ đề tài
- Phải tìm hiểu, nghiên cứu kỹ về các di sản; nghiên cứu chương trình, sách giáo khoa, tài liệu dạy học bộ môn từ đó xây dựng các tiết học cho phù hợp
-Muốn khai thác và sử dụng tốt các DS giáo viên phải căn cứ vào điều kiện của từng trường và địa phương mình để có phương pháp khai thác và sử dụng thích hợp. Đồng thời, GV phải nắm vững yêu cầu, hình thức và phương pháp tiến hành, sử dụng tư liệu về các DS một cách linh hoạt trong quá trình dạy học. Song vẫn phải tuân thủ những nguyên tắc chung của lý luận dạy học và yêu cầu của việc sử dụng phương tiện trực quan trong dạy học lịch sử ở trường phổ thông.
Hiệu quả của việc sử dụng DS vào dạy học lịch sử hoàn toàn phụ thuộc vào năng lực tổ chức, phương pháp thực hiện của GV. Vì vậy đòi hỏi người GV phải có niềm say mê nghề nghiệp, tâm huyết với học trò, có tinh thần học hỏi nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, có cách thức tổ chức và phương pháp dạy học hợp lí trong dạy học bài nội khóa lẫn ngoại khóa
Kiến nghị, đề xuất
+ Đối với các cấp quản lí giáo dục
Trang bị hệ thống cơ sở vật chất như máy chiếu, máy tính, Ti vi, kết nối mạng Internet
Mua sắm các trang thiết bị, đồ dùng dạy học tối thiểu theo thông tư 13 của Bộ giáo dục
Ban giám hiệu của các trường THPT cần tạo điều kiện thuận lợi về mặt vật chất và thời gian để giáo viên bộ môn lịch sử phát huy hết năng lực chuyên môn. Giáo viên lịch sử là những người tham gia cố vấn các kế hoạch hoạt động của trường trong các ngày lễ lớn của lịch sử dân tộc. Tạo mọi điều kiện thuận lợi để HS có dịp tham quan, trải nghiệm sáng tạo học tâp các di sản
+ Đối với giáo viên
Tăng cường sinh hoạt nhóm chuyên môn trường, liên trường để trao đổi, học hỏi kinh nghiệm trong việc đổi mới phương pháp, kĩ thuật tổ chức dạy học theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh.
Tổ chức các tiết dự giờ để giáo viên có cơ hội tiếp thu, trao đổi chuyên môn, rút kinh nghiệm.
-Giáo viên cần nâng cao công tác tự học, tự nghiên cứu, không ngại khó, tích cực ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động dạy học. Cần đa dạng hoá các hình
thức tổ chức dạy học. Mạnh dạn xây dựng các kế hoạch trải nghiệm sáng tạo, tham quanđề xuất, tham mưu với nhà trường những hình thức tổ chức dạy học mới.
Hy vọng với đề tài sáng kiến kinh nghiệm này của tôi sẽ phần nào giúp các đồng nghiệp trong giảng dạy bộ môn lịch sử có hiệu quả cao. Sáng kiến kinh nghiệm này cũng là dịp để tôi tổng kết hoạt động thực tiễn, rút kinh nghiệm trong năm học đầu tiên thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. Rất mong được sự góp ý của hội đồng khoa học xét duyệt và của bạn đọc để tôi làm tốt hơn trong công tác chuyên môn của mình.
.
D. PHỤ LỤC
Phụ lục 1: Phiếu điều tra thực trạng học sinh khối 10 trước khi áp dụng đề tài
Câu hỏi
Trả lời
% Lựa chọn
Em có hiểu biết gì về các di sản của Việt Nam được UNESCO công nhận?
Biết rất nhiều
10
Biết vừa phải
15
Biết ít
75
Em có muốn được học tập và tìm hiểu các di sản của Việt Nam được UNESCO công nhận không?
Rất muốn học tập và tìm hiểu
90
Muốn học tập và tìm hiểu vừa phải
10
Không muốn học tập và tìm hiểu
0
Em có muốn tham quan một số di sản văn hóa Việt Nam được UNESCO công nhận không?
