SKKN Vận dụng bài giảng của giáo sư Hoàng Chí Bảo tại Thanh Hóa để hệ thống một số kiến thức Lịch sử Việt Nam và giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh cho học sinh lớp 12A1 và 12A2 trường THPT Quan Sơn

thương yêu cho tất cả mọi người, đặc biệt là các cụ già và trẻ nhỏ. 
Trong những ngày đầu của cuộc hành trình tìm đường cứu nước khi đến Mỹ người đã nhìn thấy Tượng Nữ thần Tự do, không giống những du khách khác khi đến đây người ta chỉ chú ý đến vẻ đẹp về nghệ thuật của bức tượng. Người đã nhìn rất chăm chú hình ảnh những người phụ nữ da đen đang bị chà đạp được khắc ở phía dưới của bức tượng. Người đã ghi lại dưới chân tượng nữ thần tự do dòng chữ “ánh sáng trên đầu nữ thần tự do toả rộng khắp trời xanh, còn dưới chân thần tự do thì người da đen bị chà đạp, số phận người phụ nữ bị chà đạp, đến bao giờ người da đen mới được bình đẳng với người da trắng? bao giờ có sự bình đẳng giữa các dân tộc? bao giờ người phụ nữ được bình đẳng với nam giới?. 
- Khi dạy bài 18 - Mục III: Chiến dịch Việt Bắc Thu-Đông 1947 và việc đẩy mạnh kháng chiến toàn dân, toàn diện, giáo viên có thể vận dụng câu chuyện kể về một lần Bác đến thăm người tù binh Pháp, giữa mùa đông giá lạnh, thấy anh rét run người, Bác đã lấy chiếc áo khoác đang mặc trên người khoác lên người anh ta khiến cho người tù binh Pháp đã rơi lệ. 
Tình yêu thương con người bao la của Bác còn được thể hiện qua rất nhiều câu chuyện khác, qua những vần thơ, câu hát làm lay động lòng người. Tình yêu đó không chỉ dành cho quê hương, cho tổ quốc mà còn dành cho tất cả mọi thế hệ “Bác thương các cụ già xuân về mua biếu lụa, Bác thương đàn em nhỏ Trung thu gửi cho quà. Bác thương đoàn dân công đêm nay ngủ ngoài rừng, Bác thương người chiến sỹ đêm gác ngoài biên cương, Bác viết thư thăm hỏi, gửi muôn vàn yêu thương”
d.Giáo dục đạo đức Cần, Kiệm, Liêm, Chính, Chí công vô tư cho mọi người 
Tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là một tấm gương đạo đức của một vĩ nhân, một lãnh tụ cách mạng vĩ đại, một người cộng sản vĩ đại nhưng đó đồng thời cũng là tấm gương đạo đức của một người bình dị mà ai cũng có thể học tâp để làm một người công dân tốt. Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng tứng nói: “Hồ Chí Minh cao mà không xa, mới mà không lạ, chói mà không rợp, mới gặp lần đầu đã thấy quen thuộc”
Để giáo dục cho học sinh đức tính giản dị, cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư của Bác, giáo viên tiếp tục sử dụng bài nói chuyện của giáo sử để vận dụng vào việc hệ thống một số kiến thức cơ bản.
Khi dạy bài 17 lịch sử lớp 12: Ở mục II: Bước đầu xây dựng chính quyền cách mạng trong điều kiện đất nước vừa giành được chính quyền, phải đối mặt với nhều thứ giặc đẩy cách mạng đứng trước tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”. Đảng, Chính phủ, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng bước giải quyết khó khăn, đưa cách mạng vượt qua tình thế hiểm nghèo. Để giải quyết khó khăn về tài chính, Bác từng nói: “Việc đáng chi thì một vạn cũng không tiếc, việc không đáng chi thi một xu cũng không chi”.
