SKKN Một vài kinh nghiệm tổ chức tham quan học tập tại quần thể di tích lịch sử - Cách mạng xã Xuân Minh, huyện Thọ Xuân trong dạy học Lịch sử địa phương giai đoạn 1930 - 1945 lớp 12 THPT Lam Kinh

tích lịch sử đình làng Phong Cốc.
Đối với di tích này, giáo viên đã giao nhiệm vụ trước cho nhóm học sinh tìm hiểu. Em Đỗ Thùy Dương đóng vai trò là hướng dẫn viên du lịch giới thiệu về ngôi đình: “ Thưa quí khách! Ngôi đình Phong Cốc là nơi chứng kiến nhiều sự kiện đâu tranh cách mạng giành độc lập dân tộc thời kì 1930 – 1945: 
Đêm 4 tháng 5 năm 1930, mười đồng chí chuyển hóa từ hoạt động Tân Việt sang hoạt động Cộng sản.
Tháng 6 năm 1931, binh lính Pháp đọc lệnh bắt đồng chí Nguyễn Xuân Thúy và Nguyễn Văn Hồ - cán bộ chủ chốt của Đảng bộ Thanh Hóa.
Đình là nơi vận động, tuyên truyền, giác ngộ quần chúng thời kì vận động dân chủ 1936 – 1939. Đặc biệt là cuộc đấu tranh chống Tây Đoan bắn chết người trong làng. Đây là cuộc đấu tranh tiêu biểu gây tiếng vang lớn trên báo chí cả nước và mở đầu thời kì vận động dân chủ ở Thanh Hóa.
Đầu năm 1938, cuộc họp kết nạp 4 đồng chí (Việt, Phép, Tuân, Tảo) vào Đảng.
Đầu năm 1941, diễn ra cuộc họp bàn cách đánh tháo cho hai cán bộ cách mạng bị địch bắt là đồng chí Vượng và Thống.
 Tháng 7 năm 1941, họp thành lập ban cán sự lực lượng vũ trang. Từ tháng 7 đến tháng 10 năm 1941, Pháp đã đưa lính về đóng tại Đình, đàn áp khủng bố trắng phong trào cách mạng địa phương.
Trong hai năm 1944 – 1945, Đình là nơi diễn ra nhiều sự kiện như thành lập Mặt trận Việt Minh tổng Thử Cốc, hội nghị bàn công tác chuẩn bị cho khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền. Sau khởi nghĩa đình là trụ sở của Ủy ban nhân dân lâm thời xã Minh Nghĩa.
Năm 1946, đình là nơi đặt máy in tiền tài chính của Chinh phủ.
Từ năm 1947 đến năm 1952, Đình là xưởng quân nhu của bộ đội”
Ngày nay, đình làng là nơi diến ra các lễ hội, là nơi hội tụ nét văn hóa đặc trưng của làng”.
Kết thúc phần giới thiệu, bạn hát một đoạn trong bài “Mái đình làng biển” với ca từ sâu lắng.
2.4.2.8. Di tích lịch sử nhà ông Đỗ Huy Trai.
Giáo viên hướng dẫn học sinh quan sát toàn bộ quang cảnh ngôi nhà, sau đó giới thiệu khái quát: “Tại ngôi nhà này đã diễn ra nhiều cuộc họp quan trọng của tổng Thử Cốc và của tỉnh được tổ chức và bảo vệ an toàn. Cơ quan in của Đảng đã về đóng tại đây. Đây cũng là cơ sở nuôi dấu cán bộ cốt cán của tỉnh, của xứ ủy.
Ông Đỗ Huy Trai được kêt nạp vào Đảng cộng sản năm 1938, từng bị đế quốc Pháp bắt cầm từ. Ông là một chiến sĩ cách mạng hoạt động kiên cường”.
2.3.5.9. Di tích lịch sử địa điểm Vườn Trầu.
Trước đây vườn trầu là do các đảng viên Tân Việt Xuân Minh trồng để gây quĩ cho tổ chưc. Cuối tháng 3 năm 1931, được sự bảo vệ của cac hội viên nông hội đỏ làng Phong Cốc, các ông Ngô Đức Mậu, Nguyễn Xuân Thúy, Nguyễn Văn Hồ đã họp kiểm điểm đánh giá tình hình phong trào cách mạng trong tỉnh và cử đồng chí Nguyễn Xuân Thúy đi Vinh báo cáo tình hình và xin Chỉ thị của xứ ủy Trung Kì để chuẩn bị cho cuộc đấu tranh ủng hộ Xô Viết Nghệ - Tĩnh.
