SKKN Một vài kinh nghiệm tổ chức tham quan ngoại khóa tại di tích lịch sử cách mạng trên quê hương Xuân Hòa - Thọ Xuân cho học sinh lớp 11, trường THPT Lam Kinh

 Các em đều chủ động trong việc chụp ảnh, ghi chép thông tin để phục vụ cho bài tập của nhóm. Cuối cùng, giáo viên chốt lại: Cách mạng tháng Tám thành công là kết quả tất yếu của 15 năm Đảng bộ Thọ Xuân vừa tổ chức lực lượng và lãnh đạo các phong trào cách mạng. Đó là quá trình đấu tranh kiên cường, bền bỉ, đầy oanh liệt, đầy thông minh, sáng tạo của các tầng lớp nhân dân trong huyện. Thắng lợi của cách mạng tháng Tám chính là thắng lợi của các cao trào kế tiếp nhau mà các chiến sỹ cộng sản Thọ xuân đã dày công tổ chức lãnh đạo trong đó xã Xuân Hòa là một mắt xích quan trọng nối tiếp quá trình, góp phần thành công trong sự nghiệp giải phóng huyện nhà. 
Nhóm 3: Em Lê Thế Vũ đại diện trình bày những đóng góp của đồng chí Hồ Sỹ Nhân giai đoạn 1945 – 1975. Các nhóm cùng lắng nghe trao đổi, thảo luận.
Cách mạng tháng Tám thành công đã ở ra kỉ nguyên mới: kỉ nguyên độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải đương đầu với muôn vàn khó khăn thủ thách đặc biệt là thù trong giặc ngoài. Điều đó càng đòi hỏi sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của những người lãnh đạo.
 Tháng 9 năm 1945, đồng chí Hồ Sỹ Nhân được bầu làm Chủ tịch Ủy ban nhân dân lâm thời tổng Diên Hào, sau đó là cán bộ trinh sát. 
Đầu năm 1946, đồng chí làm trưởng ban Công an huyện Thọ Xuân. Tháng 12 năm 1946, đồng chí là Huyện ủy viên, Ủy viên Ban ng vụ, Bi thư Huyện ủy huyện Hà Trung. 
Từ tháng 7 năm 1948 đến tháng 5 năm 1950, là Thường vụ Huyện ủy Thọ Xuân, cán bộ chính trị của liên khu ủy khu IV. Sau đó, đồng chí được bầu làm Thường trực Mặt trận Liên Việt huyện Thọ Xuân. Tháng 10 năm 1950, thực hiện chủ trương tăng cường xây dựng chi bộ cơ sở, đồng chi được điều về làm Bí thư chi bộ xã Xuân Hòa. 
Tháng 2 năm 1952, đồng chí được bầu vào làm thường vụ Huyện ủy, Phó chủ tịch Ủy ban Mặt trận Liên Việt huyện Thọ Xuân. Tháng 8 năm 1953, đồng chí Hồ Sỹ Nhân được điều động làm đội phó Đội giảm tô và cải cách ruộng đất.
Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, tháng 1 năm 1956 đồng chí Hồ Sỹ Nhân bị xử lý khai trừ khỏi Đảng vì mắc một số sai lầm trong cải cách ruộng đất. Tuy nhiên đến tháng 9 năm 1956, ông được phục hồi Đảng tịch, bầu bổ sung vào Ban Chấp hành Huyện ủy, Thường vụ Huyện ủy, Trưởng công an huyện Thọ Xuân.
Tháng 1 năm 1959 đến tháng 1 năm 1961, đồng chí là thường vụ Huyện ủy, Chủ tịch ủy ban hành chính huyện Thọ Xuân. Từ tháng 2 đến tháng 9 năm 1961, đồng chí được Trung ương Đảng điều động làm chuyên gia giúp nước bạn Lào, đồng chí về công tác ở Ban Khai hoang của Tỉnh rồi được bổ nhiệm làm Phó ban thanh tra. 
Tháng 10 năm 1963, đến tháng 5 năm 1970, đồng chí là ủy viên kiểm tra của Tỉnh ủy Thanh Hóa, sau đó đồng chí được nghỉ chế độ hưu trí. 