Thời kỳ Bác đang tìm đường cứu nước, Bác đã đặt chân đến nhiều quốc gia và đã làm nhiều nghề để kiếm sống, như làm phụ bếp, nghề cào tuyết, đốt lò, làm phụ bếp cho khách sạn những công việc vô cùng vất vả, đòi hỏi một tinh thần chịu đựng, chịu khó nhưng đối với Bác lại rất bình thường, thể hiện một con người rất giản dị, cần kiệm, chăm chỉ. Thời gian này, mặc dù rất bận bịu với công việc nhưng Bác vẫn tranh thủ học Ngoại ngữ, nhờ đó người đã biết rất nhiều thứ tiếng và có thể giao tiếp với nhiều người nước ngoài, thậm chí trong thời gian bệnh nặng người vẫn còn tranh thủ học thêm tiếng Tây Ban Nha. Trong cuộc tổng di chuyển năm 1946 dù còn một ngày Bác vẫn cuốc đất, trồng rau. Những năm diệt “Giặc đói” Bác kêu gọi mọi người thực hiện tiết kiệm để giúp đỡ người “đói khổ”... 
Tháng 6-1947 Bác viết bài “ Cần, Kiêm, Liêm, Chính”
 Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ,Thu,Đông.
 Đất có bốn phương: Đông, Tây, Nam, Bắc.
 Người có bốn đức: Cần, Kiêm, Liêm, Chính.
 Thiếu một mùa, thì không thành trời.
 Thiếu một phương, thì không thành đất.
 Thiếu một đức, thì không thành người...”
Bác Hồ của chúng ta vô cùng giản dị, dù ở cương vị nào lối sống của Người cũng giản dị, một đôi dép cao su, bộ đồ ka ki đã ngả màu theo thời gian. Người sống giản dị nhưng không tầm thường, trên thế giới không có vị lãnh tụ nào mà suốt cuộc đời với bộ đồ kaki đã ngả màu với đôi dép cao su đã mòn gót, sống trong ngôi nhà sàn. Người sống thanh bạch không ham địa vị, không màng danh lợi Người nhiều lần tâm sự: “Tôi có một ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nước nhà hoàn toàn độc lập, dân ta hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành. Nếu nhân dân tín nhiệm tôi đứng ra gánh vác công việc nước, không được nhân dân tín nhiệm thì tôi về làm bạn với trẻ chăn trâu và cụ già hái củi.”. Trong bữa ăn các món ăn rất giản dị, thịt gà do Người nuôi, cá bắt dưới hồ, có khi Người để lại đĩa thịt gà mà ăn trọn những quả cà xứ nghệ. Có lúc nhà nước đề nghị phong tặng huân chương và tạc tượng Bác, Bác nói” Đất nước có chiến tranh các chú để đồng đúc đạn để đánh giặc. Đức tính giản dị của Bác được nhà thơ Tố Hữu ca ngợi “Mong manh áo vải hồn muôn trượng, hơn tượng đồng phơi những lối mòn”. Có một nhà báo nước ngoài khi nhận xét về Người:“Người giống một thầy giáo ở nông thôn hơn là vị chủ tịch nước”. 
Bác Hồ ở chiến khu Việt Bắc
Phong cách giản dị của Hồ chủ tịch
Bác Hồ với thiếu nhi
e. Giáo dục tinh thần quốc tế vô sản
Bài nói chuyện của giáo sư đặc biệt thu hút học sinh khi giáo sư nói về phong cách gần gũi và thân thiện với bè bạn quốc tế. Đó là ngày nước ta mới giành độc lập, Bác tiếp các đoàn khách quốc tế và các nhà báo nước ngoài, hầu như Bác không cần đến phiên dịch vì Bác biết rất nhiều thứ tiếng. Có lần Bác đang tiếp các nhà báo nước Anh thì có các nhà báo Việt Nam ta đi qua, Bác đã gọi các nhà báo Việt Nam vào để cùng nói chuyện rồi Bác đã đóng vai của một nhân viên phiên dịch... Từ năm 1911-1917, Bác đi khắp thế giới Bác từng đi thăm khu phố Hac-lem nơi ở của người da đen ở Mĩ, Người hiểu rõ được bản chất tàn bạo của chủ nghĩa thực dân. Vì vậy muốn đánh đổ đế quốc thực dân thì vô sản quốc tế phải đoàn kết lại.
+ Sau khi sang Pháp Người nhận xét: “Người Pháp ở Pháp tốt hơn người Pháp ở Đông Dương”, ở đâu cũng có hai loại người người bóc lột và người bị bóc lột. người Pháp tiến bộ là bạn chúng ta, phải tranh thủ sự giúp đỡ của họ... 
