SKKN Sử dụng một số phương pháp tích cực dạy học trực tuyến nhằm nâng cao hiệu quả Bài 10: “Cách mạng khoa học - Công nghệ và xu thế toàn cầu hóa nửa sau thế kỉ XX” - Lịch sử 12

 nghiệp.
làm thay đổi căn bản các nhân tố sản xuất.
gia tăng tai nạn lao động, dịch bệnh và dân số.
Câu 6: Một trong những hạn chế của xu thế toàn cầu hóa là
chế tạo ra vũ khí hiện đại có sức công phá và hủy diệt khủng khiếp.
dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường và trái đất nóng dần lên.
dẫn đến tai nạn giao thông, dịch bệnh.
làm cho mọi hoạt động và đời sống của con người kém an toàn.
Câu 7: Thương mại quốc tế tăng có nghĩa là nó đã phản ánh
Nền kinh tế các nước trên thế giới quan hệ chặt chẽ, phụ thuộc lẫn nhau.
Tốc độ tăng trưởng kinh tế thế giới cao.
Thu nhập quốc dân của tất cả các nước trên thế giới tăng.
Các công ty xuyên quốc gia đẩy mạnh hoạt động ở các nước đang phát triển.
Câu 8: Một hệ quả quan trọng của cách mạng khoa học - công nghệ từ đầu những năm 80 của thế kỉ XX là
sự thay đổi về cơ cấu dân số, nguồn nhân lực
chất lượng nguồn nhân lực ngày càng cao
đã diễn ra xu thế toàn cầu hóa.
nâng cao không ngừng chất lượng cuộc sống của con người.
Câu 9: Sự sáp nhập và hợp nhất các công ty thành những tập đoàn lớn, nhằm
Hình thành các công ty xuyên quốc gia, lũng đoạn nền kinh tế, tài chính.
Tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước.
Đẩy mạnh xu hướng toàn cầu hoá.
Thắt chặt quan hệ thương mại quốc tế.
Câu 10: Sự tồn tại của toàn cầu hoá là
sự bùng nổ tức thời của kinh tế thế giới.
sự tồn tại tạm thời trong quá trình phát triển nhanh chóng của thương mại quốc tế.
xu thế chủ quan của các cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới.
xu thế khách quan, là một thực tế không thể đảo ngược.
Đáp án:
1C
2A
3D
4A
5C
6D
7A
8C
9B
10D
Hoạt động 4: Vận dụng: (5 phút) giao nhiệm vụ làm thực hiện ở nhà
Mục tiêu: Học sinh làm bài tập nhằm vận dụng kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn
Tổ chức thực hiện
Bước 1: Giáo viên chia sẻ màn hình giao nhiệm vụ cho học sinh:
Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh (học sinh có thể làm bài tập ở nhà).
Tại sao Toàn cầu hóa là xu thế tất yếu không thể đảo ngược? Vừa là thời cơ vừa là thách thức đối với mỗi quốc gia đang phát triển?
Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ ở nhà. giáo viên theo dõi tiến độ thực hiện nhiệm vụ và hướng dẫn cách thực hiện đối với những học sinh gặp khó khăn thông qua hệ thống quản lí học tập.
Bước 3: Giáo viên yêu cầu học sinh nộp sản phẩm qua hệ thống quản lí học tập palet
*Sản phẩm:
Bởi vì xu thế toàn cầu hóa là hệ quả quan trọng của cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật, là kết quả của quá trình tăng tiến mạnh mẽ của lực lượng sản xuất, không một quốc gia nào có thể năm ngoài những tác động tích cực hay tiêu cực của nó. Để phát triển kinh tế, giải quyết các vấn đề xã hội (ô nhiễm môi trường, dịch bệnh...) đòi hỏi các quốc gia trên thế giới phải co sự liên kết, phụ thuộc lẫn nhau.