Năm 1982 trái tim Hồ Sỹ Nhân ngừng đập, ông hưởng thọ 66 tuổi.
Không khí buổi tham quan bỗng lắng xuống như để tưởng nhớ một nhà cách mạng kiên cường, cống hiến không mệt mỏi cho sự nghiệp tỉnh và huyện nhà.
Sau một thời gian làm việc nghiêm túc, giáo viên đánh giá hiệu quả hoạt động của từng nhóm đồng thời tổng kết lại kiến thức: Gần 40 năm hoạt động cách mạng, bị chính quyền thực dân kết án tù chung thân nhưng gông xiềng và những đòn tra tấn dã man không khuất phục được ý chí của người cộng sản kể cả khi bị khai trừ khỏi Đảng (do bị quy sai), ông vẫn giữ trọn niềm tin son sắt với Đảng, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Do có nhiều công lao đóng góp cho cách mạng, đồng chí Hồ Sỹ Nhân vinh dự được Đảng và Nhà nước tặng thưởng Huân chương độc lập hạng Ba, cán bộ lão thành cách mạng (1936 – 1945), gia đình được tặng bằng có công với nước và nhiều huân, huy chương khác.
- Nhiệm vụ 4: Câu hỏi bài tập đặt cho học sinh sau khi tham quan ngoại khóa:
+ Qua việc trực tiếp tham quan nhà ông Hồ Sỹ Nhân ở xã Xuân Hòa, em hãy cho biết ngôi nhà là nơi đã chứng kiến những sự kiện lịch sử quan trọng gì đối với lịch sử dân tộc nói chung, Thanh Hóa nói riêng?
+ Em hãy viết một bài trình bày cảm nhận của mình về cuộc sống lao động
và chiến đấu năm xưa của người dân quê hương Xuân Hòa? (Xem phụ lục 3) 
- Nhiệm vụ 5: Thiết kế một tập san ảnh có chủ đề “Mời bạn đến thăm Xuân Hòa quê hương tôi” (Xem phụ lục 4)
	Như vậy, việc tham quan ngoại khóa tại di tích lịch sử cách mạng có ý nghĩa rất lớn, vì di tích nhà ông Hồ Sỹ Nhân ở xã Xuân Hòa đã được xếp hạng. Khi đặt chân đến những địa điểm này, tận mắt thấy hiện vật lịch sử, được trò chuyện với cán bộ văn hóa xã, được nghe kể chuyện về những gian khổ, những mất mát , tất cả những điều đó sẽ khắc ghi trong trí nhớ các em, càng giúp các em hiểu sâu sắc hơn về các di tích lịch sử cách mạng, củng cố niềm tin, lòng tự hào đối với những người có công với quê hương đất nước. Qua đó sẽ giáo dục các em ý thức bảo vệ, giữ gìn các di tích lịch sử cách mạng ở địa phương mình, có trách nhiệm phát huy các giá trị của các di tích lịch sử đó. Tất cả những điều này là cơ sở của lòng yêu nước, niềm tự hào về truyền thống đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam.
2.3.4. Kết quả đối chứng.
	Để thấy được hiệu quả của đề tài, tôi tiến hành dạy một tiết dạy trên lớp trong một giờ tự chọn Lịch sử theo phương pháp truyền thống. Cụ thể là lớp 11B6 (lớp đối chứng) với số lượng học sinh và trình độ các em tương đương với lớp 11B5 (lớp thực nghiệm) cũng với nội dung của buổi tham quan ngoại khóa. Sau khi kiểm tra thì thu được kết quả như sau: 
LỚP
SỐ HỌC SINH
KẾT QUẢ
Giỏi
(điểm 9-10)
Tỉ lệ (%)
Khá 
(điểm 7-8)
Tỉ lệ (%)
 TB (điểm 5-6)
Tỉ lệ (%)
Yếu 
(điểm dưới 5)
Tỉ lệ (%)
Lớp thực nghiệm 11B5
45