Vườn trầu cũng là địa điểm bắt nối liên lạc của nhiều cán bộ cách mạng trong huyện, trong tỉnh. 
2.4.2.10. Di tích lịch sử nhà ông Trịnh Văn Phan.
Giáo viên hướng dẫn học sinh quan sát toàn bộ quang cảnh ngôi nhà, sau đó giới thiệu khái quát: “Nơi chúng ta đang đứng đây vào ngày 28 tháng 4 năm 1931, dưới sự chủ trì của ông Nguyễn Xuân Thúy, cán bộ chủ chốt của Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa, bàn việc triển khai Chỉ thị của xứ ủy Trung Kì về việc phát động đấu tranh, giải truyền đơn nhân dịp 1/5 để ủng hộ phong trào Xô Viết Nghệ - Tĩnh.
Sau hội nghị này, truyền đơn của Đảng được giải nhiều nơi trong tỉnh và cờ Đảng cũng được treo ở nhà ga thị xã Thanh Hóa và nhà máy diem Hàm Rồng.
Ông Trịnh Văn Phan là đảng viên Tân Việt được chuyển sang tổ chức và hoạt động Đảng Cộng sản từ năm 1930 – 1931, một chiến sĩ hoạt động cách mạng kiên cường, bị đế quốc cầm từ. Ông là người đóng góp tích cực chủa Đảng cho phong trào cách mạng ở địa phương. Nhà ông là cơ sở nuôi dâu bảo vệ cán bộ của Đảng đến hoạt động.
2.4.2.11. Di tích lịch sử nhà ông Nguyễn Văn Hồ.
Giáo viên hướng dẫn học sinh quan sát toàn bộ quang cảnh ngôi nhà, sau đó giới thiệu khái quát: “Nơi chúng ta đang đứng đây là nhà ông Nguyễn Văn Hồ, nơi đây đã chứng kiến nhiều cuộc gặp gỡ, hội nghị của của cán bộ Đảng Tân Việt và vận động chuyển hóa sang tổ chức và hoạt động của Đảng Cộng sản.Cũng tại đây, nhiều cán bộ của Đảng đến để bắt liên lạc và nhận tài liệu cách mạng.
Thời kì 1930 – 1931, cơ quan in ấn của tỉnh Đảng bộ Thanh Hóa đặt tại đây.
Ông Nguyễn Văn Hồ là một cán bộ lãnh đạo của Đảng Tân Việt, Thanh Hóa, kiên định theo lập trường của chủ nghĩa Mác Lê – nin, tích cực vận động tổ chức Tân Việt chuyển hóa sang hoạt động Đảng Cộng sản, là người có công thành lập Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa.
Ông Nguyễn Văn Hồ bị đế quốc Pháp bắt tuyên án 10 năm tù khổ sai, giam ở nhà tù Lao Bảo. Ra tù ông lại tiếp tục hoạt động cách mạng”. 
2.4.2.12. Di tích lịch sử nhà ông Đỗ Huy Kính
Giáo viên hướng dẫn học sinh quan sát toàn bộ quang cảnh ngôi nhà, sau đó giới thiệu khái quát: “Nơi chúng ta đang đứng đây là nhà ông Đỗ Huy Kính, đã từng là cơ sở cách mạng tin cậy của Đảng.Tại đây đã diễn ra Hội nghị đại biểu cơ sở Đảng trong tỉnh dươi sự chỉ đạo trực tiếp của đồng chí Bùi San – xứ ủy viên Trung Kì để thống nhất về mặt tổ chức và lãnh đạo phong trào cách mạng theo Nghị quyết Hội nghị trung ương 6. Tại Hội nghị này, đồng chí Trần Hoạt được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy”.
