SKKN Phát triển kỹ năng sống cho học sinh trường THPT Nghi Lộc 5 bằng hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong môn Lịch sử qua bài 8: “Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại” (Lịch sử 10 - Sách KNTTVCS)

hi vận
dụng kết quả nghiên cứu vào quá trình giảng dạy môn Lịch sử bằng các hoạt động trải nghiệm sáng tạo tại các trường THPT Nghi Lộc 5 trong giai đoạn hiện nay.
Nội dung và phương pháp khảo sát
Nội dung khảo sát
Về nội dung khảo sát, tôi tập trung vào 2 vấn đề chính như sau:
Các giải pháp được đề xuất có thực sự cần thiết đối với vấn đề nghiên cứu.
Các giải pháp được đề xuất có khả thi đối với vấn đề nghiên cứu không.
Phương pháp khảo sát và thang đánh giá
Phương pháp được sử dụng để khảo sát là trao đổi bằng bảng hỏi, với thang đánh giá 04 mức với cách cho điểm như sau:
Về tính cấp thiết
Không cấp thiết: 1 điểm
Ít cấp thiết:	2 điểm
Cấp thiết:	3 điểm
Rất cấp thiết:	4 điểm
Về tính khả thi
Không khả thi:	1 điểm
Ít khả thi:	2 điểm
Khả thi:	3 điểm
Rất khả thi:	4 điểm
Sau đó tôi tính điểm trung bình cho mỗi nội dung khảo sát theo phần mềm
excel.
Quy ước thang đo: Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc đánh giá và phân tích
dữ liệu một cách hợp lí và khoa học, thông tin thu thập được từ kết quả khảo sát quy ước dựa vào giá trị trung bình trên thang đo với giá trị khoảng cách bằng (điểm tối đa - điểm tối thiểu)/ n = (4-1)/4 = 0.75, vậy ý nghĩa của các mức tương ứng với bản dưới đây:
Quy ước xử lí thông tin phiếu khảo sát:
Điểm quy ƣớc
1
2
3
4
Mức độ
Không cấp thiết
Ít cấp thiết
Cấp thiết
Rất cấp thiết
Điểm trung bình
1.0 -1.75
1.75 -2.5
2.5 -3.25
3.25 -4.0
Mức độ
Không khả thi
Ít khả thi
Khả thi
Rất khả thi
Điểm trung bình
1.0 -1.75
1.75 -2.5
2.5 - 3.25
3.25 -4.0

Đối tượng khảo sát
Tính cấp thiết
Khảo sát thăm dò tính cấp thiết của các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học bộ môn Lịch sử ở các trường THPT trên địa bàn Huyện Nghi Lộc (bao gồm: Trường THPT Nguyễn Duy Trinh, Trường THPT Nghi Lộc 2, Trường THPT Nghi Lộc 3, Trường THPT Nghi Lộc 4, Trường THPT Nghi Lộc 5, Trường THPT Nguyễn Thức Tự. Tổng 5 trường gồm 19 giáo viên) kết quả như sau:
Hoạt động
Không cấp thiết
Ít cấp thiết
Cấp thiết
Rất cấp thiết
Diễn đàn (Tranh luận)
0
0
5
14
Hội thi
0
0
10
9
Thảo luận nhóm
0
0
3
16
Tổ chức trò chơi
0
0
4
15
Khảo sát thăm dò 42 HS lớp 10A2 trường THPT Nghi Lộc 5 về tính cấp thiết của các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học bộ môn Lịch sử, kết quả như sau:
Hoạt động
Không cấp thiết
Ít cấp thiết
Cấp thiết
Rất cấp thiết
Diễn đàn (Tranh luận)
0
0
12
30
Hội thi
0
0
26
16
Thảo luận nhóm
0
0
9
33
Tổ chức trò chơi
0
0
15
27
Tính khả thi
Khảo sát thăm dò một số giáo viên dạy Lịch sử bậc THPT ở địa bàn huyện Nghi Lộc tính khả thi của các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học bộ môn Lịch sử ở các trường THPT trên địa bàn Huyện Nghi Lộc (bao gồm: Trường THPT Nguyễn Duy Trinh, Trường THPT Nghi Lộc 2, Trường THPT Nghi Lộc 3, Trường THPT Nghi Lộc 4, Trường THPT Nghi Lộc 5, Trường THPT Nguyễn Thức Tự. Tổng 5 trường gồm 19 giáo viên) kết quả như sau:
Hoạt động
Không khả thi
Ít khả thi
Khả thi
Rất Khả thi
Diễn đàn (Tranh luận)
0
0
5
14
Hội thi
0
0
10
9
Thảo luận
0
0
3
16
Tổ chức trò chơi
0
0
4
15