Qua việc giáo dục tư tưởng tình đoàn kết quốc tế “Bốn phương vô sản đều là anh em” từ đó hình thành cho học sinh cách nhìn nhận “bạn” “thù” một cách rõ ràng, rành mạch. Chúng ta căm thù chủ nghĩa đế quốc, thực dân kẻ đã xâm lược đất nước ta, gây bao nỗi đau khổ cho dân tộc ta chứ nhân dân tiến bộ các nước là anh em, như nhân dân Pháp, Mĩ trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, Mĩ, họ đã tích cực ủng hộ cuộc kháng chiến của ta. Như anh Hăng-ri-mác-tanh không chịu sang Đông Dương giết hại nhân dân Đông Dương, chị Ray-mông-điêng nằm trên đường ray để cản đoàn tàu chở vũ khí sang Đông Dương của Pháp. Anh Mo-ri-xơn tự thiêu trước nhà quốc hội Mĩ để phản đối cuộc chiến tranh của đế quốc Mĩ ở Việt Nam, và bao nhiêu thanh niên Mĩ không chịu sang Việt Nam tàn sát đồng bào ta... 
Ngày nay đất nước đã thống nhất, Nhà nước ta thực hiện đường lối đối ngoại tích cực quan hệ giao lưu với thế giới, nhưng vẫn giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. chúng ta “Hòa nhập chứ không hòa tan, Việt Nam sẵn sàng làm bạn với tất cả các nước trên thế giới”. Cả dân tộc ta khép lại quá khứ hướng tới tương lai để xây dựng đất nước. Đưa nước ta trở thành nước công nghiệp hiện đại, chúng ta khép lại quá khứ chứ không bao giờ quên quá khứ, “Ai bắn vào quá khứ bằng phát súng lục, thì tương lại sẽ trả lại bằng đại bác”. Vì vậy trong dạy học lịch sử giáo dục tư tưởng, tinh thần quốc tế vô sản để học sinh nhìn nhận đúng đắn đường lối đối ngoại của Đảng ta...
Các thiếu nhi khóc trong lễ tang Hồ Chí Minh năm 1969
IV. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm 
1. Đánh giá chung
Trong phạm vi của đề tài này, tôi mạnh dạn vận dụng một vài phương pháp giáo dục đạo đức, tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử. Có thể nói rằng: Dạy học là việc làm sáng tạo của mỗi thầy cô, giáo viên được mệnh danh là “kĩ sư tâm hồn, là chiến sĩ trên mặt trận văn hóa”. Vì vậy để dạy tốt và gây hứng thú cho học sinh, góp phần giáo dục đạo đức cho học sinh qua tiết học lịch sử thì mỗi giáo viên cần phải sử dụng các phương pháp dạy học phù hợp tùy theo nội dung bài học, tùy theo đối tượng học của từng khối, lớp. Đối với việc giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua việc giáo dục tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh thông qua việc vận dụng bài giảng của một vị giáo sử, thì giáo viên phải biết linh hoạt, phân bố thời gian, kiến thức cho phù hợp với từng bài. Tránh tình trạng giáo viên quá sa đà dẫn đến việc biến tiết học lịch sử thành tiết kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh, không truyền thụ hết nội dung trong bài học.
Ngoài tiết học trên lớp tôi cho học sinh về nhà sưu tầm những câu chuyện về cuộc đời hoạt động của Bác và ra bài tập tại lớp dưới dạng câu hỏi trắc nghiệm giúp các em hứng thú với việc học tập và được củng cố kiến thức ngay khi được giáo viên hệ thống. 
2. Đánh giá cụ thể
Qua việc chấm bài kiểm tra, bài thu họach với câu hỏi: “Em hãy cho biết cảm nhận của em về buổi nghe bài nói chuyện của giáo sư Hoàng Chí Bảo và em học tập được điều gì từ tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh?”, kết quả so sánh với các năm học trước và so sánh với các lớp khác kết quả có sự khác biệt và chuyển biến rõ rệt. Cụ thể như sau:
Năm học 2017 – 2018
Lớp
Sĩ số
Điểm giỏi
(9 – 10đ)
Điểm khá
(7 – 8đ)
Điểm TB
(5 – 6đ)
Điểm dưới TB
(˂ 5đ)
Số lượng
Tỉ lệ (%)
Số lượng
Tỉ lệ (%)
Số lượng
Tỉ lệ (%)
Số lượng
Tỉ lệ (%)
12A1
(Thực nghiệm)
45
14
31,1%
17
37,7%
14
31,2%
0
0

