SKKN Sử dụng phương pháp khắc họa biểu tượng nhân vật lịch sử trong sách giáo khoa Lịch sử 11 (ban cơ bản) nhằm tạo hứng thú và hiệu quả học tập cho học sinh lớp 11 ở Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

ho kết quả P = 0.0001<0.05, cho thấy: sự chênh lệch giữa điểm trung bình lớp thực nghiệm và lớp đối chứng rất có ý nghĩa, tức là chênh lệch kết quả điểm trung bình lớp thực nghiệm cao hơn điểm trung bình lớp đối chứng là không ngẫu nhiên mà do kết quả của tác động. 
Chênh lệch giá trị trung bình chuẩn SMD = 0.81.
Điều đó cho thấy mức độ ảnh hưởng của việc dạy học có sử dụng phương pháp dạy học tích hợp đến kết quả học tập của lớp thực nghiệm là lớn.
Giả thiết của đề tài việc sử dụng kiến thức liên môn trong dạy học làm nâng cao kết quả học tập của HS lớp 11 Trung tâm GDNN - GDTX Yên Lạc đã được kiểm chứng.
Lớp thực nghiệm (11A1)
Lớp đối chứng (11A2)
Biểu đồ so sánh điểm trung bình trước và sau tác động của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng
2.3. Bàn luận
Kết quả của bài kiểm tra sau tác động của lớp thực nghiệm là điểm trung bình = 7.40, kết quả bài kiểm tra tương ứng của lớp đối chứng là điểm trung bình = 5.86. Độ chênh lệch điểm số giữa hai lớp là 1.54. Điều đó cho thấy điểm trung bình của hai lớp đối chứng và lớp thực nghiệm đã có sự khác biệt rõ rệt, lớp được tác động có điểm trung bình cao hơn lớp đối chứng.
Chênh lệch giá trị trung bình chuẩn của hai bài kiểm tra là SMD = 0.81. Điều này có nghĩa mức độ ảnh hưởng của tác động là lớn.
Phép kiểm chứng T- test điểm trung bình sau tác động của 2 lớp là P = 0.0001< 0,05. Kết quả này khẳng định sự chênh lệch điểm trung bình của 2 lớp không phải là ngẫu nhiên mà là do tác động.
* Hạn chế: 
Nghiên cứu này sử dụng phương pháp khắc họa biểu tượng nhân vật lịch sử trong dạy học lịch sử ở bậc THPT là một giải pháp rất tốt để nâng cao kết quả học tập cũng như sự hứng thú của HS, nhưng để sử dụng phương pháp này có hiệu quả người GV cần phải đầu tư nhiều thời gian và công sức; biết khai thác các nguồn thông tin, tài liệu; biết chọn lọc tư liệu để đưa vào tiết dạy sao cho có hiệu quả nhất. Một vấn đề cần lưu ý khác là khi sử dụng phương pháp này yêu cầu GV phải có giọng nói diễn cảm nếu không kiến thức đưa vào nhiều khi sẽ phản tác dụng vì giọng của GV khiến HS mất hứng thú. 
3. Bài học kinh nghiệm 
Giáo viên lịch sử phải luôn tìm tòi sáng tạo và đổi mới trong phương pháp dạy học. Có kế hoạch cụ thể trong việc tìm kiếm và thiết kế các đồ dùng dạy học đẹp chính xác phù hợp với nội dung bài dạy.
Giáo viên cần nghiên cứu kĩ sách giáo khoa, thường xuyên nghiên cứu thêm tài liệu tham khảo để cung cấp thêm thông tin và kiến thức ở mỗi bài học. kết hợp các phương tiện dạy học khác nhau như đồ dùng trực quan, hình ảnh, tranh vẽ, hệ thống thao tác sư phạm khi lên lớp.. để góp phần phát huy tính tích cực chủ động của học sinh trong mỗi tiết học, nâng cao hiệu quả giờ dạy.