Khảo sát thăm dò 42 HS lớp 10A2 trường THPT Nghi Lộc 5 về tính khả thi của các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học bộ môn Lịch sử, kết quả như sau:
Hoạt động
Không khả thi
Ít khả thi
Khả thi
Rất khả thi
Diễn đàn (Tranh luận)
0
0
12
30
Hội thi
0
0
26
16
Thảo luận nhóm
0
0
9
33
Tổ chức trò chơi
0
0
15
27
Tổng hợp các đối tƣợng khảo sát
TT
Đối tƣợng
Số lƣợng
1
Giáo viên Lịch sử THPT huyện Nghi Lộc - Nghệ An
19
2
Học sinh lớp 10A2 - Trường THPT Nghi Lộc 5
42

å
61
Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất
Sự cấp thiết của các giải pháp đã đề xuất
Đánh giá sự cấp thiết của các giải pháp đề xuất
TT

Các giải pháp
Các thông số

X
Mức
1.
Diễn đàn (Tranh luận)
3.7
Rất cấp thiết
2.
Hội thi
3.19
Cấp thiết
3.
Thảo luận nhóm
3.8
Rất cấp thiết
4.
Trò chơi
3.68
Rất cấp thiết
Từ số liệu thu được ở bảng trên có thể rút ra những nhận xét
Các giải pháp hoạt động trải nghiệm sáng tạo nhằm phát triển kĩ năng sống cho học sinh THPT qua môn Lịch sử có mức độ cấp thiết cao, với điểm trung bình chung của 4 biện pháp là 3.59. Khoảng cách giữa các giá trị điểm trung bình không quá xa nhau. Điều này chứng tỏ rằng, các đối tượng khảo sát tuy khác nhau nhưng các ý kiến đánh giá chung là tương đối đồng đều.
Mặc dù các đối tượng khảo sát có cách đánh giá khác nhau, nhưng theo quy luật số lớn, có thể nói đa số lượt ý kiến đánh giá đều thống nhất cho rằng cả 4 hoạt động đề xuất là có tính cấp thiết. Trong đó hoạt động “Thảo luận nhóm” được đánh giá cao nhất với X =3.8, xếp bậc 1/4.
Tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất
Đánh giá tính khả thi của các giải pháp đề xuất
TT