Rất thích
100
Thích vừa phải
0
Không thích
0
Theo em có cần thiết phải bảo tồn và phát huy các di sản được UNESCO công nhận không?
Rất cần thiết
90
Cần thiết
10
Không cần thiết
0
Em có muốn tham gia các hoạt động ngoại khóa về các di sản của Việt Nam được UNESCO công nhận không? Như kéo co, hát dân ca Ví, Dặm..
Rất thích
95
Thích vừa phải
5
Không thích
0

PHỤ LỤC 2: MỘT SỐ HÌNH ẢNH CÁC DI SẢN VIỆT NAM ĐƯỢC UNESCO TÔN VINH
QUẦN THỂ KIẾN TRÚC CỐ ĐÔ HUẾ
PHỐ CỔ HỘI AN
HOÀNG THÀNH THĂNG LONG
THÀNH NHÀ HỒ
THÁNH ĐỊA MĨ SƠN
PHONG NHA KẺ BÀNG
KHÔNG GIAN VĂN HÓA CỒNG CHIÊNG TÂY NGUYÊN
QUẦN THỂ DANH THẮNG TRÀNG AN PHỤ LỤC 3: BÀI KIỂM TRA CỦA HỌC SINH
PHỤ LỤC 4: MỘT SỐ HÌNH ẢNH THUYẾT TRÌNH CỦA HỌC SINH TRONG VAI LÀ HƯỚNG DẪN VIÊN DU LỊCH
56
HÌNH ẢNH HỌC SINH 10C4 THUYẾT TRÌNH VỀ DI S
PHỤ LỤC 5: Kế hoạc tổ chức thi hát dân ca Ví, Dặm Nghệ Tĩnh
HUYỆN ĐOÀN YÊN THÀNH	CỘNG HÕA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
ĐOÀN TRƯỜNG THPT NYT	Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Số: 751 /KH-ĐT	Yên Thành, ngày 16 tháng 12 năm 2022
KẾ HOẠCH
Tổ chức hội thi tiếng hát dân ca Ví Giặm Nghệ Tỉnh lần thứ V năm 2023.
MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU
Nhằm tạo nên không khí vui tươi, phấn khởi chào mừng kỷ niệm 92 năm Ngày thành lập Đảng cộng sản Việt Nam (03/2/1930 - 03/2/2022) và đón Tết cổ truyền của dân tộc Xuân Quý Mão năm 2022, đồng thời khơi lại phong trào văn hóa văn
nghệ trong quần chúng nhân dân, với những làn điệu dân ca Ví Dặm Nghệ Tĩnh dân tộc trên địa bàn. Qua đó tạo điều kiện để các đội nghệ thuật không chuyên giao lưu và trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau. Đồng thời, thông qua Hội thi phát hiện những tài năng từ các lớp để có kế hoạch bồi dưỡng nhằm phục vụ ngày càng tốt hơn đời sống văn hóa tinh thần của trường học, góp phần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh ở nhà trường và phát triển, bảo tồn loại hình văn hóa phi vật thể dân ca Ví Giặm Nghệ Tĩnh
Hội thi tiếng hát “ Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh” bậc học THPT là hội thi nhằm bảo tồn, gìn giữ và phát huy loại hình dân ca truyền thống dân tộc đồng thời đưa dân ca truyền thống vào giáo dục cho thế hệ trẻ tại các trường học là việc làm thiết thực hưởng ứng phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân thiện- học sinh tích cực ”
Thông qua hội thi tìm hiểu những giá trị truyền thống của văn hóa cổ truyền dân tộc, khơi dậy và cổ vũ phong trào hát dân ca, giáo dục cho học sinh tình yêu quê hương đát nước, làng xóm, những người xung quanh...góp phần nuôi dưỡng tâm hồn, hình thành nhân cách và giáo dục toàn diện cho học sinh
NỘI DUNG
Chủ đề
Ca ngợi Đảng, Bác Hồ, truyền thống đấu tranh anh dũng của dân tộc, của quê hương đất nước , Nghệ Tĩnh
-Ca ngợi các chiến sĩ và nhân dân đang làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc;
-Ca ngợi tình yêu quê hương đất nước, cuộc sống, quan hệ con người trong lao động sản xuất, tình quân dân, tình nghĩa xóm làng và gia đình
Thể loại:
Tất cả các loại hình ca kịch. dân ca dân gian Ví Dặm Nghệ Tĩnh - dân tộc Việt Nam
Đối tượng tham gia
-Học sinh 3 khối 10,11,12
-Mỗi Lớp tham gia tối đa 02 tiết mục và đảm bảo thời lượng đúng yêu cầu;
Hình thức thể hiện - thời lượng chương trình:
-Các loại hình: Đơn ca, song ca, tốp ca, tiểu phẩm, trích đoạn...(nên làm phụ họa cho các tiết mục sinh động hơn).