Giáo viên phải biết hướng dẫn tổ chức cho học sinh tự mình khám phá kiến thức mới, dạy cho học sinh không chỉ có kiến thức mà cả phương pháp học trong đó, cốt lõi là tự học. Chính trong các hoạt động tự lực được giao cho từng cá nhân hoặc nhóm nhỏ tiềm năng sang tạo của mỗi học sinh được bộc lộ và phát huy, Giáo viên phải biết luyện tập cho các em có thói quen nhìn nhận sự kiện dưới những góc độ khác, biết đặt ra nhiều giả thuyết khi lí giải một hiện tượng. Biết đề xuất những giải pháp khác nhau khi xử lí một tình huống. Phải giáo dục cho học sinh không vội vã bằng lòng với giải pháp đầu tiên được nêu ra, không suy nghĩ cứng nhắc theo những qui tắc đã học trước đó, không máy móc áp dụng những mô hình hành động đã gặp trong các bài học, trong sách vở để ứng xử trước những tình huống mới.
Người giáo viên lịch sử cần bồi dưỡng năng khiếu vẽ bản đồ, lược đồ khoa học chính xác, sử dụng các phương pháp dạy học tích cực nhằm thu hút sự chú của học sinh làm cho học sinh yêu thích môn học.
Môn lịch sử cũng như nhiều môn học khác đòi hỏi sự chăm chỉ trong quá trình học tập. Sự đầu tư thời gian và công sức để học là một trong những nhân tố quan trọng làm nên thành công.
Nếu các học sinh nghĩ rằng chỉ học thuộc lòng để nhớ các sự kiện là đã học tốt môn lịch sử thì đơn giản quá. Lịch sử là môn học đòi hỏi rất cao tư duy độc lập của người học trong cách đánh giá, phân tích nhân vật, sự kiện, v.v...
Học sinh không nên hiểu chỉ học trong sách giáo khoa là đủ. Những kiến thức trong sách giáo khoa mới chỉ tóm lược vắn tắt tiến trình lịch sử quốc gia và thế giới. Nếu có thời gian giáo viên hướng dẫn học sinh đọc thêm các sách lịch sử khác để hiểu biết thêm. 
Để học sinh yêu lịch sử thì cần có sự quan tâm đúng mức của xã hội. Một dân tộc yêu lịch sử, tôn trọng lịch sử thì sẽ có những học sinh yêu lịch sử, thích học lịch sử.
Giáo viên dạy môn lịch sử trước hết phải có lòng yêu nghề và có kiến thức sâu về chuyên môn. Dạy vô cảm thì hậu quả học trò học vô cảm. Vì vậy các thầy cô cần phải dạy học trò không bằng trái tim mà cả khối óc nữa. Dạy bằng trái tim là để truyền sự rung cảm. Dạy bằng khối óc là để truyền đạt tri thức.
Làm cho học sinh thấy được học lịch sử có ý nghĩa sống còn đối với sự tồn tại của quốc gia dân tộc. Học lịch sử trước hết là học về lòng yêu nước, học xưa để biết nay. Nếu các cá nhân trong một dân tộc không biết nguồn gốc và tổ tiên của mình thì dân tộc đó sẽ tiêu vong. Đánh mất lịch sử đồng nghĩa với đánh mất quốc gia dân tộc mình.
Cần cho học sinh thấy học lịch sử không có giới hạn mà là học suốt đời như các môn học khác. Các em có thể học bất cứ lúc nào nếu muốn miễn là lòng đam mê với lịch sử là không có giới hạn.Làm cho học sinh thấy được học lịch sử có lợi cho nghề nghiệp của mình sau này. Lịch sử có trong tất cả các lĩnh vực, bởi ngành nghề nào mà chẳng có lịch sử hình thành và phát triển. 