2.4.2.13. Di tích lịch sử nhà ông Nguyễn Xuân Oanh.
Giáo viên hướng dẫn học sinh quan sát toàn bộ quang cảnh ngôi nhà, sau đó giới thiệu khái quát: “Nơi chúng ta đang đứng đây là nhà ông Nguyễn Xuân Oanh. Tại đây vào tháng 2 năm 1941 là nơi Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa diễn ra để hưởng ứng khởi nghĩa Bắc Sơn, Nam Kì và quyết định thành lập vành đai căn cứ địa cách mạng. Đây là đại hội cực kì quan trọng, quyết định sự phat triển phong trào cách mạng trong tỉnh. Chiến khu Ngọc Trạo ra đời là đỉnh cao của phong trào phản đê cứu quốc của Thanh Hóa. Nhiều cán bộ, đảng viên đã được nuôi dấu, bảo vệ an toàn trong ngôi nhà này.
Ông Nguyễn Xuân Oanh được chuyển hóa thành đảng viên Đảng Cộng sản năm 1930, là người hoạt động năng nổ tích cực, là cán bộ cốt cán của phong trào cách mạng tổng Thử Cốc năm 1932, được cử vào Nghệ An liên lạc với Xú Ủy Trung Kì. Từng bị địch bắt, cầm tù, Nguyễn Xuân Oanh là người chắp nối liên lạc với can bộ, đảng viên chưa bị địch bắt để thống nhất thành lập và củng cố Đảng bộ Thanh Hóa vào năm 1934”.
Thông qua việc tham quan di tích kết hợp với cách dẫn dắt, gợi mở như vậy của giáo viên, sẽ tạo biểu tượng cụ thể, sinh động, khắc sâu những kiến thức học sinh đã được học trên lớp.
Kết thúc buổi tham quan học tập tại di tích lịch sử cách mạng, giáo viên cần tiến hành kiểm tra, đánh giá nhận thức của học sinh.
Bằng cách trao đổi, thảo luận với nhau để tìm ra được câu trả lời thì học sinh lĩnh hội kiến thức được sâu sắc hơn, khâm phục sự dũng cảm, mưu trí của Pháo binh Việt Nam, qua đó, giáo dục cho học sinh lòng tự hào về truyền thống đấu tranh anh hùng của nhân dân Thủ đô.
Việc tham quan này giúp cho học sinh hiểu rõ hơn tội ác của thực dân Pháp đã gây ra cho nhân dân ta, giáo dục cho học sinh lòng căm thù giặc xâm lược đồng thời cảm phục tinh thần chiến đấu dũng cảm, không ngại hy sinh xuơng máu cho độc lập của nhân dân ta.
Tóm lại: Sử dụng di tích lịch sử - cách mạng dưới hình thức khác nhau (nội khóa và hoạt động ngoại khóa) đều nhằm mục đích giúp học sinh củng cố, vận dụng kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống. Qua đó phát triển ở các em tính tự giác, rèn luyện phương pháp tự học, làm việc có kế hoạch, tập dượt nghiên cứu khoa học.
2.4.3. Kết quả đối chứng.
Cũng với 150 học sinh đã được điều tra, tôi lại tiếp tục phát phiếu điều tra sau khi các em được học tập trải nghiệm sáng tạo qua hai buổi (câu hỏi điều tra về cơ bản như câu hỏi ban đầu).
Kết quả thu được là đa số học sinh đều có một câu trả lời chung: rất hứng thú với học tập trải nghiệm và rất mong muốn được tiếp tục học tập bộ môn Lịch sử dưới hình thức tham quan học tập. Vì hình thức học tập này làm cho bài học trở nên nhẹ nhàng, hấp dẫn, các em được làm việc, được thiết kế tự tìm ra cách tiếp cận riêng để hoàn thành nhiệm vụ học tập. Ngoài ra những kiến thức thực tế giúp ích rất nhiều cho các em trong việc giải quyết những vấn đề của cuộc sống.
Cụ thể: 
+ Kết quả cho thấy phần lớn học sinh được điều tra đều yêu thích môn Lịch sử. Số học sinh tỏ ra chưa thực sự yêu thích môn học này chỉ chiếm khoảng 10%). 