Các giải pháp
Các thông số

X
Mức
1.
Diễn đàn (Tranh luận)
3.7
Rất khả thi
2.
Hội thi
3.19
Khả thi
3.
Thảo luận nhóm
3.8
Rất khả thi
4.
Trò chơi
3.68
Rất khả thi
Từ số liệu thu được ở bảng trên có thể rút ra những nhận xét:
Kết quả khảo sát cho thấy, các đối tượng tham gia khảo sát đã đánh giá tính khả thi của Các giải pháp hoạt động trải nghiệm sáng tạo nhằm phát triển kĩ năng sống cho học sinh THPT qua môn Lịch sử tương đối đồng đều. Điểm trung bình chung của cả 4 giải pháp là 3.59 điểm. Điều đó chứng tỏ rằng các đối tượng khảo sát tuy khác nhau về cương vị nhưng các ý kiến đánh giá chung là tương đối thống nhất.
Mặc dù các đối tượng khảo sát có cách đánh giá khác nhau, nhưng theo quy luật số lớn, có thể nói đa số lượt ý kiến đánh giá đều thống nhất cho rằng cả 4 hoạt động đề xuất là có tính khả thi. Trong đó hoạt động “Thảo luận nhóm” được đánh giá cao nhất với X = 3.8, xếp bậc 1/4.
Như vậy, các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong môn Lịch sử qua bài 8 “Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại” (Lịch sử 10 - Sách Kết nối tri thức với cuộc sống) nhằm phát triển kỹ năng sống cho học sinh mà tác giả đề xuất trong đề tài đều được GV, HS đánh giá mức độ cấp thiết và khả thi cao.
PHẦN III: KẾT LUẬN
KẾT LUẬN CHUNG
Kĩ năng sống đối với học sinh THPT vô cùng quan trọng. Nếu kĩ năng sống không tốt sẽ ảnh hưởng đến sự phấn đấu của học sinh. Khi vận dụng các phương pháp dạy học tích cực để phát huy năng lực, phẩm chất người học luôn đòi hỏi người giáo viên phải linh hoạt, sáng tạo trong việc vận dụng kĩ thuật dạy học. Linh hoạt trong việc xác định, lựa chọn tình huống, chi tiết để định hướng học sinh trải nghiệm, thể hiện cảm xúc, thái độ, cách ứng xử và các quyết định.
Học sinh được tham gia vào hoạt động trải nghiệm sáng tạo không những tạo cho các em cơ hội để hợp tác, hứng thú để thực hiện trong không khí sôi nổi của lớp học mà còn hình thành, phát triển cho học sinh những kỹ năng cần thiết để khi đối mặt cuộc sống thì học sinh vững vàng hơn, tự chủ hơn.
ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI
Phạm vi ứng dụng của đề tài
Đề tài được nghiên cứu và ứng dụng “Phát triển kỹ năng sống cho học sinh trƣờng trung học phổ thông Nghi Lộc 5 bằng hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong môn Lịch sử qua bài 8 “Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại” (Lịch sử 10 - Sách Kết nối tri thức với cuộc sống)” và đang tiếp tục được triển khai tại Trường THPT Nghi Lộc 5 - Nghi Lộc - Nghệ An.
Đối với giáo viên môn Lịch sử tôi hi vọng sáng kiến của tôi sẽ là nguồn tài liệu tham khảo cho các giáo viên trong công tác giảng dạy bộ môn Lịch sử tại trường trung học phổ thông.
Tính khoa học
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm của tôi được trình bày, lí giải vấn đề một cách sáng rõ, mạch lạc. Các luận cứ khoa học có cơ sở vững chắc, khách quan, các số liệu được thống kê chính xác, trình bày có hệ thống. Các khái niệm được trích dẫn chính xác, phù hợp với nội dung của đề tài. Phương pháp xử lí, khai thác tài liệu được tiến hành đúng quy chuẩn của một công trình khoa học. Đề tài được lập luận chặt chẽ, thấu đáo có tính thuyết phục cao.
Đề tài nghiên cứu của tôi phù hợp với tình hình đổi mới phương pháp dạy - học Lịch sử bậc THPT hiện nay, theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Nó phù hợp với thành tựu khoa học giáo dục được Đảng và Nhà nước, Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai.