Khi dạy học các thầy cô không nên quá cứng nhắc về phương pháp, mà phải có sự linh hoạt trong từng bài giảng. Không dạy theo kiểu “thầy đọc trò chép”, vì hậu quả của nó là đến khi đi thi học trò sẽ “chép hết gì thầy đã đọc”. Nên dạy cho học sinh cách phân tích, đánh giá, thậm chí là phê phán các sự kiện lịch sử. Để học sinh thực sự nhập cuộc vào bài học, chủ động trong lối suy và cách nghĩ, các thầy cô cần đưa ra các chủ đề lịch sử để các em tham gia thảo luận, nhất là thảo luận theo các nhóm. Trước đây theo cách thảo luận nhóm cũ học sinh quay mặt vào nhau cùng phát biểu những nội dung trong bài học chỉ vài phút rất máy móc và phản tự nhiên. Dạy học theo sơ đồ tư duy mỗi nhóm sẽ cùng nhau hình thành một tác phẩm sơ đồ tư duy theo ý tưởng riêng của từng học sinh hoặc từng nhóm rất đa dạng phong phú và hấp dẫn tất cả học sinh cả lớp cùng tham gia. Chúng ta cần đa dạng hóa cách dạy và cách học. Dạy học mà khuôn cứng là bóp chết lòng đam mê học tập của học trò.
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
“Dân ta phải biết sử ta” không chỉ là mối quan tâm của Bác, đó cũng là nỗi trăn trở của những giáo viên dạy môn lịch sử, chúng tôi luôn mong muốn học sinh của mình hiểu được nội dung bài, hiểu được lịch sử của dân tộc từ đó các em sẽ cảm thấy yêu thương gắn bó với quê hương đất nước mình hơn.
Phương pháp trên đã và sẽ được áp dụng Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc và cũng đạt được kết quả phát huy được tính tích cực của học sinh, rèn được kĩ năng tổng hợp, phân tích, so sánh, các em biết sử dụng sách giáo khoa, vận dụng kiến thức cũ để hiểu kiến thức mới,khai thác tối đa tranh ảnh, đặc biệt là tranh ảnh về biểu tượng các nhân vật lịch sử trong SGK. Giúp học sinh hiểu bài nhanh, thu hút sự cảm hứng đối với môn học này và học sinh có thể hiểu và nhớ bài ngay tại lớp, đồng thời giúp học sinh nhận thức được một cách sâu sắc về vị trí tầm quan trọng của lịch sử trong xã hội mà bấy lâu nay hầu như các em chưa mấy quan tâm. Với sản phẩm độc đáo là niềm vui sáng tạo hàng ngày của học sinh và cũng là niềm vui của chính thầy cô giáo và phụ huynh học sinh khi chứng kiến thành quả lao động của học sinh của mình. 
Để đạt mục tiêu chung của chương trình lịch sử lớp 11 thể hiện cụ thể ở mặt giáo dưỡng, giáo dục và phát triển, người giáo viên cần phải nhận thức và quán triệt mục tiêu vào mọi hoạt động giáo dục theo hướng tích cực hoá việc dạy và học môn lịch sử của giáo viên và học sinh. Điều này phải đòi hỏi sự nổ lực, cố gắng cao, người giáo viên phải biết phát huy những ưu điểm, kinh nghiệm có sẵn, đồng thời biết sáng tạo linh hoạt trong quá giảng dạy trên lớp, phải biết khắc phục những tồn tại, thiếu sót trong dạy và học, nhất thiết phải bỏ kiểu dạy “thầy giảng, trò ghi”, “thầy đọc trò chép”, trò trả lời theo sách mà không có những sáng tạo chủ động nào trong quá trình học tập. Việc khắc hoạ sâu sắc biểu tượng nhân vật lịch sử trong giờ lên lớp cũng là một trong biện pháp cách thức gây hứng thú học tập bộ môn lịch sử đối với học sinh bậc Trung Tâm GDTX nói riêng và ở nhà trường Trung học phổ thông nói chung, tuy là một vài biện pháp nhỏ nhưng góp phần hoạt động giáo dục theo hướng tích cực hoá trong dạy và học hiện nay. 