12A2
(Thực nghiệm)

40

13

32,5%

18

45%

9

22,5%
0

0

12A3
(Đối chứng)
38
4
10,6%
18

47,3%

14
36,9%
2
5,2%

Với kết quả tôi thu được như trên, tôi nhận thấy: Ở lớp 12A1, số lượng học sinh theo học các môn khoa học tự nhiên chiếm đa số, nhưng khi được giáo viên áp dụng phương pháp này, các em vẫn rất hứng thú với việc học lịch sử. Ở lớp 12A2, với thế mạnh của lớp đa số học sinh tham gia học về các môn xã hội, và khi được giáo viên sử dụng phương pháp mới, nên kết quả rất tốt. Ở lớp 12A3, cũng có nhiều học sinh học theo ban khoa học xã hội, và các em cũng rất cố gắng nhưng tôi không áp dụng cách thức học tập như lớp 12A1 và 12A2 nên kết quả còn hạn chế. Kết quả tổng hợp chung lớp 12A3 là: Điểm giỏi =10,6 %, điểm khá = 47,3%, điểm TB =36,9 %, điểm dưới TB = 5,2%.
Như vậy, qua bảng trên rõ ràng cho ta thấy, mặc dù có rất nhiều khó khăn khi chuẩn bị cho một tiết dạy để vừa đảm bảo nội dung bài học, vừa khắc sâu kiến thức cho các em và giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh cho học sinh, nhưng nếu có sự đầu tư thích đáng, sự nghiêm túc trong giảng dạy, niềm đam mê với công việc thì học sinh sẽ hứng thú học và yêu môn Lịch sử này nhiều hơn.
C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
1. Kết luận
Đạo đức là gốc, là nền tảng của sự phát triển nhân cách của con người. Ở mọi thời đại, mọi quốc gia vấn đề đạo đức và giáo dục đạo đức là nhiệm vụ quan trọng luôn đựơc quan tâm và tạo điều kiện. Ở nước ta, mục tiêu của nhà trường THPT là đào tạo ra những con người phát triển toàn diện, “Có tài mà không có đức là người vô dụng”. Do đó công tác giáo dục đạo đức học sinh là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong nhà trường phổ thông hiện nay. Với kinh nghiệm đứng trên bục giảng, tôi nhận thấy rằng, việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử là rất quan trọng, qua việc thực hiện, tôi đã thu được kết quả đáng mừng, các tiết dạy trở nên sinh động, học sinh hứng thú học tập hiểu thêm về cuộc đời hoạt động gian khổ và phẩm chất cao đẹp của Bác. Từ đó giáo dục học sinh kính yêu Bác và ra sức học tập, rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức làm theo lời Bác dạy.
Để nâng cao chất lượng giáo dục, thực hiện mục tiêu của Đảng là giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ vừa “Hồng vừa chuyên”, thì mỗi giáo viên phải không ngừng nâng cao tri thức, thực hiện linh hoạt các phương pháp dạy học. Đặc biệt trong mỗi thầy cô phải luôn nuôi dưỡng niềm đam mê với nghề và đó cũng chính là chúng ta đang học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
2. Đề xuất
Để giáo dục tư tưởng đạo đức cho học sinh thông qua việc giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy môn lịch sử tôi có một số đề xuất như sau:
+ Đối với nhà trường và tổ Sử-Địa-GDCD: Cần phải tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu về cuộc đời hoạt động, học tập và làm theo tấm giương đạo đức Hồ Chí Minh.
+ Vào những ngày lễ quan trọng, tổ Sử- Địa-GDCD nên kết hợp với Đoàn thanh niên tổ chức các chương trình ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp về chủ đề Hồ Chí Minh để tạo điều kiện cho học sinh được nâng cao sự hiểu biết của mình về tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh.
+ Thư viện nhà trường cần phải trang bị nhiều tư liệu, sách về cuộc đời hoạt động của chủ tịch Hồ Chí Minh.
+ Nhà trường phải có phòng truyền thống cách mạng, ảnh tư liệu về Bác và các chiến sĩ cách mạng, những nhà yêu nước để giáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh.
+ Tổ Sử-Địa-GDCD mỗi năm học phải phát động học sinh sưu tầm ảnh tư liệu lịch sử về Bác, về lịch sử cách mạng
Trên đây tôi mạnh dạn nêu lên một vài kinh nghiệm trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử được vận dụng từ bài nói chuyện của giáo sư Hoàng Chí Bảo tại tỉnh Thanh Hóa. Trong quá trình biên soạn, chắc chắn sé không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để phục vụ nhiệm vụ dạy học ngày một tốt hơn.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Thanh Hóa, ngày 12 tháng 05 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của tôi viết, không sao chép nội dung
của người khác.
Phạm Thị Hằng