Về thời cơ:
+ Từ sau Chiến tranh lạnh, hòa bình thế giới được củng cố, nguy cơ chiến tranh thế giới bị đẩy lùi. Xu thế chung của thế giới là hòa bình, ổn định và hợp tác phát triển.
+ Các quốc gia đều ra sức điều chỉnh chiến lược phát triển và lấy kinh tế làm trọng điểm, cùng sự tăng trưởng hợp tác và tham gia các liên minh kinh tế khu vực và quốc tế.
+ Các nước đang phát triển có thể khai thác các nguồn vốn đầu tư, kĩ thuật công nghệ và kinh nghiệm quản lí từ bên ngoài, nhất là các tiến bộ khoa học - kĩ thuật để có thể: “đi tắt đón đầu” rút ngắn thời gian xây dựng và phát triển đất nước
Như thế, bối cảnh chung của thế giới là có nhiều cơ hội và thuận lợi cho các
nước trong công cuộc phát triển đất nước. Vấn đề là có tầm nhìn và nắm bắt kịp thời, không bỏ lỡ thời cơ.
Về thách thức:
+ Các nước đang phát triển cần nhận thức đầy đủ sự cần thiết tất yếu và tìm kiếm con đường, cách thức hợp lí nhất trong quá trình hội nhập quốc tế, phát huy thế mạnh: hạn chế với mức thấp nhất những rủi ro, bất lợi và cả sai lầm; có những bước đi thích hợp, kịp thời.
+ Phần lớn các nước đang phát triển đều từ điểm xuất phát thấp về kinh tế, trình độ dân trí thấp, nguồn nhân lực đào tạo có chất lượng còn nhiều hạn chế.
+ Sự cạnh tranh quyết liệt của thị trường thế giới và các quan hệ kinh tế quốc dân còn nhiều bất bình đẳng, gây nhiều thiệt hại đối với các nước đang phát triển.
+ Vấn đề sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn vay.
+ Vấn đề giữ gìn, bảo vệ bản sắc bản sắc văn hóa dân tộc, kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại
⟹ Toàn cầu hóa vừa là thời cơ, vừa là thách thức đối với các nước phát
triển.
Bước 4: Giáo viên nhận xét vào bài làm. Giáo viên trả bài, chọn một số bài
làm tốt của học sinh để giới thiệu trước lớp vào thời điểm thích hợp.
Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh
Đọc trước nội dung bài 11: Tổng kết lịch sử thế giới hiện đại từ năm 1945 đến năm 2000.
Sưu tầm những sự kiện lịch sử thế giới nổi bật trong năm.
Kết quả thực nghiệm về giờ dạy
Mục tiêu thực nghiệm
- Nhằm kiểm tra tính khả thi, hiệu quả việc sử dụng "Một số phương pháp tích cực dạy học trực tuyến nhằm nâng cao hiệu quả Bài 10 “Cách mạng khoa học - công nghệ và xu thế toàn cầu hóa nửa sau thế kỉ XX” - Lịch sử 12”. Thông qua việc so sánh kết quả của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng, đưa ra một số nhận xét, kết luận về cách phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh khi dạy môn Lịch sử trong trường trung học phổ thông.
Đối tượng thực nghiệm
Tôi tiến hành thực nghiệm vào tháng 12/2020 các lớp được phân công giảng dạy ở khối lớp 12 tại Trường trung học phổ thông Nguyễn Trường Tộ - Hưng Nguyên. Cụ thể như sau:
Bảng 1: Danh sách trường, giáo viên, lớp tham gia thực nghiệm sư phạm năm học 2020-2021
Thời gian
Lớp thực nghiệm