 15

33,3

 20

44,4

 10
22,3 
 0
0
Lớp đối chứng 11B6
46

 7

15,2

 16

34,8

 20
43,5
 3
6,5
Qua các số liệu thống kê bài kiểm tra của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng sau tiết học, ta thấy:
	Ở lớp đối chứng, giáo viên dạy tại lớp, có sử dụng bản đồ, tranh ảnh minh họa, các nhân vật liên quan đến di tích. Giáo viên, cũng không có nhiều thời gian nói về di tích lịch sử cách mạng liên quan cùng những sự kiện tiêu biểu diễn ra tại di tích đó, nên chưa làm rõ được sự gắn kết giữa kiến thức lịch sử địa phương và di tích lịch sử cách mạng.
	Học sinh lớp thực nghiệm nắm bài và các kiến thức cụ thể, chính xác hơn so với học sinh lớp đối chứng. Học sinh lớp thực nghiệm tỏ ra nhớ bài nhanh hơn, các sự kiện và nhân vật liên quan đến bài được các em quan tâm tìm hiểu hào hứng hơn, kỹ năng khái quát, tổng hợp kiến thức của bài cũng cao hơn. So với học trên lớp, sự phát biểu của học sinh lớp thực nghiệm nhiều hơn, khả năng ghi bài sáng tạo hơn, không máy móc như học sinh lớp đối chứng. Nghĩa là sự chủ động tiếp thu kiến thức cao hơn, các em tỏ ra nhanh nhạy hơn trong qua trình nghe giảng và ghi chép bài, sau đó ứng dụng vào làm bài tập hiệu quả hơn.
	Về thái độ học tập, học sinh lớp thực nghiệm tỏ ra rất thích được học tại di tích, các em hào hứng ngay từ đầu tiết học, các em đều thích sự thay đổi không khí học tập, cảm thấy thầy trò gần gũi và hiểu nhau hơn, tình cảm các em đối với giáo viên bộ môn Sử cũng tăng lên, đây cũng là một trong những nguyên nhân góp phần thành công của tiết học, vì ý thức học tập, ý thức kỷ luật của học sinh tăng cũng đồng nghĩa với việc các em tập trung tiếp thu bài tốt hơn, thêm yêu mến môn lịch sử, không còn cảm thấy khô khan, nhàm chán như trước kia nữa. 
	Như vậy, việc sử dụng di tích lịch sử cách mạng địa phương trong tham quan ngoại khóa là một biện pháp góp phần đổi mới phương pháp dạy học lịch sử ở trường phổ thông, nó góp phần quan trọng trong việc phát huy tính chủ động, tích cực của học sinh trong học tập môn lịch sử, nâng cao hiệu quả bài học. 
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
2.4.1. Đối với hoạt động giáo dục.
Những hoạt động ngoài giờ lên lớp theo chủ đề mà nhà trường xây dựng từ đầu năm học hay những buổi tham quan đơn thuần còn nghèo nàn và đơn điệu. Bởi vậy khi làm quen với cách học này các em học sinh trường THPT Lam Kinh đều rất hào hứng, nhiệt tình tham gia và hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Thông qua hoạt động trải nghiệm tham quan ngoại khóa di tích lịch sử địa phương, học sinh đã nhận thấy những kiến thức lịch sử không còn nặng nề, hàn lâm mà rất gần gũi, thiết thực với chính các em; nhiều năng khiếu của học sinh đã được bộc lộ.
Phần lớn học sinh đều có mong muốn thường xuyên được học lịch sử dưới hình thức tham quan ngoại khóa tại di tích lịch sử địa phương. 
2.4.2. Đối với chất lượng giảng dạy và giáo dục của bản thân.
Bản thân tôi nhận thấy rằng: cách thức tổ chức hoạt động tham quan ngoại khóa tại di tích lịch sử địa phương rất đa dạng, phong phú. Giáo viên cần tùy thuôc ̣vào những đặc trưng về văn hóa, khí hậu, đặc điểm vùng miền, điều kiệṇ kinh tế – xã hội của mỗi địa phương mà lựa chọn nội dung và hình thức tổ chức sao cho việc thực hiện được linh hoạt, sáng tạo và sử dụng có hiệu quả thời gian, các yếu tố nhân, vật lực ở điạ phương mình.
Hoạt động tham quan ngoại khóa tại di tích lịch sử địa phương là hoạt động giáo dục, trong đó nhà giáo đóng vai trò hướng dẫn và tổ chức, từng cá nhân học sinh được tham gia trực tiếp vào các hoạt động thực tiễn khác nhau của đời sống gia đình, nhà trường cũng như ngoài xã hội với tư cách là chủ thể của hoạt động, qua đó phát triển năng lực thực tiễn, phẩm chất nhân cách và phát huy tiềm năng sáng tạo của mình.