Theo ý kiến chủ quan của tôi, để khắc phục tình trạng dạy- học Sử như hiện nay, không chỉ đổi mới phương pháp mà phải thay đổi cả cách suy nghĩ của mọi người, của xã hội về vị trí của môn Sử trong việc đào tạo con người. Hơn nữa, để cải thiện chất lượng dạy và học môn Sử hiện nay không phải chỉ có giáo viên cố gắng mà học sinh cũng phải ý thức hơn trong việc học tập. Thử hỏi giáo viên dạy hay, tiết học sinh động, hấp dẫn nhưng học sinh không học bài, không chuẩn bị bài, không đọc sách giáo khoa, vậy thì kết quả sẽ như thế nào? Vì vậy để nâng cao chất lượng dạy - học môn Sử cũng như chất lượng giáo dục cần có sự quan tâm của tất cả mọi người, của cả xã hội.
Để tạo cho học sinh hứng thú hơn trong học tập, điểm cốt lỗi là thay đổi mới tương tác giữa thầy và trò, tạo cho học sinh chủ động nắm bắt tri thức khoa học lịch sử, hình thành thói quen trong việc tiếp cận thông tin, phân tích, tổng hợp, sưu tầm, đánh giá các sự kiện lịch sử 
Với phương pháp lấy học sinh làm trung tâm, đây là nhiệm vụ mà tất cả chúng ta phải thực hiện, nhằm phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh trong việc học tập bộ môn lịch sử, để nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn lịch sử ở trường THPT nói chung và Trung tâm GDTX nói riêng.
2. Kiến nghị 	
Cùng với việc đổi mới mục tiêu và nội dung dạy học, vấn đề đổi mới phương pháp dạy học theo triết lý lấy người học làm trung tâm được đặt ra một cách bức thiết. Bản chất của dạy học lấy người học làm trung tâm là phát huy cao độ tính tự giác, tích cực, độc lập, sáng tạo của người học.
Để làm được điều đó thì vấn đề đầu tiên mà người giáo viên cần nhận thức rõ ràng là quy luật nhận thức của người học. Người học là chủ thể hoạt động chiếm lĩnh tri thức, kỹ năng, kỹ xảo và thái độ chứ không phải là “cái bình chứa kiến thức” một cách thụ động.
Trong thực tế hiện nay, còn nhiều học sinh, sinh viên học tập một cách thụ năng tư duy. Học thụ động, chỉ đơn thuần là nhớ kiến thức một cách máy móc mà chưa rèn luyện kỹ năng, học sinh chỉ học bài nào biết bài đấy, cô lập nội dung của các môn, phân môn mà chưa có sự liên hệ kiến thức với nhau vì vậy mà chưa phát triển được tư duy logic và tư duy hệ thống. 
Để tiến tới việc dạy học theo phương pháp khắc sâu hình tượng nhân vật lịch sử trong nhà trường, cần:
- Trước hết cần đào tạo bồi dưỡng đội ngũ chuyên gia về tích hợp môn học để dần tiến tới thực hiện tích hợp môn học theo hướng chung của nhiều nước.
- Thiết kế lại chương trình đào tạo giáo viên trong các trường sư phạm từ mục tiêu đến nội dung, PP để chuẩn bị năng lực cho đội ngũ giáo viên.
- Đổi mới cách thức tổ chức quản lý trong Nhà trường, cách kiểm tra đánh giá.
- Tăng cường cơ sở vất chất, thiết bị dạy học.
- Tiếp tục khai thác nghiên cứu thử nghiệm nội dung theo các phương án khác nhau để có thể triển khai sâu rộng hơn.
Để nâng cao chất lượng dạy và học, đáp ứng yêu cầu của giáo dục trong giai đoạn hiện nay, mỗi giáo viên phải không ngừng trau dồi chuyên môn, học hỏi đồng nghiệp, cập nhật thông tin. Đặc biệt là áp dụng công nghệ hiện đại trong dạy học...Trước yêu cầu và nhiệm vụ trên tôi kính mong các cấp lãnh đạo ngành tạo điều kiện để chúng tôi được va chạm, học hỏi đồng nghiệp và sự chỉ đạo của cấp trên như được học hỏi những sáng kiến kinh nghiệm hay của các đồng nghiệp qua các hội thảo. Được học hỏi, tập huấn về sử dụng công nghệ hiện đại - nhất là đưa công nghệ thông tin vào dạy học hiện nay là cần thiết và liên tục được phát huy trong môi trường học tập ngày nay
8. NHỮNG THÔNG TIN CẦN ĐƯỢC BẢO MẬT
Không.