Lớp đối chứng
Lớp thực nghiệm
Lớp đối chứng

Tổng số học sinh

Lớp
Số học sinh

Lớp
Số học sinh

Lớp
Số học sinh

Lớp
Số học sinh
Lớp 12
12C
41
12A1
40
12B1
41
12B2
42
164
Nội dung, phương pháp thực nghiệm
Đối với nhóm thực nghiệm: Sử dụng một số phương pháp tích cực dạy học trực tuyến nhằm nâng cao hiệu quả Bài 10 “Cách mạng khoa học - công nghệ và xu thế toàn cầu hóa nửa sau thế kỉ XX” - Lịch sử 12 đã tạo sự hứng thú học tập của học sinh, học sinh tích cực, chủ động và sáng tạo trong học tập. Từ đó hình thành, nâng cao kiến thức, kĩ năng, phẩm chất, năng lực. Đối với nhóm đối chứng: Thực hiện việc dạy học theo cách thông thường, không áp dụng các cách thức dạy học trên.
Trước khi tiến hành thực nghiệm, tôi đã tổ chức cho học sinh nhóm đối chứng làm bài kiểm tra 1 tiết để đánh giá kết quả học tập.
Sau khi tiến hành thực nghiệm các phương pháp, hình thức, kĩ thuật dạy học tích cực, và tích hợp kiến thức kĩ năng của nhiều lĩnh vực, môn học có liên môn trong dạy học môn Lịch sử theo định hướng phát triển năng lực đối với nhóm thực nghiệm, chúng tôi cho hai nhóm làm bài kiểm tra để đánh giá khả năng lĩnh hội kiến thức, kĩ năng của học sinh. Qua đó, phân tích, so sánh, đánh giá sự khác biệt giữa việc áp dụng các phương pháp dạy học như trên và việc không áp dụng các phương pháp nói đó.
Các kết quả thực nghiệm và đối chứng được xử lí và phân tích bằng các phần mềm thống kê Excel nhằm đảm bảo độ tin cậy và tính chính xác.
Phân tích định lượng kết quả thực nghiệm
Bảng 2. Bảng điểm bài kiểm tra trước thực nghiệm
Năm học

Lớp
Khá - Giỏi
Trung bình
Yếu - Kém
(6,5 - 10 điểm)
(5 - 6,4 điểm)
(dưới 5 điểm)
Số bài
Tỉ lệ %
Số bài
Tỉ lệ %
Số bài
Tỉ lệ %
Khối 12
Thực nghiệm
19
23,17
38
46,34
25
30,49
Đối chứng
24
29,27
40
48,78
18
21,95

Bảng thống kê 2 cho thấy, kết quả đánh giá các năng lực của các nhóm đối chứng và thực nghiệm ở các lớp, tôi nhận thấy, tất cả các lớp đều có mức trung bình và khá đều trên 57%. Cả 2 nhóm thực nghiệm và đối chứng đều có học sinh đạt mức học lực yếu và không hứng thú học tập môn Lịch sử. Về cơ bản, tỉ lệ học sinh khá giỏi, trung bình và yếu ở cả hai nhóm thực nghiệm và đối chứng đều không chênh lệch nhau nhiều.
Sau khi tiến hành thực nghiệm các lớp được phân công giảng dạy tại Trường trung học phổ thông Nguyễn Trường Tộ - Hưng Nguyên, tôi đã thống kê, đánh giá chất lượng của học sinh đại trà qua bảng sau:
Bảng 3. Bảng điểm bài kiểm tra sau thực nghiệm
Năm học