Các em không thể tự tham gia các hoạt động mà hình thành các kỹ năng sống, rèn luyện nhân cách, kỹ năng được mà phải có sự định hướng của giáo viên. Thế nên, nếu giáo viên không thực sự tâm huyết, không dung hòa được giữa nhu cầu của người học và định hướng của hoạt động tham quan ngoại khóa, không đủ bản lĩnh và kiến thức để giải đáp những thắc mắc của học sinh thì không thể có hiệu quả như mong muốn được.
2.4.3. Đối với đồng nghiệp và nhà trường.
Qua đề tài này, mỗi cán bộ giáo viên trong nhà trường đều nhận thấy ưu điểm rất lớn và nhận thức đúng về bản chất của hoạt động học tập tham quan ngoại khóa tại di tích lịch sử địa phương. Với nội dung và phương thức tổ chức như trên, mọi người đều hiểu là không cần phải có giáo viên chuyên "dạy" tham quan ngoại khóa, bởi chủ thể trải nghiệm thực tế là học sinh và không "dạy" được. Giáo viên chỉ đóng vai trò tổ chức, hướng dẫn học sinh thực hiện, đánh giá kết quả thực hiện của học sinh.
Mỗi giáo viên và tổ, nhóm bộ môn đều có thể và có trách nhiệm tham gia xây dựng và tổ chức thực hiện các chủ đề hoạt động tham quan ngoại khóa phù hợp với yêu cầu của bộ môn. Trên cơ sở đó nhà trường căn cứ vào yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông xây dựng được các chủ đề hoạt động tích hợp, liên môn để tổ chức cho học sinh thực hiện.
Như vậy có thể hình dung với cơ cấu giáo viên như hiện nay, việc thực hiện các hoạt động tham quan ngoại khóa đã có thể được thực hiện tốt. Trong đó giáo viên các bộ môn tham gia xây dựng các chủ đề hoạt động, chịu trách nhiệm đưa ra mục tiêu, nội dung, phương thức và sản phẩm hoạt động; tham gia đánh giá kết quả hoạt động của học sinh.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận.
	Hoạt động tham quan ngoại khóa tại di tích lịch sử địa phương là một mô hình học tập hiện đại, có ưu thế rất lớn trong việc phát triển năng lực học sinh, giúp các em liên hệ kiến thức đã học vào hoạt động thực tế. Thông qua các hoạt động như đóng vai, dự án, tham quan, tình huống. sẽ phát triển được khả năng sáng tạo, tự lực học tập của học sinh, qua đó tạo cho các em niềm say mê, hứng thú trong học tập lịch sử.
	Đối với hoạt động tham quan ngoại khóa tại di tích lịch sử địa phương Thọ Xuân trong ở trường THPT Lam Kinh, ngoài những hiệu quả đạt được nói chung thì các em còn được bồi đắp thêm kiến thức về quê hương bằng chính sự khám phá của bản thân. Từ đó, các em yêu mến hơn, tự hào hơn khi được sinh ra trên mảnh đất với bề dày truyền thống lịch sử. 
3.2 Kiến nghị. 
Cần tăng cường những tiết dạy thực hành cho học sinh để học sinh có thể tham gia những hoạt động tham quan ngoại khóa một cách chủ động, sáng tạo. 
Hoạt động tham quan ngoại khóa tại di tích lịch sử địa phương tốn kém, cần kinh phí nhưng nhà trường không thể đáp ứng tất cả nên rất cần công tác xã hội hóa, đặc biệt với các huyện còn nghèo. 
Tham quan ngoại khóa tại di tích lịch sử địa phương là hoạt động giáo dục cần đẩy mạnh trong thời gian tới để cân bằng với hoạt động dạy chữ. Do đó, các nhà trường cần tập huấn, xây dựng mục tiêu, nội dung hoạt động, kế hoạch triển khai, đánh giá kết quả. Với cán bộ quản lý, phải xây dựng kế hoạch nhà trường cụ thể, khi nào tổ chức hoạt động gì, dành cho đối tượng học sinh nào, sẽ diễn ra ở đâu.
 XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
 Thanh Hóa ngày 22 tháng 5 năm 2019
Tôi xin cam đoan đây là SKKN do tôi viết, hoàn toàn không sao chép của bất kì ai
 ( Kí và ghi rõ họ tên)
Đoàn Thị Hương
	