Giải pháp sáng kiến tôi đưa ra có khả năng áp dụng trong phạm vi rộng và dễ thực thi cho các nhà trường THPT hiện nay.
Tính hiệu quả
Thông qua việc nghiên cứu lý luận và vận dụng đề tài vào thực tiễn, tôi thấy học sinh đã nắm được cơ bản hoạt động trải nghiệm và phát triển thêm về kĩ năng sống. Qua đó, giúp giáo viên có cái nhìn định hình và triển khai hoạt động trải nghiệm sáng tạo một cách linh hoạt, đa dạng và phong phú; chú tâm việc phát triển kỹ năng cho học sinh. Qua khảo sát thực tế việc thực hiện đề tài vào thực tiễn, tôi nhận thấy đề tài đã thu được những tín hiệu khả quan.
Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân trong quá trình dạy học nhằm phát triển kỹ năng sống cho học sinh bằng hoạt động trải nghiệm sáng tạo qua bài học cụ thể. Mặc dù đã rất cố gắng trong nghiên cứu, đúc rút, trình bày nhưng bản sáng kiến chắc chắn còn nhiều thiếu sót, tôi mong nhận được những góp ý từ các bạn đồng nghiệp, Hội đồng khoa học các cấp và bạn bè chia sẻ, bổ sung để đề tài có thể hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Nghi Lộc, tháng 4 năm 2023
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Bộ Giáo dục và Đào tạo, Giáo dục kỹ năng sống trong hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THPT, NXB Giáo dục Việt Nam, 2010.
Bộ Giáo dục và Đào tạo, Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, NXB Đại học Sư phạm
Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sách giáo khoa Lịch sủ lớp 10 (Sách Kết nối tri thúc với cuộc sống), NXB Giáo dục Việt Nam, năm 2022.
Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sách Chuyên đề học t¾p Lịch sủ 10 (Sách Kết nối tri thúc với cuộc sống), NXB Giáo dục Việt Nam, năm 2022.
Phan Ngọc Liên, Từ điển thu¾t ngũ Lịch sủ phổ thông, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
Nguyễn Thị Minh Phượng (2018), Cẩm nang phương pháp sư phạm, NXB Tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh.
Nguyễn Kim Thành (2014), Sách - Bảo Tàng, Di tích nơi khơi nguồn cảm húng dạy và học lịch sủ cho học sinh phổ thông, NXB Giáo dục Việt Nam.
Trương Ngọc Thơi (2022), Sách Phát triển năng lực Lịch Sủ 10 (Biên soạn theo chương trình giao dục phổ thông mới), NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
Lưu Thu Thủy, Bài viết Kỹ năng sống và các yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng sống, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, 2007.
Phạm Hồng Tung (chủ biên), Trần Thị Vinh, Nguyễn Thị Thu Thủy (2019), Hướng dẫn dạy học môn Lịch sủ theo chương trình phổ thông mới, NXB Đại học Sư phạm.
Nghiêm Đình Vỳ (2018), Dạy học phát triển năng lực môn Lịch sủ trung học phổ thông, NXB Đại học Sư phạm.
PHỤ LỤC
Phụ lục 1
PHIẾU THĂM DÕ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Họ và tên: ...........................................................................................................
Giáo viên trường: .......................................................................................................
Xin thầy/cô vui lòng cho biết ý kiến của mình về việc thực hiện các hoạt động dạy học (Đánh dấu X vào trong các ô trống)
Hoạt động
Thƣờng xuyên
Thỉnh thoảng
Không bao giờ
Thuyết giảng của giáo viên