Lớp
Khá - Giỏi
Trung bình
Yếu - Kém
(6,5 - 10 điểm)
(5 - 6,4 điểm)
(dưới 5 điểm)
Số bài
Tỉ lệ %
Số bài
Tỉ lệ %
Số bài
Tỉ lệ %
Khối 12
Thực nghiệm
65
79,27
17
20,73
0
0
Đối chứng
30
36,59
38
46,34
14
17,07
Bảng 3 cho thấy, kết quả năng lực của học sinh sau thực nghiệm đã có sự thay đổi so với trước thực nghiệm. Ở cả 2 nhóm, phân phối tần suất và tỉ lệ điểm khá - giỏi của lớp thực nghiệm đều cao hơn lớp đối chứng, chứng tỏ học sinh ở các lớp thực nghiệm làm bài kiểm tra tốt hơn học sinh ở các lớp đối chứng. Tỉ lệ học sinh đạt mức khá và giỏi ở các lớp thực nghiệm tăng rõ rệt và cao hơn ở lớp đối chứng. Nếu trước khi áp dụng giải pháp, tỉ lệ khá giỏi năm học 2020 - 2021 là dưới 50% thì sau khi áp dụng giải pháp, cả hai nhóm đều tăng lên trên 70%. Đáng chú ý, ở tất cả các lớp thực nghiệm, chỉ cơ bản không còn học sinh có kết quả yếu và điều đặc biệt học sinh rất thích thú với môn Lịch sử trong điều kiện học tập trực tuyến trong khi đó ở các lớp đối chứng vẫn còn một tỉ lệ khá lớn học sinh có kết quả yếu. Điều đó, chứng tỏ, phương pháp dạy học mà tôi thực hiện trong quá trình thực nghiệm đã có những tác động tích cực đến kết quả học tập của học sinh các lớp tham gia thực nghiệm.
Nhận xét của giáo viên và học sinh
Nhận xét của giáo viên
Thiết kế Một số phương pháp tích cực dạy học trực tuyến nhằm nâng cao hiệu quả Bài 10 “Cách mạng khoa học - công nghệ và xu thế toàn cầu hóa nửa sau thế kỉ XX” - Lịch sử 12 tôi đã tiến hành dạy học tại Trường THPT Nguyễn Trường Tộ và cụm Hưng Nguyên các đồng nghiệp đã có những phản hồi tích cực:
Các phương pháp đề xuất có hiệu quả.
Có sự tìm tòi, đổi mới, ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong soạn giáo án.
Linh hoạt trong lựa chọn phương pháp, kĩ thuật và hình thức tổ chức dạy học.
Có kĩ năng hỗ trợ, giúp đỡ học sinh thực hiện nhiệm vụ học tập.
Hoạt động thực hành, trải nghiệm được tăng cường.
Nhận xét của học sinh
Các hoạt động học tập được học sinh thực hiện tích cực, chủ động, hào hứng. Các học sinh tham gia chuẩn bị tình huống học tập một cách hiệu quả.
Hoạt động thảo luận theo cặp đôi hoặc theo nhóm: các em đã chia sẻ và thực hiện nhiệm vụ một cách nghiêm túc. Trí tuệ của cả tập thể được huy động để giải quyết vấn đề đặt ra từ các tình huống học tập.
Khi thực hiện các dự án học tập tại nhà, các nhóm đã biết cách lập kế hoạch thực hiện, đánh giá, điều chỉnh trong quá trình thực hiện để tạo ra sản phẩm tốt nhất.
Học sinh thích thú học trực tuyến đối với môn Lịch sử.
Kết quả đạt được
Học sinh tích cực, chủ động tham gia vào cac hoạt động học tập, hình thành ở các em tư duy sáng tạo, tự học, học sinh háo hức, phấn khởi sắp được thể hiện mình của các em học sinh, sau mỗi tiết học các em thấy vui vẻ, hứng thú.
Phần III: KẾT LUẬN
Kết luận
Từ thực tiễn vận dụng Một số phương pháp tích cực dạy học trực tuyến nhằm nâng cao hiệu quả Bài 10 “Cách mạng khoa học - công nghệ và xu thế toàn cầu hóa nửa sau thế kỉ XX” - Lịch sử 12 tại Trường trung học phổ thông Nguyễn Trường Tộ - Hưng Nguyên.
Tôi nhận thấy vận dụng phương pháp dạy học tích cực phụ hợp với đối tượng học sinh sẽ làm tiết học động, tăng cường khả năng tự học, rèn luyện một số năng lực cho học sinh là một trong những yêu cầu thường xuyên trong các giờ học Lịch sử tại trường trung học phổ thông. Qua cách Nguyễn Trường Tộ - Hưng Nguyên học sinh đã tự tin, mạnh dạn sáng tạo hơn nhiều, học sinh tự biết xây dựng một chương trình hoàn chỉnh, biết tìm hiểu, chọn lọc thông tin, biết khai thác các phương tiện hiện đại và đặc biệt tạo ra một số sản phẩm có ý nghĩa. Thông qua đó học sinh hiểu hơn về tinh thần hợp tác, tính tập thể, rèn luyện tính chủ động và giải quyết tình huống. Qua cách học này các em được trải nghiệm, được làm những việc các em tưởng chừng như không thể được, hiểu thêm giá trị cuộc sống.