+ Đa số học sinh đều đánh giá được tầm quan trọng của môn học. Có tới 92% số học sinh được khảo sát cho rằng Lịch sử là môn học quan trọng, không có ý kiến nào cho rằng đây là môn học không quan trọng. 
+ Về mức độ cần thiết khi tổ chức hoạt động tham quan học tập trong học tập lịch sử thì kết quả thu được là 95% học sinh đồng ý cần thiết và chỉ có 5% học sinh cho rằng không cần thiết.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
2.4.1. Đối với hoạt động giáo dục: 
Tham quan học tập trong dạy học Lịch sử ở trường phổ thông đơn thuần được tổ chức dưới hình thức ngoại khóa hay ngoài giờ lên lớp theo chủ đề mà nhà trường xây dựng từ đầu năm học còn nghèo nàn và đơn điệu. Bởi vậy khi làm quen với cách học này các em học sinh trường THPT Lam Kinh đều rất hào hứng, nhiệt tình tham gia và hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Thông qua hoạt động tham quan học tập, học sinh đã nhận thấy những kiến thức lịch sử không còn nặng nề, hàn lâm mà rất gần gũi, thiết thực với chính các em; nhiều năng khiếu của học sinh đã được bộc lộ.
Phần lớn học sinh đều có mong muốn được học lịch sử dưới hình thức tham quan học tập 
2.4.2. Đối với chất lượng giảng dạy và giáo dục của bản thân:
Bản thân tôi nhận thấy rằng: cách thức tổ chức hoạt động tham quan học tập rất đa dạng, phong phú. Giáo viên cần tùy thuôc ̣ vào những đặc trưng về văn hóa, khí hậu, đặc điểm vùng miền, điều kiệṇ kinh tế – xã hội của mỗi địa phương mà lựa chọn nội dung và hình thức tổ chức sao cho việc thực hiện được linh hoạt, sáng tạo và sử dụng có hiệu quả thời gian, các yếu tố nhân, vật lực ở điạ phương mình.
Các em không thể tự tham gia các hoạt động mà hình thành các kỹ năng sống, rèn luyện nhân cách, kỹ năng được mà phải có sự định hướng của giáo viên. Thế nên, nếu giáo viên không thực sự tâm huyết, không dung hòa được giữa nhu cầu của người học và định hướng của hoạt động trải nghiệm sáng tạo, không đủ bản lĩnh và kiến thức để giải đáp những thắc mắc của học sinh thì không thể có hiệu quả như mong muốn được.
2.4.3. Đối với đồng nghiệp và nhà trường
Qua đề tài này, mỗi cán bộ giáo viên trong nhà trường đều nhận thấy ưu điểm rất lớn của hoạt động tham quan học tập. Đều có nhận thức đúng về bản chất của hoạt động tham quan học tập. Với nội dung và phương thức tổ chức như trên, mọi người đều hiểu là không cần phải có giáo viên chuyên "dạy" ngoại khóa Giáo viên chỉ đóng vai trò tổ chức, hướng dẫn học sinh thực hiện, đánh giá kết quả thực hiện của học sinh.
Như vậy có thể hình dung với cơ cấu giáo viên như hiện nay, việc thực hiện các hoạt động tham quan học tập đã có thể được thực hiện tốt. Trong đó giáo viên các bộ môn tham gia xây dựng các chủ đề hoạt động, chịu trách nhiệm đưa ra mục tiêu, nội dung, phương thức và sản phẩm hoạt động; tham gia đánh giá kết quả hoạt động của học sinh.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Kết luận.
Do đặc thù của chương trình sách giáo khoa ở bậc THPT không thể đề cập đến nhiều các di tích lịch sử- cách mạng ở từng địa phương trên toàn quốc, đặc biệt là di tích lịch sử- cách mạng của Thọ Xuân được đề cập rất ít trong sách giáo khoa. Hơn nữa tiết học lịch sử chỉ quy định rất ít đối với mỗi khối lớp cho cả một năm học Do đó để có thể khắc phục tình trạng học sinh ít biết, hiểu về di tích lịch sử - cách mạng trong quá trình dạy học giáo viên cần triệt để khai thác tài liệu lịch sử địa phƣơng để sử dụng trong dạy học lịch sử dân tộc. Muốn thực hiện được việc này cần sự giúp đỡ và tạo điều kiện của các cấp lãnh đạo (BGH, Sở giáo dục), các ban nghành địa phương có liên quan (Sở văn hóa thông tin, phòng ban văn hóa huyện, xã, bảo tàng tỉnh, nhà trường hay nhà lưu niệm). Song yếu tố quyết định của việc sử dụng tài liệu về di tích lịch sử- cách mạng có hiệu quả hay không lại phụ thuộc vào trình độ, trách nhiệm và tâm huyết của giáo viên.