Đọc chép



Thảo luận nhóm



Diễn đàn (Tranh luận)



Hội thi



Trò chơi




Phụ lục 2
PHIẾU THĂM DÕ THÁI ĐỘ CỦA HỌC SINH ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Họ và tên: ........................................................................................................... Học sinh lớp	Trường THPT Nghi Lộc 5
Em hãy vui lòng cho biết ý kiến của mình về các hoạt động trong giờ học (Đánh dấu X vào ô tương ứng)
Hoạt động
Rất thích
Thích
Bình thƣờng
Không thích
Số
lượng
Tỷ lệ
%
Số
lượng
Tỷ lệ
%
Số
lượng
Tỷ lệ
%
Số
lượng
Tỷ lệ
%
1. Thuyết giảng của giáo viên








2. Đọc chép








3. Trò chơi








4. Thảo luận nhóm








5.	Diễn	đàn (Tranh luận)








6. Hội thi









Phụ lục 3
PHIẾU KHẢO SÁT NHẬN THỨC VỀ KỸ NĂNG SỐNG TRƢỚC VÀ SAU KHI THỰC HIỆN TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO
Họ và tên: ..............................................................................................................
Học sinh lớp	Trường THPT Nghi Lộc 5
Em hãy vui lòng cho biết mức độ nhận thức kỹ năng sống của bản thân trước/sau giờ học bằng trải nghiệm sáng tạo (Đánh dấu X vào ô tương ứng)
Các hành vi đổi mới của học sinh quan sát đƣợc

Mức độ rất thấp
Mức độ thấp
Mức độ trung bình

Mức độ cao

Mức độ rất cao
Biết hợp tác tốt trong đội, nhóm.





Nhận thức được sở thích, mong ước của mình.





Giải	quyết	mâu	thuẫn một cách hòa bình.





Thành công trong các cuộc tranh luận, hùng biện, thuyết phục người khác.





Biết tự khẳng định và xử sự bình đẳng.





Biết biểu lộ sự bao dung, sự tôn trọng người khác.





Ý thức về giá trị bản thân.





Biết quan tâm đến nhu cầu của người khác và sẵn sàng giúp đỡ họ.






Phụ lục 4
PHIẾU KHẢO SÁT TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Họ và tên: ...........................................................................................................
Học sinh lớp	Trường THPT Nghi Lộc 5
Em hãy vui lòng cho mức độ cần thiết của việc thực hiện các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong quá trình dạy học (Đánh dấu X vào ô tương ứng)
Hoạt động
Không cấp thiết
Ít cấp thiết
Cấp thiết
Rất cấp thiết

Tổ chức trò chơi





Thảo luận nhóm





Diễn đàn (Tranh luận)





Hội thi





Phụ lục 5
PHIẾU KHẢO SÁT TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Họ và tên: ............................................................................................................
Giáo viên trường: ........................................................................................................
Xin thầy/cô vui lòng cho biết ý kiến của mình về tính cấp thiết của việc thực hiện các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong quá trình dạy học (Đánh dấu X vào trong các ô trống)
Hoạt động
Không cấp thiết

Ít cấp thiết

Cấp thiết
Rất cấp thiết

Tổ chức trò chơi





Thảo luận nhóm





Diễn đàn (Tranh luận)





Hội thi





Phụ lục 6
PHIẾU KHẢO SÁT TÍNH KHẢ THI CỦA ĐỀ TÀI
Họ và tên: ............................................................................................................
Học sinh lớp	Trường THPT Nghi Lộc 5
Em hãy vui lòng cho biết ý kiến của mình về tính khả thi của việc thực hiện các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong quá trình dạy học (Đánh dấu X vào trong các ô trống)
Hoạt động
Không khả thi
Ít khả thi
Khả thi
Rất khả thi

Tổ chức trò chơi





Thảo luận nhóm





Diễn đàn (Tranh luận)





Hội thi





Phụ lục 7
PHIẾU KHẢO SÁT TÍNH KHẢ THI CỦA ĐỀ TÀI
Họ và tên: ............................................................................................................
Giáo viên trường: ........................................................................................................
Xin thầy/cô vui lòng cho biết ý kiến của mình về tính khả thi của việc thực hiện các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong quá trình dạy học (Đánh dấu X vào trong các ô trống)
Hoạt động
Không khả thi
Ít khả thi
Khả thi
Rất khả thi

Tổ chức trò chơi





Thảo luận nhóm





Diễn đàn (Tranh luận)





Hội thi





Phụ lục 8
MỘT SỐ HÌNH ẢNH HOẠT ĐỘNG ỨNG DỤNG
Học sinh thuyết trình và trình chiếu về thành tựu cách mạng công nghiệp lần 4
Sản phẩm trò chơi “Tiếp sức đồng đội” của học sinh
Học sinh tham gia diễn đàn “Mạng xã hội - con dao hai lưỡi”
Sản phẩm cuộc thi vẽ tranh về cách mạng công nghiệp