Kiến nghị
Để sử dụng một phương pháp dạy học tích cực để dạy học trực có hiệu quả tôi xin có một số kiến nghị sau:
Đối với giáo viên
- Để áp dụng một số phương pháp dạy học tích cực, giáo viên cần phải trải qua quá trình đào tạo mới có thể dễ dàng thích nghi với những thay đổi về chức năng cũng như nhiệm vụ giảng dạy của mình. Bên cạnh đó, thầy cô còn phải nhiệt tình, sẵn sàng tiếp nhận các thay đổi mới của nền giáo dục, sẵn sang tiếp nhận những điều kiện hoàn cảnh dạy học đặc biệt trong tình hình dịch covid.
- Giáo viên trực tiếp đứng lớp giảng dạy phải là những người nắm vững về kiến thức chuyên môn, có kỹ năng sư phạm, khéo léo trong cách ứng xử, sử dụng thành thạo công nghệ thông tin để ứng dụng vào việc giảng dạy, biết cách định hướng học sinh theo đúng mục tiêu giáo dục đã đề ra. Tuy nhiên cũng cần phải đảm bảo được sự chủ động, sáng tạo của học sinh trong việc tiếp nhận kiến thức.
Đối với học sinh
Học sinh phải dần xây dựng các phẩm chất và khả năng thích nghi với phương pháp dạy tích cực như xác định được mục tiêu của việc học, tạo tính tự giác học tập, có trách nhiệm với việc học của mình và việc học chung của cả lớp, tự giác học tập ở bất kì hoàn cảnh hay điều kiện nào, Học sinh cần phát huy tính tự giác học tập mọi lúc mọi nơi
Đối với nhà trường
Hiệu trưởng chịu trách nhiệm chính về việc áp dụng phương pháp dạy học
tích cực cho toàn trường. Đồng thời nhấn mạnh vai trò của phương pháp dạy học trong điều kiện dạy học trực tuyến.
Đảm bảo trang thiết bị dạy học ở mức độ tối thiểu phục vụ công tác dạy và học trực tuyến Tuy nhiên, cần phải đảm bảo về nguyên tắc sử dụng, bảo quản theo từng hoàn cảnh cụ thể nhằm giúp học sinh và giáo viên có thể sử dụng ở mức tối đa.
Phần IV: PHỤ LỤC
PHIẾU KHẢO SÁT
Ý KIẾN HỌC SINH ĐỂ TÌM HIỂU THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
Phiếu khảo sát dành cho học sinh
Họ và tên: ..................................................... Lớp ................................................
(Cảm ơn em bởi sự hợp tác điền thông tin vào phiếu khảo sát)
Câu 1: Thầy (cô) có thực hiện hoạt động khởi động trong tiết học trực tuyến không?
Có
Không
Câu 2: Khi học trực tuyến các em đã tham gia các trò chơi học tập không?
Có
Không
Câu 4: Khi học trực tuyến các em đã tham gia dự án học tập không?
Có
Không
Câu 5: Khi học trực tuyến các em đã tham hoạt động thảo luận nhóm không?
Có
Không
Câu 6: Khi học trực tuyến các em có được trình bày suy nghĩ của mình về nội dung bài học không?
Có
Không
Câu 7: Mức độ thu hút và hiệu quả khi học trực tuyến như thế nào?
Cao
Thấp
Trung bình
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Sách giáo khoa Lịch sử 12, NXB Giáo dục Việt Nam.
Sách giáo viên Lịch Sử 12, NXB Giáo dục Việt Nam.
Bộ Giáo dục và Đào tạo (2007), Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình sách giáo khoa, NXB Giáo dục, Hà Nội.
Bộ Giáo dục và Đào tạo (2009), Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kỹ năng Giáo dục công dân Trung học phổ thông, NXB Giáo dục, Hà Nội.
Lý luận về phương pháp dạy học.
Quốc hội (2013), Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4 tháng 11 năm 2013 Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, Hà Nội.
Thủ tướng Chính phủ (2012), Quyết định 711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012 Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011-2020, Hà Nội.