-Thời lượng của mỗi đội: từ 20 đến 25 phút.
Thời gian và địa điểm tổ chức:
-Thời gian tổ chức: Sáng Chủ Nhật, ngày 08.01.2023
-Địa điểm tổ chức: Tại trường THPT NAM YÊN THÀNH.
Kinh phí :
-Ban Tổ chức chịu trách nhiệm kinh phí tổ chức và giải thưởng;
-Các đơn vị tham gia chịu trách nhiệm kinh phí tập luyện và tham gia Hội thi.
Ban giám khảo
Đ/c Bùi Văn Chương- Bí thư đoàn trường - Trưởng ban
Đ/c Nguyễn Thị Hương- Tổ trưởng tổ Ngữ Văn- Ban viên
Đ/c Nguyễn Thị Thúy Hà- Tổ trưởng tổ KHXH- ban viên
Ban tổ chức
đ/c Bài, đ/c Thủy và đoàn trường
Tổ chức quản lí học sinh :
GVCN và Đoàn trường có vai trò quản lí chặt chẽ học sinh tham gia
Cơ cấu giải thưởng
Giải nhất : 500.000 ngàn( 1 giải )
Giải nhì : 400. 000 ngàn( 1 giải )
-Giải ba	: 300.000 ngàn( 2 giải )
-Giải khuyến khích : 200.000 ngàn( 5 giải )
PHÊ DUYỆT BGH	NGƯỜI LẬP KẾ HOẠCH HOÀNG VĨNH THẮNG	BÙI VĂN CHƯƠNG
PHỤ LỤC 6: KẾ HOẠCH HOẠT ĐỘNG THÁNG THANH NIÊN( Trong đó
có kế hoạch kéo co )
Phụ lục 7: Một số hình ảnh khảo sát của GV dạy sử từ đường link
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2013. Tài liệu tập huấn: Sử dụng di sản trong dạy học ở trường phổ thông. Hà Nội. (Lưu hành nội bộ).
Dương Quỳnh Phương, 2018. Giáo dục giá trị của các di sản ở khu vực Đông Bắc Việt Nam cho học sinh trung học phổ thông thông qua dạy học các chủ đề thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn.
Dương Quỳnh Phương và Đỗ Văn Hảo, 2019. Di sản và vấn đề giáo dục di sản cho học sinh trung học phổ thông. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. Tập 55(Số chuyên đề: Khoa học Giáo dục)
Phan Ngọc Liên, Trịnh Đình Tung, Nguyễn Thị Côi: Phương pháp dạy học lịch sử. NXB đại học sư phạm 2002
Tài liệu hướng dẫn giáo dục về di sản văn hóa phi vật thể trong trường phổ thông hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững. NXB Văn hóa dân tộc 2020
Bộ giáo dục và đào tạo – Kỷ yếu hội thảo:Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh phổ thông (2014)
SGK, SGV, Sách chuyên đề Lịch sử 10 ( Bộ Sách Cánh Diều) - NXB ĐHSP Hà Nội- Năm 2022
Các nguồn tư liệu trên Interenet.