Mục lục
DANH MỤC CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG KHOA HỌC NGÀNH XẾP LOẠI
STT
Tên đề tài SKKN
Cấp đánh giá xếp loại
Kết quả đánh giá xếp loại (A, B, hoặc C)
Năm học đánh giá xếp loại
1
Sử dụng bảng biểu trong dạy học Lịch sử trên phần PowerPoint
Sở GD&ĐT
B
2011 – 2012
2
Xây dựng một tiết dạy lịch sử địa phương về Chiến khu Ngọc Trạo trong Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Thanh Hóa
Sở GD&ĐT
B
2013 – 2014
3
Hướng dẫn học sinh lớp 12 trường THPT Quan Sơn tìm hiểu về chiến thắng Hàm Rồng – Nam Ngạn năm 1965 trong giờ học Lịch sử địa phương bằng phần mền Power point
Sở GD&ĐT
C
2014 – 2015
4
Hướng dẫn học sinh lớp 12A2 và 12A5 chủ động trong giờ học Lịch sử bằng việc sử dụng các sơ đồ để dạy học
Sở GD&ĐT
C
2015 – 2016
5
Giáo dục lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc và ý thức giữ gìn di sản văn hoá thế giới Thành Nhà Hồ cho học sinh lớp 10A1 trường THPT Quan Sơn qua tiết học Lịch sử địa phương.
Sở GD&ĐT
C
2016 - 2017

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Búp sen xanh. Sơn Tùng. Nxb Kim Đồng. 1981
Cuộc đời hoạt động của chủ tịch Hồ Chí Minh của Trần Dân Tiên
Các chuyên đề về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh (Nxb chính trị quốc gia)
Các tài liệu liên quan đến cuộc đời hoạt động của Bác
Hồ Chí Minh thời trẻ. Nxb Nghệ An. 2004
Hồ Chí Minh với tiến trình lịch sử dân tộc. GS Phan Ngọc Liên.Nxb Chính trị quốc gia. 2008
Sách giáo khoa lịch sử 11,12. Nxb Giáo dục. 2008
DANH MỤC NHỮNG CHỮ CÁI VIẾT TẮT
Sáng kiến kinh nghiệm:	SKKN
Học sinh:	HS
Giáo viên:	GV
Trung học phổ thông:	THPT
Trung học phổ thong quốc gia:	THPT QG