9. CÁC ĐIỀU KIỆN CẦN THIẾT ĐỂ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
- Sáng kiến được áp dụng trong điều kiện nhà trường cần đảm bảo yếu tố về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học như phòng học bộ môn, máy chiếu, máy tính.
- Giáo viên có kiến thức, kĩ năng giảng dạy về kiến thức sử dụng tranh ảnh minh họa, đặc biệt kiến thức về khắc họa biểu tượng nhân vật lịch sử.
- Học sinh chuẩn bị bài ở nhà chu đáo theo hướng dẫn của giáo viên, tích cực xây dựng bài trên lớp.
10. ĐÁNH GIÁ LỢI ÍCH THU ĐƯỢC DO SÁNG KIẾN
10.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả
- Sáng kiến đã góp phần làm rõ cơ sở lí luận và thực tiễn trong việc khắc sâu và mở rộng kiến thức SGK theo hướng sử dụng phương pháp khắc họa sâu sắc biểu tượng nhân vật lịch sử trong SGK lịch sử 11.
- Sáng kiến đã đề ra các con đường khắc sâu và mở rộng kiến thức SGK để HS có thể tự học và nghiên cứu Lịch sử.
 - Đã tổ chức thực nghiệm sư phạm để minh hoạ tính khả thi và hiệu quả của những biện pháp đã đề xuất.
- Sáng kiến có thể làm tài liệu tham khảo cho HS, GV bậc GDTX, THPT.
10.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân	
- Góp phần đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực, nâng cao hiệu quả dạy học lịch sử 11 (Ban cơ bản), chương trình cơ bản ở Trung tâm giáo dục thường xuyên, thực hiện mục tiêu giáo dục.
11. DANH SÁCH NHỮNG TỔ CHỨC/CÁ NHÂN ĐÃ ÁP DỤNG THỬ HOẶC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN LẦN ĐẦU
TT
Tên tổ chức/cá nhân
Địa chỉ
Phạm vi/lĩnh vực áp dụng sáng kiến

1

Nguyễn Thị Huyền

Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc
Sử dụng phương pháp khắc họa biểu tượng nhân vật lịch sử trong sách giáo khoa lịch sử 11 (Ban cơ bản) nhằm tạo hứng thú và hiệu quả học tập cho học sinh lớp 11 ở trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc.

Yên Lạc, ngày.....tháng......năm 2018.
Thủ trưởng đơn vị/
(Ký tên, đóng dấu)
Yên Lạc, ngày.....tháng......năm 2018
Tác giả sáng kiến
(Ký, ghi rõ họ tên)
Nguyễn Thị Huyền

DANH SÁCH TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Phan Ngọc Liên, Trần Văn Trị: Phương pháp dạy học lịch sử, NXB Giáo Dục, Hà Nội 2004
2. Phan Ngọc Liên (chủ biên): Sách giáo khoa lịch sử lớp 11- NXB Giáo dục, Hà Nội 2004
3. Phan Ngọc Liên (Chủ biên): Sách giáo viên lịch sử 11, NXB Giáo dục, Hà Nội 2005
4. Ngô Minh Oanh: Một số vấn đề đổi mới nội dung và phương pháp dạy học lịch sử ở trường THPT , NXB Đại học sư phạm thành phố Hồ Chí Minh
5. Nguyễn Xuân Trường (chủ biên) Hướng dẫn sử dụng kênh hình trong sách giáo khoa Lịch sử 10,11, NXB Hà Nội 2007
6. Trịnh Đình Tùng (Chủ biên) Sách bài tập lịch sử 11, NXB Giáo dục, Hà Nội 2004.
7. Tài liệu gây hứng thú học tập môn Lịch sử - Nhà xuất bản giáo dục. 
8. Những mẫu chuyện Lịch sử thế giới - Tác giả: Đặng Đức An (nhà xuất bản giáo dục).
9. Trang điện tử trên mạng Internet.