Muốn thực hiện tốt việc sử dụng tài liệu di tích lịch sử - cách mạng trong dạy học lịch sử dân tộc, giáo viên bộ môn lịch sử ở các trường THPT huyện Thọ Xuân cần không ngừng rèn luyện, trau dồi chuyên môn nghiệp vụ và nghiên cứu tìm hiểu, nắm vững nội dung di tích lịch sử- cách mạng để đưa vào sử dụng trong các bài giảng lịch sử dân tộc có hiệu quả. Đặc biệt giáo viên cần phải nắm vững phương pháp dạy học bộ môn nói chung và biện pháp sử dụng tài liệu về di tích lịch sử - cách mạng nói riêng để việc sử dụng đạt hiệu quả cao. 
Kiến nghị. 
Cần tăng cường những tiết dạy thực hành cho học sinh để học sinh có thể tham gia những hoạt động trải nghiệm một cách chủ động, sáng tạo. 
Hoạt động tham quan học tập đòi hỏi tốn kém, cần kinh phí nhưng nhà trường không thể đáp ứng tất cả nên rất cần công tác xã hội hóa, đặc biệt với các huyện còn nghèo. 
XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Thanh Hóa ngày 25 tháng 5 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN do tôi viết, hoàn toàn không sao chép của bất kì ai
( Kí và ghi rõ họ tên)
Đoàn Thị Hương

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, Đảng Cộng sản Việt Nam (2013).
2. Phan Ngọc Liên, Trịnh Đình Tùng,1999, Phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học lịch sử ở trường THCS, NXB Giáo dục, Hà Nội.
3. “Luật Giáo dục”, Bộ giáo dục và Đào tạo (2005), NXB Giáo dục, Hà Nội.
5. “Thiết kế các bài học lịch sử địa phương ở trường THPT bằng phương pháp DHDA”, báo cáo tổng kết đề tài nghiên cứu khoa học và công nghệ cấp trường, ĐHSPHN, Phạm Thị Kim Anh (2012).
6. Lịch sử xã Xuân Minh, NXB Thanh Hóa, 2009.
7. Nguồn internet.
8. Các con đường biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học lịch sử ở trường phổ thông, Nguyễn Thị Côi (2006), NXB Giáo dục.
9. Tâm lý học lứa tuổi và Tâm lý học Sư phạm. Lê Văn Hồng (Chủ biên), 1995.
PTS Lê Ngọc Lan, Lê Văn Thăng, Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội.
DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Đoàn Thị Hương
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên, Trường THPT Lam Kinh – Thọ Xuân.
TT
Tên đề tài SKKN
Cấp đánh giá xếp loại (Phòng, Sở, Tỉnh...)
Kết quả đánh giá xếp loại (A, B, hoặc C)
Năm học đánh giá xếp loại

Một vài biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 12A8 trường THPT Lam Kinh.
Cấp tỉnh
C
2011 – 2012

Một vài biện pháp sử dụng di tích lịch sử trên địa bàn huyện Thọ Xuân trong dạy học Lịch sử Việt Nam giai đoạn từ thế kỉ X đến thế kỉ XV, lớp 10.
Cấp tỉnh
C
2012 – 2013

Một số biện pháp giáo dục lòng yêu quê hương thông qua tiết dạy Lịch sử địa phương “Vị thế của thần phi Trịnh Thị Ngọc Lữ trong lịch sử dân tộc” cho học sinh Trường THPT Lam Kinh. 
Cấp tỉnh
C
2015 – 2016

Một vài biện pháp học tập trải nghiệm sáng tạo qua dạy học Lịch sử địa phương cho học sinh trường THPT Lam Kinh.
Cấp tỉnh
B
2016 - 2017