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Luật Giáo Dục (đã sửa đổi, bổ sung), Nxb Lao động, 2010.
2. Các di tích và thế cảnh môi sinh, Trần Quốc Vượng, Mai Đình Yên, Tạp chí Xưa và nay.
3. Logic học và phương pháp luận nghiên cứu khoa học, Lê Tử Thành, Nxb Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh, 1995. 
4. Bảo tàng - di tích - lễ hội, Phan Khanh, Nxb Thông tin, Hà Nội, 1992.
5. Sử dụng các di tích lịch sử - văn hóa trong dạy học lịch sử ở trường trung học phổ thông tỉnh Thanh Hóa, Hoàng Thanh Hải, Báo cáo tổng kết đề tài khoa học và công nghệ cấp Bộ Trường Đại học Hồng Đức, Thanh Hóa, 2012.
6. Luật Giáo dục, Bộ giáo dục và Đào tạo, Nxb Giáo dục, Hà Nội, 2005.
7. Tâm lý học lứa tuổi và Tâm lý học Sư phạm, Lê Văn Hồng (Chủ biên), Nxb Giáo dục, Hà Nội, 1995.
8. Sử dụng các di tích lịch sử - văn hóa trong dạy học lịch sử ở trường trung học phổ thông tỉnh Thanh Hóa, Hoàng Thanh Hải, Báo cáo tổng kết đề tài khoa học và công nghệ cấp Bộ Trường Đại học Hồng Đức, Thanh Hóa, 2012.
9. Lịch sử Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa (1930 – 1954), Nxb Thanh Hóa, 2010.
10. Lịch sử Đảng bộ huyện Thọ Xuân(1930 – 1975), Nxb Thanh Hóa, 2000.
11. Lịch sử xã Xuân Hòa, Nxb Thanh Hóa, 2014.
12. Nguồn internet.
DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Đoàn Thị Hương
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên, Trường THPT Lam Kinh – Thọ Xuân.
TT
Tên đề tài SKKN
Cấp đánh giá xếp loại (Phòng, Sở, Tỉnh...)
Kết quả đánh giá xếp loại (A, B, hoặc C)
Năm học đánh giá xếp loại
 1
Một vài biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 12A8 trường THPT Lam Kinh.
Cấp tỉnh
C
2011 – 2012
 2
Một vài biện pháp sử dụng di tích lịch sử trên địa bàn huyện Thọ Xuân trong dạy học Lịch sử Việt Nam giai đoạn từ thế kỉ X đến thế kỉ XV, lớp 10.
Cấp tỉnh
C
2012 – 2013
 3
Một số biện pháp giáo dục lòng yêu quê hương thông qua tiết dạy Lịch sử địa phương “Vị thế của thần phi Trịnh Thị Ngọc Lữ trong lịch sử dân tộc” cho học sinh Trường THPT Lam Kinh. 
Cấp tỉnh
C
2015 – 2016
 4
Một vài biện pháp học tập trải nghiệm sáng tạo qua dạy học Lịch sử địa phương cho học sinh trường THPT Lam Kinh.
Cấp tỉnh
B
2016 - 2017
 5
Một vài kinh nghiệm tổ chức tham quan học tập tại quần thể di tich lịch sử - cách mạng xã Xuân Minh, huyện Thọ Xuân trong dạy học Lịch sử địa phương lớp 12, Trường THPT Lam Kinh” 
Cấp tỉnh
C
2017 - 2018